دین و زندگی تایباد
اللهم صل علی محمدوآل محمددین و زندگی تایباد
اللهم صل علی محمدوآل محمدآسیب شناسی ناکارامدی «درس دینی» در انتقال مفاهیم مذهبی به دانش آموزان
به گزارش گروه سبک زندگی خبرگزاری دانا (داناخبر)
یکی از دغدغه های ما در شب های امتحان یادگرفتن مطالبی از درس دینی بود که
گاه بدون این که چیزی از آن را بفهمیم، فقط حفظ می کردیم تا نمره بگیریم.
این وضع تا پایان دبیرستان ادامه داشت. این بار با تمام توان سعی کردیم دروس دینی را خوب بخوانیم و تست بزنیم، به این دلیل که می توانست در بالا بردن معدل موثر باشد و مهم تر از آن، ضریب درس معارف نیز در رتبه نهایی آزمون ورودی دانشگاه ها نقشی تعیین کننده داشت.
جام جم نوشت: در طول دوران تحصیل در دانشگاه باز هم ذهنمان را درگیر حفظ همان مطالب تکراری در کتاب های معارف و اخلاق و اندیشه اسلامی کردیم. این بار هم نه برای این که چیزی بیاموزیم و در زندگی روزمره خود به کار گیریم، بلکه باز هم هدف نهایی ما نمره ای بود که می توانست تاثیر نمرات پایین دروس دیگر را در معدل گیری تا حدی جبران کند.
امروز اگر از ما بپرسند، احتمالا نخواهیم توانست چیزی از آن همه مطلبی را که به زحمت در ذهن اندوختیم به یاد آوریم. روند زندگی ما تاثیر چندانی از آموخته های آن روزها نگرفته است.
منبعی در کنار هزاران منبع
یک دبیر باسابقه دبیرستان های تهران هم در پاسخ به این پرسش که چرا 12 تا 16 سال آموزش تعالیم دینی تاثیر چندانی در انتقال آموزه های دینی به نسل جدید نداشته است، توضیح می دهد: بازخوردی که می بینیم تنها بازخورد کلاس های معارف و دینی نیست؛ این کلاس ها منشا تغذیه ای در کنار هزاران منشا تغذیه ای دیگر است که به ذهن بچه ها خوراک می دهند.
قلمی معتقد است: زمینه های انسان شناسی و دین شناسی در خانواده و در محیط های بیرون از کلاس مورد توجه قرار نمی گیرد و ارزش هایی که در کلاس های معارف و دینی به کودک و نوجوان و جوان انتقال داده می شود، در خانواده احیا نمی شود. تاکید خانواده ها از همان روزی که کودک پا به محیط دبستان می گذارد بر دیکته و حساب و علوم است، اما فرمول ها و مباحث دینی چون خواسته دانش آموز و دانشجو و دوستان و خانواده اش نیست، مورد توجه قرار نمی گیرد.
کلاسی خشک
کلاس های دینی مانند تاریخ و جغرافیا، یکی از کلاس های خشک و بی روح دوران تحصیل است، از آن دست کلاس هایی که برای تمام شدن وقت دقیقه شماری می کنی و مدام چشمت به ساعت است.
قلمی، علت خسته کننده بودن این کلاس ها را در انتزاعی بودن مباحث دینی می داند. او می گوید: جاذبه مباحث انتزاعی و اخروی، حداقل برای مخاطبی که خود را به مرتبه ای از ادراک کامل انتزاعی نرسانده است، به اندازه جاذبه مباحث ملموس دنیوی نیست. یک کودک دبستانی مفهوم عدد را با استفاده از مصادیق مختلف یاد می گیرد، وقتی به سن دریافت فرمول های انتزاعی ریاضی رسید، با استفاده از دانسته های قبلی خود می تواند فرمول های غیرملموس ریاضی را بیاموزد. این همان چیزی است که باید در زمینه آموزش مباحث اعتقادی نیز مورد توجه قرار گرفته و کودک گام به گام برای آموختن این مباحث در سال های بالاتر آماده شود.
فقدان جنبه معرفتی
نکته دیگری که کلاس هایی از این دست را برای دانش آموز و دانشجو خسته کننده می سازد فقدان جنبه های معرفتی است. به نظر قلمی، استاد و دبیر برای ارتباط با دانشجو و دانش آموز بیشتر از بعد هیبت علمی برخورد می کنند تا بعد معرفتی.
در کلاس های معارفی قبل از هر چیز لازم است بین معلم و دانش آموز یک پیوند اولیه نسبت به موضوع ایجاد شود، ضمن این که معلم باید خود را با درسی که ارایه می دهد تطبیق دهد، آن هم نه به صورت تصنعی.
ملال آور حتی برای بزرگسال
اگر دانش آموزی در منزل دارید، کتاب دین و زندگی او را ورق بزنید و کمی آن را مطالعه کنید. خواهید دید مطالب با استفاده از جملات پیچیده و در پاراگراف های بلند بیان شده است. این مطالب حتی برای شما که قصد دارید فقط آنها را مرور کنید، سنگین و خسته کننده است و هیچ جاذبه ای برای ادامه مطالعه در شما ایجاد نمی کند. حال دانش آموزی را در نظر بگیرید که می خواهد این دروس را چند بار در طول سال بخواند و آنها را برای بازپس دادن در امتحان به خاطر بسپارد.
در حالی که برای ارایه آموزه های دینی باید شعور انسان ها و عاطفه فطری آنان را مورد توجه قرار داد. این همان شیوه ای است که قرآن در انتقال مفاهیم دینی به کار می گیرد و فطرت آنان را شکوفا می سازد.
استفاده از وسایل کمک آموزشی
لازم است وسایل کمک آموزشی مانند فیلم، سرود، نمایشنامه، عکس و... در اختیار مربیان دینی قرار گیرد. برای تولید این وسایل باید مرکزی جهت تولید ماده ابلاغ دینی وجود داشته باشد.
افرادی که در این مرکز کار می کنند باید از بین کسانی انتخاب شوند که دغدغه دین دارند و آموزش دین برای آنان بیش از آن که وسیله امرار معاش باشد، هدفی والا و آرمانی مقدس باشد.
این مرکز باید از نظرات روان شناسان، جامعه شناسان و دیگر متخصصان در تهیه کتاب های درسی استفاده کرده و لوازم کمک آموزشی و برنامه درسی مناسبی را تهیه نماید.
دینی نباید امتحان داشته باشد
برگزاری امتحان و تحمیل مسایل مذهبی به کلاس به صورت درسی که باید بخوانند و امتحان بدهند و نمره خوب بگیرند، دانش آموزان را از دید آرمانی نسبت به مسایل دینی دور می کند؛ دینی برای آنان تبدیل می شود به درسی که به هر حال منافع دنیوی شان ایجاب می کند آن را بخوانند و امتحان دهند و قبول شوند و نمره بالا بیاورند.
شاید بهتر باشد کلاس دینی را به کلاسی برای موعظه حسنه و مجادله بین دانش آموز و دبیر و دانشجو و استاد تبدیل کنیم. اجازه دهیم جوانان و نوجوانان شایبه های ذهنی خود را مطرح کرده و پاسخ مناسب را دریافت کنند.
«هوالحکیم »
گزارش سه ماهه اول گروه آموزشی معارف شهرستان میامی سال تحصیلی 1392-1391
«خود را برای پیشرفت مردم ارزانی دار تا مردم پشتیبان تو باشند» .
از آنجا که گروه های آموزشی به منزله‌ی نهادهایی علمی ، آموزشی و بازوهایی توانا برای نظارت و راهنمایی تعلیماتی یکی از مهم‌ترین عناصر مؤثر در کار آمدی و اثر بخشی نظام آموزشی محسوب میشوند رسالت اصلی این گروه‌ها ،اصلاح و بهبود فرایند تدریس آموزش معلمان و در نتیجه ارتقای کیفیت عملکرد دانش آموزان می‌باشد لذا ما نیز در گروه آموزشی معارف به عنوان عضوی از پیکره آموزش و پروش اقداماتی را جهت نیل به این اهداف به انجام رساندیم که اهم آنها به شرح زیر می‌باشد:
ا- تهیه برنامه عملکرد سالانه گروه و ارسال آن به اداره شهرستان
2- تهیه شناسنامه همکاران محترم مدرس این رشته در سطح شهرستان از جمله رشته‌تحصیلی ، سنوات خدمت، دروس مورد تدریس توسط دبیر ، روزهای کاری، شماره تماس و...... جهت آشنایی و برقراری ارتباطی آسان و مداوم با دبیران محترم
3- بازدید از دبیرستان دخترانه ...میامی(8/8/91)
در این بازدید ضمن عرض خسته نباشید به همکاران محترم دفاتر مستمرهمکاران و برنامه هفتگی، کلاس‌های کنکور و کلاس‌های تقویتی آموزشگاه مورد بازدید و بررسی قرار گرفت و با وجود اینکه چندی از توزیع دفاتر ثبت مستمر جدید نگذشته بود اما دفاتر ثبت نمرات دبیران محترم این درس کامل بود که همانجا از زحمات آنها تقدیر و تشکر به عمل آمد. همچنین ملاقات حضوری با دبیران محترم این درس در آموزشگاه معلم و بحث و تبادل نظر درباره مباحث کتاب معارف چهارم دبیرستان، که یکی از خواسته‌های این دبیران برگزاری کلاس ضمن خدمت برای این درس و همچنین تهیه آیات کتاب‌های دین و زندگی سال‌های مختلف جهت استفاد در کلاس ، که در همانجا به آنها قول مساعد داده شده که موارد خواسته شده در اسرع وقت پیگیری و در اختیار آنها قرار داده شود
4- بازدید از دبیرستان پسرانه...
در تاریخ 14/8/1391 به همراه دیگر گروههای آموزشی بازدیدی از این دبیرستان به عمل آمد که در این آموزشگاه دبیر محترم درس دین و زندگی ... تشریف نداشتند به همین دلیل توفیق حضور در کلاس درس ایشان حاصل نشد اما دفتر ثبت نمرات مستمر دبیر مربوطه کامل نبود وبا وجود گذشت حدود 45 روز از شروع فعالیت آموزشی مدارس ایشان به اسثسنای یک یا دو نمره مستمر از دو یا چند دانش آموز پرسش مستمر دیگری را ثبت ننموده بود که در این زمینه تذکرات لازم به مدیر محترم آموزشگاه ،جهت انتقال به دبیر محترم داده شد
5- بازدید از دبیرستان دخترانه ...
در این آموزشگاه نیز ابتدا دفاتر مستمر کلاسی، برنامه هفتگی و برنامه کلاس‌های کنکور و تقویتی آموزشگاه مورد بررسی قرار گرفت و دبیران مربوطه در آموزشگاه حضور نداشتند اما باحضور در بین دانش آموزان نقطه نظرات و مشکلات آنها را شنیدیم که یکی از مهترین درخواست های دانش‌آموزان بویژه دانش آموزان چهارم این آموزشگاه تهیه تست‌های جدید و مورد نیاز آنها و همچنین برگزاری کلاس های کنکور مستمر در دروس مختلف بود، که البته این نکات به اطلاع مدیریت محترم آموزشگاه و مسئولین محترم اداره جهت پیگیری و اقدام، رسانده شد همچنین با وجود گذشت زمان اندکی از توزیع دفاتر ثبت نمرات ، دفاتر دبیران محترم این درس کامل و نمرات مستمر دانش‌آموزان به طور مرتب ثبت شده بود که این بیانگر بذل عنایت دبیران محترم این آموزشگاه به پرسش‌های مستمر و توجه به جایگاه این گونه فعالیت‌ها در پیشرفت تحصیلی و جلوگیری از افت، در دانش آموزان می باشد که همانجا از دقت و توجه دبیران محترم قدرانی شد.
6- بازدید از دبیرستان دخترانه ...ا29/8/1391
الف) از مهم‌ترین مسائل مورد توجه در این دو آموزشگاه تأخیر در شروع فعالیت‌های آموزشی با توجه به مشکلات خاص منطقه در سازماندهی نیروی انسانی در سال تحصیلی جاری بود که مدیران محترم جهت جبران عقب‌ماندگی دروس مختلف اقدام به برگزاری کلاس‌های فوق العاده در خارج از ساعت آموزشی نموده بودند که در همین‌جا جای
دارد که از تدابیر شایسته این عزیزان تقدیر و تشکر نماییم
ب)ضعف در برنامه درسی آموزشگاه مثلاً قرار دادن هر سه ساعت درس دین و زندگی در یک روز از جمله نقایصی بود که در برنامه هفتگی به چشم می‌خورد و این نکته‌ای بود که در گفتگو با دانش‌آموزان آنها نیز به این موارد اشاره نموده و به شدت از آن گلایه داشتند
ج) کوتاهی همکار محترم در تکیمل دفتر مستمر،که وقتی درگتفگوی با ایشان علت این مسأله را جویا شدیم ایشان عهده‌دار بودن حجم انبوهی از دروس مختلف و غیر مرتبط با رشته خودشان را علت اصلی این مسأله عنوان نمودند
د) عدم دسترسی دانش آموزان پایه چهارم این آموزشگاه به کامپیوتر و تست جهت آمادگی لازم برای کنکور
و)عدم دسترسی دانش آموزان پایه سوم به نمونه سوالات نهایی جهت آشنایی با سؤالات امتحانات نهایی دوره‌های قبل برای کسب آمادگی لازم جهت شرکت در امتحانات نهایی( البته به دانش آموزان قول مساعد داده شد که از طریق گروههای آموزشی نمونه سوالات مختلف به دست آنها خواهد رسید )
هـ)عدم استفاده از شیوه‌های مناسب تدریس( ارائه مثال های مناسب، تدریس گروهی ،) که درحل این مشکل ضمن گفتگو با دبیر مربوطه راهنمایی‌های لازم انجام شد. البته باید خاطر نشان نمود که دبیر این آموزشگاه فوق دیپلم دینی و عربی بوده و اولین سالی است که تدریس درسی چون معارف سال چهارم دبیرستان را بر عهده گرفته است .
ی) عدم وجود دبیران تخصصی برای تشکیل کلاس‌های کنکور ویژه پایه چهارم انسانی این آموزشگاه
دبیرستان ...29/8/1391-7
در این آموزشگاه نیز ضمن بررسی برنامه هفتگی و دفتر مستمر دبیر محترم دین و زندگی موارد زیر در این آموزشگاه نیاز به دقت و امعان نظر داشت
الف) در ابتدا جا دارد از دبیر محترم درس دین و زندگی این آموزشگاه به دلیل تکمیل بودن دفتر مستمر کلاسی ایشان تقدیر و تشکر نماییم
ب) ضعف در برنامه هفتگی آموزشگاه به دلیل قرار دان دروس دشوار در ساعت هشتم و یا هر سه ساعات دین و زندگی در یک روز
ج)در بازدید از کلاس ...دبیر محترم درس دین و زندگی آنچه قابل توجه بود عدم استفاده ایشان از روشهای تدریس گروهی و تفکر محور، در فرایند تدریس بود ایشان در حین تدریس کمتر قوه تفکر دانش را تحریک می‌نمود و حال آنکه در درس دین و زندگی بویژه دین و زندگی 1 لازم است دانش آموزان با تفکر خلاق خود، نتیجه را استباط نموده و بیان نمایند
د) عدم وجود گنجینه نمونه سؤالات امتحات نهایی جهت استفاده دبیران و دانش آموزان
8- برگزاری جلسه هم اندیش اعضای گروه با حضور سرگروه استانی ...در تاریخ 9/9/1391
که اهم مسائل مطرح شده در این جلسه:
الف) بحث و هم اندیشی علمی دبیران محترم با موضوع صفات سلبیه و صفات ثبوتیه و اقسام توحید
ب) نحوه تدریس دین و زندگی بویژه دین و زندگی 1 بنا به درخواست دبیران این درس( چون اکثر دبیران مدرس این درس در منطقه غیر تخصصی می باشند)
ج) بررسی علل افت تحصیلی دانش آموزان در درس دین و زندگی 1 و ارائه راهکارهای مناسب
د)درخواست دبیران محترم جهت تدریس درس پنج دین و زندگی 1
و)ارائه آدرس وبلاگ گروه جهت درسترسی اسان به بخشنامه های و استفاده از مطالب مفید آن
هـ) پیگیری جلسه توجیهی یا ضمن خدمت برای کتاب معارف سال چهارم دبیرستان (که در همین جلسه سرگروه محترم استاد خبر از دعوت مؤلف کتاب به استان را دادند)
ی)درخواست مجدد از دبیران محترم جهت شرکت در مسابقه طراحی سؤالات برتر دین و زندگی 3
9- ارسال اصلاحیه کتاب معارف پیش داشگاهی به مدارس مربوطه
10- تهیه قرائت آیات دین و زندگی و نمونه سؤالات کشوری، استانی و منطقه ای و ارسال آن به مدارس مربوطه
11- تهیه پاسخ اندیشه و تحقیق دین و زندگی 2 و همچنین قرائت آیات این درس به همراه بانک سؤالات و ارسال آن به مدارس جهت استفاده همکاران
12- تهیه پاسخنامه اندیشه و تحقیق دین و زندگی 3 و قرائت آیات این درس به همراه بانک سؤالات امتحانات نهایی و ارسال آن به مدارس
13- پیگیری بخشنامه‌های ارسالی به مدارس بویژه مسابقه طراحی سؤالات برتر
14- تهیه بانک نمونه سؤالات کنکور و ارسال آن به مدارس
15- شرکت در جلسه هم اندیشی با مسئولین ادراه شهرستان با موضوع نفش گروههای آموزشی در کاهش افت تحصیلی بویژه در امتحانات نهایی درتاریخ 29/9/ 91که اهم مباحث مطرح شده در این جلسه به شرح زیر می‌باشد:
الف) از آنجا که رسالت اصلی گروه‌ها به منزله یکی از ارکان ستادی آموزش و پرورش رانمایی و هدایت معلمان در جهت انجام وظایف محول از طریق نظارت و ارزشیابی عملکرد ها بوده است و امروزه نیزگروه های آموزشی با محوریت اصلاح و بهبود فرایند تدریس آموزش معلمان و در نتیجه ارتقای کیفیت عملکرد دانش آموزان مطمع نظر قرار گرفته است اما انجام این مسئولیت توسط گروههای آموزشی در ابتدای امر به ادراک و تلقی مسئولان آموزش و پرورش از اهمیت رسالت راهنمایی و نظارت تعلیماتی از یک طرف و همچنین مهارت و شایستگی اعضای گروههای آموزشی که مسئولیت کار با معلمان را بر عهده دارند، از طرف دیگر بستگی دارد. علاوه بر این‌ها نباید پیش فرض‌ها و آمادگی‌های ذهنی- روانی معلمان را نیز نادیده‌گرفت. بدون شک نوع نگرش آنها به گروههای آموزشی و تأثیر‌گذاری آنها عامل بسیار مهمی در کار آمدی و اثر بخشی عملکرد گروه های آموزشی خواهد بود
ب) نحوه‌ی انتخاب یا انتصاب اعضای گروههای آموزشی به منزله‌ی کانون تأثیر گذار بر بهبود عملکرد تدریس و آموزش، عامل مهم دیگری است که ممکن است در دستیابی به انتظارات این مجموعه مؤثر باشد. انتخاب‌معلمان با تجربه، متخصص، و با تحصیلات دانشگاهی و همچنین خلاق و خوش فکر و دارای سلامت نفس و سعه صدر با روحیه‌ی پویشگری، کارآیی اعضای گروههای آموزشی را تضمین خواهد کرد. این ویژگی ها به ویژه برای
نیرو‌های ارشد گروه های آموزشی موجب تقویت پایگاه و جایگاه آن خواهد شد.
ج) با توجه به نقش محوری و کلیدی نظارت بر عملکرد آموزشی دبیران توسط گروههای آموزشی، این مهم تحقق نمی‌یابد مگر با حضور مستمر و گسترده گروههای آموزشی در مدارس و ارتباط با دبیران و دانش‌آموزان، بازدید از نحوه تدریس و فعالیت‌های آموزشی دبیر در کلاس درس وتأیید و تأکید بر نقاط قوت تدریس دبیر و ارائه تذکرات لازم جهت رفع نواقص هر تدریس، که انجام این مهم نیز نیاز به همکاری مستمر گروههای آموزشی با حوزه معاونت آموزشی جهت فراهم آوردن زیر ساخت‌های لازم مانند در نظر گرفتن تمهیدات لازم
جهت حضور دبیران محترم در روز بازدید گروههای آموزشی و ..... می‌باشد
گزارش تخصصی درس قرآن و بینش اسلامی
چکیده
تربیت دینی یکی از مهم‌ترین اهداف نظام آموزشی کشور است و اهمیت و جایگاه ویژة آن باعث شده است درس مستقلی، که عموماً تحت عنوان قرآن و تعلیمات دینی شناخته میشود، با سایر دروس در هر پایه تفاوت‌های عمده‌ای داشته باشد. اصولاً ماهیت دروس دینی به‌گونه‌ای است که از نظر محتوای آموزشی، فرایند یادگیری و شیوه‌های آموزشی با دروس دیگر قابل مقایسه نیست.به عبارت دیگر، هر فعالیتی که از سوی معلم برای یادگیری در دانش‌آموز انجام شود، صرف‌نظر از ارزش محتوای مورد یادگیری، آموزش و تدریس محسوب میشود. در این صورت و دروسی چون ریاضی، جغرافیا، زیست‌شناسی، تاریخ، علوم‌پایه و… همگی از این نظر در یک ردیف جای میگیرند، اما اگر یادگیری را مفهومی فراتر از آموزش تلقی کنیم و در واقع آن را هدف آموزش بدانیم، در آن صورت باید فرایندی را که در استمرار زمان باعث ایجاد تمرین، تجربه و تغییرات تدریجی و نسبتاً پایدار در دانش‌آموز شود، یادگیری تلقی کرد.
درس دینی از این نظر با سایر دروسی که نام بردیم بسیار متفاوت است.
زیرا یادگیری در تربیت دینی بیش از آنکه نظری باشد، عملی است. در حالی‌که سایر دروس۱ چندان در عرصة عملی مطرح نیستند. اگر چه در مورد آموزش دروس آزمایشگاهی مفهوم آموزش عملی به چشم می‌خورد؛ اما عمل در این دروس همان مهارتی است که اگر در فرایند آموزش به‌دست نیاید، لطمه‌ای به شخصیت و ساختار وجودی دانش‌آموز وارد نخواهد ساخت؛ چراکه حوزة عمل در آنها خود محتوای دروس‌اند، نه خود دانش‌آموز. در حالی‌که هدف تربیت دینی ایجاد کنش و رفتارهای خاصی است که بود و نبود آنها اساساً بر ساختار وجودی و شخصیت دانش‌آموز تأثیرگذار است.
تربیت یعنی استعدادهای درونی را، که بالقوه در یک شیء موجود است، به فعلیت در آوردن و پروردن و لهذا تربیت فقط در مورد جاندارها یعنی گیاه و حیوان و انسان صادق است گزارش تخصصی
مقدمه
تأکید بر جایگاه ویژة دروس قرآن و تعلیمات دینی در نظام آموزشی از آن جهت صورت می‌گیرد که هدف اصلی، یادگیری عملی و التزام به کاربرد آموخته‌هاست. آموزه‌هایی که قابل حصول و انسان‌سازند و دامنة آنها از حوزة نظری فراتر می‌روند و تمام ارکان و شئون زندگی فرد را دربرمی‌گیرند.
اساساً این نوع تربیت با تمامی واقعیات خارجی زندگی انسان و پیوند او با هستی ارتباط دارد. لذا جهت نیل به هدف و نقطة مشخصی که تربیت دینی در پی آن است، باید برنامه‌ریزی شود. برنامه‌هایی که مشتمل بر نحوة ارتباط فرد با خدا، مردم، طبیعت و خودش باشد. بدیهی است چنین برنامه‌ای بر پایة اصول مشخصی که از باید و نبایدهای معین برمی‌خیزد و بر مبنای قواعدی که توسط مربیان لحاظ میشود، تدوین خواهد شد.
برخی از عمده‌ترین مشکلات آموزش و یادگیری دروس دینی به مواد و محتوای آموزشی مربوط میشود. در سال‌های اخیر در جهت کیفیت بخشی به محتوا اقدامات مؤثری صورت گرفته که از جملة آنها تغییر کتب درسی و تألیف محتوای جدید است. این تغییرات در دورة ابتدایی به تألیف «هدیه‌های آسمان» و در دورة راهنمایی به تألیف «پیام‌های آسمان» منجر شد و در دورة متوسطه نیز تألیف «دین و زندگی» قدم مثبتی است که در جهت ترغیب دانش‌آموزان به یادگیری محتوای دینی برداشته شد. گزارش تخصصی
هدف مشترک در این تغییرات، اجرای سیاست خاصی است که در صدد ایجاد باورهای قلبی در فراگیرندگان از طریق اقدامات فکری و فعالیت‌های عقلانی خود آن‌هاست. گزارش تخصصی
عوامل اصلی بی علاقگی دانش آموزان به درس دینی و راه حل آن چیست؟
عوامل عدم تمایل دانش آموزان به درس دینی:عوامل بسیاری
در این زمینه نقش دارند که عمدة آنها به اصل برنامه‌ریزی، محتوای کتاب‌ها و
ناکارآمدی شیوة درسی مریوط میشود که به عنوان نمونه به موارد زیر میتوان
اشاره نمود.
۱٫ بی‌توجهی به سطح رشد شناختی دانش‌آموزان.
اصول و آموزه‌های دینی بیشتر جنبة انتزاعی دارند، که یادگیری شایسته و مناسب آن رشد شناختی بیشتر و برتری را می‌طلبد،(۱)
اما دیده میشود، پیش از آنکه ذهنیت کودکان آمادة دریافت این مفاهیم و
دروس باشند، به آنها عرضه میشود، لذا مناسب است که در برنامه‌ریزی و شیوة
تدریس، به ویژگیهای سنی کودکان و دانش‌آموزان توجه جدّی شود.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
( 1391 )
درس اوّل
|
« یَا أَیُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَرَاءُ إِلَى اللَّهِ وَ اللَّهُ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمِیدُ * إِنْ یَشَأْ یُذْهِبْکُمْ وَ یَأْتِ بِخَلْقٍ جَدِیدٍ * وَ مَا ذَلِکَ عَلَى اللَّهِ بِعَزِیزٍ . » ، ( فاطر ، 35 / 15 ـ 17 ) |
|
ـ همة مخلوقات ، از جمله انسان ، در وجود و هستی خود نیازمندِ خدا هستند . ـ تنها وجودِ بینیاز خداست ، او در هستی خود به دیگری نیازمند نیست . ـ چون مخلوقات وابسته به خدایند ، اوست که میتواند آنها را ببرد یا نگه دارد . ـ چون خدا وابسته به چیزی نیست ، کسی نمیتواند وجودِ را از او بگیرد و نابودش کند و او بینیازِ مطلق است . |
|
« اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَ الأرْضِ ... . » ، ( نور ، 24 / 35 ) |
|
هر چیزی پیش از آنکه نمایشدهندة خود باشد ، نشان دهندة خالقِ خود یعنی خداست . خدا نور هستی است و همة موجودات ، هستیِ خود را از او میگیرند و با وجودِ او آشکار میشوند . |
درس دوم
|
« ... قُلِ : اللَّهُ خَالِقُ کُلِّ شَیْءٍ وَ هُوَ الْوَاحِدُ الْقَهَّارُ . » ، ( رعد ، 13 / 16 ) در کتاب اشتباهاً (مائده ، 5 / 16) ثبت شده است. |
|
خداوند تنها مَبدأ و خالقِ جهانِ هستی است . ( توحید در خالقیّت ) |
|
« قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ . » ، ( اخلاص ، 112 / 1 ) |
|
خداوند در ذاتش یکتاست و او یگانة بیهمتاست . |
|
« وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُوًا أَحَدٌ . » ، (اخلاص ، 112 / 4 ) |
|
خداوند در ذاتش یکتاست و او یگانة بیهمتاست . |
|
« ... لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْءٌ ... . » ، ( شوری ، 42 / 11 ) |
|
خداوند در ذاتش یکتاست و او یگانة بیمثلِ و مانند است . |
|
« وَ لِلَّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَ مَا فِی الأرْضِ وَ إِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الأمُورُ . » ، ( آلعمران ، 3 / 109 ) |
|
خداوند ؛ یگانه خالق و مالکِ جهانِ هستی است ( توحید در خالقیّت ) و بازگشتِ همة امور به سوی اوست . ( معاد ) |
|
« ... مَا لَهُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَلِیٍّ وَ لا یُشْرِکُ فِی حُکْمِهِ أَحَدًا . » ، ( کهف ، 18 / 26 ) |
|
خداوند ربّ العالمین است و تدبیرِ امورِ هستی فقط به عهدة اوست . ( توحید در ربوبیّت ) |
|
« أَفَرَأَیْتُمْ مَا تَحْرُثُونَ * أَ أَنْتُمْ تَزْرَعُونَهُ أَمْ نَحْنُ الزَّارِعُونَ ؟! » ، ( واقعه ، 56 / 63 ـ 64 ) |
|
خداوند ربّ العالمین است و تدبیرِ امورِ هستی فقط به عهدة اوست . ( توحید در ربوبیّت ) |
درس سوم
|
« إِنَّ اللَّهَ رَبِّی وَ رَبُّکُمْ فَاعْبُدُوهُ هَذَا صِرَاطٌ مُسْتَقِیمٌ . » ، ( آلعمران ، 3 / 51 ) |
|
« إِنَّ اللَّهَ رَبىِّ وَ رَبُّکُمْ » : خداوند ربّ العالمین است و تدبیرِ امورِ هستی فقط به عهدة اوست ( توحید در ربوبیت ) « فَاعْبُدُوهُ هذَا صرَِاطٌ مُّسْتَقِیم » : تنها وجودِ شایستة پرستش اوست پس خالصانه باید او را عبادت کرد تا به قُربِ الهی رسید . |
|
« اتَّخَذُوا أَحْبَارَهُمْ وَ رُهْبَانَهُمْ أَرْبَابًا مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ الْمَسِیحَ ابْنَ مَرْیَمَ وَ مَا أُمِرُوا إِلا لِیَعْبُدُوا إِلَهًا وَاحِدًا لا إِلَهَ إِلا هُوَ سُبْحَانَهُ عَمَّا یُشْرِکُونَ . » ، ( توبه ، 9 / 31 ) |
|
« اتخََّذُواْ أَحْبَارَهُمْ وَ رُهْبَانَهُمْ أَرْبَابًا مِّن دُونِ اللَّهِ وَ الْمَسِیحَ ابْنَ مَرْیَمَ » شرکِ اجتماعی خاستگاه برخی افراد است که محورِ فعّالیّتهای اجتماعی خود قرار میدهند . « وَ مَا أُمِرُواْ إِلَّا لِیَعْبُدُواْ إِلَهًا وَاحِدًا لا إِلَهَ إِلَّا هُوَ سُبْحَنَهُ عَمَّا یُشْرِکُون » توحیدِ عبادی ( بُعد فردی ـ اجتماعی ) محورِ فعّالیّتهای انسانهای موحّدی است که خدا را خالصانه پرستش میکنند تا به قُرب الهی برسند . « لا إِلَهَ إِلَّا هُوَ سُبْحَانَهُ عَمَّا یُشْرِکُون » این کلمه جامعِ همة اَبعادِ توحید ( توحیدِ در عقیده و عبادی ) است که موجبِ رستگاری انسان میشود . |
|
« وَ لَقَدْ بَعَثْنَا فِی کُلِّ أُمَّةٍ رَسُولاً أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ ... . » ، ( نحل ، 16 / 36 ) |
|
توحیدِ عبادی ( بُعد فردی ـ اجتماعی ) |
|
« وَ مَنْ یُسْلِمْ وَجْهَهُ إِلَى اللَّهِ وَ هُوَ مُحْسِنٌ فَقَدِ اسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَى وَ إِلَى اللَّهِ عَاقِبَةُ الأمُورِ . » ، ( لُقمان ، 31 / 22 ) |
|
توحید عبادی ( بُعد فردی ـ اجتماعی ) |
|
« اَلْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ . » ، ( فاتحه ، 1/ 2 ) |
|
« الْحَمْدُ لِلَّهِ » توحیدِ عبادی ( بُعد فردی ـ اجتماعی ) « رَبِّ الْعَالَمِینَ » توحیدِ در ربوبیت |
|
« إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَ إِیَّاکَ نَسْتَعِینُ . » ، ( فاتحه ، 1/ 5 ) |
|
توحید عبادی ( بُعد فردی ـ اجتماعی ) |
درس چهارم
|
« قُلْ إِنَّمَا أَعِظُکُمْ بِوَاحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنَى وَ فُرَادَى ثُمَّ تَتَفَکَّرُوا ... . » ، ( سبأ ، 34 / 46 ) |
|
قیامِ خالصانه و برای رضایِ خدا ( اخلاص در عمل ـ توحیدِ عبادی ) |
|
« إِنَّا أَنْزَلْنَا إِلَیْکَ الْکِتَابَ بِالْحَقِّ فَاعْبُدِ اللَّهَ مُخْلِصًا لَهُ الدِّینَ . » ، ( زُمر ، 39 / 2 ) |
|
قیامِ خالصانه و برای رضایِ خدا ( اخلاص در عمل ـ توحیدِ عبادی ) |
|
« أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یَا بَنِی آدَمَ أَنْ لا تَعْبُدُوا الشَّیْطَانَ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ * وَ أَنِ اعْبُدُونِی هَذَا صِرَاطٌ مُسْتَقِیمٌ . » ( یس ، 36 / 60 ـ 61 ) |
|
توحیدِ عملی و اخلاصِ در عمل موجبِ دوری از گناهان ( شیطان ) میشود . این اوّلین ثمرة اخلاص یعنی ؛ نفوذ نکردنِ شیطان در انسانِ مُخلَص است . |
|
« ... لِنَصْرِفَ عَنْهُ السُّوءَ وَ الْفَحْشَاءَ إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُخْلَصِینَ . » ، ( یوسُف ، 12 / 24 ) |
|
توحیدِ عملی و اخلاصِ در عمل موجبِ دوری از گناهان ( شیطان ) میشود . این اوّلین ثمرة اخلاص یعنی ؛ نفوذ نکردنِ شیطان در انسانِ مُخلَص است . |
|
« وَ الَّذِینَ جَاهَدُوا فِینَا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَ إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِینَ . » ، ( عنکبوت ، 29 / 69 ) |
|
کسی که خالصانه در راهِ خدا تلاش کند و عملِ صالح انجام دهد ، خدا او را به راهِ خود هدایت میکند و از اِمداد الهی ( هدایت پیامبران ) بهرهمند میشود و راهِ خدا را بهتر میشناسد و به اخلاص میرسد . |
|
« ... لَوْ کُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ مَا کُنَّا فِی أَصْحَابِ السَّعِیرِ . » ، ( مُلک ، 67 / 10 ) |
|
یکی از راههای رسیدن به اخلاص تقویت روحیة حقّپذیری و تسلیم در برابر عقل و پذیرش وحی است . ( عقل و وحی هر دو موهبتِ الهی است . ) |
|
« ... وَ أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِکْرِی . » ، ( طه ، 20 / 14 ) |
|
یکی از راههای رسیدن به اخلاص « راز و نیاز با خدا و کمک خواستن از اوست » نماز باید برای رضای خدا اِقامه شود . |
درس پنجم
|
« إِنَّا هَدَیْنَاهُ السَّبِیلَ إِمَّا شَاکِرًا وَ إِمَّا کَفُورًا . » ، ( انسان ، 76 / 3 ) |
|
انسان دارای اختیار و انتخاب آگاهانه است . بنابراین مسئولِ سرنوشتِ خویش است و اگر تصمیمِ غلط بگیرد به ضررش است و اگر تصمیمِ خوب بگیرد به نفعش است . |
|
« قَدْ جَاءَکُمْ بَصَائِرُ مِنْ رَبِّکُمْ فَمَنْ أَبْصَرَ فَلِنَفْسِهِ وَ مَنْ عَمِیَ فَعَلَیْهَا وَ مَا أَنَا عَلَیْکُمْ بِحَفِیظٍ .» ،( انعام ، 6 / 104 ) |
|
خداوند به دلیلِ اختیارِ انسان ، برای هدایتِ او راهنمایانی فرستاد پس آنان مسئولِ سرنوشتِ خویش هستند و نزدِ خدا عُذری ندارند . |
|
« إِنَّ اللَّهَ یُمْسِکُ السَّمَاوَاتِ وَ الأرْضَ أَنْ تَزُولا وَ لَئِنْ زَالَتَا إِنْ أَمْسَکَهُمَا مِنْ أَحَدٍ مِنْ بَعْدِهِ إِنَّهُ کَانَ حَلِیمًا غَفُورًا . » ، ( فاطر ، 35 / 41 ) |
|
اعتقاد به خداوندِ حکیم و نظامِ حکیمانه باعث میشود که انسان بداند ادارة امور به عهدة خداست و کشتی جهان ناخدایی دارد که آن را حفظ میکند . |
|
« إِنَّا کُلَّ شَیْءٍ خَلَقْنَاهُ بِقَدَرٍ . » ، ( قَمَر ، 54 / 49 ) |
|
همة مخلوقاتِ الهی دارای تقدیر ، خصوصیّات و ویژگیهای معیّنی هستند . |
|
« هُوَ الَّذِی یُحْیِی وَ یُمِیتُ فَإِذَا قَضَى أَمْرًا فَإِنَّمَا یَقُولُ لَهُ کُنْ فَیَکُونُ . » ، ( غافر ، 40 / 68 ) |
|
اعتقاد به خداوندِ حکیم و نظام حکیمانه باعث میشود که انسان بداند ادارة امور به عهدة خداست و کشتی جهان ناخدایی دارد که آن را حفظ میکند . |
|
« اللَّهُ الَّذِی سَخَّرَ لَکُمُ الْبَحْرَ لِتَجْرِیَ الْفُلْکُ فِیهِ بِأَمْرِهِ وَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ . » ، ( جاثیّه ، 45 / 12 ) |
|
اعتقاد به خداوندِ یگانه و نظام حکیمانه باعث میشود که انسان بداند ادارة امور به عهدة خداست و این اعتقاد زمینهساز شکوفایی استعدادهای انسان است که با اختیارِ آگاهانه میسّر است . |
|
« لا الشَّمْسُ یَنْبَغِی لَهَا أَنْ تُدْرِکَ الْقَمَرَ وَ لا اللَّیْلُ سَابِقُ النَّهَارِ وَ کُلٌّ فِی فَلَکٍ یَسْبَحُونَ . » ، ( یس ، 36 / 40 ) |
|
موجوداتِ جهان دارای قانونمندی خاصّی هستند و انسان درک میکند که جهان دارای خالقی حکیم است که آن را اداره میکند . |
درس ششم
|
« قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِکُمْ سُنَنٌ فَسِیرُوا فِی الأرْضِ فَانْظُروا کَیْفَ کَانَ عَاقِبَةُ الْمُکَذِّبِینَ . » ، ( آلِعمران ، 3 / 137 ) |
|
حیاتِ فردی و اجتماعی دارای قوانین است و با مطالعة زندگی انسانها میتوان به سنّتهای الهی دست یافت و درسِ عبرت گرفت . |
|
« أَحَسِبَ النَّاسُ أَنْ یُتْرَکُوا أَنْ یَقُولُوا آمَنَّا وَهُمْ لا یُفْتَنُونَ . » ، ( عنکبوت ، 29 / 2 ) |
|
هر کسی ادّعای ایمان کند مَشمولِ یکی از سنّتهای الهی به نامِ آزمایش ( ابتلاء و فتنه ) میشود . |
|
« کُلّاً نُمِدُّ هَؤُلاءِ وَ هَؤُلاءِ مِنْ عَطَاءِ رَبِّکَ وَ مَا کَانَ عَطَاءُ رَبِّکَ مَحْظُورًا . » ، ( اسراء ، 17 / 20 ) |
|
مطابقِ سنّت الهی هر کس کارِ نیک انجام دهد از اِمدادِ الهی بهرهمند میشود و توفیقِ خدا شاملِ حالِ او میشود ، در غیرِ این صورت از اِمدادِ خدا محروم میگردد . |
|
« وَ لا یَحْسَبَنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا أَنَّمَا نُمْلِی لَهُمْ خَیْرٌ لأنْفُسِهِمْ إِنَّمَا نُمْلِی لَهُمْ لِیَزْدَادُوا إِثْمًا وَ لَهُمْ عَذَابٌ مُهِینٌ . » ، ( آلِعمران ، 3 / 178 ) |
|
خدا به کافران مُهلت میدهد ، امّا آنان از این مهلت سوءِ استفاده میکنند و بر گناهانشان میافزایند و مشمول سنّت « اِملاء و اِمهال » میگردند . |
|
« وَ الَّذِینَ کَذَّبُوا بِآیَاتِنَا سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَیْثُ لا یَعْلَمُونَ * وَ أُمْلِی لَهُمْ إِنَّ کَیْدِی مَتِینٌ . » ، ( اعراف ، 7 / 182 ـ 183 ) |
|
خداوند کسانی را که کُفر ورزیدند و آیاتش را اِنکار کردند دُچار عذابِ تدریجی و سنّتِ استدراج میکند. همچُنین به آنان مهلت میدهد (سنّت اِملاء و اِمهال) و آنان گول میخورند و نابود میگردند. |
|
« مَنْ جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا وَ مَنْ جَاءَ بِالسَّیِّئَةِ فَلا یُجْزَى إِلا مِثْلَهَا وَ هُمْ لا یُظْلَمُونَ . » ، ( انعام ، 6 / 160 ) |
|
مطابقِ سنّتِ الهی ؛ خداوند میانِ پاداش و جزا تفاوت قایل است و به کارهای اختیاری نیک یا بدِ انسانها پاداش و جزا میدهد ، نه به کارهای جبری آنان . ( تفاوت در پاداش و جزا ) |
|
« وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَیْهِمْ بَرَکَاتٍ مِنَ السَّمَاءِ وَ الأرْضِ وَ لَکِنْ کَذَّبُوا فَأَخَذْنَاهُمْ بِمَا کَانُوا یَکْسِبُونَ . » ، ( اعراف ، 7 / 96 ) |
|
مطابقِ سنّتِ الهی کارهای اختیاری انسان ( خوب یا بد ) در سرنوشتِ او مؤثّر است . ( تأثیرِ نیکی یا بدی در سرنوشتِ انسان ) |
درس هفتم
|
« وَ مَنْ یَعْمَلْ سُوءًا أَوْ یَظْلِمْ نَفْسَهُ ثُمَّ یَسْتَغْفِرِ اللَّهَ یَجِدِ اللَّهَ غَفُورًا رَحِیمًا . » ، ( نساء ، 4 / 110 ) |
|
انسان با هر گناه به نفسِ خود ، ظلم میکند و از خدا دور میشود پس باید استغفار کند زیرا میان طلبِ بخشش و خدا فاصلهای نیست ؛ توبه رحمت و غُفران الهی است از عُقوبت به سوی رحمت . |
|
« فَمَنْ تَابَ مِنْ بَعْدِ ظُلْمِهِ وَ أَصْلَحَ فَإِنَّ اللَّهَ یَتُوبُ عَلَیْهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ . » ، ( مائده ، 5 / 39 ) |
|
با انجام دادنِ هرگناه حقّی ضایع میشود و به خودِ عالی ظلم میشود . برای انسانِ خطاکار راه توبه و اصلاح باز است ؛ توبه یک ندامتِ درونی است امّا باید حقوق ضایع شده جُبران شود . توبه رحمت و غُفران الهی است از عُقوبت به سوی رحمت . |
|
« إِلا مَنْ تَابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلا صَالِحًا فَأُولَئِکَ یُبَدِّلُ اللَّهُ سَیِّئَاتِهِمْ حَسَنَاتٍ وَ کَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِیمًا . » ، ( فرقان ، 25 / 70 ) |
|
توبه نه تنها گناه را پاک میکند بلکه به کمکِ ایمان و عملِصالح گناهان را به حَسَنات بَدَل میسازد . توبه رحمت و غُفران الهی است از عُقوبت به سوی رحمت . |
درس هشتم
|
« ... مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الآخِرِ وَ عَمِلَ صَالِحًا فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ . » ، ( بقره ، 2 / 62 ) |
|
جامعة اسلامی بر پایة ایمان به خدا و روزِ آخِرت و عملِ صالح و دوری از شِرک بنا شده است و مسلمانان در مسیر الهی برای سعادت اُخروی تلاش میکنند و ترس و دلهرهای ندارند . |
|
« یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الأمْرِ مِنْکُمْ ... . » ، ( نساء ، 4 / 59 ) |
|
مسلمانان در برنامة زندگی خود تابعِ دستورهای خدا و رسولِ خدا (ص) و امامان (ع) ( اولولامر ) هستند و به طاغوت مراجعه نمیکنند . |
|
« فَلِذَلِکَ فَادْعُ وَ اسْتَقِمْ کَمَا أُمِرْتَ وَ لا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَهُمْ وَ قُلْ : آمَنْتُ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ مِنْ کِتَابٍ وَ أُمِرْتُ لأعْدِلَ بَیْنَکُمُ . اللَّهُ رَبُّنَا وَ رَبُّکُمْ ... . » ، ( شوری ، 42 / 15 ) |
|
مسلمانان در جامعة اسلامی تابعِ هَوَی و هَوَس خود نیستند و بر اساسِ ایمانِ به خدا و دستورهای الهی بینِ مردم عدالت برقرار میکنند و با بیعدالتی مبارززه میکنند . |
|
« ... قُلْ هَلْ یَسْتَوِی الَّذِینَ یَعْلَمُونَ وَ الَّذِینَ لا یَعْلَمُونَ إِنَّمَا یَتَذَکَّرُ أُولُو الألْبَابِ . » ، ( زُمَر ، 39 / 9 ) |
|
جامعة اسلامی بر اساسِ تعقّل و تفکّر شکل گرفته و خِردمندان در این جامعه دارای فضیلت هستند ! |
|
« مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذِینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْکُفَّارِ رُحَمَاءُ بَیْنَهُمْ ... . » ، ( فتح ، 48 / 29 ) |
|
مردم در جامعة اسلامی با تأسّی از رسول اکرم (ص) با مؤمنان در جبهة حقّ هستند و با ستمگران که در جبهة باطل هستند مبارزه میکنند . |
|
« قُلْ : مَنْ حَرَّمَ زِینَةَ اللَّهِ الَّتِی أَخْرَجَ لِعِبَادِهِ وَ الطَّیِّبَاتِ مِنَ الرِّزْقِ قُلْ هِیَ لِلَّذِینَ آمَنُوا فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا خَالِصَةً یَوْمَ الْقِیَامَةِ کَذَلِکَ نُفَصِّلُ الآیَاتِ لِقَوْمٍ یَعْلَمُونَ . » ، ( اعراف ، 7 / 32 ) « قُلْ : إِنَّمَا حَرَّمَ رَبِّیَ الْفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَ مَا بَطَنَ وَ الإثْمَ وَ الْبَغْیَ بِغَیْرِ الْحَقِّ وَ أَنْ تُشْرِکُوا بِاللَّهِ مَا لَمْ یُنَزِّلْ بِهِ سُلْطَانًا وَ أَنْ تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ مَا لا تَعْلَمُونَ . » ، ( اعراف ، 7 / 33 ) |
|
مردم در جامعة اسلامی در عینِ حال که برای امورِ دنیوی و امورِ مادّی تلاش میکنند برای امورِ اُخروی و معنوی نیز تلاش میکنند و از نعماتِ الهی به نحوِ مطلوب استفاده میکنند و به گناه و فساد نزدیک نمیشوند . |
|
« وَ مِنْ آیَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْکُنُوا إِلَیْهَا وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فِی ذَلِکَ لآیَاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ . » ، ( روم ، 30 / 21 ) |
|
در جامعة اسلامی زن دارای جایگاهِ ویژه است و خانواده محلّ آرامش و رُشدِ فضیلت و مَوَدّت و رحمت است . |
درس نهم
|
« وَ کَذَلِکَ جَعَلْنَاکُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِتَکُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ وَ یَکُونَ الرَّسُولُ عَلَیْکُمْ شَهِیدًا ... . » ، ( بقره ، 2 / 143 ) |
|
جامعة واقعی اسلامی آن جامعهای است که بتواند در عصرِ خود اُسوه باشد و راهِ میانه و معتدل را به دیگر جامعهها نشان دهد و در این مسیر رسولِ اکرم (ص) اُسوة مردم است . |
|
« وَ مَنْ یَتَوَلَّ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا فَإِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْغَالِبُونَ . » ، ( مائده ، 5 / 56 ) |
|
در جامعة اسلامی افرادِ با ایمان اگر از دستورهای خدا و رسولِ خدا (ص) پیروی کنند از امدادِ الهی بهرهمند میشوند . |
|
« قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ : اسْتَعِینُوا بِاللَّهِ وَ اصْبِرُوا إِنَّ الأرْضَ لِلَّهِ یُورِثُهَا مَنْ یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَ الْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِینَ . » ، ( اعراف ، 7 / 128 ) |
|
برای تقویتِ تواناییهای فردی ، انسان باید با استعانتِ از خدا و صبر در راهِ او ، ایمان و ارادة خویش را قوی کند زیرا سرانجام از آنِ متّقین است . |
|
« اُدْعُ إِلَى سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ جَادِلْهُمْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ ... . » ، ( نحل ، 16 / 125 ) |
|
برای گفتگو با مردم و رسانیدنِ پیام الهی به آنان باید از روشِ حکمت ( دانش استوار ) ، اندرز و مجادلة نیکو استفاده کرد . |
درس دهم
|
« أَفَمَنْ أَسَّسَ بُنْیَانَهُ عَلَى تَقْوَى مِنَ اللَّهِ وَ رِضْوَانٍ خَیْرٌ أَمْ مَنْ أَسَّسَ بُنْیَانَهُ عَلَى شَفَا جُرُفٍ هَارٍ فَانْهَارَ بِهِ فِی نَارِ جَهَنَّمَ وَ اللَّهُ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ . » ، ( توبه ، 9 / 109 ) |
|
سَهلانگاری در عمل و بیتوجّهی به أحکامِ خداوند ، قرار دادنِ خود بر لبة پرتگاهی است که سقوط به وادیهای هولناک گمراهی و سرگردانی را در پِی خواهد داشت . |
وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ . ( صافّات ، 37 / ١٨٢ )
تهیّه و تنظیم نهایی : دبیرخانه راهبری کشوری درس دین و زندگی ـ مستقرّ در خراسان رضوی
