دین و زندگی تایباد

اللهم صل علی محمدوآل محمد

دین و زندگی تایباد

اللهم صل علی محمدوآل محمد

همه چیز درباره یک کانال ارتباطی

همه چیز درباره یک کانال ارتباطی

مزایا و معایب کانال تلگرام چیست؟+ معرفی کانال های معروف

تلگرام در نسخه جدید خود قابلیت ساخت کانال را اضافه کرده است که این نسخه هم از مزایا و معایبی برخوردار است.

این روزها در اکثر گوشی های همراه و تبلت های ایرانی ها صفحه اجتماعی تلگرام حرف اول و آخر را می زند.

بعد از کوچ دسته جمعی مردم از شبکه های مختلف اجتماعی به این شبکه حالا دیگر عملا تلگرام پرطرفدار ترین شبکه ارتباطی مردم ایران لقب گرفته است.

این شبکه جدا از محاسنی که می تواند به منظور ارتباط دو یا چند جانبه داشته باشد دارای خطراتی هم هست و نکته قابل توجه این است که با پیشرفت فنی این شبکه اجتماعی و برخی تغییرات صورت گرفته درصد این خطرات که سبب سو استفاده برخی افراد هم شده، افزایش داشته است.

اما تلگرام در نسخه جدید خود قابلیت ساخت کانال را اضافه کرده است که این نسخه هم از مزایا و معایبی برخوردار است.

کانال های تلگرام کاربردی مشابه گروه ها دارند با این تفاوت که در این نسخه تنها ادمین امکان ارسال مطلب دارد و اعضای کانال تنها می توانند از مطالب ارسال شده توسط ادمین استفاده کنند و دیگر خود قادر به ارسال مطالب مختلف در کانال نیستند.

یکی از مشکلات و معضلاتی که در گروه های تلگرام وجود داشت و همچنان دارد، این است که بعضی از اعضای گروه برای دیگر اعضاء به طرق مختلف، ایجاد مزاحمت می کردند اما در نسخه جدید، کانال های تلگرام با عدم نمایش اعضای کانال و یا ورود و خروج افراد این امنیت را برای اعضاء دیگر ایجاد کرده تا مورد آزار و اذیت قرار نگیرند.

به گونه ای مثلا یک شخص که عضو گروه است نمی تواند به صورت خصوصی مطلبی و یا نکته ای را با دیگر اعضا گروه در میان بگذارد.

اما یکی دیگر از نکات مثبت کانال در تلگرام عدم امکان افزودن ربات به گروه می باشد. در گروه ها گاها ربات هایی اضافه می شد که مطالب غیراخلاقی و شایعه و تبلیغات منتشر می کرد که بسیار آزار دهنده است، اما در کانال ها امکان اضافه شدن ربات وجود ندارد.

اما کانال تلگرام معضلاتی هم به همراه دارد، معضلی که همواره در شبکه های اجتماعی و ارتباط جمعی وجود داشته است و آن هم سوء استفاده برخی افراد به طرق مختلف از این فضا بوده است.این سوء استفاده ها به نحوی است که افراد سودجو با راه اندازی صفحه های غیررسمی به نام افراد مشهور و شخصیت های مختلف، مشکلات فراوانی را برای آن ها اعم از پخش شایعه، اخبار دروغ و... می کردند.

حال با افتتاح کانال در تلگرام، این سوء استفاده ها وارد فاز جدیدی شده است و دغدغه و نگرانی های افراد مشهور هم بیشتر.

فرهنگ نیوز، به منظور جلوگیری از سوء استفاده افراد سودجو از قابلیت جدید تلگرام، کانال های رسمی، اعم از سایت های خبری و غیرخبری، موسسات و افراد فرهنگی و مذهبی را در اختیار مخاطبان خود قرار می دهد.

برخی از خبرگزاری ها و سایت های خبری

فرهنگ نیوز telegram.me/farhangnews1
خبرگزاری العالم telegram.me/alalam_fa
باشگاه خبرنگاران جوان telegram.me/yjcnewschannel
خبرگزاری فارس telegram.me/farsna
خبرگزاری تسنیم telegram.me/tasnimnewschanel
خبرگزاری مهر telegram.me/mehragency
خبرگزاری نسیم telegram.me/nasimonline
خبرگزاری ایسنا telegram.me/isna94
وطن امروز telegram.me/vatan_emrooz
روزنامه جام جم telegram.me/jamejam_newspaper
رجا نیوز telegram.me/rajanews_com
مشرق نیوز telegram.me/mashreghnews_channel
ورزش سه telegram.me/varzesh3_channel
جام نیوز telegram.me/jamnews
سایت روشنگری telegram.me/bultannews
بولتن نیوز telegram.me/bultannews
عمارنامه telegram.me/ammarnameir
مجموعه طنز دکتر سلام telegram.me/drsalaam
حزب الله سایبر telegram.me/cyberhizbullah
پایگاه خبری 598 telegram.me/www_598_ir
خبرگزاری بسیج پرس telegram.me/basijpress_ir
پایگاه جبهه مستضعفین telegram.me/mwfpress
افسران telegram.me/afsaran_ir
بچه های قلم telegram.me/bachehayeghalam
افکار نیوز ( افکار خبر) telegram.me/myafkarnews
عقیق telegram.me/aghigh_ir
وارث telegram.me/vareth_info
متن زندگی
پارس نیوز telegram.me/parsnews
فاش نیوز telegram.me/fashnews_ir

برخی از اشخاص ، نهادها و موسسات

امام خامنه ای telegram.me/khamenei_ir
سفیر فیلم telegram.me/safirfilmchannel
حسن رحیم پور ازغدی Telegram.me/rahimpourazghadi_ir
شهید آوینی telegram.me/aviny_com
حاج قاسم سلیمانی telegram.me/qasem_soleimani
وحید یامین پور telegram.me/yaminpour
خانه طراحان ایران Telegram.me/graphic_ir
جشنواره عمار Telegram.me/ammarfilmfest
رامبد جوان telegram.me/rambodjavanorg
بیان معنوی ( استاد پناهیان) telegram.me/ostad_panahian
سعید قاسمی telegram.me/saeed_ghasemi
دکتر حسن عباسی telegram.me/h_abbasi
علی اکبر رائفی پور telegram.me/maasaf
شبکه افق telegram.me/Ofogh_tv
سبک زندگی اسلامی ایرانی telegram.me/Sabkeh_zendegi
خنده حلال telegram.me/khande_halaal
منتظران مهدی عج telegram.me/montazeranmahdi
هیئت میثاق با شهدا telegram.me/misaq_ba_shohada
هیئت الرضا telegram.me/abdolrezahelali
هیئت ریحانه الحسین‎ telegram.me/reyhanatolhossein_channel

مخاطبان می توانند کانال های رسمی سایت ها ، خبرگزاری ها ، اشخاص و موسسات را در بخش نظارت همین خبر معرفی کنند تا در جدول به روزرسانی قرار گیرند.

فضای سایبر چیست؟

فضای سایبر چیست؟

سایبر(cyber) واژه ای است بر گرفته از لغت «kybernetes» به معنای سکاندار یا راهنما و نخستین کسی که واژه فضای سایبر را به کار برد، ویلیام گیتسون نویسنده داستان های علمی- تخیلی، در کتاب نورومنسر (neuromancer) بود. فضای سایبر یا فضای مجازی (Cyber Spase) در تعریف برخی نویسندگان عبارت است از: «مجموعه ای از ارتباطات درونی انسان ها از طریق رایانه و وسائل مخابراتی بدون در نظر گرفتن جغرافیای فیزیکی است.»  البته شاید بهتر باشد آن را چنین تعریف کنیم: «محیط الکترونیکی واقعی است که ارتباطات انسانی به شیوه ای سریع، فراتر از مرزهای جغرافیایی و با ابزار خاص، خود؛ در آن، زنده و مستقیم روی می‌دهد». قید «واقعی»، مانع از این است که تصور شود مجازی بودن این فضا به معنای غیر واقعی بودن آن است؛ چرا که در این فضا نیز همان ویژگی‌های تعاملات انسانی در دنیای خارج همچون مسئولیت وجود دارد. ضمن این که فضای سایبر در واقع یک «محیط» است که ارتباطات در آن انجام می‌شود؛ نه صرف مجموعه ای از ارتباطات. از سوی دیگر، این ارتباطات گرچه ممکن است در همه حال بر خط (On Line) نباشد، ولی زنده و واقعی و مستقیم است. از این رو، تأثیر و تأثر بالایی در این روابط رخ می‌دهد.

ویژگی های فضای سایبر

  1. جهانی و فرامرزی بودن: از ویژگی‌های منحصر به فردی که فضای سایبر را از دیگر رسانه‌ها ممتاز می‌سازد، جهانی بودن آن است. هر فردی در هر نقطه از جهان می‌تواند از طریق آن به آسانی، به جدیدترین اطلاعات دست یابد. مرزهای جغرافیایی تا کنون نتوانسته از گسترش روزافزون فضای سایبر جلوگیری کند. از این رو، هر نوع فیلتر و مرزبندی در برابر آن بسیار دشوار می‌نماید.
  2. دستیابی آسان به آخرین اطلاعات: چنانچه بخواهید به آخرین مقاله، کتاب و یا خبری که در زمینه تخصصی، در سطح جهان منتشر شده، دست یابید، ساده ترین و سریع ترین راه، استفاده از فضای سایبر است.
  3. جذابیت و تنوع: رسانه ها از فیلم، عکس، متن و یا هر هنر دیگری برای جذاب کردن خویش به کار می‌گیرند و این ابزارها در فضای سایبر قابل دستیابی است؛ به ویژه آن گاه که هیچ نظارت و فیلتری توان محدود کردنش را نداشته باشد. از ویژگی‌های منحصر به فردی که در تنوع و جذابیت فضای سایبر تأثیر بسزایی دارد، مشتری محوری محض است. در متون نوشتاری ارتباطی تنگاتنگ میان خوانندگان و نویسندگان وجود دارد که خواننده به راحتی می‌تواند نظر خود را با شخص نویسنده در میان بگذارد. از سوی دیگر، امکان نظر سنجی و ارزیابی در این فضا بسیار آسان تر و روزآمد تر است و این توانایی را به داده پردازان، فروشندگان و عرضه کنندگان محصولات اینترنتی می‌دهد که از آخرین خواسته‌های مشتریان و مخاطبان خود مطلع گردند.
  4. آزادی اطلاعات و ارتباطات: معنای واقعی آزادی اطلاعات، در فضای سایبر محقق شده است. از این رو، شما هر نوع اطلاعاتی را که بخواهید - اعم از فرهنگی، سیاسی و اقتصادی - بدون محدویت‌های حاکم بر دیگر رسانه‌ها، در فضای سایبر قابل دسترسی است. آزادی ارتباطی نیز از ویژگی‌های دیگر فضای مجازی است که در دیگر وسایل ارتباطی تا این حد قابل دستیابی نیست.

ابعاد آسیب‌های ناشی از اینترنت و فضای سایبر

از پدیده‌هایی که رایانه و پس از آن اینترنت همراه خود به ارمغان آورد، مخاطراتی بود که بر جای جای قلمرو گسترده اش، سایه انداخت. چنین مخاطراتی، چنانچه مورد بی توجهی جامعه و حکومت قرار گیرد، بسی بزرگ و گاه غیر قابل جبران خواهد بود؛ چرا که آسیب‌های روانی ناشی از کاربری نادرست و خلاف قانون، موجب اختلال در رفتار شهروندان شده، جامعه را در رسیدن به فواید بی شمار این فناوری نوین ناکام می‌گذارد. این اختلالات، شهروندان را فرسوده و ناتوان کرده، فعالیت‌های روز مره آنان را مختل می‌کند. آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی ناشی از آن، اعضای جامعه را در رفتار فردی با خانواده و رفتار اجتماعی با دیگر شهروندان و حکومت متزلزل و متأثر از فرهنگ‌های منحط بیگانه می‌نماید. هنجارها و ارزش‌های متعالی جامعه رو به زوال رفته، احساس امنیت و آرامش از جامعه رخت برمی‌بندد. ضمن این که آسیب‌های سیاسی آن، موجب تضعیف اقتدار و حاکمیت دولت شده، آن را در ایجاد وحدت ملی و امنیت اجتماعی و امنیت اطلاعاتی دچار چالش‌های جدی می‌کند. در این مجال، به بررسی آسیب های فرهنگی و روانی فضای سایبر می پردازیم.
  1. کم رنگ شدن ارزش‌های مترقی: هر جامعه صاحب ارزش هایی است که ناشی از فرهنگ آن است؛ اما برخی ارزش‌های مترقی در جوامع اسلامی‌است که به موجب تأثیر از فرهنگ بی بندوبار، و اباحه گر غرب در حال کم رنگ شدن است؛ ارزش‌هایی مثل: حیا و عفت زن، اهمیت داشتن شخصیت انسان نه جنسیت آن و قبح عریان نمایی بدن. دین چابنر درمقاله ای چنین پیامدهایی را که ناشی از رواج اباحه گری جنسی و هرزه نگاری می‌داند و می‌گوید: «مطالعات دقیق و گسترده‌ای در طول این سال‌ها در این باره صورت نگرفته است؛ ولی روان‌شناسان شبکه‌‌ ای‌بی‌سی نیوز (ABC NEWS)، بر اساس تجربیات خود در مواردی که با کودکان سر و کار داشته‌اند، بر این باورند که پسرانی که با تصاویر خشونت‌آمیز و مستهجن مواجه بوده اند، اغلب انگیزه‌های بوالهوسانه‌ای نسبت به دختران دارند؛ در عین حال، دختران نیز پاسخ مثبتی به این گونه تمایلات پسرها نشان می‌دهند». در نتیجه رواج بوالهوسی است که ارسال تصاویر مستهجن در میان جوامع اسلامی‌رشد می‌یابد، روابط آزاد دختر و پسر ترویج می‌شود، کم پوشی و عریانی در میهمانی‌ها و عروسی‌ها به ویژه در میان جوانان گسترش می‌یابد و در نهایت، قبح برخی اعمال که سازنده ارتباطی سالم و مفید در میان افراد جامعه است، از بین رفته می رود و در گذر زمان به رشد ارتکاب برخی اعمال خلاف اخلاق متعالی، و حتی ارتکاب برخی جرایم، منتهی خواهد شد.
  2. تضعیف فرهنگ‌های کم حضور: از ویژگی‌های فضای سایبر این است که به شدت تحت تأثیر هر نوع عرضه گسترده ای قرار می‌گیرد. گرچه این فضا ، گذرگاه فرهنگ‌های متنوع و گوناگونی است که هر یک در صدد عرضه خویش هستند، اما تنها فرهنگی پیشتاز خواهد بود که حضور پر رنگ تر و گسترده تری داشته باشد. و بدین سبب است که در آن فرهنگ غالب، فرهنگی جز فرهنگ قدرتمند، اما منحط غرب نیست؛ چرا که با به کارگیری صحیح از امکانات وسیع و تلاشی وافر، به عرضه گسترده خود پرداخته و یکه تاز این عرصه گردیده است. به طور متوسط توسعه وب که یکی از مهم ترین ابزار عرضه فرهنگ است، هر سه ماه یکبار دو برابر می‌شود. اما این رشد روز افزون، به نفع فرهنگ غربی است؛ چرا که پر رنگ ترین حضور از آن ایشان است. طبق آماری، آمریکا و کانادا ?? درصد، اروپا ?/?? درصد و استرلیا، ژاپن و نیوزلند ?/? درصد از کامپیوترهای متصل به اینترنت را در اختیاردارند و بقیه کشورهای آسیایی و آفریقایی تنها ?/? درصد از این آمار را به خود اختصاص داده اند. درصد کاربران اینترنت در آمریکا ? درصد اروپا ? درصد و در اقیانوسیه و بقیه قاره‌های دنیا تنها ? درصد است. گر چه ممکن است تاکنون این آمار افزایش نیز یافته باشد، ولی حقیقت این است که سلطه غرب و فرهنگ بی بندبار غرب در جای جای فضای سایبر سایه گسترانده است. چنانکه حکومت زبان انگلیسی موجب شده است که کاربران با حضور در فضای سایبر، ضمن این که با زبان انگلیسی حاکم بر آن درگیر هستند، از زبان ملی خود دور شوند؛ به عنوان مثال، در چت‌های اینترنتی فارسی زبانان بیشتر از الفبای انگلیسی به جای الفبای فارسی استفاده می‌کنند که البته یکی از دلایل آن کمبود نرم افزارهای قدرتمند فارسی است. گسترش این کاربرد خود موجب تضعیف الفبا و زبان فارسی خواهد شد. به ویژه با توجه به این که علم و فناوری که از ضروریات زندگی است، در این فضا به صورت زبان انگلیسی نمود یافته است. تمامی‌نشریات، متون و منابع دست اول - حتی در کشور‌های غیر انگلیسی - به این زبان می‌باشد. از این رو، دانستن زبان انگلیسی از لوازم حضور فعال در فضای سایبر شده است. آموزش، پژوهش و ارتباطات نمی‌تواند به حرکت پیشرونده خود ادامه داده و نیاز‌های جامعه را پاسخ دهد، مگر این که زبان انگلیسی را به کار گیرد. و این خود به صورت طبیعی موجب سیطره فرهنگ غرب بر عرصه‌های گوناگون جوامع به ویژه جوامع اسلامی‌می‌گردد. بدین وسیله، ارزش ها، روش ها و هویت های مطلوب فرهنگ غربی بر جوامع تزریق شده، فرآیند دگرگونی عناصر فرهنگی سرعت خواهد گرفت. آری، در شرایطی که دشمنان فرهنگ و غارتگران اندیشه‌های راستین اسلامی‌با درک قابلیت بالای این شاهراه ارتباطی و اطلاعاتی، از آن در اشاعه خواسته های نفسانی و آرمان های دنیایی خود کمال استفاده را می‌کنند،‌ هرگز نباید لحظه ای ‌از استفاده مطلوب از این ابزار پرقدرت فرهنگ ساز غافل شد.


فرصت‌ها و تهدیدهای فضای مجازی

فرصت‌ها و تهدیدهای فضای مجازی

فضای مجازی، همانند هر مقوله‌ی دیگری که در عالمِ واقع وجود دارد، باید از منظر تهدید و فرصت، توأماً دیده شود. فضای مجازی، سکه‌ای است که باید دو روی آن را با هم دید. رویی که ناظر به فرصت‌ها و نقاط قوت آن بوده و روی دیگر که ناظر به تهدیدهای این فضا می‌باشد. باید دانست که شناخت صحیح فضای مجازی و به تبع آن، استفاده‌ی صحیح و در عین حال حداکثری از این پدیده‌ی دنیای مدرن، مستلزم شناخت و سپس لحاظ کردن هر دو روی سکه‌ است.

فضای سایبر چیست؟

سایبر (cyber) واژه‌ای است بر‌گرفته از لغت «kybernetes» به معنای سکاندار یا راهنما. نخستین کسی که واژه‌ی «فضای سایبر» را به کار برد، ویلیام گیبسون[1] نویسنده‌ی داستان‌های علمی- تخیلی، در کتاب نورومنسر (neuromancer) بود. فضای سایبر یا فضای مجازی (Cyber Spase) در تعریف برخی نویسندگان عبارت است از: «مجموعه‌ای از ارتباطات درونی انسان‌ها از طریق رایانه و دیگر وسائل مخابراتی بدون در نظر گرفتن جغرافیای فیزیکی.»  البته شاید بهتر باشد آن را چنین تعریف کنیم: «یک محیط الکترونیکی واقعی که ارتباطات انسانی به شیوه‌ای سریع، فراتر از مرزهای جغرافیایی و با ابزار خاص خود، در آن، زنده و مستقیم روی می‌دهد.» قید «واقعی»، مانع از این است که تصور شود مجازی بودن این فضا به معنای غیر واقعی بودن آن است؛ چرا که در این فضا نیز همان ویژگی‌های تعاملات انسانی در دنیای خارج -همچون مسئولیت- وجود دارد. ضمن این‌که فضای سایبر در واقع یک «محیط» است که ارتباطات در آن انجام می‌شود؛ نه صِرف مجموعه‌ای از ارتباطات. از سوی دیگر، این ارتباطات گرچه ممکن است در همه حال بر خط (On Line) نباشد، ولی زنده و واقعی و مستقیم است. از این رو، تأثیر و تأثر بالایی در این روابط رخ می‌دهد.[2]

 

فضای مجازی، فرصت‌ها و تهدیدها

فضای مجازی، همانند هر مقوله‌ی دیگری که در عالمِ واقع وجود دارد، باید از منظر تهدید و فرصت، توأماً دیده شود. فضای مجازی، سکه‌ای است که باید دو روی آن را با هم دید. رویی که ناظر به فرصت‌ها و نقاط قوت آن بوده و روی دیگر که ناظر به تهدیدها -یا به تعبیری نقاط ضعف این فضا- می‌باشد. باید دانست که شناخت صحیح فضای مجازی و به تبع آن، استفاده‌ی صحیح و در عین حال حداکثری از این پدیده‌ی دنیای مدرن، مستلزم شناخت و سپس لحاظ کردن هر دو روی سکه‌ است.

 

فرصت‌های فضای مجازی

مواردی که در ادامه می‌آید، از جمله مواردی است که می‌توان به عنوان فرصت‌ها و به تعبیری، نقاط قوت استفاده از فضای مجازی نام برد. این موارد عبارتند از:

1.  جهانی و فرامرزی بودن: از ویژگی‌های منحصر به فردی که فضای سایبر را از دیگر رسانه‌ها ممتاز می‌سازد، جهانی بودن آن است. هر فردی در هر نقطه از جهان می‌تواند از طریق آن به آسانی، به جدیدترین اطلاعات دست یابد. مرزهای جغرافیایی تا‌کنون نتوانسته از گسترش روزافزون فضای سایبر جلوگیری کند. از این رو، هر نوع مرزبندی در برابر آن بسیار دشوار می‌نماید.

2.  دست‌یابی آسان به آخرین اطلاعات: چنانچه بخواهید به آخرین مقاله، کتاب و یا خبری که در یک زمینه‌ی تخصصی و در سطح جهان منتشر شده دست یابید، ساده‌ترین و سریع‌ترین راه، استفاده از فضای مجازی است.

3.  جذابیت و تنوع: رسانه‌ها از ابزارهای مختلفی همچون فیلم، عکس، متن و یا هر هنر دیگری برای جذاب کردن خویش استفاده می‌کنند و این در حالی است که این ابزارها در فضای سایبر، همگی در یک‌جا قابل جمع و نیز قابل دستیابی است؛ از ویژگی‌های منحصر به فردی که در تنوع و جذابیت فضای سایبر تأثیر بسزایی دارد، مشتری‌محوری آن است. امکان نظر‌سنجی و ارزیابی در این فضا بسیار آسان‌تر و به‌روزتر است و این توانایی را به داده‌پردازان، فروشندگان و عرضه‌کنندگان محصولات اینترنتی می‌دهد که از آخرین خواسته‌های مشتریان و مخاطبان خود مطلع گردند.

4.  آزادی اطلاعات و ارتباطات: معنای واقعی آزادی اطلاعات، در فضای سایبر محقق شده است. از این رو، شما هر نوع اطلاعاتی را که بخواهید -اعم از فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و...- بدون محدویت‌های حاکم بر دیگر رسانه‌ها، در فضای سایبر قابل دسترسی است. آزادی ارتباطی نیز از ویژگی‌های دیگر فضای مجازی است که در دیگر وسایل ارتباطی تا این حد قابل دستیابی نیست.[3]

5.  کاهش هزینه‌های اقتصادی، اجتماعی و ...: از آن‌جایی که فضای مجازی، فواصل مکانی و تا حد زیادی فواصل زمانی را درنوردیده و لذا در بسیاری موارد، دیگر نیازی به مراجعه‌ی حضوری برای خرید کالا یا خدمات نیست، بنابراین به طور طبیعی، در بسیاری از هزینه‌های اقتصادی صرفه‌جویی می‌شود. کاهش مصرف منابع سوختی برای وسایل نقلیه، کاهش آلودگی هوا به خاطر ترددهای کمتر وسایل نقلیه، کاهش ترافیک و به تبع آن کاهش استهلاک وسایل نقلیه، کاهش رفت‌وآمدهای غیر ضروری درون‌شهری و به نبال آن آرامش روانی بیشتر برای افراد جامعه، از جمله‌ی این صرفه‌جویی‌ها به حساب می‌آید. همچنین با گسترش نشر الکترونیک، هزینه‌های هنگفت چاپ و نشر نیز به شدت کاهش یافته و لذا در استفاده از منابع زیست محیطی لازم برای تولید کاغذ نیز صرفه‌جویی‌های بسیاری به عمل می‌آید.

6.  گسترش عدالت رسانه‌ای: با وجود فضای سایبر و خصوصاً اینترنت، دسترسی بسیاری از افراد به امکانات یکسان، فراهم می‌گردد. مثلاً در گذشته اگر بدون وجود اینترنت، فقط افراد خاصی می‌توانستند در داخل شهرهای بزرگ به روزنامه‌ها، جراید و نهایتاً اخبار روز دسترسی پیدا کنند، حالا با وجود فضای مجازی و فناوری‌های گوناگون اطلاعاتی و ارتباطاتی، تمام افراد حتی در شهرستان‌های دور افتاده نیز می‌توانند به شکلی عادلانه و برابر، از اخبار روز مطلع شوند. به بیانی دیگر، با وجود فضای مجازی، «عدالت رسانه‌ای» به وجهِ بسیار بهتری تحقق پیدا می‌کند.

7.  گسترش تعاملات و تبادل نظرها با سرعت بسیار بالا: یک نمونه‌ی عینی و تامّ برای این مورد، «شبکه‌های اجتماعی» است که امکان تبادل آراء و به اشتراک‌گذاری مدیاهای مختلف (فیلم، عکس، موزیک، متن و ...) را برای تمام اعضای آن در سراسر جهان در کوتاه‌ترین زمان ممکن فراهم می‌کند. البته شبکه‌های اجتماعی در عین داشتن این مزیت و مزایای مشابه، دارای عیوب بزرگ دیگری نیز هستند که در جای خود به آن‌ها هم اشاره خواهد شد.

 

تهدیدهای فضای مجازی

شناخت تهدیدها، آسیب‌ها، معایب و مضرات فضای مجازی و شبکه‌ی سایبر موجب خواهد شد تا با اِشراف کامل و دقت نظر بالا، نگاهی جامع‌تر به موضوعات داشته باشیم و در هنگام برنامه‌ریزی، طراحی و اجرای برنامه‌ها و فعالیت‌های مختلف دچار غفلت و اشتباه نشویم. در زیر می‌توان به اختصار، بعضی از مهم‌ترین گزاره‌هایی را نام برد که در فضای سایبر، هر کدام تهدیدی را بر زندگی بشر تحمیل کرده است.

 

الف) تهدیدهای اجتماعی، فرهنگی و رسانه‌ای:

1.  رواج «تفرّد» [4] و کاهش شدید روحیه‌ی مسئولیت‌پذیری در بین جوانان: تمهیدات رسانه‌ای- فرهنگی جبهه‌ی غرب علیه جامعه‌ی ما، علی الخصوص جوانان ما، موجب تغییر در ذائقه، نظام ارزشی و نهایتاً تغییر در سبک زندگی جوانان ما شده است. این تغییر را به راحتی می‌توان با مراجعه به بسیاری از جوانان، صحبت کردن با آنان و نهایتاً درک میل شدید آنان به «تنهایی» فهمید. جوان ما، به خاطر جذابیت‌های انکارناپذیر فضای مجازی، ساعت‌های طولانی را به تنهایی در فضای سایبر سپری می‌کند و در عین این که از این تنها بودن و داشتن یک یار و همراه غیر حقیقی -یعنی عالَم پیش روی او در فضای سایبر-  لذت می‌برد، بعد از خروج از آن فضا و ورود به محیط خانواده و جامعه نیز، دیگر نه به لحاظ جسمی و نه به لحاظ روحی، رمقی برای پذیرش مسئولیت‌هایش در جامعه ندارد. چنین فردی آنقدر با تفرّد خو گرفته که دیگر برای تشکیل خانواده و پذیرش مسئولیت‌های این جامعه‌ی کوچک، اصالتی قائل نمی‌شود و اصالت را فقط و تنها فقط به «خود» می‌دهد.

2.  کم‌رنگ شدن ارزش‌های مترقی: هر جامعه‌ای، صاحب ارزش‌هایی است که ناشی از فرهنگ آن است؛ اما برخی ارزش‌های مترقی در جوامع اسلامی ‌است که به موجب تأثیر از فرهنگ بی‌بندوبار و اباحه‌گر غرب در حال کم‌رنگ شدن است؛ به این صورت که هرقدر حجم و نیز سرعت تبادل اطلاعات ناسالم در فضای سایبر، در قالب مدیاهای مختلف بیشتر شود، به خودی خود، ارزش‌های سالم و مترقی -خصوصاً ارزش‌های اسلامی در جوامع اسلامی- بیشتر به محاق می‌رود. در نتیجه‌ی چنین فرآیندی است که ارسال تصاویر مستهجن در میان جوامع اسلامی ‌رشد می‌یابد، روابط آزاد دختر و پسر ترویج می‌شود، کم‌پوشی و عریانی در میهمانی‌ها و عروسی‌ها به ویژه در میان جوانان گسترش می‌یابد و در نهایت، قبح برخی اعمال در میان افراد جامعه از بین می‌رود و نهایتاً در گذر زمان به رشد ارتکاب برخی اعمال خلاف اخلاق متعالی و حتی ارتکاب برخی جرایم، منتهی می‌شود.

3.  تضعیف فرهنگ‌های کم‌حضور: از ویژگی‌های فضای سایبر این است که به شدت تحت تأثیر هر نوع عرضه‌ی گسترده‌ای قرار می‌گیرد. گرچه این فضا، گذرگاه فرهنگ‌های متنوع و گوناگونی است که هر یک در صدد عرضه‌ی خویش هستند، اما تنها فرهنگی پیشتاز خواهد بود که حضور پررنگ‌تر و گسترده‌تری داشته باشد و بدین سبب است که در آن فرهنگ غالب، فرهنگی جز فرهنگ قدرتمند، اما منحط غرب نیست؛ چرا که با به‌کارگیری صحیح از امکانات وسیع و تلاشی وافر، به عرضه‌ی گسترده‌ی خود پرداخته و یکه‌تاز این عرصه گردیده است. چنانکه حکومت زبان انگلیسی موجب شده است که کاربران با حضور در فضای سایبر، ضمن این که با زبان انگلیسی حاکم بر آن درگیر هستند، از زبان ملی خود دور شوند؛ به عنوان مثال، در چت‌های اینترنتی فارسی‌زبانان بیشتر از الفبای انگلیسی به جای الفبای فارسی استفاده می‌شود که البته یکی از دلایل آن کمبود نرم‌افزارهای قدرتمند فارسی است. گسترش این کاربرد خود موجب تضعیف الفبا و زبان فارسی خواهد شد؛ به ویژه با توجه به این که علم و فناوری که از ضروریات زندگی است، در این فضا به صورت زبان انگلیسی نمود یافته است. تمامی‌نشریات، متون و منابع دست اول -حتی در کشور‌های غیر انگلیسی- به این زبان می‌باشد. از این رو، دانستن زبان انگلیسی از لوازم حضور فعال در فضای سایبر شده است. آموزش، پژوهش و ارتباطات نمی‌تواند به حرکت پیشرونده خود ادامه داده و نیاز‌های جامعه را پاسخ دهد، مگر این که زبان انگلیسی را به کار گیرد و این خود به صورت طبیعی موجب سیطره‌ی فرهنگ غرب بر عرصه‌های گوناگون جوامع به ویژه جوامع اسلامی‌ می‌گردد. بدین وسیله، ارزش‌ها، روش‌ها و هویت‌های مطلوب فرهنگ غربی بر جوامع تزریق شده، فرآیند دگرگونی عناصر فرهنگی سرعت خواهد گرفت.

4.  تضعیف اعتقادات و گسترش شبهات فکری: گرچه دستیابی آسان به انواع اطلاعات از مزایای فضای سایبری است، اما معایبی نیز دارد. از جمله این که طرح و نشر انواع شبهات در آن، موجب تزلزل در باورهای کاربران سست عقیده و کم‌اطلاع می‌گردد. فضای سایبر چاقویی دو لبه است که ما می‌توانیم از آن به سود یا ضرر خود مدد بگیریم.

5.  رواج سطحی‌نگری فکری: آزادی بیان و طرح اندیشه‌های متضاد در فضای سایبر، از اهداف اولیه‌ی ایجاد چنین فضایی است؛ اما چنانچه اندیشه‌ای بدون هیچ بنیان و اساس معتبری در این فضا مطرح شود، ثمره‌ی آن انباشته شدن اندیشه‌های بسیاری است که توان بررسی و نقد و تحلیل همه‌ی آن‌ها از عهده‌ی مخطبان خارج است و بدین سبب، کاربران بدون بررسی و تحقیق در مبانی و زوایای پنهان اندیشه‌های نو ظهور، به سبب کثرت و رواج بی‌حدوحصر آن در فضای سایبر، از آن متأثر می‌شوند. نتیجتاً روحیه‌ی حق‌پذیری کاربران به ویژه جوانان، به سطحی‌نگری و مسامحه‌کاری در پذیرش اندیشه‌های نوظهور مبدل خواهد شد. از این رو، ضروری است که پیش از هر چیز، کاربری صحیح و طبقه‌بندی شده‌ی این فضا را به کاربران بیاموزیم.

6.  گسترش اباحه‌گری عملی: حفظ حرمت قوانین اجتماعی و رعایت آموزه‌های اخلاقی، از ریشه‌ای‌ترین اصول هر فرهنگی است. بدیهی است با گسترش اباحه‌گری در فضای سایبر، نهایتاً این روند در میزان خودداری افراد جامعه از ارتکاب اعمال غیر اخلاقی و ناهنجار در فضای جامعه نیز تأثیر خواهد گذاشت. منشأ برخی از اعمال خلاف اخلاق در سطح جامعه، مباح شدن آن در فضای سایبر است.

7.  به خطر افتادن حقوق مادی و معنوی مولفین: یکی از نگرانی‌های مؤلفان آثار علمی، ادبی و یا هنری، ارائه‌ی آثارشان به صورت دیجیتال است. با توجه به گسترش روزافزون سرقت داده‌ها و نرم‌افزارهای گوناگون و نیز عدم توانایی مسؤلان در برخورد با این قبیل جرایم و دشوار بودن نظارت بر داده‌ها و حفاظت از آن‌ها، حقوق مادی و معنوی مؤلفان در فضای سایبر دو چندان به خطر خواهد افتاد؛ چرا که با توجه به قدرتمند شدن انواع ابزار‌های قفل شکن و نبود نظارت لازم بر فضای سایبر، مؤلفانی که بخواهند از منافع مادی و معنوی اثر خویش بهره ببرند، از ارائه‌ی اثرشان در غالب داده‌های الکترونیکی خودداری می‌ورزند.

8.  گسترش محصولات فرهنگی فرهنگ‌های منحط (به ویژه فرهنگ غربی): عمده‌ی محصولات فرهنگی اعم از فیلم، عکس، متن، بازی‌های رایانه و اینترنتی، از سوی غرب و گاه شرق تولید و در فضای سایبر تبیلغ و توزیع می‌شوند. بدین‌سان یکی از خطرات ناشی از فضای سایبر متوجه کشورهایی است که دارای فرهنگ‌های متضاد با فرهنگ حاکم بر فضای سایبر است. به ویژه کاربران مسلمان که عمدتاً با وجود برخورداری از فرهنگی غنی، از استفاده از محصولات قوی فرهنگی متناسب با فرهنگ خود محروم‌اند.

9.  افسردگی و انزوا: کاربران، بیشتر ترجیح می‌دهند در محیطی آرام و خلوت، از اینترنت استفاده کنند تا هم بهتر بتوانند از اطلاعات آن بهره ببرند و هم با تمرکز و سرعت بیشتر، از اتصال‌های طولانی مدت جلوگیری کرده، هزینه‌های حاصل از آن را کاهش دهند. اما این نوع خلوت و انزوا در طولانی مدت، برخی مشکلات روانی مانند گوشه‌گیری و در نهایت افسردگی را در پی دارد. کیسلر و همکارانش معتقدند: «بسیاری از روان‌شناسان این نگرانی را داشته‌اند که آسانی ارتباط‌های اینترنتی، چه بسا افراد را وا می‌دارد تا زمان بیشتری را به تنهایی بگذرانند؛ به صورت آن‌لاین با غریبه‌ها صحبت کنند و ارتباط سطحی بر قرار سازند و این کارها را به قیمت از دست دادن گفتگوهای رو در رو و ارتباط‌های فامیلی و دوستانه انجام دهند. بنا بر برخی پژوهش‌های پیمایشی، ارتباط‌های اجتماعی از طریق اینترنت، ضعیف‌تر از ارتباط‌های واقعی است و در دراز مدت، به انزوای اجتماعی فرد می‌انجامد.»

10.  بازداری زدایی: گمنامی ‌و نامرئی بودن کاربران، از دیگر ویژگی‌های روابط اینترنتی است که موجب پیدایش آسیب‌های جدی اخلاقی و روانی در افراد می‌شود. در فضای سایبر شخص می‌تواند هر نقابی را بر خود بپوشاند و بدین وسیله هر چه می‌خواهد، می‌گوید و هر کاری که بخواهد، انجام می دهد؛ بدون این‌که ترس از شناخته شدن و رسوا شدن داشته باشد. این ویژگی موجب کاهش خویشتن‌داری و بازدارندگی کاربران در برابر اعمال ناهنجار اخلاقی و ضد اجتماعی خواهد شد. هدف از اجرای بسیاری از مجازات‌ها در سطح جوامع، ایجاد حس بازدارندگی در میان افراد جامعه به ویژه مجرمان و افراد دارای حالت خطرناک است. این صفت روانی به سبب ظرفیت بالای ارتکاب جرم در فضای سایبر، کاهش پیدا کرده و موجب ارتکاب گسترده برخی جرایم به ویژه جرایم سایبری و جرایم جنسی مجازی شده است. چنانچه این صفت در نهاد افراد جامعه کم‌رنگ شود، قبح برخی جرایم از بین رفته، احساس بازدارندگی در افراد کاهش می‌یابد و چه بسا در کثرت ارتکاب جرایم غیر سایبری تأثیر بسزایی بگذارد.

11.  بحران هویت و اخلال در شکل‌گیری شخصیت: عناصر سه گانه‌ی هویت، یعنی: شخص، جامعه و فرهنگ، هر یک در تکوین شخصیت فرد نقش مهمى را ایفا مى‏کنند. هویت شخصى، ویژگى بی‌همتاى فرد را تشکیل مى‏دهد و هویت اجتماعى در پیوند با گروه‏ها و اجتماعات مختلف قرار گرفته و شکل‌گیری آن، متأثر از ایشان است. در نهایت، هویت فرهنگی، برگرفته از باورهایی است که در عمق وجود فرد به واسطه‌ی تعامل او با محیط پیرامون و آموزه‌های آن، از بدو تولد تا کهن‌سالی جای گرفته است. از آن‌جا که فضای سایبر، صحنه‌ای فرهنگى و اجتماعى است که فرد می‌تواند خود را در موقعیت‏‌هاى متنوع و نیز نقش‏ها و سبک‏هاى زندگى مختلفی قرار دهد، این خود زمینه‌ای است برای آسیب‌پذیری شخصیت کاربر که در نتیجه موجب چند شخصیتی شدن کاربر خواهد شد. در فضای سایبر بیش از آن که هویت ظاهری فرد مطرح گردد، درون‌مایه‌های افراد بروز می‌کند و هر کس در صدد بیان اندیشه‌ها و علاقه‌مندی‌های خویش است. از این رو است که ساختار و چینش پایگاه‌های شخصی (وبلاگ‌ها) به گفته‌ی میلر (Miler) نشان از شخصیت آن کاربر است. مطرح نشدن هویت شخصی و مشخصات فردی در اینترنت موجب تقویت شخصیت‌های چندگانه و رشد و استحکام آن می‌گردد. جوانان در این محیط از آسیب‌پذیری بیشتری برخوردارند و به ویژه در دورانی که هویت آنان شکل می‌گیرد، این خطر پررنگ‌تر می‌شود. دکتر محمد عطاران معتقد است که با امکانات و گزینه‏‌هاى فراوانى که رسانه‏‌هاى عمومى از جمله اینترنت در اختیار جوانان مى‏گذارند، آنان دائماً با محرک‏هاى جدید و انواع مختلف رفتار آشنا مى‏شوند. چنین فضایى هویت نامشخص و پیوسته متحولى را می‌آفریند، خصوصاً براى نسلى که در مقایسه با نسل قبل با محرک‏‌هاى فراوانى مواجه است. جوانی که به خصوص در دوران بلوغ -که مرحله‌ی شکل‏گیرى هویت او است- همواره به دنبال کشف ارزش‏ها و درونى کردن آن‌ها میباشد، با اینترنت و حجم گسترده، حیرت‏‌انگیز و گوناگون اطلاعات مواجه می‏‌شود و به ناچار در این دنیاى مجازى، هویت خویش را از طریق جستجو پیدا می‌کند و بدین‏سان، ممکن است برخى و شاید تعداد زیادى از نوجوانان راه را در اینترنت گم کنند و دوران هویت‏یابى خویش را بیش از پیش با بحران سپرى کنند. از سوى دیگر، گاهى برخى از ویژگى‏هاى شخصیتى مانند: سن، تحصیلات، محل سکونت و حتى جنسیت در اینترنت از بین مى‏رود؛ به عنوان نمونه، بسیارى از افرادى که در اتاق‏هاى چت مشغول گفتگو با یکدیگر مى‏باشند، با مشخصاتى غیر واقعى ظاهر شده و از زبان شخصیتى دروغین که از خود ساخته‏اند و آن را به مخاطب یا مخاطبان خود معرفى کرده‏اند، صحبت مى‏کنند و با این حال، همین شخصیت‏هاى ناشناس، تأثیرات مختلفی بر یکدیگر می‌گذارند.

12.  اعتیاد مجازی (Virtual Addiction): اعتیاد مجازی، استفاده‌ی بیش از حد از اینترنت است تا آن‌جا که بدون استفاده از آن فرد احساس کمبود می‌کند و روابط او با محیط متاثر از استفاده‌ی مکرر و دیوانه‌وار از اینترنت شده، از حالت عادی خارج می‌شود. نبود روابط پایدار و صمیمی ‌با دیگران، نداشتن اعتماد به نفس و به طور کلی شکست در عرصه‌های گوناگون زندگی، زمینه را برای اعتیاد افراد به اینترنت فراهم می‌کند. نتایج پژوهش یانگ (۱۹۹۷ م.) در این زمینه نشان داد که یکی از دلایل مهم اعتیاد به اینترنت در افرادی که روابط عمومی‌کمتری دارند، نیاز شدید در به دست آوردن حمایت‌های اجتماعی است؛ زیرا حمایت‌های اجتماعی با اَعمالی چون ورود به اتاق گپ زنی در میان اعضا در فضای سایبر زودتر به وجود می‌آید. این اختلال روانی در کشورهایی که استفاده از اینترنت آسان و ارزان است، بسیار چالش‌زا بوده است تا آن‌جا که نهادهای مختلف را نیز درگیر کرده است. در کشوری مثل آمریکا تعداد معتادان به اینترنت از سایر معتادان بیشتر است تا جایی که برخی معتادان ۱۸ ساعت از وقت روزانه خود را در اینترنت صرف می‌کنند. این مسأله در آمریکا به قدرى فاجعه‏بار است که کلیساها و پیشوایان مذهبى با فریادهاى کمک‌خواهى زن و شوهر، یا یکى از آن‌ها، براى رهایى از این نوع اعتیاد مواجه هستند و مؤسسه‏هاى مشاوره‏اى مسیحى در حال تدوین مشاوره‏هاى اعتیاد به اینترنت مى‏باشند. اعتیاد به اینترنت و حتى کار زیاد با اینترنت که در حد اعتیاد نباشد، نتایج و پیامدهاى زیان‏بخشى براى فرد و جامعه در پى داشته و آسیب‌هاى شدید جسمانى، مالى، خانوادگى، اجتماعى و روانى را به همراه دارد. یکی از پیامدهاى اعتیاد اینترنتى، مشکلات خانوادگى و تأثیر آن بر روابط زناشویى، والدین و فرزندان است. امروزه اصطلاح «بیوه اینترنتى» براى همسر معتاد به اینترنت اطلاق مى‌شود. آمار نشان مى‏دهد که اعتیاد به اینترنت ممکن است به فروپاشى خانواده و طلاق منجر شود. شاید باور کردن این‌که شخصى همسر خود را فقط به علت ارتباط با فرد دیگر در اینترنت ترک مى‏کند، براى کسانى که به اینترنت اعتیاد پیدا نکرده‏اند، وحشتناک به نظر برسد ولى این مسئله هر روز در دنیاى اینترنت اتفاق مى‏افتد. دکتر یانگ معتقد است که اگر چه زمان، تنها عامل تعیین کننده در تعریف اعتیاد به اینترنت نیست، ولى عموماً معتادان بین ۴۰ تا ۸۰ درصد از وقت خود را با جلساتى که ممکن است هر کدام حتى تا ۲۰ ساعت طول بکشد، صرف مى‏کنند و این کار باعث مى‌شود اختلالاتى در میزان و زمان خواب کاربر به وجود آید. در موارد شدید حتى قرص‏هاى کافئین براى تسهیل زمان طولانى‏ترى در اینترنت بودن مصرف مى‏شود. این اختلال، خستگى بیش از اندازه در بدن ایجاد مى‏کند که کارکرد درسى و شغلى را تحث تأثیر قرار مى دهد و ممکن است نظام ایمنى بدن را ضعیف کند و فرد نسبت به بیمارى‏ها آسیب‌پذیری بیشتری پیدا کند. در مواردی اعتیاد به اینترنت موجب از دست دادن شغل نیز شده است. منشأ اغلب اعتیاد‌های مجازی را می‌توان عدم کنترل و کاربرد صحیح از اینترنت دانست؛ چرا که کاربرد اینترنت در جهت هرزه‌نگاری (Pornography) ، بازی‌های رایانه‌ای و گپ زنی -به واسطه جذابیت‌هایی که دارد- به مرور در فرد وابستگی و اعتیاد ایجاد کرده و منجر به اعتیاد مجازی می‌شود. از این‌رو، برخورد با هرزه‌نگاری و آموزش صحیح استفاده از اینترنت در جلوگیری از این اختلال در سطح جامعه کارساز است.

13.  انحرافات اخلاقی (جنسی): از جمله آثار مخرب فضای سایبر، به وجود آمدن اختلالات و انحرافات جنسی است. اینترنت به دلیل داشتن رویکرد «آزاداندیشی در روابط جنسی» از سوی گردانندگان اصلی آن (غرب و به ویژه آمریکا) و نگرش تجاری نسبت به مسائل جنسی، موجب پدید آمدن پدیده‌ی شومی به نام هرزه‌نگاری (Pornography) و هنر پلید شهوانی (Erotice art) و رواج سرسام‌آور آن گردیده است. این پدیده مرزهای اخلاقی را در هم می‌شکند و تهدیدی برای فرهنگ‌ها به خصوص فرهنگ‌های دینی همچون فرهنگ اسلامی ‌است. اصولاً، پورونوگرافی (هرزه‌نگاری) به عنوان نمایش تصویری و یا کلامی ‌رفتارهای جنسی است که با هدف ارضای خواسته‌های جنسی دیگران تعریف می‌شود. این‌گونه مطالب و تصاویر که در پی تحریک جنسی دیگران عرضه می‌گردد، معمولاً به ارضای غیرطبیعی جنسی مراجعه‌کنندگان آن می‌انجامد. نکته‌ی دیگر اینکه رجوع به اینترنت برای دسترسی به مطالب مستهجن (Obscenity)، صرفاً به افراد نابهنجار خلاصه نمی‌شود و حجم قابل توجهی از مراجعان را افراد طبیعی تشکیل می‌دهد. در این عرصه بیشترین خطر متوجه کودکان و نوجوانان است. متأسفانه این امکان وجود دارد که جوانان به واسطه‌ی دیدن مطالب و تصاویر‌ مستهجن، دچار پدیده‌ای به نام «بلوغ زودتر از موعد» شده و به تبع آن رفتار‌های جنسی از خود بروز دهند. در مورد بزرگسالان نیز هرزه‌نگاری اینترنتی می‌تواند به بروز رفتار‌های جنسی نامعقول و یا گاهی اعتیاد جنسی بینجامد. اصولاً اینترنت به جوی دامن‌زده که در سایه‌ی ویژگی‌های خاص خود به تدریج به شکل‌گیری ناهنجاری‌های جنسی در کاربران خود کمک می‌کند.[5]

14.  تحمیل پیشنهادهای گیج‌کننده، مخلّ و بعضاً منحرف به کاربر: منظور از این پیشنهادها، سازوکارهایی است که در فضای مجازی، کاربر را ناخواسته و بدون داشتن تمایل قلبی به آن پیشنهاد، به اجبار به یک سمت و سوی خاص هدایت می‌کند. یکی از بهترین نمونه‌ها برای این مورد، پنجره‌هایی است که در صفحات اینترنت با عنوان «پنجره‌های بازشو»[6] شناخته می‌شود. پنجره‌های بازشو، پنجره‌های ثانویه‌ی مرورگرِ وب هستند که هنگامی که مثلاً روی پیوند یک آگهی تبلیغاتی کلیک می‌کنید، به صورت ناخواسته در مقابل یا در پشت پنجره‌ی جاری ظاهر می‌شوند. محتوای این پنجره‌ها عموماً تبلیغاتی و در بعضی موارد نیز مسائل غیراخلاقی است. اما وجه مشترک همه‌ی آن‌ها در این است که کاملاً ناخواسته و بدون تمایل کاربر باز می‌شوند و عموماً بسیار آزاردهنده هستند. همچنین است ویدئوها یا صوت‌هایی که در بعضی از محتویات فضای مجازی به صورت اجباری برای مخاطب پخش شده و قدرت انتخاب را برای دیدن یا ندیدن آن محصول از او سلب می‌کند؛ همانند بسیاری از فیلم‌های تبلیغاتی که در ابتدای ورود به بعضی سایت‌ها یا در ابتدای نمایش بعضی فیلم‌های سینمایی موجود در دی‌وی‌دی‌ها پخش می‌شود و نمی‌توان آن‌ها را جلو زد و به مرحله‌ی بعد رفت و به ناچار باید تا آخر آن را مشاهده کرد ولو آن‌که حاوی مفاهیم ناسالم نیز باشد.

از جمله موارد دیگری که در این راستا می‌توان نام برد، موتورهای جستجو هستند. کاربرِ جستجوگر در هر کجای دنیا، هنگام کار با «موتورهای جستجوی هوشمند» همچون «گوگل»، با تایپ تنها یک کلمه، با صفحه‌ای از پیشنهاد‌ها -و عموماً هم پیشنهادهای غیراخلاقی- مواجه می‌شود که حتی قبل از ارائه‌ی کامل درخواستش پیش روی او قرار می‌گیرد و این «ایجاد وسوسه» یکی از شگرد‌ها برای جلب مخاطبان و علاقه‌مند کردن آن‌ها به مطالب موجود در چنین موتورهایی جهت بالا رفتن بازدید آن‌ها است. زیرا بازدید بیشتر برای این موتورهای جستجوگر، مساوی است با سود مالی هر چه بیشتر!

15.  شکاف نسل‌ها: فضای مجازی، شکاف میان نسل‌ها را بیشتر کرده و امروزه با ورود وسایل و تکنولوژی‌های جدید به عرصه‌ی خانواده‌ها، شاهد این هستیم که والدین و فرزندان ساعت‌های متمادی در کنار یکدیگر می‌نشینند بدون آن‌که حرفی برای گفتن داشته باشند. امروزه دیگر کمتر نشانه‌هایی از آن نوع خانواده‌هایی وجود دارد که والدین و فرزندان دور هم نشسته و درباره‌ی موضوعات مختلف خانوادگی و کاری با هم گفتگو کرده و نظرات هم‌دیگر را راجع‌به موضوعات مختلف جویا شوند. در شرایط فعلی روابط موجود میان والدین و فرزندان به سردی گراییده و دو نسل به دلیل داشتن تفاوت‌های اجتماعی و تجربه‌های زیستی مختلف، زندگی را از منظر خود نگریسته و مطابق با بینش خود آن را تفسیر می‌کنند. نسل دیروز (والدین) احساس دانایی و با تجربگی می‌کند و نسل امروز (فرزندان) که خواهان تطابق با پیشرفت‌های روز است، در برابر آن‌ها واکنش نشان می‌دهد و چون از پس منطق و نصیحت‌های ریشه‌دار و سرشار از تجربه‌ی آن‌ها بر‌نمی‌آید، به لجبازی روی می‌‌آورد. امروزه سرعت تکنولوژی شکاف بین نسل فرزندان و والدینشان را بسط داده است. بر اساس اظهارات معاون سازمان بهزیستی کشور، میزان گفتگو در بین اعضای خانواده در کشور تنها حدود 30 دقیقه است که این می‌تواند آسیب‌زا باشد. فرزندان در مقایسه با والدین با وجود این‌که در یک فضای فرهنگی زندگی می‌کنند اما اطلاعات، گرایش‌ها و رفتارهای متفاوتی دارند و عوامل متعددی بر این پدیده تأثیرگذارند و این شکاف را روز به روز بیشتر می‌کنند؛ سرعت تحولات و بسط ارتباطات با جهان توسعه‌یافته، توجه بیشتر جوانان به برنامه‌های جهانی‌شدن فرهنگ، رسانه‌ها، گسترش روزافزون انجمن‌ها و کانون‌هایی غیر از کانون خانواده برای پیوستن و تعلق یافتن جوانان به آن‌ها و غیره از آن جمله است.[7]

16.  سایت‌های غیرمجاز همسریابی: یکی دیگر از فرصت‌های سوءاستفاده‌ی مجرمانِ رایانه‌ای، سایت‌های متعدد همسریابی در فضای مجازی هستند که بدون هیچ نظارتی هر روز در فضای مجازی متولد می‌شوند. ارائه‌ی اطلاعات شخصی و خصوصی کاربران اعم از اطلاعات شناسنامه‌ای، تصاویر خصوصی و ...، خصوصاً از سوی دختران جوان به بهانه‌ی شوهریابی، ارائه‌ی اطلاعات دروغ از سوی بعضی کاربران در این سایت‌ها به منظور ارائه‌ی تصویری هرچه جذابتر از خود به هر قیمتی، ایجاد آشنایی‌های بسیار سطحی از یکدیگر با استفاده از چت‌های صوتی و تصویری، برقراری گفتگوهای تصویری به بهانه‌ی ازدواج و تهدید به انتشار آن‌ها در صورت شنیدن جواب رد از طرف مقابل و مواردی از این دست، از جمله‌ی «ریزتهدیدهایی» هستند که در ذیل این تهدید بزرگ جای می‌گیرند. در قوانین مربوط به فضای مجازی در کشور ما، به روانشناسان و مشاورانی که در امر ازدواج و خانواده، تخصص، تجربه و مهارت لازم را دارا هستند، اجازه داده شده که مشاوره‌ی مربوط به ازدواج بدهند اما این امر به هیچ عنوان به معنی دادن مجوز لازم برای همسریابی نیست. در حال حاضر، به گفته‌ی مراجع قانونی، فعالیت پایگاه‌های اینترنتی همسریابی غیر قانونی بوده و هنوز مرجعی برای ساماندهی این سایت‌ها مشخص نشده است. یکی از قضّات جرایم رایانه‌ای می‌گوید: «برقراری گفتگوهای تصویری به بهانه‌ی ازدواج و تهدید به انتشار آن‌ها، انتشار مشخصات فردی و شماره تلفن، اخاذی برای منتشر نکردن اطلاعات و نیز تحریف صدا و عکس افراد، از جمله جرایمی است که در مورد پایگاه‌های اینترنتی همسریابی دیده شده است.»[8]

 

ب) تهدیدهای اقتصادی[9]:

1.  با توجه به توسعه‌ی روز‌افزون فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات و نیز انجام بیش‌تر امور روزمره‌ی جوامع انسانی از طریق این فن‌آوری -به خصوص فعالیت‌هایی که در محیط اقتصادی (دادوستد مجازی، تجارت الکترونیکی، خرید و سفارش اجناس از طریق اینترنت، فروشگاه‌های مجازی و...) صورت می‌گیرد- در آینده‌ی نزدیک شاهد نوعی گسست و ایجاد فاصله‌ی وسیع اقتصادی و تجاری بین قدرت‌های برتر در بهره‌مندی از تجارت الکترونیک با کشور‌های فقیر و کم‌برخوردار از لحاظ استفاده از فضای اینترنت خواهیم بود. در نتیجه، ضمن عقب‌ماندگی کشورهای فقیر، شکافی عمیق در محیط اقتصاد جهانی و تبادل و تعامل تجاری و بازرگانی به وجود خواهد آمد.

2.  از جمله‌ی فعالیت‌های اقتصادی که در خارج از مبادی رسمی و چارچوب‌های قانونی در این فضا انجام می‌گیرد، تسهیل‌سازی اعزام نخبه‌گان و افراد کاردان، کارشناس و متخصص در زمینه‌های مختلف اقتصادی به خارج از کشور می‌باشد. کاریابی برای این افراد در فضای مجازی و فراهم نمودن زمینه‌ی مهاجرت سرمایه‌های ملی به خارج از کشور -که برای هر یک از آن‌ها هزینه‌های ‌زیادی صرف شده تا به تخصص دست یابند ولی متأسفانه به راحتی تخصص و تجربیات خویش را در اختیار کشورهایی قرار می‌دهند که برای تربیت و تعلیم آن‌ها متحمل هیچ‌گونه هزینه‌ای نشده‌اند- از جمله‌ی این فعالیت‌ها می‌باشد. خروج سرمایه‌ها و فرار مغزها در درازمدت از آسیب‌های بسیار خطرناک برای کشور محسوب می‌گردد.

3.  اخیراً به طور گسترده در فضای مجازی مشاهده می‌شود که به ایمیل افراد زیادی، نامه‌هایی الکترونیکی تحت عنوان «فرد خوش‌شانس» که به طور تصادفی در یک قرعه‌کشی انتخاب شده و یا برنده‌ی یک مسابقه‌ای که اصلاً شرکت نکرده شده است، ارسال می‌شود. افراد سودجو، به این وسیله، از این دسته از کاربران به عنوان طعمه استفاده کرده و به ترفندهای مختلف از آن‌ها مبالغی را اخذ می‌نمایند.   

4.  از دیگر آسیب‌های محیط اقتصادی که در فضای مجازی بستر آن فراهم شده و ترویج می‌گردد، وجود بازی‌های آنلاین قمار (برد و باخت) می‌باشد. در این بازی‌ها مبلغ زیادی پول از طریق کارت‌ها و حساب‌های الکترونیکی جا‌به‌جا می‌شود. شاید در شرایط عادی و حقیقی، بازی قمار در یک محل کوچک و با افراد محدود امکان انجام آن وجود داشته باشد ولی متأسفانه در فضای مجازی هر کاربر می‌تواند در هر نقطه از جهان و با هرکسی بازی را انجام دهد و به این ترتیب گردش مالی بازی به طرز چشم‌گیری بالا می‌رود. قمار و بازی برد و باخت، زمینه‌ی کسب درآمدی نامشروع را -که بدون تحمل هیچ‌گونه زحمت و تلاشی به دست می‌آید- موجب می‌شود.

 

ج) تهدیدهای سیاسی[10]:

در عصر ارتباطات و اطلاعات، نماد قدرت و برتری کشورها دیگر در داشتن ابزار‌آلات جنگی، موشک، هواپیما و بمب اتم خلاصه نمی‌شود. بلکه امروزه نشان قدرت دولت‌ها در ارایه‌ی اطلاعات و محتوای انبوه و نیز ابزار تبلیغاتی وسیع جهت ارسال سریع، مستمر و گسترده‌ی این اطلاعات در قالب پیام‌، اخبار و تحلیل‌ها و تفسیرهای مربوط به آن ولی با یک هدف جهت‌دار برای دیگر ملت‌ها و کشورها می‌باشد. شبکه‌های اجتماعی در فضای مجازی بهترین میدان برای ارایه‌ی حجم انبوه اطلاعات و محتوا به خصوص در ابعاد چندرسانه‌ای می‌باشد که می‌تواند در چگونگی برخورد با دولت‌ها تأثیرگذار باشد. نمونه‌ی بارز آن را می‌توان در حضور بسیار گسترده‌ی شبکه‌های اجتماعی و سایت‌ها و وبلاگ‌ها و مشارکت فعال آن‌ها در انتخابات دهم ریاست جمهوری کشور مشاهده نمود. وجود این پتانسیل بالا در فضای مجازی موجب شده است تا همانند دیگر محیط‌ها، در عرصه‌ی سیاسی نیز به آسیب‌هایی دچار شود که به اهم آن‌ها اشاره می‌شود:

1.  امروزه آمار تعداد کاربران اینترنت در جهان از مرز یک میلیارد نفر فراتر رفته و این تعداد جمعیت در کنار ظرفیت و پتانسیل بسیار بالایی که در فضای مجازی جهت اطلاع‌رسانی سریع، انبوه و مستمر محتوا به وجود آمده، در درازمدت تحت تأثیر اندیشه‌ها، اطلاعات و محتوای غربی -که به میزان زیاد در این فضا وجود داشته و به طور مکرر نیز از سوی سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی مختلف منتشر می‌شود- قرار می‌گیرند. به همین دلیل انتخاب قدرت سیاسی و تعیین دولت‌ها در هر کشور، با تأثیرپذیری از این فضا به نحو درست و واقعی انجام نشده و با غالب شدن اندیشه‌های غربی در مخاطبان، اکثر رؤسای دولت‌ها گرایش‌های غرب‌گرایانه خواهند داشت و جهان را به سوی تک قطبی شدن هدایت می‌نمایند. این آسیب، آسیبی جدی در محیط سیاسی است که به صورت یک جریانِ بلند مدت، نتایج فعالیت خویش را در فضای مجازی نشان خواهد داد. ‌هم‌چنین این تبلیغات بر افکار عمومی دیگر کشورها نیز تأثیر منفی گذاشته و نوعی حس بدبینی را نسبت به کشور مورد نظر در بین ملت‌ها و دولت‌ها ایجاد می‌کند.

2.  دسترسی آسان، سریع و بی‌شمار به صندوق‌های پست الکترونیکی کاربران توسط افراد و گروه‌ها -اعم از حقیقی و حقوقی- موجب شده است تا حجم وسیعی از محتوا و اطلاعات جهت‌دار، هدفمند و گزینش‌شده به صندوق‌های شخصی (ایمیل) کاربران ارسال گردد. از آن‌جایی که امکان تحقیق و نیز فرصت کافی برای بررسی صحت و سقم آن‌ها در زمان کوتاه وجود ندارد، لذا موجب می‌شود تا بر اذهان و در نهایت بر آراء و نظرات آن‌ها تأثیر منفی بگذارد.

3.  بابهره‌گیری از برنامه‌های نرم‌افزاری فتو‌شاب، میکس، مونتاژ و... و نیز استفاده از ابزار چندرسانه‌ای، در بعضی از مواقع، یک پدیده یا واقعیت، وارونه جلوه داده شده و سبب تهییج افکار و اذهان عمومی جامعه (به‌ویژه در بین قشر نوجوان و جوان که زمینه‌های بر انگیخته شدن احساسات در آن‌ها بیش‌تر از بقیه‌ی اقشار جامعه می‌باشد)، می‌شود. این موضوع در محیط سیاسی بیش‌تر از محیط‌های دیگر اتفاق می‌افتد.

4.  یکی از آسیب‌های جدی که از سوی فضای مجازی به کشورها -خصوصاً کشورهای مستقل- وارد می‌شود، استفاده از آن به عنوان ابزار جاسوسی و دریافت اطلاعات محرمانه می‌باشد. با توجه به این که در این زمینه آموزش‌های لازم به کاربران داده نشده و اینترنت به صورت شبکه‌ای فراگیر در تمام بدنه‌ی دستگاه‌های اجرایی کشور حضور دارد و از همه مهم‌تر اینکه نوع نرم‌افزارهایی که برای کار با اینترنت، تولید و استفاده می‌گردد نیز توسط جهان غرب صورت می‌گیرد، لذا برخی از این برنامه‌های نرم‌افزاری در بطن خویش وظیفه‌ی جاسوسی را به عهده دارند. پس می‌توان گفت که فضای مجازی بستری است که ظرفیت آسیب‌رسانی جدی به امنیت و اقتدار کشورها را دارد مگر این‌که در این خصوص چاره‌ای جدی اندیشیده شود.

5.  با توجه به این‌که استفاده از فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات در حوزه‌های مختلف کشور در حال رشد و گسترش بوده و برنامه‌های نرم‌افزاری موجود نیز در خطر حمله‌ی هکرهای پیشرفته قرار دارند، به همین دلیل امنیت و ثبات سیاسی کشور را به طور جدی تهدید می‌نمایند. زیرا هکرها با عبور از لایه‌های مختلف امنیتی، به اطلاعات محرمانه و غیر قابل دسترس، دست‌یابی پیدا می‌کنند.

6.  یکی دیگر از فعالیت‌هایی که در فضای مجازی صورت می‌گیرد، راه‌اندازی کمپین‌های مختلف همراه با تهیه طومار امضاء و هوادار با اهداف خاص سیاسی می‌باشد. بعضی از این کمپین‌ها چون خارج از چارچوب‌های تعیین شده توسط دولت‌ها راه‌اندازی می‌شوند، در نهایت نوعی چالش را در برخورد با حکومت ایجاد می‌کنند.

7.  از دیگر فعالیت‌هایی که در فضای مجازی به طور سازمان یافته صورت می‌گیرد، تخریب چهره‌های ملی و مورد اعتمادِ اکثریت جامعه و در مقابل، چهره‌سازی و شخصیت‌پردازی از افراد غیر‌موجّه از طریق ارسال حجم انبوه خبر، تحلیل و اطلاعات با هدف به قدرت رساندن این اشخاص است تا به محض این‌که این افراد در مراتب عالی حکومت قرار گرفتند، در راستای سیاست آن‌ها گام برداشته و منویات آن‌ها را عملی نمایند. فضای مجازی بهترین فرصت و قابلیت را برای اجرایی کردن این هدف توسط کشورهای غربی دارا می‌باشد. بازوهای اجرایی سیاست‌های غربی در این خصوص، سایت‌ها، وبلاگ‌ها و شبکه‌های اجتماعی است که با هزینه‌ی کشورهای غربی تأمین مالی، هدایت و پشتیبانی می‌شوند.

8.  برنامه‌ریزی هدفمند در فضای مجازی جهت دامن زدن به اختلافات قومی، نژادی، زبانی، مذهبی و جغرافیایی از دیگر آسیب‌هایی است که در آینده می‌تواند کیان و موجودیت یک کشور را دچار چالش و تجزیه نماید (بحث شیعه و سنی، کرد، بلوچ و ترک و...).  اگر نگاهی دقیق به اطلاعات و محتواهای ارایه شده در این فضا داشته باشیم، درخواهیم یافت که حجم زیادی از این مطالب، به طور زیرکانه‌ای در راستای از بین بردن وفاق و انسجام ملی کشورها برنامه‌‌ریزی شده‌اند. راه‌اندازی و در ادامه، پشتیبانی مالی و محتوایی از سایت‌ها، وبلاگ‌ها و شبکه‌های اجتماعیِ هم‌سو با طوایف، قومیت‌ها و نژادهای مختلف، از جمله برنامه‌های هدفمند کشورهای غربی در ایجاد اختلاف، تفرقه و درگیری در بین صفوف یک‌پارچه مردم کشورها می‌باشد.

9.  امروزه نقش بی‌بدیل فضای مجازی در انتخابات برکسی پوشیده نیست. به عنوان مثال در انتخابات ریاست جمهوری 2008 آمریکا، "باراک اوباما" رئیس جمهور منتخب، باید پیروزی خویش را مدیون بهره‌گیری از فضای مجازی بداند. وی به طور گسترده‌ای از سیستم اطلاع‌رسانی تلفن همراه بهره برد و غالب فعالیت‌های تبلیغاتی انتخاباتی خود را در  فضای مجازی از طریق سیستم سراسری تلفن همراه انجام داد؛ امری که در انتخابات دوره دهم ریاست جمهوری ایران نیز اتفاق افتاد و این در حالی است که حدود 60 درصد جمعیت ایران زیر 30 سال سن داشته و عموماً از مشتریان اصلی فضای مجازی‌ هستند.

10.  تهدیدات نرم: تهدیدات نرم را می‌توان از یک سو مجموعه‌ی وسیعی از نظریه‌ها، مولفه‌ها و شاخص‌های تبیین و تئوریزه شده‌ی دشمن به عنوان بسترها و زمینه‌های ایجاد اقدامات و فعالیت‌های وسیع فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و... و از سوی دیگر اقدامات و فعالیت‌های متعدد در صحنه‌های مختلف کشورِ هدف برای تاثیرگزاری بر اراده، افکار، احساسات و اعتقاداتِ مخاطبین عنوان نمود. در نگاهی دیگر می‌توان گفت در تهدیدات نرم، دشمن با ذهن و قلب مخاطب سروکار داشته و سعی در تسخیر قلب‌ها وَاذهان مخاطبین دارد.

عرصه‌ی تهدیدات نرم سیاسی در فضای مجازی، به حوزه‌ی سیاسی کشورها چه در بُعد سیاست داخلی و چه در بُعد سیاست خارجی مرتبط است که در مورد مصداق فعلی آن در بحث سرزمینی، می‌توان به بالکانیزه کردن و در بعد جهانی آن به گلوبالیزاسیون (جهانی سازی) اشاره نمود. هم‌چنین این نکته‌ی اساسی را باید مد نظر قرار داد که «هدف از تهدیدات، تأثیرگذاری بر اراده، اعتقادات، افکار و احساسات مخاطبین به منظور انهدام یا به تسلیم کشاندن جامعه‌ی هدف بوده و نقطه‌ی اشتراک تمام این تهدیدات، تحمیل اراده است». تفاوت‌ در تهدیدات به نوع طرح‌ریزی و به‌کارگیری شیوه‌ها، امکانات، تجهیزات و وضعیت حاکم وابسته است.

 

د) تهدیدهای جسمی:

در کنار آسیب‌هایی که تا این‌جا ذکر شد و بیش‌تر در حیطه‌ی مسائل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جای می‌گرفت، باید از آسیب‌های دیگری نیز نام برده شود که جسمانی و فیزیکی بوده و به اعضاء و جوارح کاربر صدمه می‌رساند. از جمله‌ی این آسیب‌ها که اغلب بر اثر استفاده‌ی غیر معمول و بیش از حد از رایانه به وجود می‌آید، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود: آسیب به بینایی و ایجاد سوزش چشم، خشکی چشم و حساس‌شدن چشم به نور، تأثیر منفی بر روی مغز و اعصاب (بروز اختلالات عصبی)، دردهای شدید در ناحیه‌ی کمر و گردن، دردهای مزمن در ناحیه‌ی انگشتان، پنجه و مچ دست در اثر استفاده‌ی مداوم و البته ناصحیح از کیبرد و ماوس، خستگی مفرط و... . فضای سایبر با تمام خوبی‌ها و بدی‌هایش، می‌تواند مشکلات جسمی فراوانی را برای کاربران خود به ارمغان آورد که حقیقتاً نباید از کنار این مشکلات به راحتی عبور کرد. از جمله توصیه‌هایی که می‌توان جهت جلوگیری از بروز آسیب‌های جسمی ارائه نمود، عبارتند از:

1.  ورزش و فعالیت منظم جسمی، تنها راه رهایی از مضرات جسمی فضای مجازی: در زندگیِ آن دسته از افراد جامعه که غالباً از فضای مجازی به دور هستند، نبود یک برنامه‌ی ورزشی منظم و موثر، موجب بروز آسیب‌های جسمی بسیاری خصوصاً در کهنسالی می‌گردد. این امر در مورد آن دسته از افراد جامعه که با فضای مجازی درگیری بیشتری داشته و ساعت‌های طولانی را بدون حرکت و تنها در پشت صندلی سپری می‌کنند، اهمیت به مراتب بیشتری پیدا می‌کند. انجام حرکات نرمشی بسیار ساده -حتی در پشت کامپیوتر- در زمان‌های منظم و در طول شبانه روز، حداقل کاری است که یک کاربر آگاه و دغدغه‌مند نسبت به سلامتی‌اش، باید مورد توجه جدی قرار دهد. برای مثال با مراجعه به پزشک و تجویز یک سری نرمش‌های بسیار ساده‌ی حرکتی از سوی پزشک و انجام منظم آن حرکات توسط کاربر، می‌توان تا حد قابل توجهی از زیان‌های جسمی ناشی از کار زیاد با رایانه کاست.

2.  نگاه کردن به فواصل دورتر به صورت منظم در حین کار طولانی مدت با کامپیوتر: چشم‌پزشکان توصیه می‌کنند که افرادی که در طول روز به مدت طولانی به صفحه‌ی کامپیوتر نگاه می‌کنند، باید در طول انجام کار، در فواصل زمانی منظم، چشم از نگاه به مانیتور برداشته و برای مدتی مشخص -مثلاً 5 دقیقه- به یک فاصله‌ی دورتر -مثلاً به انتهای اتاق کارشان- نگاه کنند و در این مدت نیز به دفعات زیاد پلک بزنند. زیرا نگاه طولانی مدت به صفحه‌ی مانیتور و به تبع آن پلک زدن کم، باعث عارضه‌ی خشکی چشم می‌شود که برای مداوای آن نیز باید به پزشک مراجعه شود.

3.  توجه به توصیه‌های پزشک: برای پیشگیری از عوارض ناشی از کار طولانی مدت با رایانه و در صورت بروز این عوارض، برای درمان آن باید حتماً به پزشک حاذق مراجعه کرد. فراموش نشود که از میان روش‌هایی که امروزه در منابع مختلف اعم از مطالب موجود در سایت‌های مختلف، کتاب‌های گوناگون، توصیه‌های تجربی افراد بعضاً غیرکارشناس و... جهت پیشگیری یا درمان هرچه بهتر عوارض ناشی از کار زیاد با کامپیوتر موجود است، هیچ‌کدام جای توصیه‌ها و تجویز پزشک متخصص را نمی‌گیرد.

 

ه) تهدیدها در حوزه‌ی کودک و نوجوان (بازی‌های کامپیوتری)[11]:

1.  هیجان و تیک‌های عصبی: بازی‌های کامپیوتری را از یک منظر، می‌توان به دو گروه تقسیم کرد: گروه اول بازی‌هایی که جذابیت داشته و علاوه بر ایجاد هیجان، باعث افزایش تمرکز، دقت و خلاقیتِ کودک می‌شوند؛ و گروه دوم بازی‌هایی هستند که صرفاً هیجان داشته و لذا خواه ناخواه اثر مخربی بر ذهن کودک می‌گذارند. اگرچه هیجان، نیاز طبیعی کودکان در دوره‌های سنی مشخصی است تا به رشد شخصیتی و عاطفی لازم دست پیدا کنند اما نباید منکر این اصل شد که به حس هیجان‌پذیری کودکان و نوجوانان باید به شکلی طبیعی پاسخ داده شود. بازی‌های خشن رایانه‌ای نه تنها نیاز کودکان را برای ارضای هیجاناتشان تأمین نمی‌کند بلکه باعث افزایش هیجان‌پذیری به شکلی نامناسب در آن‌ها می‌شود و پس از مدتی سبب افزایش نیاز آن‌ها به محرک‌های محیطی قوی‌تر -جهت واکنش نشان دادن- می‌شود.

2.  کم‌توجهی: کودکان به دلیل استمرار در انجام بازی‌های جنجالی و پر سروصدای رایانه‌ای، به مرور زمان دچار کم‌توجهی شده و در ذهن خود تخیلاتی را می‌پرورانند. این کودکان به طور دائم در عالم خیال سیر می‌کنند و به مرور دامنه‌ی توجه و تمرکز کمتری پیدا می‌کنند.

3.  پرخاش‌گری: عارضه‌ی دیگری که در اثر هیجان مستمر در کودکان و نوجوانان حادث می‌شود، افزایش میزان ترشح هورمون آدرنالین[12] و نورآدرنالین[13] از غدد فوق کلیوی است که این افزایش ترشح، سیستم عصبی آن‌ها را دچار آسیب کرده و به شکل پرخاشگری، کم‌صبری و نیز تنش‌های عصبی آنان آشکار می‌شود.

4.  تیک‌های عصبی: هیجان زیاد باعث انقباض دائم عضلات شده و کودکان و نوجوانان را دچار عوارضی مانند تیک‌های عصبی، جویدنِ گوشه‌ی لب و ناخن، قفل شدن دندان‌ها، اخم و نهایتاً چین و چروک صورت می‌کند. به همین دلیل آن‌ها به ناچار برای تخلیه‌ی هرچه بیشتر هیجانات انباشته شده، کالری بیشتری مصرف می‌کنند که به دنبال افزایش وزن ناشی از این مصرف زیاد کالری، دچار عوارض جسمانی فراوانی نیز می‌شوند. از طرف دیگر وارد آمدن استرس فراوان به کودکان، در نهایت موجب تغییرات فشار خون و تغییر در ضربان قلب آنان می‌شود.

5.  بی‌نظمی و خود‌محوری: ایراد دیگری که به بازی‌های رایانه‌ای وارد است این است که این بازی‌ها نظم خاصی نداشته و کودک یا نوجوان هر زمان که اراده کند، مشغول بازی می‌شود. همین ویژگی، زمینه‌ی لازم برای افزایش بی‌انظباتی را در کودک ایجاد می‌کند.

6.   عوارض بازی‌های خشن رایانه‌ای بر کودکان «بیش‌فعال»: آن دسته از بازی‌هایی که هیچ جنبه‌ی آموزشی نداشته و کودک را تنها با صحنه‌‎های خشن سرگرم می‌کند، برای کودکان بیش‌فعال -که کنجکاوتر از بقیه‌ی بچه‌ها هستند- بسیار مخرب است و میزان توجه و تمرکز آن‌ها را بیش از پیش کاهش می‌دهد. خشم، رفتارهای غلط، افت تحصیلی و آسیب‌های روانی و تربیتی، از مهم‌ترین عوارضی است که کودکان دچار بیش‌فعالی یا وسواس را به دنبال استفاده از بازی‌های خشنِ رایانه‌ای تهدید می‌کند. صحنه‌های ترسناک بازی‌های رایانه‌ای ممکن است کودکان را دچار نوعی ترس خیالی کند که در نهایت باعث گوشه‌گیری، کاهش تمرکز و یادگیری و اختلال در خواب می‌شود. هنگامی که کودکان و نوجوانان به دنبال بازی‌های پرهیجان رایانه‌ای، با مغزی خسته می‌خوابند، در ساعات خواب که زمان ترمیم مغز است دچار تنش شده و آسیب می‌بینند. این کودکان اغلب عصبی هستند و توانایی کمتری برای تجزیه و تحلیل آموخته‌هایشان پیدا می‌کنند.

7.  کندی رشد جسمانی: یادگیری مهارت‌های حرکتی و تکامل جسمانی در کودکان، همه از آثار مثبتِ جنب‌وجوش و بازی در دوران کودکی است. اما هنگامی که حرکات فیزیکی محدود می‌شود و کودک، ساعت‌ها وقت خود را روبه‌‍روی تلویزیون یا رایانه می‌گذراند، استخوان و مفاصلی که در این دوران باید نهایت رشد خود را داشته باشد، از تکامل بازمانده و آسیب می‌بیند و در نتیجه رشد کودک دچار اختلال می‌شود. بسیاری از مهارت‌های فردی در این کودکان رشد پیدا نمی‌کند و از آن‌جا که حرکت دست تن‌ها فعالیت بدنی بازی رایانه‌ای است، کودکان نمی‌توانند فعالیت‌های شخصی‌شان را با سرعت عمل انجام دهند.

8.  ضعف بینایی و خستگی چشم: هنگام انجام بازی رایانه‌ای، چشم حدود چهار هزار حرکت در ساعت انجام می‌دهد و ناچار است فشار زیادی را برای دیدن دقیق و تمرکز روی صحنه‌هایی که پشت سر هم و با سرعتِ زیاد نمایش داده می‌شوند، تحمل کند. این اتفاق در نهایت باعث تحریک‌پذیری سیستم عصبی شده و مشکلات چشمی گوناگونی را مثل تاری دید، عدم تطابق و دو‌بینی و حتی ایجاد تیک در پلک‌ها به دنبال دارد. از طرف دیگر، ضعف بینایی و خستگی چشم از عوارض تماشای طولانی مدت بازی‌های رایانه‌ای است که سردرد، گردن‌درد و کمردرد را هم به دنبال خود دارد.

9.  آسیب‌های مفصلی: یکی دیگر از آسیب‌های جسمانی ناشی از بازی‌های رایانه‌ای، آسیب به مفاصل کودکان است. تحقیقات نشان داده به ازای هر یک ساعتی که کودکان صرف بازی‌کردن با کنسول‌های بازی می‌کنند، احتمال ابتلای آن‌ها به دردهای مفصلی نزدیک به 50 درصد افزایش پیدا می‌کند و هر چه سن کودک پایین‌تر باشد، احتمال ابتلای او به دردهای مفصلی هم بیشتر است به طوری که یک کودک 7 ساله که در روز 2 ساعت به بازی‌‎های رایانه‌ای مشغول است نسبت به یک کودک 10 ساله درد بیشتری در ناحیه مچ و انگشتان دست پیدا می‌کند چرا که عضلات و تاندون‌های این کودکان هنوز در حال رشد است. به طور کلی بازی‌های رایانه‌ای برای سلامت عضلات و تاندون‌های دست کودکانی که در سن رشد قرار دارند، خوب نیست. به همین دلیل پدر و مادرها باید نسبت به مدت زمانی که کودکان صَرف بازی‌کردن با این دستگاه‌ها می‌کنند، توجه کافی داشته باشند. برای مثال کودکِ خود را ملزم به استراحت دوره‌ای بعد از هر 45 دقیقه بازی کنند. 2 تا 3 ساعت بازی کردن با کنسول‌های بازی برای یک کودک 7 ساله، زمان بسیار زیادی است و می‌تواند رشد صحیح عضلات دست و بازوی او را تحت تأثیر قرار دهد.



[1]   William Ford Gibson

[2]   «فضای سایبر؛ آسیب ها و مخاطرات»، طارمی، محمد حسین، نشریه ره آورد نور، بهار 1387، شماره 22.

[3]   موارد ذکر شده تا اینجا ، به نقل از همان منبع قبلی است.

[4]   individualism

[5]   «فضای سایبر؛ آسیب ها و مخاطرات»، طارمی، محمد حسین، نشریه ره آورد نور، بهار 1387، شماره 22. موارد 2 تا 13 از این منبع برداشت شده است.

[6]   pop-up windows

[7]   به نقل از وبسایت «خلخالیم»

[8]   به نقل از «باشگاه خبرنگاران»

[9]   به نقل از سایت محمدعلی موظف رستمی

[10] به نقل از سایت محمدعلی موظف رستمی

[11] به نقل از وبسایت «موسسه فجرآفرینان» ، با اندکی دخل و تصرف

[12] adrenaline 

[13]   

 

نقش فضای مجازی و شبکه های اجتماعی در جنگ نرم
لازم است آموزش های اجتماعی فرهنگی متناسب و متناظر از مدارس و دانشگاه ها آغاز شود و ایجاد زمینه های زمانی و مکانی و فرصتهای مطلوب برای گفت و گوهای متقابل نخبگان اجتماعی و دینی با جوانان و اقشار مختلف مردم، در دستور کار جدی مدیران کشور قرار گیرد.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از اروم نیوز، می توان گفت وسایل ارتباط جمعی اصلی ترین ابزار تهدید نرم است. وب سایت ها و ابزارهای دنیای مجازی که روزگاری موضوعی جدید و حاشیه ای محسوب می شدند حال به پدیده ای فراگیر به نام «اینترنت همراه» تبدیل شده اند.

به گروهی از رسانه های آنلاین که در این فضای جدید متولد شده اند عنوان رسانه های اجتماعی داده شده است و مهمترین ویژگی همه آن ها امکان مشارکت کردن است. بدین معنی که رسانه های اجتماعی ارسال بازخورد از سوی مخاطب و همکاری و همگامی با رسانه را تسهیل کرده اند.

این رسانه ها مرز بین رسانه و مخاطب را از بین برده اند و یک ارتباط دو سویه بین رسانه و مخاطب ایجاد نموده اند. در نتیجه رأی دادن، درج نظرات، به اشتراک گذاشتن محتواهای صوتی تصویری برای تمام مخاطبان امکان پذیر شده است. رسانه¬های اجتماعی را می¬توان در هفت گروه دسته بندی کرد: شبکه های اجتماعی، وبلاگ ها، ویکی ها، پادکست ها، فروم ها، کامیونیتی-های محتوایی و میکرو بلاگ ها.

شبکه های اجتماعی (Social Networks) که شناخته  شده ترین نوع رسانه های اجتماعی محسوب می شوند به اعضایشان اجازه ساخت صفحات شخصی و برقراری ارتباط و شبکه سازی با اعضاء آنلاین را می دهند.

در حال حاضر بزرگترین شبکه اجتماعی دنیا فیس‌بوک (Facebook) است که یک سرویس شبکه اجتماعی برخط است و در ۴ فوریه سال ۲۰۰۴ میلادی توسط مارک زاکربرگ و دوستانش در دانشگاه هاروارد به وجود آمد. از هر ۷ انسان در دنیا ۱ نفر در فیس بوک عضو است. نتایج یک مطالعه در انگلستان نشان داده که در یک ‌پنجم تا یک ‌سوم طلاق‌های این کشور، در دادخواست طلاق به فیس‌بوک اشاره شده و موجب نارضایتی یکی از طرفین را فراهم آورده است.

جولیان آسانژ موسس وب سایت ویکی لیکس می‌گوید: "فیس‌بوک تنفر آمیز ترین ابزار جاسوسی است که تاکنون ایجاد شده است. هر کس که نام و مشخصات دوستان خود را به شبکه اجتماعی فیس‌بوک اضافه می‌کند باید بداند که به شکل رایگان در خدمت دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکاست و این گنجینه اطلاعاتی را برای آنها تکمیل می‌کند."

فیس‌بوک در مقاله‌ای در دسامبر ۲۰۱۳ اعلام کرد، از این امکان برخوردار است که پیش‌نویس نوشته‌های کاربر را که نهایتاً تصمیم به حذف آن‌ها می‌گیرد، همان‌لحظه که تایپ می‌شوند، ذخیره و نگه‌داری کند. مقاله مشخص می‌کند که فیس‌بوک بر اندیشه‌های اشخاص حتی بدون انتشار نظارت دارد.

اکثر کاربران ایرانی حتی خصوصی ترین تصاویر خودشان را در فیس بوک یا به اشتراک گذاشته-اند یا آنها را به خیال اینکه کسی به آنها دسترسی ندارد آپلود کرده اند. پلیس فتا اعلام کرده که تقریبا یک سوم شکایات مطرح شده از سوی شاکیان به نوعی به شبکه های اجتماعی از جمله فیس بوک ارتباط پیدا می کند.

جمعیت جوان ایران، تعداد بالای کاربران اینترنتی، جاذبه¬های دنیای ارتباطات همه و همه دست به دست هم داده اند تا نظریه پردازان کاخ سفید حساب ویژه ای روی نقش اینترنت در جنگ نرم علیه ایران باز کنند.

باید گفت موضوع جنگ نرم و عملیات روانی غرب علیه لایه های متعدد اجتماعی کشورمان امری نیست که بتوان به راحتی از آن عبور کرد. در جنگ نرم مهمترین مؤلفه، سرمایه گذاری بر روی قشرهای مستعد مانند دانشجویان است.

از بودجه 550 میلیارد دلاری وزارت دفاع آمریکا، 55 میلیون دلار برای نفوذ در ایران، مقابله با فیلترینگ سایت های ضد ایرانی، تحریک قربانیان سانسور در ایران، آموزش الکترونیکی ایرانیان مخالف نظام برای براندازی نرم و شبکه سازی اینترنتی برای اغتشاش گران و ارائه آموزش های لازم رسانه ای و کامپیوتری برای راه اندازی سایت ها اختصاص یافت.

امروزه مهمترین خطری که جامعه را تهدید می کند، هجوم به فرهنگ، اخلاق و معیارهای دینی در فضای مجازی و سایبری است. نرم افزارهای اجتماعی و شبکه های مرتبط با آنها از مهمترین محورهای هجوم فرهنگی در جنگ نرم دشمنان است.

نکته بسیار مهم دیگر که نتیجه این جنگ نرم تلقی می شود، آسیب های اجتماعی است. از آن جمله اعتیاد به مواد مخدر روان گردان که بیشتر از مواد مخدر سنتی جامعه را مورد هجوم قرار داده است. در کنار اعتیاد، تغییر در سبک زندگی و القای الگوهای متضاد با موازین ملی و مذهبی، بسیار مورد توجه دشمن است. نحوه پوشش، خوراک، اندیشیدن و خواندن و نوشتن مردم از جمله این موارد است.

از این رو ارتقاء مطالعات نظری در کنار فعالیت ها و پژوهش های میدانی در زمینه آسیب های اجتماعی ناشی از شبکه های اجتماعی مجازی می تواند نقش مهمی در برتری در جنگ نرم ایفا کند. مطالعاتی که بی توجهی به آنها و نتایج شان آن چنان که ملاحظه می گردد سبب افزایش آمار طلاق، بالا رفتن سن ازدواج و افزایش ازدواج های سفید شده و زنگ خطر را برای مدیران جامعه به صدا درآورده است.

القاء شبهات دینی همراه با دستور به نافرمانی مدنی در رسانه های سایبری و شبکه های اجتماعی خطر مهم دیگری است که اگر امروز برخورد جدی با آن نشود، فردا برای کنترل و مقابله با آن بسیار دیر خواهد بود. ضرورتی که رهبر معظم انقلاب در هر مناسبتی یادآوری کرده است.

بنابراین نخبه های اجتماعی در خط اول و همراه با آنان مردم باید در همین مسیر روشن حرکت کنند. بنابراین با توجه به تمام موارد مطرح شده، لازم است آموزش های اجتماعی فرهنگی متناسب و متناظر از مدارس و دانشگاه ها آغاز شود و ایجاد زمینه های زمانی و مکانی و فرصتهای مطلوب برای گفت و گوهای متقابل نخبگان اجتماعی و دینی با جوانان و اقشار مختلف مردم، در دستور کار جدی مدیران کشور قرار گیرد.

 علیرضا علیزاده، عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی ارومیه

  noradrenaline

شبکه های اجتماعی، مجازی و اینترنتی

شبکه های اجتماعی، مجازی و اینترنتی

Social-Networking,-Virtual-Internet1

شبکهٔ اجتماعی ساختاری اجتماعی است که از گره هایی(که عموماً فردی یا سازمانی هستند) تشکیل شده‌است که توسط یک یا چند نوع خاص از وابستگی به هم متصل اند، برای مثال: قیمت‌ها، الهامات، ایده‌ها و تبادلات مالی، دوست‌ها، خویشاوندی، تجارت، لینک‌های وب، سرایت بیماری‌ها (اپیدمولوژی) یا مسیرهای هواپیمایی. ساختارهای حاصل اغلب بسیار پیچیده هستند. تحلیل شبکه‌های اجتماعی روابط اجتماعی را با اصطلاحات رأس و یال می‌نگرد. رأس‌ها بازیگران فردی درون شبکه‌ها هستند و یال‌ها روابط میان این بازیگران هستند.انواع زیادی از یال‌ها می‌تواند میان رأس‌ها وجود داشته باشد. نتایج تحقیقات مختلف بیانگر آن است که می توان از ظرفیت شبکه‌های اجتماعی در بسیاری از سطوح فردی و اجتماعی به منظور شناسایی مسائل و تعیین راه حل آنها، برقراری روابط اجتماعی، اداره امور تشکیلاتی، سیاستگذاری و رهنمون سازی افراد در مسیر دستیابی به اهداف استفاده نمود. به عنوان مثال، نتایج مطالعات در حوزه سیاستگذاری گردشگری نشان می دهد شبکه‌های اجتماعی به واسطه تاثیرگذاری روی متغیرهای رفتاری بر جذب گردشگران خارجی به مقاصد گوناگون تاثیرگذار هستند و می توان از این شبکه ها به منظور شکل‌گیری اعتماد و کاهش ریسک تصمیم‌گیری کاربران در انتخاب یک مقصد خاص گردشگری بهره گرفت. 
در ساده‌ترین شکل یک شبکهٔ اجتماعی نگاشتی از تمام یال‌های مربوط، میان رأس‌های مورد مطالعه‌است. شبکهٔ اجتماعی هم چنین می‌تواند برای تشخیص موقعیت اجتماعی هر یک از بازیگران مورد استفاده قرار گیرد. این مفاهیم غالباً در یک نمودار شبکهٔ اجتماعی نشان داده می‌شوند که درآن، نقطه‌ها رأس‌ها هستند و خط‌ها نشانگر یال‌ها.
در ایران علی‌رغم اینکه عضویت در شبکه‌های اجتماعی جرم تلقی نمی‌شود، ولی به موجب فیلترینگ آنها از جانب حکومت، حضور در این وب‌گاه‌ها چون از طریق دور زدن فیلترینگ میسر است، مصداق عمل مجرمانه است.

Social-Networking,-Virtual-Internet6

آنالیز شبکه‌های اجتماعی

آنالیز شبکه‌های اجتماعی(مرتبط با نظریه شبکه‌ها) به عنوان یک تکنیک کلیدی در جامعه شناسی، انسان شناسی، جغرافیا، روانشناسی اجتماعی، جامعه شناسی زبان، علوم ارتباطات، علوم اطلاعات، مطالعات سازمانی، اقتصاد و زیست شناسی مدرن همانند یک موضوع محبوب در زمینهٔ تفکر ومطالعه پدیدار شده‌است.
بالغ بر یک قرن است که مردم، شبکهٔ اجتماعی مجازی را برای اشاره‌های ضمنی به مجموعه روابط پیچیده میان افراد درسیستم‌های اجتماعی در تمامی مقیاس‌ها از روابط بین فردی گرفته تا بین‌المللی مورد استفاده قرار می‌دهند. در سال ۱۹۴۵ J. A. Barnes برای نخستین بار از اصطلاح قاعده مند برای مشخص کردن الگوهایی از رشته‌ها استفاده کرد که مفاهیم را مشخص می‌کنند و به صورت رایج توسط عموم و دانشمندان علوم اجتماعی مورد استفاده قرار می‌گیرد : گروه‌های محدود (مانند: قبایل و خانواده‌ها) و طبقات اجتماعی(مانند: جنسیّت و قومیت). دانشورانی چون : S.D. Berkowitz, Stephen Borgatti, Ronald Burt, Linton Freeman, Mark Granovetter, Peter Marsden, Nicholas Mullins, Anatol Rapoport, Stanley Wasserman, Barry Wellman, and Harrison White کاربرد شبکه‌های اجتماعی را به تفصیل بیان کرده‌اند.
آنالیز شبکه‌های اجتماعی از طریق احکام نظری و روش‌ها و تحقیق‌های مربوط به آن از یک صنعت ضمنی به معبری تحلیلی برای پارادایم‌ها تغییر یافته‌است. برهان های تحلیلی از کل گرفته تا جزء؛ از ساختار گرفته تا روابط و افراد، از اخلاق گرفته تا رفتار همگی شبکه‌های سراسری را مورد بررسی قرار می‌دهند که در آن‌ها، همهٔ رشته‌ها شامل روابط ویژه‌ای در میان جمعیت ِ تعریف شده‌اند و یا شبکه‌های فردی را مورد بررسی قرار می‌دهند که شامل رشته‌ها یی است که افراد مشخصی آن‌ها را دارند از قبیل انجمن‌های خصوصی.
گرایش‌های تحلیلی متعددی آنالیز شبکه‌های اجتماعی را تمیز می‌دهند: هیچ فرضی وجود ندارد که گروه‌ها، بلوک‌های بنا کنندهٔ اجتماع هستند : این معبر برای مطالعهٔ سیستم‌های اجتماعی با محدودیت کمتر باز است از اجتماعات غیر محلی گرفته تا لینک‌های درون وب‌گاه‌ها.

Social-Networking,-Virtual-Internet2
آنالیز شبکه‌های اجتماعی علاوه بر سروکارداشتن با اشخاص (افراد، سازمان‌ها، ایالات) به عنوان واحدهای گسستهٔ تحلیل، برروی چگونگی ساختار رشته‌ها که اشخاص و روابط میان آن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد نیز تمرکز می‌کند.
برخلاف تحلیل‌هایی که بر این فرض استوارند که هنجارهای اجتماعی تعیین کنندهٔ رفتارها هستند، آنالیز شبکه‌های اجتماعی به بررسی وسعت تاثیرگذاری ساختار و ترکیب رشته‌ها بر هنجارها می‌پردازد.
شکل یک شبکهٔ اجتماعی به تعیین میزان سودمندی شبکه برای افراد آن شبکه کمک می‌کند. به طور جزئی شبکه‌های محکم برای اعضایشان نسبت به شبکه‌هایی که تعداد زیادی اتصالات ضعیف برای افراد خارج از شبکهٔ اصلی دارند، کمتر مفید واقع می‌شوند. بیشتر شبکه‌های باز با اتصالات اجتماعی و رشته‌های ضعیف، شانس بیشتری برای دسترسی به ایده‌ها و دست آوردهای جدید نسبت به شبکه‌های بسته با رشته‌های طویل فراهم می‌آورد. به بیان دیگر گروهی از دوستان که تنها دارای ارتباط با یکدیگر هستند، اطلاعات و دست آوردهای یکسانی را به اشتراک می‌گذارند. اما گروهی از افراد که دارای ارتباط با بخش‌های اجتماعی دیگر هستند شانس بیشتری برای دسترسی به محدودهٔ وسیعتری از اطلاعات دارند. افراد برای دستیابی به موفقیت بهتر است که با شبکه‌های گوناگونی ارتباط داشته باشند تا اینکه ارتباطات زیادی درون یک شبکه داشته باشند. به طور مشابه افراد می‌توانند تأثیرگذاری و ایفای نقش به عنوان واسطه در برقراری ارتباط بین دو شبکه که به هم متصل نیستند را تمرین کنند.(این کار پر کردن سوراخ‌های ساختاری نامیده می‌شود.)
آنالیز شبکه‌های اجتماعی چشم انداز متناوبی را ایجاد می‌کند که در آن خواص افراد نسبت به ارتباطات و رشته‌های میان آن‌ها در شبکه از اهمیت کمتری برخوردار است. این معبر ایجاد شده‌است تا برای توضیح بسیاری از پدیده‌های جهان واقعی مفید واقع شود، اما مجال کمتری برای نمایندگی‌های فردی باقی می‌گذارد تا توانمندی‌های فردیشان روی موفقیت تأثیرگذار باشد زیرا بخش زیادی از این توانمندی‌ها درون ساختار شبکه باقی می‌ماند.
شبکه‌های اجتماعی برای بررسی چگونگی تأثیرات متقابل میان تشکیلات، توصیف بسیاری از اتصالات غیررسمی که مجریان را به یکدیگر متصل می‌کند، نیز مورد استفاده قرار گرفته‌است و در این زمینه‌ها نیز به خوبی برقراری ارتباطات فردی میان کارمندان در سازمان‌های مختلف عمل می‌کند. شبکه‌های اجتماعی نقش کلیدی در موفقیت‌های تجاری و پیشرفت‌های کاری ایفا می‌کنند. شبکه‌ها راههایی را برای شرکت‌ها فراهم می‌کند که اطلاعات جمع آوری کنند، از رقابت بپرهیزند و حتی برای تنظیم قیمت‌ها و سیاست‌ها با هم تبانی کنند.

Social-Networking,-Virtual-Internet3
آشنایی با شبکه‌های اجتماعی اینترنتی

فضای مجازی مجال شکل‌گیری اجتماعات جدید از کاربران را فراهم می‌کند. از زمان تونیس (Tonnies) و تلاش او برای تعریف دو گونه تجمع انسانی یعنی «اجتماع» در مقابل «جامعه» (گزلشافت و گمنشافت) به بعد همه متفکران علوم اجتماعی و فرهنگی «رو در رو بودن»، «محدودیت تعداد»، و «ابتناء بر روابط عاطفی و نه روابط عقلانی را از خصائص بنیانی»اجتماع” عنوان کرده‌اند.
هر چند روابط کاربران فضای مجازی رابطه‌ای با واسطه‌است و نه رو در رو، بسیاری از مطالعه کنندگان اینترنت تمایل دارند از اصطلاح «اجتماع» برای اشاره به جمع کاربران استفاده کنند.
در این میان تلاش‌های متعددی در حال انجام است تا حوزه و دامنه معنایی کاربردهای جدید این اصطلاح را برای اشاره به تجمعات کاربران فضای مجازی، روشن سازد. ازجمله می‌توان به تلاش‌های خانم شلینی ونچرلی اشاره کرد.
نظرات ونچرلی در سایت USINFO ارائه شده‌است. او به شبکه‌ها و سازمان‌های رسمی که به سامان بخشیدن به روابط و مقررات ارتباطاتی در فضای مجازی اشتغال دارند می‌پردازد و در ادامه به موضوع اجتماعات کاربران و خصوصیت‌های آنها اشاره می‌کند.

Social-Networking,-Virtual-Internet4
شبکه‌های اجتماعی اینترنتی در دنیا
استفاده از خدمات شبکه‌های اجتماعی، روزبه‌روز محبوبیت بیشتری پیدا می‌کند. هم‌اکنون سایت‌های شبکه‌های اجتماعی، بعد از ام‌اس‌ان موتورهای جستجو مثل گوگل، تبدیل به پراستفاده‌ترین خدمت اینترنتی شده‌اند.
خیلی از نهادهای مختلف جهانی و اینترنتی با اهداف گوناگون که مهم‌ترین آنها تجاری و تبلیغاتی است، دست به‌راه‌اندازی شبکه‌های اجتماعی زده یا درصدد خرید سهام مهم‌ترین شبکه‌های اجتماعی دنیا هستند؛ 
ناسا هم برای جذب جوانان علاقه‌مند به موضوعات هوافضا، یک شبکه اجتماعی را بر پایه استانداردهای نسل آینده وب و تنظیمات سایت خود راه اندازی کرد.
این شبکه اجتماعی جدید که مای ناسا نام دارد، بخش‌های بسیار پیشرفته‌ای دارد که کاربران می‌توانند از طریق آنها تصاویر و تفکرات خود را درباره موضوعات فضایی با سایر کاربران به‌اشتراک بگذارند. مای ناسا یک نمونه بسیار اصلی از شبکه‌های اجتماعی است و یک محیط مجازی را می‌سازد که در آن کاربران می‌توانند تمام موضوعات و مقولات مورد نظر و شخصی خود را جمع‌آوری کنند.
کاربران می‌توانند در این شبکه اجتماعی جدید برای خود وبلاگ درست کنند و از وبلاگ‌هایی نظیر وبلاگ یکی از مدیران ناسا که روایت بسیار شگفت‌انگیزی را از ماموریت‌های فضایی خود نقل کرده‌است، استفاده کنند.
شبکه‌های اجتماعی، به‌خصوص آن‌هایی که کاربردهای معمولی و غیرتجاری دارند، مکان‌هایی در دنیای مجازی هستند که مردم خود را به‌طور خلاصه معرفی می‌کنند و امکان برقراری ارتباط بین خود و همفکرانشان را در زمینه‌های مختلف مورد علاقه فراهم می‌کنند. البته در بعضی از این موارد مثل مای‌ناسا سمت و سوی اصلی این علایق (فضا) مشخص است.
به نظر می‌رسد شبکه‌های اجتماعی در اینترنت، در آینده بیش از این هم اهمیت پیدا می‌کند. این شبکه‌ها هم‌اکنون هم روزبه‌روز محبوب‌تر می‌شوند. با شبکه‌های اجتماعی، دیگر افراد برای پیداکردن همفکران خود در موارد گوناگون تنها نیستند؛ یک دوست آرژانتینی برای تحلیل بازی‌های بوکاجونیورز، یک دوست سوئدی برای صحبت در مورد فناوری اطلاعات، یک دوست فرانسوی برای صحبت در مورد فیلم‌های سینمای مستقل یا یک دوست مصری برای بحث در مورد مسائل خاورمیانه.
مسلماً در دنیای حقیقی هیچ‌گاه افراد علاقه‌مند، موضوعات موردعلاقه خود را به این گستردگی نمی‌یافتند. این دلیل و شاید دلایل مشابه این، سرویس‌های شبکه‌های اجتماعی را به یکی از مهم‌ترین ارکان اینترنت در سالهای اخیر تبدیل کرده‌است.

 

گسترش شبکه‌های اجتماعی اینترنتی در ایران

مدتهاست وب سایت های که با نام شبکه اجتماعی در ایران فعالیت می کنن به طور روز افزونی در حال افزایش است ولی امروز وقتی کلمه شبکه اجتماعی را جستجو می کنی بالغ بر میلیونها نتایج جستجو نشان می دهد که نشانگر رشد بسیار چشمگیر آن در ایران است.

Social-Networking,-Virtual-Internet7

 

کانون شبکه‌های اجتماعی اینترنتی در ایران
سال ها پیش بود که مفهوم شبکه‌های اجتماعی به‌طور گسترده با حضور اورکات در میان کاربران ایرانی رواج پیدا کرد و در مدت کوتاهی آن‌قدر سریع رشد کرد که پس از برزیل و آمریکا، ایران سومین کشور حاضر در اورکات شد.
اما درهمان زمان شایعاتی هم رواج پیدا کرد که نسبت به عضویت در این انجمن هشدار دادند. می‌گفتند که گوگل (گرداننده اورکات) از این طریق به اطلاعات شخصی، علایق و نظرات و ارتباطات خصوصی افراد دست پیدا می‌کند و ممکن است این کار باعث ازبین‌رفتن امنیت شخصی افراد شود.
چندی پیش دادگاهی در برزیل، از گوگل تقاضای اجرای محدودیت‌هایی در سرویس اورکات کرد تا گروه‌های نژادپرستانه از اورکات حذف شوند. البته گوگل از اجرای این تقاضا سرباز زده‌است.
گوگل اعلام کرده چون سرورهای گوگل که مرتبط با اورکات هستند، در آمریکا قرار دارند، کلیه امور مربوط به آن مطابق قوانین آمریکا بوده و نمی‌توان قوانین برزیل یا سایر دولت‌ها را در آن دخیل کرد اما گروه‌های خاصی را که بر خلاف قوانین داخلی اورکات بوده‌اند، شناسایی و بسته‌است.
امروزه نیز شبکه های زیادی چه داخلی و چه خارجی بین ایرانیها استفاده میشود که معروفترین آنها فیسبوک و توییتر هستند



رتبه ایرانی ها در وایبر، تلگرام، لاین و واتس اپ چند است؟

فناوری اطلاعات > ارتباطات - کاربران ایرانی در شبکه های اجتماعی موبایلی رکورد دار هستند.

به گزارش خبرآنلاین اگر سرور اصلی سایت هایی مانند وایبر، تلگرام، لاین و واتس اپ را ملاک اصلی قرار دهیم و میزان ترافیک ورودی-خروجی به سرورهای این سایت ها را ملاک بازدید قرار دهیم می توانیم بر مبنای آمار تولید شده الکسا چنین قضاوت کنیم:


در وایبر: ایران اول، روسیه دوم، امریکا سوم، هند چهارم، برزیل پنجم؛ گفتنی است ایران 11.8 درصد از ترافیک را در اختیار دارد و روسیه با 10.4 دوم است.

 

در تلگرام امریکا با 84 درصد اول و با اختلاف زیادی ایران با 3.7 درصد دوم، هند با 3.2 درصد سوم ، انگلیس و اسپانیا نیز در رده های چهار و پنج ترافیک الکسا هستند.

 

در لاین: اندونزی با 15.1 درصد اول، امریکا با 11.2 درصد دوم و ایران با 9.2 درصد سوم است.

 

در واتس اپ: جالب اینجاست که نامی از ایران نیست ولی تعداد کاربران ایرانی واتس اپ باید در رده اول تا پنجم باشد اما خبری در این جدول نیست. در این لیست هند با 22.4 درصد، برزی با 14 درصد، ترکیه با 5.1 درصد، اسپانیا با 5 درصد و ایتالیا با 4.8 درصد مقام های پرترافیک اول تا پنجم را دارند.

 

نکته مهم این است که تا چه حد می توان به آمار ترافیک الکسا استناد کرد؟ این در حالی است که نامی از ایران در فهرست بالای واتس اپ نمی بینیم ولی واتس اپ با 43 زبان مختلف از جمله فارسی طرفداران زیادی دارد.


توصیه‌های «تقوا در فضای مجازی» به ایسنتاگرامی‌ها؛

 

کاریکاتورهایی دیدنی از چت‌های دختران و پسران در شبکه‌های اجتماعی

 یکی از شبکه های اجتماعی که این روزها خیلی از افراد را به دلیل قابلیت انتشار عکس علاقه مند کرده، اینستاگرام است؛ قابلیت اشتراک گذاری تصاویر و فیلم کوتاه این شبکه اجتماعی را به یکی از پرمخاطب ترین شبکه های اجتماعی کشور تبدیل کرده است.

به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ محبوبیت این شبکه اجتماعی و البته دیگر شبکه‌های اجتماعی رایج در فضای مجازی امروزی باعث شده است تا مطالب مورد اشتراک در این گروه‌ها بیش از پیش به زندگی شخصی افراد نزدیک شود و طبعا روابط بین اعا در گروه‌ها تحت تاثیر این صمیمیت قرار خواهد گرفت.

حضور طوئمان دختران و پسران، زن‌ها و مردهایی که حتی ممکن است یکبار هم یکدیدگر را ندیده باشند نیز آن‌ها را در این فضای صمیمی مشترک می‌کند؛ صفحه «تقوا در فضای مجازی» توصیه‌هایی در این باره در قالب مکالمات بین دختران و پسران را منتشر کرده است که نکگاهی هر چند کوتاه به آن خالی از لطف نیست.


امیر قدسی/ دکترای مطالعات فرهنگی، مدرس و پژوهشگر دانشگاه Email:amir.gh۲۳۵۰@gmail.com - چکیده: فضای مجازی، مانند شمشیری دو لبه، از یک سو ساختارهای فرهنگی، اجتماعی و امنیتی ملت‌ها را با تهدید متوجه ساخته و از سویی دیگر، فرصت‌های ارزشمندی را برای معرفی قابلیت‌های جوامع فراهم ساخته است. با این فرض و گمان، مقالۀ حاضر در پی شناخت تأثیر فضای مجازی بر امنیت ملی کشور است و با بررسی ابعاد اثرگذاری این فضا، یافته‌های تحقیق در قالب پرسشنامه در معرض قضاوت و ارزیابی بیست نفر از کارشناسان این حوزه قرار گرفت که ضمن تأیید گویه‌های تأثیرگذار، داده‌های آن با روش‌های آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و بر این اساس، آسیب‌پذیری امنیت ملی کشور در برابر کارکرد سیاسی فضای مجازی در اولویت نخست تهدید قرار گرفت. در ادامه نیز، راهکارها و راهبردهای مواجهه فعال مورد پرسش واقع شد که در میان راهبردهای ارائه شده، تأسیس مرکز سیاستگذاری به منظور مدیریت یکپارچه، بهره‌گیری از ظرفیت‌های جامعه و تقویت سرمایه اجتماعی در صدر راهبردهای منتخب قرار گرفت. واژگان کلیدی: فضای مجازی، فرصت، تهدید، جنگ نرم، امنیت ملی.

۱. کلیات

اولین وبگاه شبکۀ اجتماعی در سال ۱۹۹۷ آغاز به کار کرد و در حال حاضر صدها SNSs۱ در جهان وجود دارند که طیفی از فعالیت‌ها، علاقه‌مندی‌ها و کاربران را پشتیبانی می‌کنند (Boyd & Ellison, ۲۰۰۷: ۲۱۰-۲۳۰). امروزه فراگیری اینترنت و فناوری‌های جدید ارتباطی ـ اطلاعاتی، موجب ظهور فضای مجازی در کنار جهان واقعی شده و این امر، معادله‌ها و الگوهای ارتباط‌های سنتی تولید، انتقال و مصرف اطلاعات را بر هم زده و موجب تغییر در آن شده است.

چنین فضایی، به عنوان واقعیت مجازی یکپارچه، از ویژگی‌هایی مانند بی‌مکانی، فرازمانی، صنعتی محض بودن، محدود نبودن به قوانین دولت ـ ملت‌ها، معرفت‌شناسی تغییر شکل یافته فرانوگرا، قابلیت دسترسی همزمان به فضاهای فرهنگی، اعتقادی، اقتصادی، سیاسی و نیز آزادی از هویت جنسی برخوردار است. این وبگاه‌ها محیطی را فراهم آورده‌اند که کاربران، فارغ از ابعاد جغرافیایی، جمعیتی، جنسیت و ایدئولوژی‌های متفاوت، با دیگران، احساس خودی بودن، صمیمیت، امنیت و حفاظت می‌کنند و در قالب بارگذاری ویدئو، مرور ویدئوی دیگر کاربران، بار گذاشتن یادداشت و... به فعالیت می‌پردازند.

۱ـ۱. طرح مسئله

با خلق جهان مجازی، اکنون کشورهایی در فضای مجازی وجود دارند که هر کدام شامل چندین شهر، با شهروندانی فعال و مرتبط می‌باشند، با این تفاوت که اهالی این شهرها شاید هیچ‌وقت یکدیگر را ندیده، ولی ممکن است گاه در این فضا، تشکل‌های اجتماعی و یا صنفی منسجمی تشکیل داده باشند. اینترنت به عنوان رسانه نوظهور جهانی، در ابتدای ورود به کشور در سال ۱۳۷۰، از آن جهت که از بستر اجتماعی و فرهنگی آن نشئت نگرفته بود، با نوعی بیگانگی در محیط مواجه بود و حتی پس از ورود این فناوری، دانشگاه‌ها و دانشگاهیان، فاقد علم و تخصص کافی در این زمینه بودند. از این رو، تا سا‌ل‌ها برخورد با آن، از موضع انفعال بود و پیش‌فرض اصلی مسئولان نیز بر «تهدیدآمیز» بودن این پدیده قرار داشت. با گذشت زمان و آشکار شدن ابعاد مختلف و متنوع اثرگذاری فضای مجازی و وقوف بیشتر به ماهیت دوگانه (تهدید/فرصت) این رسانه، توجه به شناخت جنبه‌های فرصت‌زایی آن نیز بیشتر شد و افزون بر دانشگاه‌ها، مراکز دینی مانند حوزه‌های علمیه نیز وارد فعالیت در این عرصه گردیده و به تولید محصولاتی به نفع دین و فرهنگ پرداختند.

این رسانه‌ها، فضای مناسبی را برای معرفی داشته‌های فردی/جمعی فراهم ساخته و همچنین ابزار و امکان مقابله با جنگ نرم دشمن را نیز در خود جای داده است. بنابراین، با فراهم شدن فضای ارتباط اجتماعی مجازی، فرهنگ‌های سنتی، دینی و خُرده‌فرهنگ‌ها نیز مجال عرض‌اندام یافته و امکان تحقق سلطه فرهنگی مورد نظر غرب بیش از پیش در حال رنگ باختن است. با این حال، پیش‌نیاز اساسی برای حضور مؤثر در این دنیای جدید و تبدیل شدن به نقش‌آفرینی فعال، شناخت صحیح ماهیت و کارکردهای این فضاست که حصول این شناخت و تبدیل شدن تهدید به فرصت، انتظاری موجه و قابل دستیابی خواهد بود.

۲ـ۱. ضرورت و اهمیت موضوع

امروزه فضای مجازی به بخش تفکیک‌ناپذیری از زندگی انسان‌ها تبدیل شده و با سرعت شتابان، تمامی شئون و عرصه‌های زیست بشر را تحت تأثیر قرار داده است. از این رو، ماهیت‌شناسی این فضا و تشخیص شرایط و الزام‌های تبدیل شدن به بازیگری توانمند در این عرصه، نخستین گام است و هرگونه بی‌توجهی و غفلت نسبت به این پدیده، صدمه‌ها و آسیب‌های خطرناکی را متوجه جامعه خواهد نمود.

۳ـ۱. پرسش تحقیق

۱ـ۳ـ۱. فضای مجازی چه تأثیری بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران دارد؟

۲ـ۳ـ۱. راهبردهای ارتقای امنیت ملی در فضای مجازی کدام است؟

۴ـ۱. فرضیه تحقیق

۱ـ۴ـ۱. فضای مجازی دارای تأثیرهای مثبت و منفی بر امنیت ملی است و تاکنون بیشتر بر تأثیرهای منفی توجه شده است.

۲ـ۴ـ۱. به‌کارگیری راهبردهای فعال، تأثیر بیشتری بر افزایش امنیت ملی کشور دارد.

۵ـ۱. روش تحقیق

تحقیق حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی بر پایه مطالعه کتابخانه‌ای (فیش‌برداری) و پیمایش (پرسشنامه در طیف لیکرت) بوده است.

۶ـ۱. جامعه و نمونه آماری تحقیق

جامعه آماری انتخابی، شامل کارشناسان و پژوهشگران حوزه رسانه و فضای مجازی در دو مرکز دانشگاهی (دانشگاه تهران و دانشگاه امام حسین(ع) و مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی به تعداد تقریبی پنجاه نفر بوده که مبتنی بر فرمول مورگان، حجم نمونه به تعداد بیست نفر انتخاب شده‌اند. تحصیلات پانزده نفر از این تعداد، دکتری و پنج نفر کارشناسی ارشد بوده است. به منظور بررسی و اندازه‌گیری پایایی سؤال‌های پرسشنامه از شاخص ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده و مقدار بزرگ‌تر آلفا (مقدار نزدیک به ۱) نشانگر پایایی بیشتر پرسشنامه است. محاسبه این ضریب به وسیله نرم‌افزار SPSS انجام شده که مقدار خروجی کارکردهای اجتماعی ـ فرهنگی، سیاسی، امنیتی و روانشناختی به ترتیب ۷۷۶/۰، ۸۴۵/۰، ۶۳۶/۰ و ۷۸۹/۰ بوده است.

۲. مبانی نظری تحقیق

قرآن می‌فرماید: فَمَنِ اعْتَدَی عَلَیْکُمْ فَاعْتَدُواْ عَلَیْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَی عَلَیْکُمْ. شاید یک تفسیر آیه این باشد که با همان ابزاری که به جنگ شما می‌آیند باید به جنگ دشمنان رفت، پس پاسخ تهدید نرم، مقابله نرم است. همچنین در قرآن آمده است: وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا اسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّهٍ. این آیه اشاره دارد که باید از تمامی ظرفیت‌های ممکن در مقابله با تهدیدهای بالقوه و بالفعل دشمن، از جمله در عرصه جنگ نرم بهره گرفت. به عبارتی، مبنای نظری این مقاله در چگونگی مواجهه با آسیب‌ها و مخاطره‌های فضای مجازی، این است که باید سلاح‌ها در این مصاف،  از جنس سلاح مهاجم باشد.

۳. ماهیت‌شناسی و کارکردهای فضای مجازی

تبارشناسی و گونه‌شناسی فضای مجازی، از الزام‌های اولیه و اساسی برای موفقیت تحقیق در این فضا می‌باشد و به واسطه ایجاد این درک، امکان مدیریت ادراک و ترسیم راهبرد امکان‌پذیر خواهد بود. روند تغییر و تحولات سریع عصر حاضر، نشانه‌ای قوام‌یافته از تغییرها در آینده است و امروزه هیچ کشوری از نفوذ پیشرفت‌های حیرت‌انگیز فناوری ارتباطات مصون نیست. با این مقدمه، در ادامه، کارویژه‌های فضای مجازی در ابعاد مختلف فرهنگی ـ اجتماعی، سیاسی، امنیتی و روان‌شناختی مورد واکاوی قرار می‌گیرد.

۱ـ۳. کارکردهای فرهنگی ـ اجتماعی

فضای مجازی به عنوان یک ابزار نوین برخاسته از جامعۀ آمریکا، ارزش‌های ایالات متحده را به خوبی در خود جای داده و به طور ظریفی آنها را به کاربران نیز انتقال می‌دهد. برای نمونه، «یوتیوب» به عنوان متنی توأم با دموکراسی و ارزش‌های زیرمجموعه آن (مانند آزادی بیان، آزادی مذهبی، تکثرگرایی و ارزش‌های نوین) توانسته است به شکل حرفه‌ای، کاربر را مجذوب فضای خود کند و روزانه توجه صدها میلیون نفر را به خود جلب نماید. در ادامه، مواردی از این اثرگذاری، بیان می‌گردد.

۱ـ۱ـ۳. انتقال ارزش‌ها

در مورد جنگ نرم غرب با کشورهایی مانند ج.ا.ایران، توجه به این نکته حائز اهمیت فراوان است که فرهنگ عامه آمریکا، یکی از قوی‌ترین و دوربردترین سلاح‌های قدرت نرم این کشور به شمار می‌آید. این ابزار، برخلاف سایر ابزارها (مانند آموزش عالی و سازمان‌های مردم‌نهاد که بیشتر، گروه محدود و خاصی را هدف قرار می‌دهد)، ظرفیت تحت تأثیر قرار دادن عامه مردم کشور هدف را داراست. «برای تأثیر پذیرفتن از فیلم‌های پُرهیجان آمریکایی و شیفته بازیگران این فیلم‌ها شدن، فرد نیازی به داشتن دانایی و سواد خاصی ندارد» (عاملی، ۱۳۸۹: ۵۶۲). به گفته فریزر۲ «از زمان تولد تصاویر متحرک، هالیوود، ابزار قدرتمندی برای سیاست خارجی آمریکا بوده است... و خیلی طول نکشید که سینما تبدیل به دنباله‌ای افسانه‌آفرین از جاه‌طلبی‌های جهانی آمریکا شد» (Fraser, ۲۰۰۵: ۳۵).

او همچنین می‌افزاید: «... ما تأکید داریم که قدرت نرم آمریکایی... سینما، تلویزیون، موسیقی مردمی (پاپ) و غذاهای آماده (فست فود)... ارزش‌ها و باورهایی را پیش می‌برند که با وجود متنازع بودن، در نهایت، برای جهان خوب هستند. تفریح‌ها و سرگرمی‌های آمریکایی ـ هالیوود، دیزنی‌لند، سی.ان.ان، ام.تی.وی، مدونا و... ـ ارزش‌هایی که آمریکا را به عظمت رسانده‌اند، انتقال می‌دهند؛ ارزش‌هایی مانند اعتقادی پایدار به دموکراسی، رقابت آزاد تجاری و آزادی‌های فردی» (Fraser, ۲۰۰۵: ۲۶۰). فریزر تأکید دارد که فرهنگ عامه آمریکا و ارزش‌های وابسته به آن، به ویژه با پیشرفت‌های فناوری اطلاعات در این امر، قدرت نفوذ به مقاوم‌ترین و لجوج‌ترین جوامع را داراست. وی معتقد است: «رژیم‌های مقاوم، دیگر قدرت ساختن دیوار برلین الکترونیکی برای مقابله با نفوذ خارجی را ندارند» (Fraser, ۲۰۰۵: ۲۶۱).

در مورد اقدام‌های فرهنگی غرب در شبکه‌های اجتماعی مجازی که مبتنی بر شیوه بازنمایی۳ به گونه‌ها و ابعاد متنوع دیگر است، می‌توان مصادیق و نمونه‌های فراوانی را در لابه‌لای صفحه‌های این وبگاه‌ها مشاهده نمود که به شکلی ظریف و نامحسوس، به نقش‌آفرینی مشغولند، از جمله حضور و معرفی چهره‌های به اصطلاح موفق در قالب افراد مشهود و بیشتر آمریکایی، مانند هنرپیشگان، ورزشکاران، رقاصان، نوازنده‌ها، خواننده‌ها و سیاستمداران که به شکلی قهرمان‌گونه و جذاب، بازنمایی می‌شوند. عکس‌های رنگی در نماهای روشن، لبخند بر لب، لباس‌های شبک بر تن و در صحنه‌های موفق کاری، شبهه‌ای در ذهن کاربر باقی نمی‌گذارد که در صورت همانندسازی خود با این افراد، به همان عرصۀ موفقیت پیوند خواهد خورد.

در بخش‌های بازی و سرگرمی، اگرچه به طور کلی این بازی‌ها می‌تواند افزون بر جنبه‌های آموزشی، نقش مثبتی در تثبیت شخصیت و تسریع یادگیری افراد ـ به‌ویژه کودکان و نوجوانان ـ داشته باشد (برای مثال بازی‌های معمایی و فکری و یا بازی‌های همزمان)، اما بازی‌های ارائه شده اغلب حس هیجان و مقابله با دشمن و موانع را در کاربر برمی‌انگیزاند و بیشتر دارای ویژگی خاص «فرهنگ در نوردیدن مرزهای جدید» هستند که ریشه در فرهنگ آنگلوساکسونی، به ویژه از نوع آمریکایی آن دارد». در برخی بازی‌ها، مرزهای فضایی شکسته می‌شوند و کاربران نوجوان و جوان، رخنه در مرزهای خارجی و به رگبار بستن «دیگران» ساکن در آن سرزمین‌ها را تجربه می‌کنند.

در واقع، پذیرفتن این واقعیت در فضای مجازی بازی که قدرت، ثروت، مالکیت فناوری و بخت، حرف اول را می‌زند و دیگران باید آن را بپذیرند، بخشی از واقعیت در فضای فیزیکی را شکل می‌دهد» (عاملی، ۱۳۸۹: ۱۹۲). در نهایت، تجربه بازی در این فضاها بر اساس فرهنگ غرب شکل گرفته است؛ به‌گونه‌ای که بازی‌هایی با برگ قمار یا روابط پسران و دختران معشوقه‌شان در فضای مجازی، بازیچه نوجوان و جوانانی قرار می‌گیرد که ممکن است حتی از کاربران سرزمین‌های اسلامی باشند و از آنجا که در فضای مجازی هیچ زشتی‌ای متوجه این‌گونه مسائل نیست، این امر پس از مدتی می‌تواند در محیط زندگی شخصی افراد نیز به عنوان یک هنجار قابل قبول اتفاق افتد. همچنین، ترویج روحیه خشونت و ستیزه‌جویی و از بین بردن احساس و عواطف در مصادیقی مانند بمب افکندن، جنگ، انفجار، کشتار و... به راحتی و به شکلی خوشایند و جذاب در این بازی‌ها تجربه می‌شود.

۲ـ۱ـ۳. دگرگونی‌های هویتی

اگر پیش‌تر این مثل معروف بود که: بگو رفقایت چه کسانی‌اند تا بگویم کیستی!، امروزه می‌توان گفت:‌ بگو پیوندهایت (لینک‌هایت) چیست؟، تا بگویم کیستی!. «کیستی» و «چیستی»، از مهم‌ترین پرسش‌ها در باب «هویت» است و از جمله نقش‌آفرینی‌های فضای مجازی در عرصه فرهنگ و اجتماع، دگرگونی در پیش‌فرض‌های مربوط به هویت است. برای مثال، شاید به زودی، روزی فرا رسد که به جوانان پیشنهاد شود نام خود را تغییر دهند تا بتوانند با گذشته خود در اینترنت وداع کنند؛ چرا که وابستگی زیاد جوانان به وبگاه‌های اجتماعی (مانند فیس‌بوک)، حتی رئیس گوگل را واداشته به آنان هشدار دهد، در افشای اسرار و اطلاعات شخصی خویش احتیاط بیشتری به خرج دهند. نوجوانان در دوره بلوغ، هویت شخصی خود را از طریق کشف و جست‌وجو بنا می‌کنند. بلوغ، مرحله‌ای بحرانی است که نوجوانان به دنبال کشف ارزش‌ها و درونی کردن آن می‌باشند و اینترنت، با حجم نامحدود اطلاعات و ابزارهای سریع ارتباطی، نوجوانان را با اشکال دیگر ایجاد هویت از طریق جست‌وجو آشنا می‌کند.

از طرفی، پنهان مانده هویت‌ها در شبکه، موجب کسب هویت‌های جدید و ایفای نقش‌های اجتماعی مجازی در شبکه به‌ وسیله افراد می‌شود. با وجود امکانات چند رسانه‌ای موجود در فضای مجازی، هنوز هم قسمت عمده‌ای از ارتباط‌ها در فضای مجازی را ارتباطات متنی در قالب رایانامه و گپ (چت) تشکیل می‌دهد. ارتباط‌های متنی می‌تواند شکل جدیدی از هویت مجازی را شکل دهد. افراد در فضای مجازی، به دلیل نبود راهنماهای چهره‌ای، می‌توانند بازنمایی‌های متفاوتی از خود ارائه دهند. در ارتباط‌های مجازی، فرد می‌تواند دیوارها را بشکند، به حوزه خصوصی دیگران وارد شود و حرف‌هایی را که حاضر نیستند در ارتباط چهره به چهره بگویند، بشنود.

«با ظهور فناوری‌های نوین اطلاعاتی و ارتباطی، نقش مکان در شکل‌دهی به هویت بسیار کمرنگ شد؛ چرا که رسانه‌ها و فناوری‌های ارتباطی قادرند فرد را از مکان خودش جدا کنند و به جهان پیوند بزنند، در نتیجه، افراد با منابع هویت‌یابی متکثری روبه‌رو هستند و هویت‌یابی، شکلی غیرمحلی و جهانی پیدا کرده است» (بوستانی، ۱۳۹۰).

گیدنز برای شرح تغییر نقش مکان در نوگرایی متأخر از اصطلاح «از جا کندگی» استفاده می‌کند. او معتقد است که جدایی زمان و مکان در دوره نوگرایی متأخر، شرط وقوع فرایند «از جا کندگی» است (گیدنز، ۱۳۸۴: ۲۵). به بیان کلی، وجوه منفی ناشی از اثرگذاری فضای مجازی بر هویت ملت‌ها را می‌توان در افزایش تعارض‌های ساختاری و دوگانگی هویت، یکسان‌سازی فرهنگی، تقویت گرایش‌های گریز از مرکز (فروملی و فراملی) و اخلال در روند وحدت ملی، ایجاد اختلاف و شکاف میان ملت‌ها به دلایلی مانند ملی‌گرایی افراطی، ایدئولوژی‌های متضاد و در نهایت، بروز شکاف فرهنگی دانست.

۳ـ۱ـ۳. حریم خصوصی

با اندکی جست‌وجو در وبگاه‌های اینترنتی و به‌ویژه شبکه‌های اجتماعی، می‌توان با تصاویر خانوادگی برخی افراد و کاربران اینترنتی مواجه شود که به‌راحتی در دسترس عموم کاربران قرار گرفته است. تعداد زیادی از کاربران شبکه اینترنتی فیس‌بوک تصاویر مجالس خصوصی، محافل خانوادگی و جشن‌های عروسی خود را با شکل‌های مختلف در این وبگاه به اشتراک گذاشته و این تصاویر به راحتی قابل دریافت و انتشار است! تصاویر شخصی و خانوادگی افراد به یکباره از درون آلبوم‌های سنتی و پوشۀ رایانه‌های خانگی وارد عرصه بی‌حد و مرز شبکه‌های اجتماعی شده است، اما  این بار، این خود افراد هستند که تصاویر خصوصی خود را منتشر می‌کنند! این قبیل تابوشکنی، به تدریج بحران و تنش‌های خانوادگی و اجتماعی را در بر خواهد گرفت و بر روحیه جوانان و زوال اخلاقی ایشان اثرهای مخرب بر جای خواهد گذاشت.

این تغییر ارزش‌ها و هنجارهای اجتماعی به نوبه خود بنیان‌های خانوادگی را در معرض تهدید قرار می‌دهد. اینترنت، همچنین موجب سهولت خیانت در روابط زناشویی و روابط نامشروع می‌شود. به بیان مختصر، متغیرهای موجود در این فضا «روابط نزدیک غیر اخلاقی، فقدان بازدارندگی، مسئولیت‌ناپذیری و فقدان محدودیت زمانی» هستند.

۴ـ۱ـ۳. ایجاد مطالبه‌های جدید اجتماعی

ایجاد سهولت در برقراری ارتباط با شهروندان سایر جوامع و آگاهی از وضعیت رفاه و معیشت آنان موجب مقایسه فرد با دیگری می‌گردد. این حقیقت، به‌ویژه در مورد جوانان و قشر فعال جامعه نمایان‌تر است؛ چرا که جوان، سرشار از انرژی و نشاط بوده و همواره درصدد ایجاد تغییر در فضای خصوصی و اجتماعی خود می‌باشد. از طرفی، مسائل احساسی و روانی، از جمله تعلق خاطر کمتر به داشته‌های فرهنگی و اجتماعی خود و اعتماد به نفس کمتر، در میان این قشر از جامعه بیشتر ملموس بوده و اندک مواجهه با مظاهر رفاه اجتماعی در سایر نقاط دنیا، درخواست آنان برای تغییر سطح طبقه‌ای را افزایش داده و همین امر به ایجاد مطالبه‌های جدید اجتماعی می‌انجامد. این درخواست برای ارتقای سطح رفاه، اگرچه به خودی خود مذموم نبوده و از ارزش‌های ماهوی نیز برخوردار است، اما بدون هدایت و راهبری صحیح و پیگیری مطالبه‌ها از مجاری منطقی، قادر است جوامع را دچار بحران‌های اجتماعی گرداند.

۵ـ۱ـ۳. گسست نسلی

اکنون به دلیل دسترسی کاربران به حجم انبوهی از اطلاعات در فضای مجازی و ارتقای سطح آگاهی‌ها، نه تنها شکاف میان نسل اول و دوم، بلکه شکاف میان نسل دوم و سوم نیز آشکار شده است و هیچ‌یک، زبان دیگری را به خوبی درک نمی‌کنند. تغییر ماهیت، کمیت و کیفیت گذران اوقات فراغت، یکی از مؤلفه‌های تعیین‌کنندۀ «سطح رفاه» و «نظام  ارزشی» هر جامعه است و امروزه با گسترش فضای مجازی، این عرصه اجتماعی و فرهنگی نیز دستخوش تحول گردیده است. اگر تا پیش از این، مفهوم گذران اوقات فراغت به حضور در بوستان‌ها، سرکشی به اقوام، رفتن به سینما و نظایر آن، که به طور کامل یا بخش عمده‌ای از آن مبتنی بر حضور فیزیکی و ارتباط چهره به چهره بود، امروزه بخش قابل توجهی از این‌گونه ارتباط، جای خود را به گفت‌وگو در فضای گپ‌سراها (چت‌روم‌ها) داده است و با گسترش روزافزون فضای مجازی، سهم این ارتباط افزوده خواهد شد.

۲ـ۳. کارکردهای سیاسی

در این بخش، نقش‌آفرینی‌های مهم فضای مجازی در ابعادی مانند تضعیف حکومت‌های سنتی، کاهش نقش مرزهای سیاسی و جغرافیایی سنتی، تحول در چگونگی مشارکت سیاسی افراد و گروه‌ها و اشاعه اطلاعات سیاسی مورد دقت قرار می‌گیرد.

۱ـ۲ـ۳. تسهیل در طرح جهانی‌سازی

ابتدا، تمایزبخشی میان اصطلاح «جهانی شدن۴» و «جهانی‌سازی۵» امری ضروری و لازم است. عموم صاحبنظران این عرصه، جهانی شدن را فرایندی قطعی و مفید به حال ملت‌ها دانسته و در عوض، جهانی‌سازی (از جمله جهانی‌سازی فرهنگ غرب و به‌ویژه فرهنگ آمریکایی) را طرحی با هدف تحمیل ارزش‌ها و در خدمت نظام سلطه جهانی می‌دانند (قدسی، ۱۳۸۹: ۳). برخی از کارشناسان معتقدند، روند مجازی‌سازی تمام دنیا، ادامه مسیر جهانی‌سازی است و کشورهای پیشرفته به نام هدف‌های بین‌المللی، به دنبال جهانی‌سازی از مجاری فضای مجازی هستند. آنها می‌خواهند با جذابیت فضای مجازی، روند جهانی‌سازی را به کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه تحمیل کنند و به شکل طبیعی، اگر راهبرد مشخص و بلندمدت برای حفظ فرهنگ ملی و بومی ملل آماج در فضای مجازی وجود نداشته باشد، به راحتی عرصه برای تحقق هدف‌های آنها فراهم خواهد شد.

۲ـ۲ـ۳. واپایش (کنترل) اطلاعات

اطلاعات، منبع اصلی قدرت است. انسان به هر اندازه که از اطلاعات و آگاهی بهره‌مند باشند، به همان اندازه قادر است در عرصه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و نظایر آن، ایفای نقش کند. به بیان رابینسون۶، واپایش اطلاعات در عصر جدید، اهرم اصلی قدرت بازیگران جهانی، ملی و محلی است (جنگ نرم و شبکه‌های مجازی، ۱۳۹۰)؛ اهرمی که در انقلاب‌های رنگی در اختیار بنیاد سوروس و سازمان‌های غیر دولتی و جنبش‌های دانشجویی قرار گرفت و رهبران احزاب و جنبش‌ها، بیشترین بهره را از آن بردند. صاحبان فضای مجازی، با استفاده ماهرانه از فناوری ارتباطات، امکانات وسیع و اطلاعات پالایش شده گسترده‌ای را برای به چالش کشیدن حکومت‌های غیر همراه با سیاست‌های خویش در اختیار کاربران قرار می‌دهند.

۳ـ۲ـ۳. تحول در مفاهیم قدرت

«قدرت، توانایی نفوذ در رفتار دیگران برای گرفتن نتیجه مطلوب است» (محمدی، ۱۳۸۸: ۱۵). برخلاف قدرت سخت، قدرت نرم از عناصر آشکار نفوذ و قدرت، برخوردار نیست، بلکه پذیرفتنی است و در بسیاری از موارد، دلربا و برانگیزاننده است. قدرت نرم یا همان «قدرت جذاب»، مبتنی بر مزیت قدرت «نفوذ» آن است که با قانع کردن دیگران به «دوست داشتن آنچه ما دوست داریم»، هزینه‌های لازم برای قدرتمند باقی ماندن را کاهش می‌دهد (عاملی، ۱۳۸۹: ۲۸).

این قدرت، ناشی از جذابیت فرهنگ، آرمان‌های سیاسی و سیاست‌های یک کشور است. آلوین تافلر، از این تحول با عنوان «رخنه اساسی در نظریه قدرت» خبر می‌دهد که به بروز «جابه‌جایی در ماهیت قدرت» منجر خواهد شد: «اکنون یک ساختار قدرت متفاوت در حال شکل گرفتن است... رخنه‌ای... در قدرت نوع کهن در زندگی اجتماعی و روزمره پدید آمده است... تجدید ساختار گسترده روابط قدرت... یکی از نادرترین رویدادها در تاریخ بشر را به ارمغان می‌آورد: یک انقلاب در ماهیت قدرت، یک جابه‌جایی قدرت» (تافلر، ۱۳۷۰:‌ ۲۳). نای نیز، این تحول را در فرایند زیر محقق می‌داند:

نمودار شمارۀ ۱. طیف قدرت از منظر نای

متقاعد کردن ¢ جاذبه  ¢تنظیم اولویت‌ها ¢ مشوق‌های اقتصادی ¢ تهدید و اجبار ¢ صدور دستور

منبع: عاملی، ۱۳۸۹: ۲۶

به عبارتی، می‌توان این فرایند را در دو سر طیفی قرار داد که یک سوی آن، قدرت سخت و سوی دیگر آن، قدرت نرم باشد.

نمودار شمارۀ ۲. فرایند دو سر طیف قدرت (ترسیم از نگارنده)

قدرت نرم _ متقاعد کردن ـ جاذبه ـ تنظیم اولویت‌ها ـ مشوق‌های مادی ـ تهدید و اجبار ـ دستور ^ قدرت سخت

۴ـ۲ـ۳. هدایت و راهبری جنبش‌های جدید سیاسی ـ اجتماعی

جنبش‌های اجتماعی جدید، از مهم‌ترین جنبه‌های نرم‌افزاری تهدید امنیت ملی هر کشوری محسوب می‌گردند و حتی در خاستگاه اصلی آن یعنی ایالات متحده، جنبشی مانند «جنبش تسخیر وال استریت»۷ توانست هشدارهای جدی به نظام سرمایه‌داری غرب دهد. عموم حاضران در این جنبش از طریق شبکه‌های اجتماعی مجازی به هم مرتبط شده و سازمان‌یافته بودند. به اعتقاد امانوئل کاستلز۸، بازیگران سیاسی، از طریق رسانه‌های جدید، در بازی قدرت حضور دارند و از آنجا که اطلاعات و ارتباطات، بیشتر از طریق شبکه جهانی اینترنت، ماهواره‌ها و خبرگزاری‌ها انتشار می‌یابد، بازی سیاسی، به گونه فزاینده‌ای در فضای رسانه‌ها انجام می‌شود (کاستلز، ۱۳۸۰). بیمبر۹ می‌گوید: لازمه توفیق جنبش‌های یاد شده، توانمندی در سه عرصه «شکل دادن به هویت جمعی»، «متقاعد ساختن پیروان خود» و «بسیج» آنهاست و فناوری‌های جدید ارتباطی به راحتی قادرند امکانات مورد نیاز برای تحقق این سه هدف را در اختیار جنبش‌ها قرار دهند (Bimber, ۱۹۹۸). در جریان حوادث سال ۸۸ تهران نیز هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه وقت آمریکا حمایت رسمی کشورش از نقش توئیتر و فیس‌بوک در اغتشاش‌ها را اعلام نمود و کمک مالی قابل توجهی در اختیار گردانندگان این وبگاه‌ها قرار داد.

۵ـ۲ـ۳. دگرگونی فضای سیاست در محیط مجازی

از دیگر کارکردهای فضای مجازی، رسانه‌ای شدن فضای سیاست می‌باشد. از دید امانوئل کاستلز، در جامعه کنونی، سیاست به معنای سیاست رسانه‌هاست. رسانه‌ها، پس‌زمینه همیشگی بازی سیاست و حوزه‌های عمومی هستند که در آن، قدرت به نمایش درمی‌آید و درباره آن داوری می‌شود (کاستلز، ۱۳۸۰). نمونه بارز تداخل فضای سیاست با دنیای مجازی را می‌توان در نوع ورود رئیس‌جمهور ایالات متحده به مبارزه‌های انتخاباتی از طریق شبکه‌های اجتماعی مجازی دانست. گروه انتخاباتی اوباما که با عنوان «اوباما برای آمریکا» برای تبلیغات انتخاباتی او در دور دوم انتخابات به فعالیت می‌پرداخت، مدیریت حضور رئیس‌جمهور در توئیتر و فیس‌بوک را برعهده گرفت و از این راه، کاربران را در جریان آخرین اخبار و رویدادهای انتخاباتی اوباما قرار داد.

گروه انتخاباتی اوباما اعلام کرد: ما نه تنها از دنیای بر خط، فعالیت‌ها و دستاوردهای انتخاباتی رئیس‌جمهور را پوشش می‌دهیم، بلکه با میلیون‌ها طرفدار خود که از این مبارزه انتخاباتی حمایت می‌کنند در ارتباط خواهیم بود. آنها می‌خواهند حرف‌های خود اوباما را بشنوند، نه آنکه فقط پیام‌های گروه انتخاباتی او را بخوانند. در حالی که دولت اوباما بیش از پیش به فیس‌بوک روی آورده، شبکه‌های اجتماعی هم به مکان مهم‌تری برای سیاستمداران آمریکایی تبدیل شده است (حضور اوباما در شبکه‌های اجتماعی مجازی برای پیروزی در انتخابات ۲۰۱۲، ۱۳۹۱). خارج کردن سیاست از فرایند عقلانی، دیگر آسیب جدی رسانه‌های نوین در این عرصه محسوب می‌گردد؛ زیرا عملکرد این رسانه‌ها، دگرگون کردن سیاست است. به عبارت دیگر، زندگی سیاسی به مقدار زیادی در محدوده این رسانه قرار گرفته و سیاست، منطق رسانه‌ها را پذیرفته و در این فرایند، دگرگون شده است.

۶ـ۲ـ۳. مردم‌فریبی سیاسی

حجم انبوه اطلاعات موجود در فضای مجازی، اگرچه می‌تواند عامل مهمی در ارتقای سطح دانش و آگاهی باشد، اما روی دیگر سکه بیانگر این حقیقت است که افراد حاضر در این فضا، به واسطه مواجهه با این حجم از اطلاعات، کمتر از تفکر و اندیشه خود بهره گرفته و گرفتار نوعی از تغافل و تجاهل (در عین بهره‌مندی ظاهری از آگاهی) می‌گردند و این موضوع از دیگر آسیب‌های جدی شبکه‌های اجتماعی مجازی است که بستر سیاسی آن، به میزان قابل توجهی امکان واپایش سیاسی و مردم‌فریبی را بالا می‌برد؛ زیرا پیشرفت فناوری، چنان از ارتقای بصیرت افراد پیشی می‌گیرد که افراد هنگام رویارویی با تکثیر سریع اطلاعات، منفعل و بی‌دفاع می‌مانند. از طرفی، پایش۱۰ اطلاعات در شبکه‌های اجتماعی، اگر بزرگ‌ترین کاربرد این شبکه‌ها نباشد، به طور قطع جزو بزرگ‌ترین خدمات آنهاست؛ پایشی که مبنای تصمیم‌گیری و مدیریت مسئولان می‌شود و نکته مهم این است که به دست آوردن یک تصویر مناسب از یک منطقه، کشور یا شهر، فقط با چند تیلیک (کلیک) قابل دسترسی است؛ تصویری که می‌تواند شامل علاقه‌مندی، نارضایتی و... باشد.

۳ـ۳. کارکردهای امنیتی

«زندگی امن»، نخستین و عالی‌ترین تمنّای بشر است؛ چرا که در سایه تحقق آن، سایر درخواست‌ها امکان محقق می‌شود. از این رو، «جامعه امن» در نگاه راهبردپردازان جدید، زیربنای توسعه پایدار تلقی می‌شود و در مقام اهمیت، همنشین قدرت و منافع ملّی است. از جمله کارکردهای فضای مجازی، ورود آگاهانه یا ناخودآگاه فرد یا افراد در این فضاست که تبعات آن به شرح زیر مورد تحلیل قرار گرفته است:

۱ـ۳ـ۳. احساس امنیت کاذب

یکی از جنبه‌های اینترنت، ورود بی‌هویت در آن است و مراجعان به وبگاه‌ها برای ایفای هر نقشی فرصت پیدا می‌کنند. در شکلی طبیعی، این خصیصه دارای کارکرد مثبتی است؛ چرا که فرصت و مجالی برای بروز و ظهور توانمندی‌های افراد ایجاد می‌کند. در عین حال، اینترنت، به‌ویژه برای نوجوانان و جوانان، فضای آزاد گلخانه‌ای را ایجاد می‌کند که در آن، این افراد احساس می‌کنند معلمان و مراجع قدرت، واپایشی بر آنان ندارند. امکان خصوصی بودن امور، نکته‌ای است که کاربران جوان اینترنت بر آن تأکید دارند. اینترنت، به نظر این جوانان، جانشین فضای عمومی است و در این فضا، درباره واپایش و کاربرد این رسانه جدید، اطلاعات کسب می‌کنند. این فضای جدید که به طور عمده از سوی کاربران ساخته می‌شود، احساس مشارکت بیشتری به نوجوانان می‌دهد، اما آسیب مهم، کم‌رنگ شدن و در نهایت، محو شدن رابطه میان نسل جوان و بزرگسال (والدین) در فضای مجازی است.

۲ـ۳ـ۳. جرایم اینترنتی

واگذاری اطلاعات خصوصی اشخاص به دولت‌ها و شرکت‌های تجاری و سوءاستفاده از این اطلاعات، همیشه یکی از موارد بحث‌برانگیز حوزه اینترنت و به‌ویژه شبکه‌های اجتماعی مجازی بوده است. شاید این دغدغه و پرسش همیشگی در ذهن کاربران اینترنتی به وجود آید که با وجود آثار و شواهد متعدد در امکان واگذاری اطلاعات شخصی افراد، چگونه ممکن است مدیران این شبکه‌ها به اسم امنیت ملی و تجارت، اطلاعات خصوصی افراد را در اختیار دولت‌ها قرار ندهند؟ و نباید از این جمله مارک زوکربرگ۱۱ (مالک شبکه فیس‌بوک) که می‌گوید: «خیلی‌ها می‌خواهند فیس‌بوک را بخرند و پول زیادی هم پیشنهاد می‌دهند، ولی هدف ما پول نیست» به راحتی گذر کرد. افزایش روز‌به‌روز نفوذگرها (هکرها) و سرقت‌های اطلاعاتی مالی، نشانگر آسیب‌پذیری بالای جامعه در قبال این پدیده مخرب است.

۴ـ۳. کارکردهای روان‌شناختی

رسانه‌های جدید مجازی قادرند آسیب‌های بسیار مهم روانی را برای مخاطبان ایجاد نمایند که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱ـ۴ـ۳. اعتیاد اینترنتی

توان اعتیادآورنده مواد مخدر، براساس سرعت جذب مواد مزبور در بدن انسان است، اما در مورد اینترنت، این سرعت و در دسترس بودن آن است که ایجاد اعتیاد می‌کند. اگر این فرضیه درست باشد، باید با افزایش سرعت مودم‌ها و سهولت دسترسی، منتظر سطوح بالاتری از استفاده‌های اعتیادآمیز اینترنت بود. قدرت محتواها، به عنوان ظرفیت تحریک‌برانگیزی، از موارد قابل توجه در مطالعه‌های مربوط به اعتیاد اینترنتی است و برای کاربران این شبکه‌ها، تحریک‌برانگیزترین محتواها، محتواهای جنسی است که دارای بیشترین و بالاترین سطوح استفاده در اینترنت می‌باشد.

اعتیاد به اینترنت، مانند هر نوع اعتیاد دیگر، صرف‌نظر از اینکه می‌توان آن را یک بیماری روانی به شمار آورد یا یک معضل اجتماعی، پدیده‌ای است فراگیر که با صدمه‌های روانی اجتماعی، خانوادگی، جسمانی و حتی اقتصادی همراه است. معتادان به اینترنت مانند بیشتر معتادان، دچار اُفت در کارکردهای فردی و اجتماعی می‌شوند؛ با این فرق که معتادان اینترنت کمتر احساس گناه می‌کنند و بیشتر جزو افراد با فرهنگ جامعه هستند. ناتوانی در متوقف کردن افسردگی و بدخُلقی (در مواقعی که دسترسی به اینترنت وجود ندارد) و «علائم جسمانی» (سوزش چشم، سر درد، کمر درد، اضافه وزن و...)، همچنین بی‌نظمی در غذا خوردن، توجه نکردن به بهداشت و آراستگی فردی، اختلال در خواب و تغییر در الگوی خواب و مانند آن را می‌توان به عنوان عوارض ناشی از مصرف معتادگونه اینترنت برشمرد.

۲-۴-۳. بلوغ زودرس در نوجوانان

نوجوانان و جوانان، به عنوان فعال‌ترین کاربران فضای مجازی، با امکانات و گزینه‌های فراوانی که این رسانه‌ها در اختیارشان قرار می‌دهند، به طور دائم با محرک‌های جدید و انواع مختلف رفتار آشنا می‌شوند و این عوامل آنان را به سمت بلوغ زودرس سوق می‌دهد. از نخستین پیامدهای این آسیب (افزون بر اختلال‌های مطرح شده در بخش مربوط به اعتیاد اینترنتی)، تمایل شدید آنان در ورود به عرصۀ جراحی‌های زیبایی و استفاده از مواد آرایشی است.

۳-۴-۳. ارضای خود کم‌بینی و عرضۀ خود

از دلایل گرایش افراد به شبکه‌هایی مانند فیس‌بوک، کیفیت بالای عکس‌ها در این فضاست که باعث می‌شود کاربران، به ویژه دختران جوان، اشتیاق خاصی به اشتراک‌گذاری تصاویر خود داشته باشند، اما به طور طبیعی، زمانی که فرصت‌های لازم برای ابراز وجود اقشار مختلف در جامعه وجود نداشته باشد، ا��ن شبکه‌ها به محلی مناسب و جذاب برای ابراز وجود برخی از کاربران تبدیل می‌شود. از این رو، فراهم ساختن فرصت‌های لازم برای اقشار مختلف جامعه برای ابراز وجود، می‌تواند تا حد زیادی آسیب‌های ناشی از فعالیت شبکه‌های اجتماعی را کاهش دهد.

۴-۴-۳. کاهش احساس‌ها

با وجود قرار گرفتن امکانات ارتباطی متنوع در فضای مجازی، به دلیل آنکه بیشتر ارتباط‌های این فضا به شکل نوشتاری است، احساس‌های شکل گرفته در فضای واقعی (به شکل قدم زدن، سخن گفتن و نظایر آن)، در این فضاها حاصل نمی‌گردد و به همین دلیل، افراد، دیگر اهمیتی به کیفیت روابط نمی‌دهند و این مسئله به کاهش بیشتر احساس‌ها منجر می‌شود.

۴. تجزیه و تحلیل یافته‌ها

براساس موارد پیش گفته، جدول زیر تنظیم و در معرض قضاوت و داوری کارشناسان حوزۀ فضای مجازی قرار گرفت.

۱-۴. تجزیه و تحلیل کارکردهای فضای مجازی

۱-۱-۴. کارکردهای اجتماعی ـ فرهنگی: مهم‌ترنی تأثیر فضای مجازی در این بخش مربوط به محور آسیب‌های «حریم‌ خصوصی افراد» (با میانگین ۸۰/۸ درصد) می‌باشد و گزینۀ «سوءاستفاده از اطلاعات شخصی کاربران در فضای مجازی» (با ۸۷ درصد) و «ترویج ابتذال اخلاقی» (با ۸۴ امتیاز) از بالاترین امتیاز برخوردار بوده‌اند. میانگین داده‌های این بخش به شرح زیر می‌باشد:

۲-۱-۴. کارکردهای سیاسی: در مجموع، کارکردهای سیاسی در هفت حوزه مورد سنجش و بررسی قرار گرفت و نتایج یافته‌ها نشان می‌دهد که بیشترین میزان تأثیرگذاری در این حوزه مربوط به گزینۀ «بهره‌گیری نظام سلطه در هدایت جنبش‌های سیاسی ـ اجتماعی در محیط داخلی ایران» با ۸۸ امتیاز بوده است. کمترین حوزۀ تأثیرگذاری در کارکردهای سیاسی مربوط به گزینۀ «خلق قهرمانان و الگوهای سیاسی کاذب و خدشه‌دار نمودن الگوهای ملی مذهبی در فضای مجازی» بوده است.

۳-۱-۴. کارکردهای امنیتی: در مجموع، چهار حوزۀ کارکردی در این فضا مورد سنجش و ارزیابی قرار گرفت:

همان‌گونه که از نمودار مشخص است، مهم‌ترین کارکرد ضدامنیتی در فضای مجازی، «سوءاستفاده از اطلاعات شخصی کاربران در فضای اینترنت علیه امنیت ملی کشور» معرفی شده و دو گزینۀ همتراز نیز عبارت است از: «بی‌اعتمادسازی نسبت به مسئولان نظام» و «رشد و شیوع جرایم اینترنتی (سرقت، کلاهبرداری، جعل و...)» و گزینۀ «سوءاستفاده از اطلاعات موجود در رایانه سازمان‌ها علیه امننیت ملی کشور» از کمترین امتیاز برخوردار شده است.

۴-۱-۴. کارکردهای روانشناختی: در این بخش، کارکردهای روانشناختی در پنج حوزه مورد بررسی و سنجش قرار گرفت:

همانگونه که نمودار نشان می‌دهد، مهم‌ترین حوزۀ تأثیرگذاری اینترنت در کارکردهای روانشناختی به ترتیب امتیاز عبارت است از: «اعتیادآوری استفاده از اینترنت»، «ایجاد صدمه‌های روحی ـ روانی ناشی از استفاده بی‌رویه از اینترنت»، «شیوع ناهنجاری‌هایی مانند بلوغ زودرس نوجوانان» و «ارضای خود کم‌بینی در میان جوانان و نوجوانان در فضای مجازی» بوده است و گزینۀ «امکان واپایش جوانان و نوجوانان در بهره‌گیری سالم از اینترنت» از کمترین امتیاز برخوردار بوده و بیانگر آسیب و تهدید بیشتر در این ارتباط می‌باشد.

جدول شمارۀ ۳. تحلیل کارکردهای چهارگانه براساس ضریب و درجۀ تأثیرگذاری

 

کارکردهای اجتماعی ـ فرهنگی

کارکردهای سیاسی

کارکردهای امنیتی

کارکردهای روانشناختی

میانگین

شدت تأثیرگذاری بالا (۸۰ – ۱۰۰)

 

۸۰,۴۲

 

 

 

شدت تأثیرگذاری متوسط

(۶۰ – ۷۹)

۷۶,۵۹

 

۷۱

۶۹,۴

۷۴,۲۳

شدت تأثیرگذاری پایین

(۲۰ – ۵۹)

 

 

 

 

 

در این ماتریس، در مجموع به لحاظ شدت تأثیرگذاری براساس کارکردهای چهارگانه، بیشترین میزان تأثیرگذاری مربوط به «کارکردهای سیاسی» بوده است و این گونه به نظر می‌رسد که در تحلیل کارکرد اینترنت در ج.ا.ایران، این گزینه از کاربرد چشمگیرتری برخوردار بوده و غرب استفاده از فضای مجازی را به عنوان یک راهبرد علیه ج.ا.ایران مورد استفاده قرار می‌دهد. سایر کارکردها (اجتماعی ـ فرهنگی، امنیتی و روانشناختی) در طیف با شدت متوسط قرار گرفته‌اند.

به لحاظ میانگین کلی کارکردهای چهارگانه، کارکردهای سیاسی و اجتماعی ـ فرهنگی بالاتر از حد میانگین و کارکردهای امنیتی و روانشناختی پایین‌تر از حد میانگین را کسب نموده‌اند.

نتایج نشان می‌دهند که گسترش روزافزون استفاده از فضای مجازی، جامعۀ ایران را تحت تأثیر قرار داده و در ابعاد اجتماعی ـ فرهنگی، تأثیر فضای مجازی، جامعه را به سمت یک دوران گذار و جدید سوق داده است. در ابعاد سیاسی، می‌توان کارکردهای فضای مجازی را به عنوان یک مکمل در جهت فشار به نظام از سوی غرب قلمداد نمود. همچنین، فضای مجازی در بُعد امنیتی، بسیاری از عناصر امنیت، از جمله حریم‌های خصوصی جامعه را با چالش جدی روبه‌رو ساخته است. تحلیل کارکردهای روانشناختی این پدیده نیز نشان می‌دهد که تأثیرهای روانی بهره‌گیری نادرست از این فضا و لطمه‌های قابل توجه آن (به ویژه بر نسل جوان جامعه) غیرقابل انکار است.

۵. فضای مجازی در ایران: دلالت‌ها و راهبردها

تا این بخش از مقاله، فضای مجازی و پیامدهای آن بر شکل‌دهی کنش‌ها، رفتارهای اجتماعی و در نهایت، تحول در هنجارها و نظام ارزشی جوامع، مبتنی بر نگاه «تهدیدمحور» و «آسیب‌شناسانه» بررسی شد و هدف نگارنده، برجسته کردن نقاط منفی و کارکرد مذموم این رسانه‌ها بوده، اما این امر به معنای بی‌توجهی به سایر ابعاد کارکردی این شبکه‌ها نیست؛ چرا که این ابزار نیز به مانند تمامی ابزارها، دارای کارکرد دو سویه است. به عبارتی، فضای مجازی دارای چهرۀ ژانوسی۱۲ می‌باشد و اهمیت این رسانه‌ها که جوزف نای۱۳ از آن به «کلید قدرت در قرن ۲۱» (شبکه‌های مجازی، کلید قدرت در قرن ۲۱، ۸۹/۹/۲۸) یاد کرده به اندازه‌ای است که شاید بتوان مدعی شد، افراد و گروه‌های مرجع در فضای مجازی، بخشی از حکومتگران آینده در حوزۀ دانش، ثروت و قدرت هستند.

از این رو، در فضای مجازی، فرصت برای افراد آگاه‌تر، فراهم‌تر است و بر همین اساس، رقابت‌های جهانی در تقسیم منابع فضای مجازی شکل گرفته است؛ رقابتی که هرچه بگذرد، سخت‌تر و تعیین‌کننده‌تر خواهد شد و ورود به آن دشوارتر. اهمیت حیاتی درک این موضوع در آن است که در صورت عدم ورود قدرتمند در صحنۀ رقابت با سایر رقبا، مردم به طور قاطع به سمت استفاده از فرصت‌های ایجاد شده از سوی رقبا خواهند رفت.

۱-۵. راهبردهای مواجهۀ فعال در فضای مجازی

به طور طبیعی، هرگونه نقش‌آفرینی مؤثر و مواجهۀ فعال و هوشمند، در گرو شناخت ابعاد و زوایای تأثیرگذاری این پدیده بر امور جاری است و بدون درک و شناخت هرچه کامل‌تر، نتیجۀ مطلوب حاصل نخواهد شد. در ادامه، راهبردهای مواجهۀ فعال در فضای مجازی کشور مورد بررسی قرار می‌گیرد.

۱-۱-۵. ساماندهی و مدیریت یکپارچۀ فضای مجازی کشور

با توجه به تشکیل شورای عالی فضای مجازی کشور، ضروری‌ترین اقدام‌ها عبارتند از:

(۱) واگذاری وظایف شوراهای موازی (شورای عالی فناوری اطلاعات، شورای عالی انفورماتیک و نظایر آن) به ��ین شورا،

(۲) برخورداری تدابیر و راهبردهای این شورا از ضمانت اجرا برای قوای سه‌گانه،

(۳) رفع خلأ قانونگذاری در این حوزه؛ چرا که به واسطۀ نوپدید بودن این فضا، مشکل‌های زیادی در نوع مواجهه با تخلف‌ها و جرایم وجود دارد؛ به عبارتی، شکل‌گیری «قوای سه‌گانه» در فضای مجازی، امری اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌آید؛ زیرا مسائل دنیای فیزیکی به داخل این فضا هدایت شده و هماهنگی کامل بین این دو فضا مورد نیاز است. از طرفی، موجودیت مقوله‌های جدید در فضای مجازی باید بازتعریف شده و متناسب با روندها، قوانین جزایی و حقوقی جدید وضع گردد،

(۴) همراه و هماهنگ شدن سایر قوا با این شورا و ایجاد ظرفیت‌ها و ساختارهای جدید در درون خود.

۲-۵-۱. اعتمادسازی و تقویت سرمایۀ اجتماعی

اگرچه تحقیق در مورد ارتباط میان سرمایۀ اجتماعی و شبکه‌های اجتماعی مجازی همچنان ادامه دارد، اما شواهد موجود حاکی از ارتباط مثبت میان سرمایۀ اجتماعی و اینترنت است. «سرمایۀ اجتماعی» که موضوعی «فرهنگ‌مدار» بوده و کلیدواژه‌های ادبیات آن بر اعتماد، آرمان و ارزش‌های اخلاقی استوار است، از جایگاه قابل توجهی در قدرت نرم برخوردار می‌باشد. قدرت نرم، یعنی توانایی تعیین اولویت‌ها، به گونه‌ای که با دارایی‌های نامریی، مانند جذابیت‌های فرهنگی، شخصیتی و ارزش‌ها، همسو بوده و اعتبار معنوی پدید آورد.

برای مثال، اگر یک رهبر، ارزش‌هایی را ارائه کند که دیگران، خود مایل به پیروی از آن باشند، هزینۀ اداره کردن آن جامعه به مراتب کمتر خواهد شد. این اعتبار معنوی باعث خواهد شد انسان‌ها با اراده و علاقۀ خود، کاری انجام دهند که اِعمال‌کنندگان قدرت نرم، آن را می‌خواهند» (قدسی، ۱۳۸۹: ۱۴۲). شاه‌کلیدهای مباحث سرمایۀ اجتماعی را می‌توان در مفاهیم «اعتماد»، «روابط»، «مشارکت» و «انسجام»، خلاصه نمود.

نمودار شمارۀ ۸. فرایند شکل‌گیری سرمایۀ اجتماعی (ترسیم از نگارنده)

سرمایۀ اجتماعی ¢ انسجام اجتماعی ¢ مشارکت اجتماعی ¢ ارتباط اجتماعی ¢ اعتماد اجتماعی

با دقت و تأمل در شاخص‌های نسجش سرمایۀ اجتماعی، به خوبی می‌توان دریافت که یکی از هدف‌های مهم جنگ نرم، مخدوش‌سازی و تزلزل در این مؤلفه‌ها می‌باشد. اگر در جامعه‌ای اعتماد بین افراد و حکومت مخدوش، «اعتبار» موجود تضعیف، وفاداری‌ها تقلیل و امیدها کم‌وزن شود و یا از بین رود، شالوده‌های امنیت‌آفرینی در آن جامعه سست شده و آن کشور در معرض ناامنی و فروپاشی قرار می‌گیرد. بر این اساس، لازمۀ توانمندی در مواجهۀ مقتدرانه با جنگ نرم، برخورداری از قدرت نرم بوده و یکی از لوازم اساسی برای برخورداری از این شایستگی، بازتولید هموارۀ سرمایۀ اجتماعی در لایه‌های مختلف افقی (مردم ـ مردم) و عمودی (حاکمیت ـ مردم) می‌باشد.

نمودار شمارۀ ۹. الگوی مفهومی رابطۀ سرمایۀ اجتماعی و جنگ نرم (ترسیم از نگارنده)

سرمایه اجتماعی ^ بازتولید قدرت نرم ^ توانمندی در مواجهه با جنگ نرم

براساس تحقیق انجام شده از بیست نفر دانشجوی دکتری دانشگاه تهران، در میان پاسخ هشت نفری که پس از مسدود شدن یوتیوب همچنان به این وبگاه مراجعه کرده‌اند، نکته‌های قابل توجهی وجود دارد، از جمله: «وقتی به یوتیوب مراجعه می‌کنم که در ایران پهنۀ ارائۀ خبر باریک می‌شود!». پنج دانشجو نیز دلیل مراجعه به این شبکه‌ها برای کسب اخبار سیاسی داخلی را «عدم اطمینان به منابع داخلی» و کسب «اخبار واقعی»، «درست» و «بدون تعصب» این شبکه‌ها عنوان کرده‌اند. پنج نفر نیز دلیل مراجعه به یوتیوب را «دولتی و غیرقابل اعتماد بودن منابع خبری داخلی» عنوان کرده‌اند. طبق این تحقیق، ۴۷% دانشجویان حتی در صورت مسدود شدن وبگاه یوتیوب، به استفاده از آن ادامه داده‌اند. بنابراین، سیاست پالایش (فیلترینگ) نه تنها منجر به عدم استفاده از این وبگاه‌ها نشده، که به ایجاد نهضتی در بخش شهروند (سیتی‌زن) یوتیوب انجامیده و در این وبگاه از عموم کاربران در سطح شهروندی دعوت شده است برای شهروندان ایرانی، فیتلرشکن ایجاد و ارسال کنند (عاملی، ۱۳۸۹: ۵۳۵).

۳-۱-۵. مشارکت‌آفرینی

شبکه‌های اجتماعی مجازی، بسترهای بسیار مناسب و مغتنمی را برای ایجاد مشارکت افراد و اقشار مختلف جامعه فراهم ساخته است و «مشارکت»، عاملی مؤثر در ایجاد و تقویت «قدرت ملی» و «قدرت نرم» می‌باشد. در یک نگاه، توجه به نقش مشارکت در کشور از سه جنبه برخوردار است:

(۱) ایرانیان داخل مرزهای جغرافیایی. این موضوع با توجه به برخورداری ایران از تنوع قومی بالا، بسیار حائز اهمیت است. ج.ا.ایران، جزو ده کشور اول دنیا به واسطۀ برخورداری از تنوع قومی است (قدسی، ۱۳۸۸: ۳۸) و در صورت عدم مدیریت صحیح، این ویژگی می‌تواند یکی از نقاط تهدیدزا برای امنیت ملی کشور محسوب گردد.

(۲) ایرانیان خارج از کشور. ایرانیان مقیم مهاجر، دانشجویان خارج از کشور، نیروی کار مهاجر و نظایر آن، از سرمایه‌های کشور محسوب می‌شوند و هرگونه سرمایه‌گذاری بر روی این اقشار، به تولید قدرت نرم کشور منجر خواهد شد. امروزه به برکت فراگیری فناوری ارتباطی ـ اجتماعی، مرزهای جغرافیایی بسیار کم‌رنگ شده و «فشردگی زمان و مکان» در یکی از بهترین اشکال آن متجلی شده است.

(۳) دوستداران و علاقه‌مندان ایران. یافته‌های یک تحقیق نشان می‌دهد «جمهوری اسلامی ایران بیشترین کاربرد مؤلفه‌های قدرت نرم را در میان کشورهای اوراسیای مرکزی (۲۸/۷۶ %) و کمترین میزان (۹۶/۳ %) را به نسبت در آمریکای لاتین داشته است. همچنین مشخص شد که بالاترین میزان اِعمال قدرت نرم ج.ا.ایران در مناطقی است که ساکنان آن بیشتر با زبان فارسی در ارتباط هستند. در ضمن، جمهوری اسلامی ایران بیشترین موفقیت را در کاربرد عوامل متغیر قدرت نرم، در زمینۀ بهره‌گیری از مؤسسه‌های ایران‌شناسی در سایر کشورها داشته است» (هرسیچ و همکاران، ۱۳۸۸: ۲۲۵).

۴-۲-۵. آگاه‌سازی

رسانه‌ها، همان‌گونه که می‌توانند با کاربرد راهکنش (تاکتیک‌)های مختلف به مقابلۀ نرم در برابر هدف مورد نظر خود بپردازند، با همان روش‌ها می‌توانند منابع قدرت نرم یک کشور، یعنی کارآمدی حکومت، سرمایۀ اجتماعی، اقتدار و جذابیت را تقویت کرده و با افزایش سطح رضایت، حساسیت و اعتماد سیاسی، میزان مشارکت نهادمند، مستمر و قانونی مردم را افزایش و مشروعیت دولت را افزایش دهند. نوع نگاه و دید راهبردی مسئولان در این زمینه می‌تواند بسیار تأثیرگذار باشد، بنابراین فضای مجازی را به عنوان یک واقعیت باید پذیرفت و به جای نگاه امنیتی به این پدیده و اجرا و تجویز اقدام‌های سلبی (مانند پالایش، در وسیع‌ترین شکل ممکن)، به اقدام‌های ایجابی، مانند اعتمادآفرینی در اشکالی مانند افزایش سعۀ صدر و انتقادپذیری در مسائل اجتماعی و فرهنگی مبادرت ورزید.

۵-۲-۵. اقدام‌های پژوهش‌محور

بسیار ساده‌لوحانه است که اقدام‌های دشمنان در عرصۀ جنگ نرم را اقدام‌هایی در سطح و فاقد عقبۀ علمی فرض کرد. بدون شک، موفقیت چشمگیر حاصل شده در این فضا، مرهون تلاش‌های مجدانۀ عناصر فکری و پشتیبانی‌های بی‌دریغ صاحبان قدرت و نظام سلطۀ نوین جهانی در قالب مؤسسه‌های قدرتمند علمی و پژوهشی بوده است. از این رو، مقابله و مواجهۀ مؤثر نیز تنها از این طریق امکان‌پذیر بوده و توسل به شیوه‌های غیرعلمی و منفعلانه، راه به جایی نخواهد بُرد. جمهوری اسلامی ایران به عنوان داعیه‌دار حضور در خط مقدم مبارزه با نظام سلطۀ جهانی و علاقمند به ظهور «جهانی انسانی» به عنوان یک آرمان مقدس الهی، نیازمند ورود مقتدرانه در عرصۀ پژوهش با ایجاد و تقویت مؤسسه‌های پژوهشی در حوزۀ فضای مجازی می‌باشد.

نتیجۀ تحقق این راهبرد آن است که به جای «غافلگیر» شدن، همواره در مواجهه با پدیده‌های نوظهور اجتماعی در این حوزه و توسل جستن به اقدا‌م‌های سلبی و منفعلانه، به بازیگری فعال، آینده‌پژوه و آینده‌ساز تبدیل گردید. در شرایط کنونی، جامعه نیازمند تولید و راه‌اندازی شبکه‌های اجتماعی بومی است تا افزون بر برخورداری از قابلیت‌های شبکه‌های اجتماعی جهانی، مرزهای ملی و مذهبی کشورمان نیز در آن لحاظ شده باشد.

۶-۲-۵. مدیریت هوشمند

نظریه‌پردازان در دهه‌های اخیر، قدرت را با توجه به شاخص‌ها و معیارهای متکثر مورد بررسی قرار داده تا بتوانند زوایای مختلف آن را مورد کنکاش قرار دهند. بارنس۱۴، در نظریه‌پردازی‌های خویش از واژه و اصطلاح «قدرت ترکیبی» استفاده کرد (Barness, ۱۹۹۸: ۳۷). سوزان ناسل معتقد است: توانایی‌ها و برتری‌های نظامی، اقتصادی، فرهنگی و ایدئولوژیک باید در یک جهت هماهنگ شوند تا برآیند آن، تداوم برتری یک کشور را تضمین کند (فرهادی و مرادیان، ۱۳۸۷: ۱۴۸). نظریه‌پردازان قدرت هوشمند بر این باورند که کشوری مانند ایالات متحده برای ایفای نقش جهانی نیازمند آن است که به اقدام‌های سازمان‌یافته برای دستی��بی به سیطره دست زند. این امر، ماهیت منحصر به فرد و چندبُعدی داشته و امکان پیوند ابزارهای دیپلماتیک، امنیتی و راهبردی را فراهم می‌سازد (متقی، ۱۳۸۷: ۶۴).

۳-۵. تجزیه و تحلیل راهبردهای پیشنهادی

در ادامه، برای اعتبارسنجی راهبردهای پیشنهادی، این راهبردها در معرض قضاوت و داوری کارشناسان حوزۀ فضای مجازی قرار گرفت که نتیجۀ حاصل شده به شرح زیر می‌باشد:

گزینه‌های مرتبط با راهبردهای پیشنهادی به ترتیب برخورداری از بالاترین امتیاز عبارتند از: «تأسیس مراکز سیاستگذاری (در سطوح کلان و خُرد جامعه) به منظور بهره‌گیری بهینه از ظرفیت‌های جامعه، هدایت صحیح کاربران و مدیریت یکپارچه این فضا»، «تقویت سرمایۀ ‌اجتماعی نظام و اعتمادآفرینی با انعکاس به موقع وقایع، اخبار و رویدادهای کشور به منظور کاهش نیاز به مراجعه به پایگاه‌های اینترنتی بیگانه»، «تغییر رویکرد از «تهدیدمحوری» به «فرصت‌محوری» در مسئولان مرتبط نظام در بهره‌گیری از فضای مجازی»، «مدیریت هوشمندانۀ فضای مجازی و اجتناب جدی از اقدام‌های سلیقه‌ای و مقطعی»،‌ »آگاهی‌بخشی به افراد جامعه نسبت به معایب و محاسن فضای مجازی و چگونگی بهره‌گیری مناسب از آن»، «اقدام‌های پژوهش‌محورانه و بهره‌گیری از عناصر فکری مولد برای تولید محتوا در فضای مجازی»، «ایجاد فضاهای اینترنتی بومی و ایجاد جذابیت برای کاربران برای عضویت در آن» و «افزایش سطح مشارکت‌های مردمی و توسعۀ نهادهای غیردولتی (سمن‌ها)» بوده است.

نتیجه‌گیری

رسانه‌های مجازی در حال تبدیل شدن به امپراطوری‌های بزرگ در عصر جدید می‌باشند و فضای مجازی، فضای قدرت‌های بزرگ است. منطق و محیط جنگ سنتی بر اساس منطق و محیط جنگ در فضای مجازی دگرگون شده است. اگر تا پیش از این، منطق پیروزی در جنگ سنتی، برخورداری بیشتر از نیروهای فیزیکی و ابزارآلات فیزیکی بود (گرچه این منطق همچنان با شدت و ضعف‌هایی پابرجاست)، اما بدون تردید، ظهور محیط مجازی، باعث دگرگونی و تشکیک اساسی در این منطق شده است. این فضا، قدرتی را به عنوان قدرت نرم‌افزارها و فناوری اطلاعات و ارتباطات به وجود آورده است و این فناوری، بسیاری از عرصه‌های تقابل را متفاوت از گذشته ساخته است. مؤلفه‌های «قدرت‌آفرین» نیز دچار تحول بنیادین شده و مفهوم جدیدی از قدرت در قالب «توانمندی برای تکثیر شدن» مطرح شده است.

بر این اساس، هر ملتی که «الگوها» و «ایده‌»های (فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی) او از بیشترین قابلیت برای «تقلید شدن» و «تکثیر شدن» برخوردار باشد، از قدرت بیشتری نیز برخوردار خواهد بود، به عبارتی امروز کسی را قدرتمند می‌دانند که بتواند ارادۀ خود را در سطح جهانی تکثیر کند و بتواند جامعۀ جهانی متکثر را تابع منطق قدرت و ارادۀ خود قرار دهد و این آرزو و یا هدف، جز در فضای مجازی امکان تحقق ندارد. اگر امروز یک میلیارد جمعیت دنیا در فیس‌بوک عضو می‌شوند، این، عضویت در یک نظام قدرت است. اگر امروز ۹۵ درصد جست‌وجوی اطلاعات در جست‌وجوگرهای آمریکا انجام می‌شود و این اطلاعات از مسیر آنها عبور می‌کند، این به معنای یک سلطۀ قدرت نرم در این محیط است.

در محیط مجازی، قدرت‌های کوچک جایگاهی ندارند، بنابراین تولید وبگاه‌ها و وب‌نوشت‌های انبوه و ضعیف، هیچ مشکلی را حل نمی‌کند. باید در طراحی فضای مجازی، ج.ا.ایران در پی ایجاد قدرت بزرگ مجازی در پرتو یکپارچه‌سازی فعالیت در فضای مجازی و طراحی نهادهای یکپارچۀ فرهنگی در این فضا، براساس نیازهای فرهنگی، سیاسی و اقتصادی بومی بود. این حقیقت غیرقابل انکار است که فضای مجازی ـ‌ با وجود تهدیدهای متصور ـ فرصت‌های مغتنمی را برای معرفی توان‌ها و قابلیت‌های فرهنگی، ایجاد و افزایش سرمایۀ اجتماعی از طریق بهبود و سلامت ارتباط‌های اجتماعی افراد، آگاه‌سازی و آموزش‌های اجتماعی و در نهایت، تولید قدرت نرم در اختیار ملت‌ها و دولت‌ها قرار داده است و ج.ا.ایران نیز می‌تواند با ظرفیت‌سازی و مدیریت هوشمند، به بازتولید قدرت نرم در این فضا اقدام نماید. با این نگاه، راهبردهای پیشنهادی نیز عبارت است از:

(۱) ساماندهی و مدیریت یکپارچۀ فضای مجازی کشور و پرهیز جدی از اعمال سیاست‌های مقطعی و سلیقه‌ای،

(۲) اعتمادسازی و تقویت عناصر و اجزای سرمایۀ اجتماعی با افزایش آستانۀ تحمل و ایجاد فرصت‌های بیشتر به کاربران داخل و خارج کشور برای ایفای نقش بیشتر و تقویت تعلق خاطر و وفاداری‌ها،

(۳) انجام اقدام‌های پژوهش‌محور و ساخت عقبه‌های علمی برای تولید ایده و انتشار محتوا در فضای مجازی و پرهیز از فعالیت‌های مقطعی و سطحی،

(۴) کاهش اقدام‌های تصدی‌گرایانۀ دولتی و افزایش سطح مشارکت‌های مردمی برای مدیریت شبکه‌های اجتماعی و بهره‌گیری بهینه از ظرفیت‌های جامعه.

نگاهی کوتاه به تفاوت های بهائیت و شیعه


این مطلب تحقیق بنده در درس تطبیق ادیان در زیر نظر استاد صالحی مقدم است .

به شما دوستان و خوانندگان عزیزتوصیه میکنم کتاب  ادیان در گذر زمان ایشان را حتماَ مطالعه بفرمائید زیرا بدون طرفداری تمامی ادیان را از ابتدای تاریخ مورد بررسی قرار داده اند و مطالبی را به خواننده می آموزند که بدور از ذهن و بعضاَ مخالف باورهای قبلی ماست .

استفاده از این مطلب با ذکر منبع بلامانع می باشد .

مقدّمه :

بهائی گری به عنوان یک جنبش اجتماعی در قرن سیزده هجری (نوزده میلادی) در ایران پا به عرصه وجود گذاشت و به عنوان حرکتی علیه سنتهای دینی و اجتماعی حاکم بر جامعه به حیات خویش ادامه داد . این جنبش در کنار حکومتهای استعماری و در مقابل فرهنگ اصیل ملی – اسلامی قرار گرفت و به عنوان ابزار استعمارگران به کار رفت . از نظر اجتماعی ، بروز این جنبش در ایران زمانی بود که پس از جنگهای ایران و روس به علت افزایش تماس با فرهنگ اروپایی ، نوگرایی افکار بسیاری از متفکرین و نیز عوام را به خود مشغول کرده بود و در نتیجه مخالفت با سنتهای غلطی نظیر استبداد شاهان ، زمینه برای ظهور حرکتهای اجتماعی فراهم شده بود . در چنین شرایطی جنبشهای اصلاحی چندی در ایران شکل گرفتند و در این فضا برخی به فکر تغییر فرهنگ ملی حاکم و ایجاد نوآوریهای مذهبی افتادند . در نتیجه این طرز تفکر بود که فرقه هایی چون شیخیه و بهائیت در کنار مکاتب سکولار در ایران ظاهر شدند و همواره در مقابل حرکتهای احیاگر سنتهای ملی – دینی ایستادند و حرکتهای سنت شکن را تائید کردند .

با این طرز فکر کلی این فرقه ها – حتی اگر به قول بعضی به وسیله همان استعمارگران به وجود نیامده باشند – آلت دست استعمارگران قرار گرفتند .


بوجود آمدن بهائیت :

این فرقه پس از بابیه به وجود آمد و بنیان گزار آن حسینعلی نوری بود . نام آن فرقه را از لقب خویش (بهاء ا...) گرفته است .

سید علی محمد باب پیش از مرگ دو نفر از مریدانش – یعنی صبح ازل و بهاء ا... – را به جانشینی خود برگزید. بعد از تبعید هر دو به بغداد بین این دو اختلاف بوجود آمد. صبح ازل معتقد بود که بابیه باید به همان صورت که صاحب اصلی آن را رها کرده باقی بماند ولی بهاء ا... ادعاهای سیدعلی محمد را به خود نسبت داده و حتی پارا فراتر نهاد و ادعا نمود که خدا در وجود او حلول کرده است .

بهاء ا... پس از تکمیل آئین خود در هفتاد و شش سالگی در شهر عکا از دنیا رفت .

نگاهی به احکام بهائیت و مقایسه آنها با احکام شیعه :

احکام اعلام شده از جانب حسینعلی بهاءا... بر اساس احکامی است که از جانب علی محمد باب در کتاب بیان آمده است اما در فلسفه و فروع تفاوتهایی بین این دو آیین مشاهده می شود .

ردیف

بهائیت

شیعه

  1. 1.      

ارتباط با خدا بصورت مستقیم را برای بندگان ممکن نمیدانند.

رابطه مستقیم با خدا وجود دارد و به صورت عملی در هنگام نماز دیده میشود .

  1. 2.      

پیامبر اکرم (ص) را پیامبر خاتم نمیدانند و معتقد به آمدن پیامبران دیگری هم هستند

حضرت رسول اکرم (ص) را پیامبر خاتم می دانند .

  1. 3.      

قیامت از دیدگاه آنها در همین دنیا اتفاق می افنتد و قیامت بعد از مرگ را جزء خداوند کسی نمی داند.

به قیامت در جهان پس از مرگ معتقدند با توجه به آنچه در قرآن و احادیث آمده است آن را می شناسند .

  1. 4.      

نماز و روزه از اول بلوغ واجب میشود

سن به تکلیف رسیدن برای دختران 9 و برای پسران 15 سالگی می باشد .

  1. 5.      

نماز 9 رکعتی و در سه نوبت هنگام مغرب ، صبح و ظهر

5 نماز به ترتیب 2 ، 4 ، 4 ، 3 و 4 رکعتی در صبح ، ظهر ، عصر ،‌مغرب و عشاء .

  1. 6.      

نماز میت 7 رکعتی

نماز میت 2 رکعتی

  1. 7.      

دستور به نماز فرادی بجز نماز میت .

دستور به نماز جماعت

  1. 8.      

قبله آنها محل دفن بهاء ا... در عکا (در زمان زنده بودن بهاء‌ا.. هر جا که او بود قبله بود .

قبله شیعیان خانه کعبه در مکه

  1. 9.      

حکم سرقت : مجازات سارق مرد برای بار اول تبعید، بار دوم زندان و دفعه سوم گذاشتن علامت کنار پیشانی است .

البته برای سارق زن و برای بیش از 3 بار سرقت مجازاتی در نظر گرفته نشده است. همچنین مجازات اشد یعنی نفی بلد را بر شدید یعنی حبس مقدم دانسته است .

در مورد سارق؛ با چند شرط اگر کسى دست به دزدى و سرقت زد باید چهار انگشت دست راستش را قطع کرد.  اول : مَتاعى که دزدیده شده باید حد اقل یک ربع دینار باشد ( دینار عبارت است از یکمثقال شرعى طلاىِ مسکوک و مثقال شرعى معادل 18 نخود است ). دوم : از جاى محفوظىمانند خانه و مغازه و جیب هاى داخلى سرقت شده باشد. سوم : در قحط سالى که مردمگرسنه اند و راه به جائى ندارند نباشد . چهارم : سارق عاقل و بالغ باشد . پنجم : درحال اختیار دست به سرقت زده باشد . ششم : مال مسروق متعلق به فرزندش نباشد . هفتم : سارق مال مولایش را نَدُزدیده باشد. در اینجا طبق دستور شرع مقدس اسلام تنها چهارانگشت دست راست سارق بعنوان مجازات و حد شرعى قطع میگردد

  1. 10. 

زنا : برای افراد زانی و زانیه دیه مشخصی در نظر گرفته شده که 9 مثقال طلاست و باید به بیت العدل داده شودو اگر  تکرار شد میزان جریمه دو برابر میشود و الی آخر . در این حکم فرقی بین زنای محصنه و غیر محصنه قرار داده نشده است.

حد زنا در اسلام، صد ضربه شلاق است. چنا‌چه زنا، از زنان و مردان همسردار سرزند، زنای محصن نامیده می‌شود و حد آن مجازات سنگسار است. در قرآن، به مجازات سنگسار اشاره‌ای نشده‌است؛ اما در احادیث به تواتر ذکر شده‌است. کیفر تنها در صورتی اعمال می‌شود که زنا با اقرار زناکننده یا با شهادت چهار شاهد مرد یا سه مرد و دو زن، اثبات شود. در فقه شیعه، اگر زن بی‌شوهری باردار شود مورد حد قرار نمی‌گیرد؛ اما در برخی مذاهب اهل‌سنت بارداری زن بی‌شوهر می‌تواند بینه زنا محسوب شود و زن مورد محاکمه قرار می‌گیرد. کیفر پیرمرد و پیرزن همسردار که مرتکب زنا شوند، ابتدا تازیانه خوردن و سپس سنگسار است.

  1. 11. 

ازدواج با محارم مگر با زن پدر حلال و آزاد است . ضمناً تعداد زوجین را یک نفر میدانست . البته بعضی از بهائیان آن را  حداکثر 2 تعیین نموده اند. طلاق را جزء‌در مورد خاص –ضرورت که یکی از زن و مرد نتواند با دیگری زندگی کند- حرام دانسته و برای زن بعد از طلاق عده را لازم نمیدانند.

ازدواج با محارم حرام است و تعداد زوجین دائمی حداکثر  می باشد . درخصوص طلاق با توجه به شرایطی مثل توافق طرفین ، مریضی لاعلاج مرد یا زن و ... آزاد است . ضمناً لازم است زن بعد از طلاق عده نگاه دارد .

  1. 12. 

اعیاد واجب روز ولادت میرزا و روز بعثت باب می باشند

برای شیعیان بجز دو عید بزرگ مسلمانان یعنی فطر و قربان ، اعیادی مانند غدیر ، نیمه شعبان ،
بعث رسول اکرم ، تولد معصومین نیز جزء اعیاد می باشد.

  1. 13. 

معاملات ربوی آزاد است

ربا و معاملات ربوی حرام است .

  1. 14. 

حجاب زنان برداشته شده است .

حجاب واجب است

  1. 15. 

زدن ریش از ته آزاد است

ترک تراشیدن ریش حرام است

  1. 16. 

دین و سیاست را از هم جدا دانسته اند.

دین و سیاست را جدا از نمیدانند.

  1. 17. 

به طهارت معنوی و ظاهری که در اسلام آمده است عقیده داشته و گرفتن وضو برای نماز و غسل جنابت را نیز رعایت میکنند .

 

 

نتیجه گیری :

با توجه به آنچه گفته شد جهت گیری کلی ایدئولوژی این فرق جداسازی ملت ایران از مراجع تقلید و مشغول کردن آنان به مکتبی ساخته بشر است . مکتبی که جنبه های غیر عقلانی آن به عقلانیتش می چربد و به تدریج از صحنه عملی زندگی اجتماعی و سیاسی خارج می گردد . در نهایت گرایش یه این ایدئولوژی موجب جداشدن مردم از دین و دینداری گردیده پیوستن به مکاتب غیردینی را تسهیل می نماید .

تفاوت بین این فرقه با اسلام و شیعیان آن مقدار زیاد است که توحید ، نبوت ، معاو امامت را به طریقی نفی نموده و ضمن ارائه آئین جدید اسلام و مذهب شیعه را انکار و منسوخ می داند .

 

منبع:

  • ·        ادیان در گذر زمان از آغاز تاکنون ؛ محمد اسماعیل صالحی مقدم ؛ اسفند 1389 ؛ انتشارات اندیشه و فرهنگ جاویدان .
  • ·        بهائیت در ایران ؛ سید سعید زاهد زاهدانی ، محمد علی سلامی؛ 1388 ؛ مرکز اسناد انقلاب اسلامی .
  • ·        سایت ویکی پدیا http://fa.wikipedia.org/
  • ·        مرکز اطلاع رسانی آل البیت http://www.al-shia.org/

 

محقق : حسین فرمان بر

زمستان 1390


 


پاره ای از احکام وقوانین ساختگی فرقه ضاله بهائیت

 1.پاک بودن تمام اشیاء (نظیر بول ،غائط، منی ،سگ ، خوک و...)/کتاب اقدس صفحه 300

2.پرهیز نکردن از فضولات حیوانات (سگ وخوک و...)یعنی پاک بودن آنها /کتاب بیان عربی صفحه 28

3.ازدواج با زن پدر و ازدواج با دیگر محارم و اقارب نظیر خاله،عمه ،عمو ،دایی ،دختر و خواهر و...حلال می باشد./کتاب اقدس ص 30

4.و لقد اذن الله بین الاخ و الاخته.یعنی اجازه ازدواج بین خواهر و برادر داده شده است ./کتاب شوون خمسهبهائیت و صهیونیسم

5.واجب بودن زیارت محل دفن بهاء و خانه باب در شیراز بر مرد در صورت استطاعت بعنوان حج /اقدس 10

6.بر هر کس از پیروان باب واجب است که برای طلب اولاد ازدواج کند ،اما اگر زنی از زنان بابی باردار نشد ،حلال است بر حامله شدن او از یکی از برادران بابی خود یاری بگیرد نه از غیر بابی /باب 15بیان

7.عدم تقید زنان به حجاب و مجاز بودن دست دادن و خلوت کردن با زن ومرد  نامحرم و مجاز بودن اختلاط کامل زنان ومردان در تمام مراسمات بدون حجاب .‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌}در این خصوص یاد آوری می گردد زنان و دختران بهائی تعمدا در ترویج بد حجابی،بی بند وباری و حضور در کوچه وبازار با پوشش های مد جدید غربی نقش مهمی را ایفا می کنند.{

8.نماز با جماعت حرام است .بیان فارسی

9.ربا حلال است .

10.فضله موش پاک است و دوری از آن واجب نیست ./بیان باب 17

11.ازدواج موقت حرام است ./باب7

12.بهائیت اسلام را نسخ شده می داند./اقدس-بهائیت در ایران

13.اگر چیزی در ازل حرام بود وحلال شد ویا بلعکس عکسی حق اعتراض ندارد ./بابیت وبهائیت در بستر تاریخ ص 80

14.پوشیدن لباس ابریشم برای مردان حلال است و محدود شدن در لباس و ریش برداشته شد./بابیت وبهائیت در بستر تاریخ ص 81

15.کسانی که به سید علی محمد باب معتقد نیستند نجس هستند./باب در بیان عربی ص 16 سطر 15

16.نماز روزی 9 رکعت به طرف شهر عکا در فلسطین که قبر بهاء در آنجاست.

17.مهریه دختران شهری 19 مثقال طلای خالص و مهریه دختران روستایی 19 مثقال نقره خالص./جامع 482

18.در 5 منطقه نباید به جز بابی فرد دیگری وجود داشته باشد:در فارس،خراسان،آذربایجان ،مازندران وعراق./باب4 از واحد 6 بیان

19.فلتمحون کل ما کتبتم و لتستدلن بالبیان.یعنی آنچه که تا کنوننوشته اید نابود کنید و حتما به کتاب بیان استدلال نمهئید./بیا عربی باب 6

20.در کتاب بیان نهی می شود که مالک زیادتر از 19کتاب شوید و اگر بیش از 19 کتاب داشتید بر شما برای هر کتاب 19 مثقال طلا بعنوان کفاره واجب می گردد./بیان عربی باب 7

21.تدریس در کتابهای غیر از کتاب بیان روا نیست و آنچه که به نام منطق و اصول و غیر آن دو برای احدی از مومنان اذن داده نمی شود./بیان عربی باب 10

22.ازدواج بابی با کسی که در دین بابیان نیست جایز نمی باشد ./بیان باب 15

23.ازدواج با دو زن جایز است و بیشتر جایز نیست./صحیفه احکام (البته بهاء 4 زن داشت)

24.ممنوع هستید از اینکه روی منبر بنشینید واگر آیات خدا را بخواند لازم است روی صندلی بنشیند./اقدس ص 41

25.برای گرفتن وضو فقط شستن دست و صورت کافیست./اقدس ص 1

26.حرمت بر گذاری نماز جماعت،غیر از نماز میت که در هفت رکعت برگزار می شود./اقدس5

27.در نماز آیات (فقط ذکر کفایت می کند)./اقدس 5

28.بلوغ دختر و پسر به طور مساوی در 15 سالگی است./گنجینه احکام ص 71

29.ذکر روزانه هر بهائی بعد از شستن دستها و رو به قبله(یعنی عکا)نشستن و95 مرتبه (الله ابهی)است./اقدس 47

30.اگر کسی آب برای وضو نداشته باشد ،به جای وضو 5بار می گوید ((بسم الله الاطهرالاطهر))./تاریخ جامع بهائیت

31.حرمت ایام نامزدی بیش از 95 روز /چگونه بهائیت پدید آمد نور الدین چهاردهی ص 260

32.طلاق از بعد از یکسال صبر کردن مجاز می باشد و حرمت طلاق سوم و زمان مراجعه بعد از یکماه از تاریخ طلاق می باشد./تاریخ بهائیت ص 482

33. مجازات و بهشت مخصوص روح است (نه جسم) /چگونه بهئیت به وجود آمد 276

34. حد نصاب خمس 19 مثقال است./اقدس 92

35.وجوب روزه بر افراد بالغ،سالی 19 روز است (که یک ماه بهائیان است)./ت ج بهائیت494

36.سال بهائیان 19 ماه 19 روز وجمعا 361روز است و آخرین روز ماه بهائیان مصادف با عید نوروز است./اقدس 34

37.دفن میت در تابوتهای بلور وسنگهای گرانبها مانند فیروزه ،برلیان ،والماس یا در چوبهای قیمتی و گذاشتن انگشتر نقش دار در انگشتان میت./اقدس 34

38.حج بر زنان واجب نیست./اقدس 10

39.دختر باکره را به خدمت کاری گرفتن تشویق شده است./اقدس18

40.هر چیزی بهترین آن به نقطه(یعنی خود باب)و متوسط آن به حروف حی (18تن یاران باب)بوده و پستترین آن برای بقیه مردم است./باب4 از واحد 8بیان

41علت تقدس عدد 19،14معصوم+4تن نواب خاص +علی محمد باب میباشد.

42.ادعای خدایی:ان علی قبل نبیل دات الله و کینونته (بدرستی که علی قبل از محمد ذات خدا و حقیقت آن است )تذکر:کلمه نبیل(بزرگ)هم عدد با محمد است که هر دو 92حرف دارند./تاریخ و نقش سیاسی رهبران بهائی ص 21

43.برای کسی روا نیست که در اطراف و خیابانها زبانش را حرکت دهد و ذکر خدا بگوید./بابیت و بهائیت در بستر تاریخ ص 81

44.واجب دانستن اشتغال به شغلهایی نظیر عینک سازی،چاپخانه،عکاسی،الکتریکی،صنعت،پوشاک،تلاش مضاعف برای خرید زمین ،املاک و ایجاد شرکتهای صنعتی وتجاری




آیین بهائیت که ساخته و پرداخته استعمار می باشد، روحی متضاد و ناسازگار با تعالیم دین مبین اسلام دارد، و در خیلی جاها برخلاف آموزه های دین اسلام احکام جعل کرده و با توجه به اینکه بهائیت هیچ ربطی به دین اسلام نداشته آنان هیچ اعتنایی به حلال و حرامی که در دین اسلام مطرح است ندارند.

آنان در امر ازدواج آموزه هایی کاملاً مغایر با آموزه های اسلام دارند، مانند: ازدواج اجباری زن و مرد پس از مرگ یکی از زوجین ظرف 90 تا 95 روز، تجویز زنای محصنه و سپردن ناموس به دیگری جهت باردار شدن (در صورتی که خود چنین استعدادی نداشته باشد)، ازدواج با محارم و... نمونه ای از این آموزه هاست. بسیاری از اموری که در مورد امور جنسی و اخلاقی در بهائیت تشریع شده، نه تنها مخالف با دین اسلام است بلکه مخالف با شأن انسانی می باشد.

ازدواج از نظر بهائیت:

در آیین بهائیت ازدواج امری واجب است، تا بدینوسیله نسل باقی بماند در آیین بهائیت ازدواج فقط باید با شخصی که بهائی است صورت گیرد و با غیر بهائی ازدواج نباید کرد.[1]

در مکتب بهائیت عقد ازدواج با حضور شهود صورت گرفته، و مبلغ مهریه که برای زن شهری، 95 مثقال طلا و برای زن روستایی 95 مثقال نقره است، باید در همان مجلس پرداخت شود.[2]

ازدواج در مکتب بابیه و بهائیه با رضایت زوجین است، و ولی و وکیل نقشی ندارند. و صیغة عقد آنان چنین است «اننی انا الله رب السموات و الارض رب کل شیء رب ما یری و ما لا یری رب العالمین.»[3]

حداقل مهریه در این آیین 19 مثقال طلا و حداکثر 95 مثقال است، و بالا و پایین تر از این مقدار نکاح را باطل می کند. در آیین بهائیت سن مخصوصی برای ازدواج جهت دختران وجود دارد، و آن این که، هر دختری که به سن یازده سال برسد او را مجبور به ازدواج می کنند و او اختیاری ندارد که از ازدواج امتناع ورزد.[4]

موارد ازدواج جایز:

در آیین بهائیت فقط ازدواج با زنان پدر حرام است، بهاء می گوید: «من همسران پدرانتان را بر شما حرام نمودم.»[5] و غیر این موارد مانند ازدواج با خواهر، عمه، خاله، برادرزاده، دختر خواهر، مادران رضاعی و خواهران رضاعی همگی حلال است.»[6] استدلال آنان این است که، تا مادامی که بهائیت در اقلیت اند، ازدواج با این گروه ها اشکالی ندارد.

یکی از عقوباتی که برای مرد در نظر می گیرند، عدم مقاربت با زن است، مانند مواردی که شخصی را زندانی کند، ولو به مدت یک ساعت، که در این صورت حق مقاربت با زن خویش را ندارد، و اگر برخلاف این عمل کرد، هر ماه 19 مثقال طلا باید بدهد، و اگر بچه ای نیز از این مقاربت بوجود آید، شهود باید از او نفی کنند.[7]

مرگ و طلاق زوجین:

در آیین بابیت اگر یکی از زوجین از دنیا برود، اگر متوفی زوج باشد بر زوجه واجب است که بعد از 95 روز حتماً ازدواج کند، و اگر زوجه باشد مرد باید ظرف مدت 90 روز ازدواج کند.[8]

در این مکتب اگر زوجه ببیند که شوهر او از بهائیت خارج شده، چنانچه قدرتی داشته باشد، می تواند شوهر خود را شبانه کشته و تمام دارائی او را تصاحب کند.[9]

طلاق در آیین بهائیت بدست مرد است، و اگر مردی بخواهد همسر خویش را طلاق دهد، یک سال زن را رها می کند و اگر به محبت او بازنگشت و پشیمان نشد، طلاق می دهد و اگر خواست برگرداند (بعد از مدت مذکور) قبل از نوزده روز جایز نیست، و اگر طلاق 19 بار بر یک زن واقع شود، دیگر حلال نمی گردد و مرد حق رجوع ندارد.[10]

امور اخلاقی:

در آیین بهائیت برخی از امور ضداخلاقی، که در تمام شرایع الهی حرام شمرده شده اند، حلال بوده و ارتکاب آن ها را جایز می دانند که به برخی از آن ها اشاره می کنیم.

1. زنای محصنه:

زنای محصنه در آیین اسلام حرام و حکم رجم دارد، در ادیان یهودیت و مسیحیت نیز چنین چیزی جایز نمی باشد. ولی از آنجایی که در مکتب بهائیت تأکید بر تکثیر نسل است، زنا را جایز می داند. آنان در صورتی که کسی بچه دار نشود، و مشکل از ناحیه مرد باشد، می تواند از برادر بهائی خویش در این امر کمک گرفته، و ناموس خویش را در اختیار او قرار دهد، بنابراین غیرت و ناموس برای آنان اهمیتی نداشته، و این مسأله زنا محسوب نمی شود.[11]

حتی تصریح دارند که اگر یکی از زوجین مانع از ظهور نسل گردد، طرف مقابل او از هر راهی می تواند صاحب نسل گردد.[12]

2. جواز استمناء:

در مکتب بهائیت، استمناء حلال شمرده شده است، و علی محمد می گوید: آنچه در رؤیا می بینید، موجب جنابت می شود از شما عفو شده است، و نیز عفو شده که شما خود از خویشتن منی بیرون آورید.[13]

3. عدم پرهیز از فضولات حیوانات.

علی محمد می گوید: هفدهم آن که از آنچه از حیوان (سگ و خوک و...) بیرون می آید پرهیز نکنید، مگر این که لطافت را دوست داشته باشید.

امور معاشرت:

در این آیین ارتباط با طبقات غیر بابی ممنوع شده و هر طبقه ای فقط با طبقه خود باید ارتباط داشته باشد. و اختلاط با غیر بهائی ها حرام است، و هیچ سلسله ای نباید هیچ نفسی از غیر جنس خود را ببیند.[14]

مسافرت زوجین بدون دیگری ممنوع است، و اگر یکی از آن دو بیشتر از یکسال به تنهایی مسافرت کند، باید به طرف مقابل کفاره بدهد.[15]

در آیین بهائیت اختلاط اجتماعی زنان با مردان جایز است، و می توان گفت که آنان در این زمینه به نوعی اباحی گری را قائل اند.[16]

چون در مورد لواط علی محمد سکوت کرده بعضی اطرافیان او استفاده جواز کرده اند، حتی با خدمتکار خود می تواند در آمیزد ولی با او ازدواج نکند.

نتیجه: بنابراین در امور زناشویی، جنسی و اخلاقی، اموری کاملاً مغایر با شئونات اسلامی، و انسانی دارند، و به هیچ نوع تقیّدی در امور جنسی پای بند نمی باشند.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:

1. سیری در کتاب های بهائیان، ج 1، نوشته رضا سلطانزاده.

2. البهائیه و القادیانیه، دکتر محمد حسن الاعظمی.

3. ساخته های بهائیت، انود ودود.

--------------------------------------------------------------------------------

[1] . ح.م.ت، محاکمه و بررسی باب و بهاء، نشر مصطفوی تهران، سال 1346 ش، ج 1، ص 147.

[2] . همان.

[3] . شراج الدین، احمد ولی، البهائیه و النظام العالمی الجدید، نشر مطبعة الداودی دمشق، 1994 م، ج 1، ص 488.

[4] . همان، ص 489.

[5] . نجار، عامر، البهائیه و جذور البابیه، نشر مؤسسة الجامعه للدراسات النشر و التوزیع بیروت، چ اول 1999 م، 1419 هـ ، ص 101.

[6] . همان.

[7] . البهائیه و النظام العالمی الجدید، ج1، ص 489.

[8] . همان.

[9] . محاکمه و بررسی باب و بهاء، ج 2-1، ص 148.

[10] . البهائیه و النظام العالمی الجدید، ج 1، ص 489.

[11] . طباطبائی، مصطفی حسینی، ماجرای باب و بهاء، انتشارات روزنه، چاپ دوم، سال 1379 ش، ص 82.

[12] . محاکمه و بررسی باب و بهاء، ج 1 و 2، ص 148.

[13] . ماجرای باب و بهاء، ص 116.

[14] . ماجرای باب و بهاء، ص 120-121.

[15] . البهائیه و النظام العالمی الجدید، ج 1، ص 489.

[16] . البهائیه و النظام العالمی الجدید، ج 1، ص 489

 

پرسش :

 

بهائیت چگونه روزه را که در اسلام یک ماه بیان شده به نوزده روز تغییر داده اند؟

پاسخ :

 

یکی از اعتقادات بهائیان اعتقاد به تقدس عدد نوزده است و آن را در بعضی از مسائل دخالت می دهند از جمله: 1. شمار ماه های سال را 19 ماه می دانند.[1] 2. معتقدند پس از 19 سال باید تجدید اثاثیه کرد. 3. هر فرد باید کتاب بیان را بخواند و از نوزده آیه کمتر نخواند. 4. ماه رمضان را 19 روز می دانند.[2]

بهائیان تقویم شمسی خود را از نوروز آغاز می کنند و آن را به نوزده ماه و هر ماه را به نوزده روز تقسیم می کنند و بر این اساس روزه آنها به مدت 19 روز از طلوع تا غروب آفتاب بوده و آخرین ماه سال را ماه رمضان می دانند.[3]

در حالیکه دانشمندان، خورشید و ماه را وسیله حساب ساعات شب و روز و ماه و سال قرار داده اند و اگر چنانچه خورشید و ماه نمی بودند بشر در برنامه های روزمره خود دچار مشکل می شد.

حرکت وضعی زمین باعث بوجود آمدن شب و روز می شود و زمانی که خورشید از نیم کره زمین مخفی می ماند موجب آشکار شدن آن برای نیم دیگر بوجود می آید.

و نیز با وجود تناسب دقیق و متوازن در حرکت کره ماه، زمین و خورشید ماههای دوازده گانه قمری از هلال تا محاق بوجود می آید و مدت زمانی که ماه یک دوره کامل هلالی را طی می کند 5/29 روز است که به آن ماه قمری گفته می شود. و از مجموع دوازده ماه قمری یک سال قمری به وجود می آید.

یک سال شمسی مدت زمانی است که زمین یک دوره کامل به دور خورشید می چرخد که دوره کامل این حرکت 242/365 روز طول می کشد از آنجا که یک سال رقم صحیحی از روزها نیست بنابراین برای جلوگیری از جابجایی فصول از سال کبیسه استفاده شده است.

با توجه به مطالب فوق اعتقاد بهائیان که هر ماه را 19 روز و هر سال را 19 ماه می دانند هیچ نوع منشأ نه در تکوین زمان دارد و نه دارای منشأ عقلی و شرعی می باشد. بلکه مخالف با عرف تمام عقلاء عالم است.

اگر فرض این باشد که هر سالی 19 ماه باشد و هر ماه 19 روز دارای اشکالات زیر خواهد بود:

1. اگر ماههای بهائیان مبتنی بر سال خورشیدی است در این صورت 19 ماه که هر کدام مشتمل بر 19 روز باشد با سال خورشیدی منطبق نمی گردد زیرا سال خورشیدی 365 روز است و مجموع روزهای بهائیان در یکسال 361 روز می شود.

2. اگر مبنای بهائیان بر سال قمری است در این صورت نیز هیچ تطابقی با سال قمری نمی تواند داشته باشد چون ماههای قمری 29 یا 30 روز می باشند نه 19 روز.

بنابراین می توان گفت که نظر بهائیان در گردش ماه و خورشید در تناقض آشکار با مسائل پذیرفته شده عقلی و علمی و عرفی و دینی خواهد بود.

بهائیان به خاطر اینکه اعتقادات خود را به نام دین به جهانیان عرضه کنند، به مسائلی که در ادیان الهی مطرح شده تمسک جسته اند و یک نوع شبیه سازی نموده اند ولی چون هیچ مبنای الهی در اعتقادات خود ندارند دچار تناقضات آشکار علمی و عقلی و عرفی شده اند.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:

1. تحقیق در بابیگری، یوسف فضایی.

2. تکمیل کتاب کشف الحیل و بیان الحقائق، عبدالحسین آیتی.

--------------------------------------------------------------------------------

[1] . کتاب اقدس بهائیان، ص 34.

[2] . مبلّغی آبادانی، تاریخ ادیان و مذاهب جهان، ناشر: حرّ قم، جلد3، ص1417.

[3] . فرهنگ جهان اسلام، زیر نظر حداد عادل، 1376 تهران، جلد 3، ص735.

 

 

پرسش :

 

چگونگی ازدواج و طلاق و مهریة بهائیت و خطبه های آن را بیان کنید و ازدواج با چه کسانی را جایز و با چه کسانی غیر مجاز می دانند؟

پاسخ :

 

قانون زوجیت، قانونی عمومی و همه گیر است و از این رو، می توان ادعا نمود که این قانون از روزگاران قدیم با آفرینش انسان بوده و هر قوم و ملتی برای خود نکاحی داشتند، و قوانین و ضوابطی را در رابطة با آن، مورد توجه قرار می دهند. فرقه بهائیت نیز برای طر فداران خویش ضوابطی برای نکاح وضع نموده است.

1. سید علی محمد باب در باب 15 از یک 8 بیان گفته است: بر هر شخصی واجب است، ازدواج کند، تا نسلی از او باقی بماند که موحد و خداپرست است، و باید در این راه جدیت نماید، و اگر ظاهر شود که در یک طرف مانعی از ظهور ثمره است، حلال می شود بر اینکه اذن بدهد بر دیگری تا به وسیلة دیگری ایجاد ثمره کند، و جایز نیست ازدواج کردن با کسی که در دین «بیان» نیست.[1] از این عبارت استفاده می شود که ازدواج برای بقاء نسل واجب است و اگر این امر حاصل نشود، زن می تواند در صورت بچه دار نشدن از شوهرش، با مرد دیگر آمیزش کند تا بچه دار شود.

در کتاب «گنجینة احکام» (ص 136) از قول بهاء الله نیز نقل می کند که: ازدواج عبارت است از این که بعد از رضایت مرد و زن و رضایت پدر و مادر آن دو، در محلی از اتقیاء حاضر شوند، و خطبة عقد را به کمال روح و ریحان تلاوت نمایند.[2] و در کتاب «اقدس»، میرزا حسین علی نوری می گوید: ازدواج در کتاب «بیان» به رضایت طرفین محدود بوده، ولی ما می خواهیم دوستی و اتحاد برقرار باشد، لذا آن را بعد از رضایت طرفین مشروط به اذن پدر و مادر می دانیم تا کینه و عداوتی میان مردم حاصل نشود، ما مقاصد دیگری هم در این حکم داریم و این کار مطابق قضاء واقع شد.[3] خطبة‌ عقد نکاح در مسلک بهائیت به صورت زیر است:

هنگامی که دختر و پسر به سن بلوغ شرعی (15 سال) رسیدند، می توانند از همدیگر خواستگاری کنند ولی قبل از تمام شدن 15 سال چه از ناحیة دختر و چه پسر خواستگاری جایز نیست. و در رابطة با مدت شرعی میان خواستگاری و اجرای عقد نکاح معتقدند که این مدت نباید بیش از 95 روز باشد.[4] و پس از وقوع خواستگاری زن و مرد در محلی برای اجرای عقد نکاح حاضر می شوند و مهریه را تعیین می کنند، چون بدون آن، دامادی تحقق نمی پذیرد، سپس عقد نکاح را که عبارت از «دو جمله» است می خوانند. مرد بگوید: همة ما برای خدا هستیم و از خدا راضی می باشیم (انّا کلّ للّه راضون.) و زن نیز بگوید: همة‌ ما برای خدا هستیم و از خدا راضی می باشیم. (انّا کلّ للّه راضیات.)

و یا طبق گفتة «بیان» در (باب 7 از 1/6) هر دو بگویند: من پروردگار آسمان ها و زمین هستم. و پروردگار هر چیزی که دیده می شود و هر چیزی که دیده نمی شود و پروردگار عالمین هستم. (انا الله ربّ السموات و ربّ الارض ربّ کلّ شی ربّ ما یری و رب ما لا یری رب العالمین.) و بعد از آن قبالة نکاح را بنویسند و امضاء کنند تا میان آنها وثیقه باشد. و در ضمن نباید میان اجرای عقد و زفاف بیشتر از یک روز فاصله انداخته شود.

2. مهریه در مسلک بهائیت از جایگاه مهمی برخوردار است، بگونه ای که بدون ذکر مهریه، عقد باطل است. به عقیدة بهائیان مهریه باید در مجلس عقد با حضور شهود از طرف زوج به زوجه به صورت نقد پرداخت گردد. و مقدار آن بنابر دستور «میرزا حسین علی نوری» چنان که در اقدس (ص 19، سطر 2) تصریح کرده است: برای شهری ها 19 مثقال طلای خالص، و برای روستائیان 19 مثقال نقره می باشد. و اگر بخواهند بیشتر از آن قرار دهند باید 19 تا 19 ترقی کنند تا 95 مثقال و نمی توانند تجاوز کنند، اگر قیراطی از 95 بالا رود و یا از 19 مثقال کمتر شود جایز نیست.[5]

3. مسالة‌ طلاق در مسلک بهائیت، بهاء در اقدس (ص 20، س 2) می گوید: اگر میان زن و مرد کدورتی حادث شد، مرد نمی تواند زن خود را طلاق دهد و باید یک سال صبرکند و ممکن است در این مدت رائحة دوستی و مهربانی در میان آنها استشمام بشود و چون یک سال گذشت، مانعی ندارد طلاق بدهد.[6] از عبارت مذکور استفاده می شود که اگر مرد عزم طلاق زنش را داشته باشد باید 19 ماه کناره گیری نماید، اگر در خلال این مدت پشیمان گردید، و از عزم خود منصرف شد، به همان حال باقی خواهند ماند، و گرنه بعد از انقضاء 19 ماه طلاق می دهد، و هنگامی که طلاق واقع شد، دیگر رجوع به زوجة‌ طلاق داده شده جایز نیست تا 19 روز بگذرد و بعد از آن می تواند رجوع کند و هر زنی را می شود 19 مرتبه طلاق داد و سپس حرام ابدی می شود. و چیزی که قابل توجه است آنست که، طلاق در نزد بهائیان به دست زن و مرد داده شده، و صیغة خاصی هم ندارد بلکه صیغه اش همان انقضای یکسال است. اگر انقضاء سال حاصل شود، جدائی میان زن و مرد به خودی خود حاصل می گردد بی آنکه حضور شهود عدلین هم لازم باشد.[7]

4. بهاء در کتاب اقدس گفته است: خداوند ازدواج موقت را حرام کرده است در این دورة‌ پاک، مردم از هوی پرستی منع شده اند تا متلبس به لباس پرهیزگاری باشند و هم چنین ازدواج با بیش از دو زن حرام کرده ولی خدمت گرفتن دختر باکره را حلال و بی عیب دانسته است. به همین دلیل، بهائیان ازدواج شرعی و قانونی با بیش از دو تن از زنان را مباح نمی دانند، اما ارتباط حرام را جایز می شمارند.[8]

5. از نظر اسلام ازدواج با 9 گروه از زنان آنها حرام است، ولی در مسلک بهائیت فقط یک گروه حرام می باشند و آن گروه تنها زنان پدران است. بهاء الله (میرزا حسین علی نوری) در کتاب اقدس (ص 30، سطر 10) اظهار می دارد: من برای شما ازدواج با زنان پدرانتان را حرام کردم و از ذکر حکم پسران حیاء می کنم.[9] و به همین دلیل، هیچ یک از بزرگان بهائیت چه شوقی افندی، چه عبدالبهاء و پسرش عباس، در کتابهایشان به غیر از حرام بودن نکاح زنان پدران، کسی را از نزدیکان، چه خواهران، و چه دختران آنها، و چه دختران برادران، و چه عمه ها و خاله ها، و چه مادرانی که انسان شیر آنها را خورده (مادران رضاعی) و خواهران رضاعی، مادر زن، جمع کردن میان دو خواهر در زوجیت و... متعرض نشده اند، تا جایی که عباس عبدالبهاء فتوی به حلال بودن ازدواج با نزدیکان می دهد و می گوید:

مادامی که بهائیون ضعیف و در قلت هستند نکاح نزدیکان از زنان حرام نمی باشد، تا اینکه بهائیت تقویت شود و تعدادشان فزونی پیدا بکند.[10] و لذا محمد فاضل در کتاب «الحراب فی صدر البهاء و الباب» به نقل از محمد مهدی خان صاحب کتاب «مفتاح باب الابواب» تصریح می کند: حتی ازدواج با زنانی که در نزد یهودیان و مسیحیان حرام بوده، بهائیان تجویز کردند. و جلال الدین شمس در تعلیقی که بر قول بهاء در کتاب اقدس زده می گوید:

اکتفاء بهائیان به تحریم ازدواج با زنان پدران، و سکوت از ذکر سائر زنان اقارب، دلیل قاطعی بر جایز بودن ازدواج با آنان و حلال بودن آنها به مردان نزدیک می باشد. سپس تصریح می کند: ما نمی دانیم علت حیا «بهاء» از ذکر حکم پسران نوجوان چیست؟ که می گوید: «ما حیا می کنیم حکم پسران را ذکر کنیم.» بلی سکوت او از ذکر حکم پسران سبب شده است که عده ای از پیروان وی به این عمل زشت (لواط) مرتکب شوند، و ذکر نکردن بهاء را، دلیل عمل خود قرار دهند.[11]

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:

1. مرتضی مطهری، مجموعة‌ آثار، ج 19.

2. کشف الحیل، عبدالحسین آیتی.

3. سید حسن کیائی، بهائی از کجا و چگونه پیدا شده؟

--------------------------------------------------------------------------------

[1] . محمدی اشتهاردی، محمد، بابی گری و بهایی گری، قم، کتاب آشنا، چاپ اول، 1379 ش، ص 197؛ و .ح.م. ت، محاکمه و بررسی باب و بهاء، تهران، مرکز نشر کتاب سرای سعادت، چاپ دوم 338 ش، ج 2، ص 147.

[2] . همان، محاکمه و بررسی باب و بهاء، ج 2، ص 162.

[3] . افراسیابی، بهرام، تاریخ جامع بهائیت، دهم، مهرفام، تهران، 1382 ش، ص 253.

[4] . سراج الدین، احمد ولید، البهائیة و النظام العالمی الجدید، ج 2، 279.

[5] . تاریخ جامع بهائیت، ص 374، و محاکمه و بررسی باب و بهاء، ج 2، ص 150، محمد محمدی اشتهاردی، بابی گری و بهایی گری، ص 198.

[6] . محاکمه و بررسی باب و بهاء، ج 2، ص 169.

[7] . افراسیابی، بهرام، تاریخ جامع بهائیت، ص 258.

[8] . عامر النجار، البهائیة و جذورها البابیة، ص 102.

[9] . دکتر ـ ح ـ م ـ ت، محاکمه و بررسی باب و بهاء، دوم، کتاب سرای سعادت، تهران، 1338 ش، ج 2، ص 162، و به احمد ولید سراج الدین، البهائیة و النظام العالمی الجدید، اول، داودی، دمشق، 1994 میلادی، ج 2، ص 277.

[10] . البهائیة و جذورها البابیة، اول، دارالمنتخب العربی، بیروت، لبنان، 1419 هـ، 1999 میلادی، ص 101.

[11] . البهائیة و جذورها البابیة، ص 101.



احکام عجیب و خنده دار فرقه ضاله بهائیت و بابیت

آیین بهائیت که ساخته و پرداخته استعمار می باشد، مسلک متضاد و ناسازگار با تعالیم دین مبین اسلام دارند. برخلاف آموزه های دین اسلام احکام جعل کرده و هیچ اعتنایی به حلال و حرامی که در دین اسلام مطرح است ندارند.


آنان در امر ازدواج آموزه هایی کاملاً مغایر با آموزه های اسلام دارند، مانند: ازدواج اجباری زن و مرد پس از مرگ یکی از زوجین ظرف 90 تا 95 روز، تجویز زنای محصنه و سپردن ناموس به دیگری جهت باردار شدن (در صورتی که خود چنین استعدادی نداشته باشد)، ازدواج با محارم و... نمونه ای از این آموزه هاست. بسیاری از اموری که در مورد امور جنسی و اخلاقی در بهائیت تشریع شده، نه تنها مخالف با دین اسلام است بلکه مخالف با شأن انسانی می باشد.



ازدواج از نظر بهائیت: در آیین بهائیت ازدواج امری واجب است، تا بدینوسیله نسل باقی بماند در آیین بهائیت ازدواج فقط باید با شخصی که بهائی است صورت گیرد و با غیر بهائی ازدواج نباید کرد.(1)
در مکتب بهائیت عقد ازدواج با حضور شهود صورت گرفته، و مبلغ مهریه که برای زن شهری، 95 مثقال طلا و برای زن روستایی 95 مثقال نقره است، باید در همان مجلس پرداخت شود.(2)


ازدواج در مکتب بابیه و بهائیه با رضایت زوجین است، و ولی و وکیل نقشی ندارند. و صیغة عقد آنان چنین است «اننی انا الله رب السموات و الارض رب کل شیء رب ما یری و ما لا یری رب العالمین.»(3)


حداقل مهریه در این آیین 19 مثقال طلا و حداکثر 95 مثقال است، و بالا و پایین تر از این مقدار نکاح را باطل می کند. در آیین بهائیت سن مخصوصی برای ازدواج در دخترها این که دختر به سن یازده سال برسدو او را مجبور به ازدواج می کنند و او اختیاری ندارد که از ازدواج امتناع ورزد.(4)

موارد ازدواج جایز:در آیین بهائیت فقط ازدواج با زنان پدر حرام است، بهاء می گوید: «من همسران پدرانتان را بر شما حرام نمودم.»(5) و غیر این موارد مانند ازدواج با خواهر، عمه، خاله، برادرزاده، دختر خواهر، مادران رضاعی و خواهران رضاعی همگی حلال است.»(6) استدلال آنان این است که، تا مادامی که بهائیت در اقلیت اند، ازدواج با این گروه ها اشکالی ندارد.


یکی از عقوباتی که برای مرد در نظر می گیرند، عدم مقاربت با زن است، مانند مواردی که شخصی را زندانی کند، ولو به مدت یک ساعت، که در این صورت حق مقاربت با زن خویش را ندارد، و اگر برخلاف این عمل کرد، هر ماه 19 مثقال طلا باید بدهد، و اگر بچه ای نیز از این مقاربت بوجود آید، شهود باید از او نفی کنند.(7)



مرگ و طلاق زوجین: در آیین بابیت اگر یکی از زوجین از دنیا برود، اگر متوفی زوج باشد بر زوجه واجب است که بعد از 95 روز حتماً ازدواج کند، و اگر زوجه باشد مرد باید ظرف مدت 90 روز ازدواج کند.(8)


طلاق در آیین بهائیت بدست مرد است، و اگر مردی بخواهد همسر خویش را طلاق دهد، یک سال زن را رها می کند و اگر به محبت او بازنگشت و پشیمان نشد، طلاق می دهد و اگر خواست برگرداند (بعد از مدت مذکور) قبل از نوزده روز جایز نیست، و اگر طلاق 19 بار بر یک زن واقع شود، دیگر حلال نمی گردد و مرد حق رجوع ندارد.(9)



امور اخلاقی: در آیین بهائیت برخی از امور ضداخلاقی، که در تمام شرایع الهی حرام شمرده شده اند، حلال بوده و ارتکاب آن ها را جایز می دانند که به برخی از آن ها اشاره می کنیم.



1. زنای محصنه: زنای محصنه در آیین اسلام حرام و حکم رجم دارد، در ادیان یهودیت و مسیحیت نیز چنین چیزی جایز نمی باشد. ولی از آنجایی که در مکتب بهائیت تأکید بر تکثیر نسل است، زنا را جایز می داند. آنان در صورتی که کسی بچه دار نشود، و مشکل از ناحیه مرد باشد، می تواند از برادر بهائی خویش در این امر کمک گرفته، و ناموس خویش را در اختیار او قرار دهد، بنابراین غیرت و ناموس برای آنان اهمیتی نداشته، و این مسأله زنا محسوب نمی شود.(10)


حتی تصریح دارند که اگر یکی از زوجین مانع از ظهور نسل گردد، طرف مقابل او از هر راهی می تواند صاحب نسل گردد.(11)



2. جواز استمناء: در مکتب بهائیت، استمناء حلال شمرده شده است، و علی محمد می گوید: آنچه در رؤیا می بینید، موجب جنابت می شود از شما عفو شده است، و نیز عفو شده که شما خود از خویشتن منی بیرون آورید.(12)
3. عدم پرهیز از فضولات حیوانات.
علی محمد می گوید: هفدهم آن که از آنچه از حیوان (سگ و خوک و...) بیرون می آید پرهیز نکنید، مگر این که لطافت را دوست داشته باشید.



امور معاشرت:در این آیین ارتباط با طبقات غیر بابی ممنوع شده و هر طبقه ای فقط با طبقه خود باید ارتباط داشته باشد. و اختلاط با غیر بهائی ها حرام است، و هیچ سلسله ای نباید هیچ نفسی از غیر جنس خود را ببیند.(13)
مسافرت زوجین بدون دیگری ممنوع است، و اگر یکی از آن دو بیشتر از یکسال به تنهایی مسافرت کند، باید به طرف مقابل کفاره بدهد.(14)


در آیین بهائیت اختلاط اجتماعی زنان با مردان جایز است، و می توان گفت که آنان در این زمینه به نوعی اباحی گری را قائل اند.(15)



چون در مورد لواط علی محمد سکوت کرده بعضی اطرافیان او استفاده جواز کرده اند، حتی با خدمتکار خود می تواند در آمیزد ولی با او ازدواج نکند.

نتیجه: بنابراین در امور زناشویی، جنسی و اخلاقی، کاملاً مغایر با شئونات اسلامی، و انسانی دارند، و به هیچ نوع تقیّدی در امور جنسی پای بند نمی باشند.




انحرافات جنسی در بهائیت با احکام جنسی

فرقه هایی که پشتوانه الهی ندارد، برای جذب پیرو و افزایش جمعیت، مجبورند برای هر گروهی از مخاطبان، جاذبه ای فراهم سازند. برخی را که در پی خدا و دین هستند، با ظاهری دینی و مذهبی جذب کنند و بعضی را که در پی آزادی و اباحه گری هستند با برداشتن قید و بندها و نمایش آزادی های کاذب.

 

131545

 

بهائیت نیز از این مقوله خارج نیست. ابتدا با تعالیم دوازده گانه خود جلو می آید تا برخورد مخاطب را ببیند، اگر در پی معارف الهی بود، از توحید  و نبوت دم می زند و اگر در پی آزادی از قید و بند احکام بود، آزادی های جنسی را نشان می دهد.

در این نوشته، به قسم دوم، یعنی ترویج اباحه گری در احکام بهائیت می پردازیم و به نمونه هایی اشاره می کنیم:

حسین علی نوری، درباره احکام همجنس گرایی، ازدواج با محارم و زنا می نویسد:
۱. لواط: «انا نستحیی ان نذکر حکم الغلمان اتقوا الرحمن یا ملا الامکان و لا ترتکبوا ما نهیتم عنه فی اللوح و لاتکونوا فی هیماء الشهوات من الهائمین؛ ما حیاء می کنیم که حکم پسرها را ذکر کنیم. از خدا ای جماعت ممکنات پرهیز کنبد و آنچه را که در لوح (اقدس) از آن نهی شده اید مرتکب نشوید و در بیابان شهوت رانی از جمله متحیرین نباشید.»[۱]

خدای بهائیان خجالت می کشد درباره همجنس بازی سخن بگوید. روشن نیست حکم لواط خجالت آورد است یا دور اندیشی بهاء الله؛ بعید نیست که حسین علی بهاء پیش بینی همجسگرایان را می کرد و می خواست آنان را هم جذب بهائیت کند.

۲. ازواج با محارم: «قد حرمت علیکم ازواج آبائکم؛ زن های پدرانتان بر شما حرام شده اند.»[۲]

بهاء در بحث ازدواج، تنها ازدواج با زن پدر را حرام می کند؛ پس ازدواج با دیگر محارم حرام نیست، همانگونه که برخی از بهائیان چنین می کنند؛ مانند بهائی ای که در مشهد با دختر خود ازواج کرده بود.

۳. زنا: «قَد حَکَم الله لِکُل زان و زانیه دیه المسلمه الی بیت العدل و حی تسعه مثاقیل من ذهب و ان عادا مره اخری ادوا بِضعف الجزاء هذا ما حَکَم بِهی مالک الاسما فی الولی و فی الخری قدر لهما عذاب مهیمن؛ خدا برای هر مرد و زن زنا کاری حکم کرده است که دیه أی به بیت العدل بپردازند و آن مقدار ۹ مثقال طلا است؛ جریمه او برای بار دوم دوبرابر می شود؛ این است آنچه که مالک اسماء در دنیا بدان حکم کرده است.»[۳]

جالب است که خدای بهائیان، تنها به زر اندوزی بیت العدل و تشکیلات بهائی چشم داشته است و هیچ اهمیتی به کانون خانواده و حرمت این نظام مقدس نداده است که می گوید: هر که زنا کرد ۹ مثقال طلا به بیت العدل بدهد و اگر تکرار کرد دو برابر می شود. این جمله یعنی هر که پولدارتر است، آزادیش بیشتر است و به هر کس بخواهد می تواند تجاوز کند. شاید به همین خاطر است که عبد البهاء مجبور شد از ترک تعصبات جنسی سخن بگوید، زیرا حکم زنا در بهائیت، با تعصبات جنسی سازگار نیست؛ اگر یک بهائی تعصب جنسی داشته باشد دیگر نمی تواند تحمل کند که کسی به خانواده اش تجاوز کند و او هیچ چیز نگوید…

هر انسان روشن فکری، با نگاه به این احکام متمدنانه، از الهی بودن یا نبودن یک فرقه و مسلک آگاه می شود، از این رو ما به خرد خوانندگان احترام می گذاریم تا خود تصمیم بگیرند.

 

پانوشت:

۱. اقدس، حسین علی نوری، ص ۶۴.

۲. پیشین

۳. پیشین، ص۲۱.

پایگاه جامع فرق و ادیان

برخی احکام عجیب تر از عجیب بهائی

برگرفته از نسخه اصلی حقیقت بهائیت

http://www.baharoom.com

سوء تفاهم نشه ولی اگه احکام را آوردم می خواستم پی ببرید این دین جدیدی که قراره باهاش آشنا بشید چه مقدار عجیب و غریب است  و آشنایی با این فرقه  بعد از کار بازبینی گروه به صورت طبقه بندی شده در اختیارتان قرار خواهد گرفت .



حال ببینیم جناب میرزا حسینعلی نوری که خود را پیغمبر جدید و مدعی دین مدرن و جدید برای بشر قرن بیست و یکم و قرون آتی می داند چه دستاوردهائی را به بشریت تشنه عدالت و آسایش به ارمغان آورده است و چگونه به تساوی حقوق زن و مرد و صلح و عدالت جهانی عمل می شود :




1-    طاهر کردن نجاسات در صورتی که آب موجود نبود با گفتن 5 مرتبه " الله اطهر" به طرف شیء نجس، پاک و طاهر می گردد.( صفحه 5 کتاب اقدس)



2-    تحریم نماز جماعت ( در صفحه 5): کتب علیکم صلوه فردی قد رفع حکم الجماعه



3-    تقسیم عجیب ارث و تفاوت میان زن و مرد در سهمیه ارث ( در صفحات 7و 8 ) :



بهاالله وارث را به هفت طبقه و کل ارث را به 42 سهم به شرح زیر تقسیم کرده است:



1-    اولاد پسر و دختر 18 سهم 2- شوهر یا زن 5/6 سهم 3- پدر 5/5 سهم 4- مادر 5/4 سهم 5- برادران 5/3 سهم 6- خواهران 5/2 سهم 7- آموزگار 5/1 سهم!!؟(تساوی میان زن و مرد را مشاهده کنید!!؟؟)



-        خانه مسکونی و لباسهای مخصوص متوفی فقط به فرزندان پسر می رسد و دختران در آنها حقی ندارند.



-        اگر کسی فوت کرد و فرزندی نداشت تمام ماترک او نصیب بیت العدل ( در حیفای اسرائیل ) می شود!!؟



4-    زنان شایسته بجا آوردن حج بهائی نیستند: قد حکم الله لمن استطاع منکم حج البیت دون النساء(صفحه 10)



خوانندگان محترم مطلع باشند که حج در نزد بهائیان، زیارت خانه میرزا علی محمد باب!!؟ در شهر شیراز و باغ رضوان در بغداد ( محل اقامت و ادعای نبوت میرزا حسینعلی) و قبله آنان، قبر میرزا حسینعلی در عکای اسرائیل است. یعنی بهائیان دارای دو کعبه هستند!!؟؟ و برای اولین بار قبر یک انسان، قبله بشریت مدرن شده است.



5-    بشریت تا هزار سال بعد از نوشتن کتاب اقدس محکوم به پذیرش این احکام بوده و هر کس در طی این هزار سال مدعی دین جدیدی گردد دروغگوست( صفحه 11)



6-    حکم جالب مجازات دزد و سارق ( اگر زن باشد حکمی در مورد وی گفته نشده)



( قد کتب علی السارق النفی و الحبس و فی الثالث فاجعلوا فی جبینه علامه یعرف بها( صفحه14)



اگر مردی دزدی کرد اول او را تبعید کنید برای بار دوم او را به زندان اندازید و برای مرتبه سوم علامتی در پیشانی اش بگذارید. اگر برای بار چهارم دزدی کرد حکمش چیست؟ مدت زندان چقدر است؟ علامت روی پیشانی دارای چه مشخصاتی است و آیا نمی توان این علامت را پاک کرد و اگر دزدی توبه کرد و تصمیم گرفت دیگر دزدی نکند آیا با این علامت روی پیشانی جائی در میان جامعه مدعی وحدت عالم انسانی دارد.



7-    بیت العدل محل جمع آوری پول زنا و روابط نامشروع میان زن و مرد به طور نامحدود است.



" قد حکم الله لکل زان و زانیه دیه مسلمه الی بیت العدل و هی تسعه مثاقیل من ذهب و ان عادا مره الاخری عودوا بضعف الجزاء"(صفحه15)



اگر مرد و زنی مرتکب زنا شدند مقدار 9 مثقال طلا به بیت العدل می دهند و بخشیده می شوند و اگر هوس کردند برای بار دوم روابط نامشروع برقرار کنند مقدار دوبرابر ( 18 مثقال) طلا به بیت العدل هدیه می کنند و با همین فرمول به روابط نامشروع خود ادامه می دهند و صندوق بیت العدل را با مثقالهای طلا پر می کنند و حدی براین عمل حرام متصور نیست.( یعنی ناموس بهائی 9 مثقال طلا ارزش دارد؟؟)



8-    دستور سوزاندن و آتش زدن انسانها به جرم ایجاد حریق:



من احرق بیتا متعمدا فاحرقوه و من قتل نفسا فاقتلوه ( صفحه 18)



کسی که عمدا خانه ای را آتش زد پس او را با آتش بسوزانید و اگر کسی مرتکب قتل شد او را بی درنگ بکشید.



9-    اجازه ازدواج یک مرد با دو زن و استفاده از کنیز و به استخدام در آوردن دختران دوشیزه برای خدمت رسانی به مردان!!؟؟



قد کتب الله علیکم النکاح ایاکم ان تجاوزوا عن الاثنتین و الذی اقتنع بواحده من الاماء استراحت نفسه و نفسها و من اتخذ بکرا لاباس علیه



آیا اینست مفهوم تساوی زن و مرد در بهائیت؟ آیا به نظر بهاالله، زن همچنان کنیز و مستخدم مرد باید باشد؟ آیا اینست مفهوم وحدت عالم انسانی؟؟



10-اجسام و اشیاء نجس در نزد بهائیان طاهر و پاک هستند:



وکذلک رفع حکم دون الطهاره عن کل الاشیاء( صفحه 21)



11-نا مشخص بودن ازدواج با محارم و عدم وجود حکم شرعی محارم در بهائیت



قد حرمت علیکم ازواج آبائکم( صفحه 30)



جناب میرزا حسینعلی فقط ازدواج با زن پدر را حرام اعلام کرده و در مورد ازدواج با سایر محارم حکمی ذکر نکرده است. آیا عدم ذکر، دلیل بر جواز ازدواج با محارم نیست و اصولا محارم در بهائیت چه کسانی هستند.



12- عدم وجود حکم لواط با غلامان و پسر بچه ها:



انا نستحیی ان نذکر حکم الغلمان ( صفحه 30)



این پیامبر جدید می گوید من خجالت می کشم که حکم لواط را بیان کنم. بهر حال اگر یک بهائی مرتکب عمل زشت و نا پسند لواط و همجنس بازی گردید حکم مجازات وی در بهائیت چیست؟ جامعه نوین بشری که طالب عدالت و صلح است تکلیفش چیست؟ و با مفاسد اخلاقی ناشی از همجنس بازی چه باید بکند؟



13- دفن اموات در تابوت بلور و سنگهای قیمتی و چوبهای گرانقیمت:



قد حکم الله دفن الاموات فی البلور و الاحجار الممتنعه او الاخشاب الصلبه اللطیفه (صفحه 44)



تکلیف فقرای عالم انسانی و خانواده های ضعیف که قادر به تهیه این تابوتهای گرانقیمت  نیستند چیست؟ آیا این نوع دفن اموات با اصول اولیه پزشکی و بهداشتی که موجب گسترش میکروبهای ناشی از تعفن اجساد می گردد مغایرت ندارد؟



14- حکم غیر عملی در مورد ناراحت و محزون کردن دیگران :



من یحزن احدا ان ینفق تسعه عشر مثقالا من الذهب (صفحه 39 )



اگر فردی را محزون و ناراحت کردید بایستی 19 مثقال طلا انفاق کنید



از همه حقوقدانان و دانشمندان علم قضاوت دعوت می شود نحوه اجرای این حکم را تبیین نموده و به بشریت عصر اتم و فضا و فنآوری اطلاعات هدیه کنند.



جالب اینجاست که حکم زنا و هتک ناموس یک دختر 9 مثقال طلا و حکم شکستن دل دیگران 19 مثقال طلا می باشد!!؟ حکم نقص عضو در بهائیت چیست؟



نتیجه عبرت آموز:



خوانندگان محترم با نمونه هائی از احکام تشریعی بهائیت در کتب بیان فارسی و عربی ( نوشته میرزا علی محمد باب) و کتاب تشریعی بهائیت یعنی کتاب "اقدس" ( نوشته میرزا حسینعلی بهاالله)آشنا شدید.



آیا این احکام مطابق با نیاز بشر امروزی است و آیا بهائیان از اینکه خود را حامی دین جدید که مدعی وحدت عالم انسانی است می دانند، شرمسار نمی باشند؟؟



بنابراین طرح شعارهائی امثال شعار" وحدت عالم انسانی" مغلطه ای برای " فریب دادن بهائیان" و "افراد نا آگاه" بوده و جرِیانات تاریخی و کتب احکام و دستورات بهائی همگی مغایرت بهائیت با امثال این شعارها را بصورت واضحی نشان می دهند.



قرار شد نظربدین!



جون داداش یادت نره .


بهائیت چگونه و از کجا آمده؟ نظریات آنها چیست؟ و علل مخالفت شیعه با آنها چیست؟
پاسخ اجمالی

مؤسس فرقه بهائیت، میرزا حسین على نورى بوده است که بعد از ظهور و غوغاى على محمد باب، به وسیله تبلیغ ملاحسین بشرویه‏اى به باب گروید و به ادعاهاى او ایمان آورد و بعد از مرگ باب و سرپیچى از اطاعت برادرش "یحیى صبح ازل" که به جانشینى باب برگزیده شده بود، مدعى گردید که او همان کسى است که باب وعده‏ى ظهورش را داده بود. (من یظهره اللَّه) این گونه ادعاها هر روز بیشتر می‌‏شد تا این که با ادعاى رسالت و حلول خدا در او (تجسد و تجسم خدا در او) پایان پذیرفت.
بعد از مرگ وى، فرزندش ملقب به "عبدالبهاء" به منظور ترویج بهاییت کوشش‏هایى نمود و توانست حمایت‏هاى دولت انگلستان را بیش از پیش به خود معطوف سازد. بعد از او، شوقى افندى فرزند دختر عبدالبهاء در سال 1921 م، زعامت بهاییان را بر عهده گرفت و در پرتو حمایت‏هاى اسراییل به فعالیتش ادامه داد.
بهاییت گرچه با نگاه خوش بینانه، همنواى با سیاست‏هاى استعمارى و برخوردار از حمایت‏هاى بى دریغ آنان می‌‏باشد، امّا از جنبه‏ى فکرى و خاستگاه تاریخی‌اش به فرقه‏ى "شیخیه" بر مى‏گردد؛ زیرا که بهاییه زاییده‏ى بابیه است و بابیه، زاییده کشفیه، و کشفیه زاییده شیخیه. شیخیه معتقد به "رکن رابع" بودند و همین عقیده و دیگر عقایدى که در سخنان "سید کاظم رشتى" ابراز می‌‏شد، زمینه شد تا على محمد باب ادعا کند که او "باب امام زمان" است و میرزا حسین على هم با قبول ادعاهاى باب، با اعلام "نسخ شریعت" به ادعاهاى تازه‏اى دست یازید.
ناگفته پیدا است که چنین مذهبی هیچ اشتراکی با مسلمانان و شیعیان ندارد و علت مخالفت شیعه با آنان همین انحرافات فکری و اعتقادی است.

پاسخ تفصیلی

بهاییت فرقه‌‏اى است که میرزا حسین على نورى م ؤ سس آن بوده است، او فرزند میرزا عباس نورى است و در سال 1233 هـ.ق در تهران متولد گشت، او بعد از تحصیلات مقدماتى همچون پدرش که در دستگاه "امام وردى میرزا" از قاجاریه، سمت منشى گرى داشت، به خدمت دیوان درآمد و چون شوهر خواهرش هم منشى ق نسول روس بود، با ساز و کارهاى ایجاد ارتباط با سفارت خانه‏ها هم آشنایى پیدا کرد. [1]

 

با ظهور و غوغاى "على محمد باب"، او و برادر ناتنی‌‏اش (یحیى صبح ازل) و تنى چند از خاندانش به باب پیوستند و آن گاه که باب به دستور میرزا تقى خان امیر کبیر در تبریز اعدام شد، یحیى صبح ازل که 13 سال از برادرش کوچک تر بود به جانشینى باب برگزیده شد. البته میرزا حسین على هم طبق مصالحى تسلیم وى گردید، اما پس از مدتى از اطاعتش سرپیچى نمود [2] . نخست ادعاى "مهدویت" کرد و مدعى شد که او همان کسى است که باب وعده ظهورش را داده است. [3] و با گذشت زمان بر ادعاهایش می‌‏افزود، از ادعاى "رجعت حسینى" و "رجعت مسیحى" گرفته تا ادعاى "رسالت و شارعیت" و در نهایت، ادعاى "حلول خدا در او" با تجسد و تجسم خداوند، و دعواى "انا الهیکل الاعلى"، که در ادامه به برخى از آن‏ها اشاره خواهد شد.

 

بعد از گذشت چند سالی بین دو برادر رقابت بر سر رهبرى بر "بابی‌‏ها" به اوج خود رسید و از این روى دولت عثمانى آن‏ها را به دادگاه کشانید دادگاه هم دستور داد که هر یک از برادران با گروه پیرو خود به نقطه‏اى که دور از هم باشد، فرستاده شوند و "یحیى صبح ازل" به همراه یارانش به "قبرس" و حسین على و پیروانش در "عکا" که در سرزمین فلسطین اشغالی است، اسکان داده شدند.

 

میرزا حسین على در عکا به زندگى خود ادامه داد و در سال 1310 هـ.ق در اثر مریضى از دنیا رفت و در همان جا به خاک سپرده شد، بعدها پسرش "عباس افندى" که "عبدالبهاء" لقب گرفت، براى ترویج بهاییت کوشش‏هاى فراوانى نمود و در سال 1911 م، به اروپا مسافرت نمود و توانست روابط ویژه‌‏اى با انگلستان و آمریکا برقرار نماید.

 

بعد از سقوط عثمانى در جنگ جهانى اوّل، عبدالبهاء که در حیفا زندگى مى‏کرد، مورد حمایت انگلستان قرار گرفت و به خاطر خدمات شایانش، بالاترین نشان خدمت گذارى به انگلستان را، بعد از جنگ دریافت کرد. [4] او خود در نوشته‏هایش سایه‏ى امپراطور اعظم انگلستان جرج پنجم را بر سر اقلیم عربى فلسطین مستدام مى‏طلبد. [5]

 

در سال 1921 م، شوقى افندى، نوه‏ى دخترى [6] میرزا حسین على پس از مرگ عبدالبهاء، زعامت و رهبرى بهاییان را بر عهده گرفت. او بعد از تشکیل دولت اسراییل با رییس آن، دیدار کرد و مراتب دوستى بهاییان را نسبت به کشور اسراییل و آمال و ادعیه آنان را براى ترقى و سعادت اسراییل اظهار داشت [7] . و در پیام نوروزى خود به بهاییان در سال 1329 هـ.ق ، تحقق دولت اسراییل را مصداق وعده الهى دانست.

 

بعد از مرگ شوقى افندى در سال 1957 م، در ظاهر یک گروه 9 نفرى، موسوم به بیت العدل، که مرکز آن در حیفاى فلسطین اشغالی است، مسئولیت اداره بهاییان را بر عهده گرفته است. [8]

 

رویکرد سیاسى بهاییت: از مطالب گذشته اجمالاً با رویکرد سیاسى عباس افندى و شوقى افندى، آشنا شدیم و آنچه در این جا لازم است بدان اشاره کنیم؛ این است که چنین رویکردى اختصاص به این دو شخص نداشته، بلکه ریشه در موضعگیرى مؤسس این فرقه دارد،

 

خاستگاه اعتقادى بهاییت: چنان که روشن گردید بهاییت زاییده‏ى بابیت بود، اما این که بابیت از چه فرقه‏اى نشأت گرفته است، باید گفت: بابیه زاییده‏ى "کشفیه" و کشفیه زاییده‏ى شیخیه بوده است. مؤسس شیخیه، شیخ "احمد احسائى"، بوده و به جهت اعتقاداتش، مورد تکفیر علما قرار گرفت. [9] او به حجاز رفت و با آن که حجاز در آن موقع تحت سیطره‏ى حکومت عثمانى قرار داشت، مورد حمایت و احترام حکّام آن جا قرار گرفت.

 

او به سال 1241 هـ.ق در سن حدود هشتاد سالگى از دنیا رفت و بعد از او سید کاظم رشتى به ترویج افکارش پرداخت، و فرقه‏ى "کشفیه" را تأسیس نمود.

 

سید کاظم رشتى در سال 1212 هـ.ق متولد شد و در سال 1259 هـ.ق از دنیا رفت و به مدت 20 سال در میان پیروان خود، به عنوان رکن رابع محسوب می‌‏گشت، و معتقد بود که حضرت مهدى (عج) در بین ماست و مبلغین خود را به اطراف می‌‏فرستد که مردم را آماده کنند و... .

 

و بر اساس همین اعتقاد بود که یکى از شاگردان بارزش به نام "على محمد باب" مدعى شد، من "باب امام زمان" هستم. البته بعدها به این مقدار اکتفا نکرد و ادعا نمود که او همان "مهدى موعود" است. [10]

 

او بهشت و دوزخ صراط و میزان و ساعت را تأویل می‌‏نماید و در تبیین اصل رجعت و مقام امامت و ظهور و تجسد خداوند در اولیاى خود، سخنانى دارد که ترکیبى از تعبیرات غلاة و قرامطه و شیخیه است. [11] او بعضى از مناسک، مانند نماز و روزه، و قبله را تغییر داد. از احکام اوست که:

 

1. اگر کسى از بابی‌‏ها، زنش حامله نشد، حلال است که براى حامله شدن زن خود، از یکى از برادران بابى کمک و یارى بگیرد، و نه از غیر بابى، [12]

 

2. استمناء مباح می‌‏باشد. [13] و... . [14]

 

نا گفته پیدا است که چنین مذهبی علاوه بر به دوش کشیدن ننگ وابستگی به استعمار و بیگانگان، هیچ اشتراکی با مسلمانان و شیعیان ندارد و علت مخالفت شیعه با آنان همین انحرافات فکری و اعتقادی است.

 

برای اطلاع بیشتر رجوع شود به:

سوال 182 (سایت: ۱۴۸۳) نمایه: تاریخ و خواستگاه فکری بهائیت.

 

 

[1] ر.ک: یحیى نورى، خاتمیت پیامبر اسلام، ص 62 - 63.

[2] ر.ک: دانشنامه ی جهان اسلام، ج 4، ص 734، مقاله ی آقاى محمود صدرى.

[3] از جمله تعلیمات باب که مورد سوء استفاده میرزا حسین على قرار گرفت، بشارت به ظهور موعودى بود با عنوان "من یظهره اللَّه" یعنى کسى که خدایش او را آشکار خواهد نمود. دانشنامه ی جهان اسلام، ج 4، ص 743).

[4] شوقى افندى، قرن بدیع، ج 3، ص 299.

[5] مکاتیب، ج 3، ص 347، به نقل از کتاب خاتمیت پیامبر اسلام (ص)، ص 68.

[6] او فرزند دختر عبدالبهاء بود.

[7] مجله ی اخبار امرى تیرماه 1333، به نقل از دانشنامه‏ى جهان اسلام، ج 4، ص 742.

[8] ر.ک: دانشنامه‏ى جهان اسلام، ج 4، ص 733 - 744؛ خاتمیت پیامبر اسلام (ص)، ص 62 - 69.

[9] مرحوم صاحب جواهر و شریف العلماى مازندرانى و... از جمله علمایى بودند که به تکفیر او رأى دادند. )خاتمیت پیامبر اسلام، ص 41).

[10] ر.ک: مجله ی انتظار، شماره اول، سال 1380، جعفر خوشنویس، ص 240 - 250؛ فرق و مذاهب کلامى، على ربانى گلپایگانى، ص 336 - 342؛ براى آشنایى بیشتر با فرقه ی شیخیه رجوع شود به: حیاة شیخ احمد احسائى، تألیف فرزند شیخ احمد؛ تاریخ نبیل، زرندى؛ ردّ شیخیه، محمد بن سید صالح قزوینى موسوى؛ اسرار پیدایش شیخیه، بابیه، بهاییه، محمد کاظم خالصى؛ کشف المراد (بررسى عقاید شیخیه)، الف حکیم ‏هاشمى.

[11] خاتمیت پیامبر اسلام، ص 58.

[12] بیان، باب خامس عشراز واحد هشتم.

[13] بیان، باب عاشر از واحد هشتم.

[14] سوال: 182 (سایت: ۱۴۸۳).


بررسی احکام بهائیت

1. منی ؛ خون و بول پاک هستند. [1]
2. مهریه دختران شهری، 95 مثقال طلا و دختران روستایی 95 مثقال نقره است!.[2]
3.زمان بلوغ شرعی دختر و پسر 15 سالگی است.[3]
4.حکم زانی و زانیه،پرداخت نه مثقال طلا به بیت العدل و در صورت تکرار، نوزده مثقال طلاست.[4]
5.هرکس اضافه بر مصرف خود داشته باشد ،باید نوزده مثقال زکات، سالیانه به بیت ا لعدل برای مصرف عمومی به حضرت ولی امر الله تقدیم کند.[5]
6. روی منبر نشستن ممنوع است. و باید روی صندلی بنشیند.[6]
7. سفر زیارتی ممنوع است.[7]
8. حکم جهاد، نسخ شده است.[8]
9. ربا جایز است.[9]
10. پوشیدن ابریشم برای مردان و تراشیدن ریش اشکال ندارد.[10]
11. مرده ها باید در بلور، سنگ های قیمتی و چوب های محکم و لطیف و با انگشتر منقش به اسم بهاء، دفن شوند.[11]
با یه نظر در این احکام میشه گفت احکامی که باعث قدرت سیاسی نظامی و اقتصادی اسلام بوده به نوعی در بهاییت نفی شدن.
نسخ حکم جهاد همزمان در بهاییت در فرقه قادیانیه در هندوستان هم اتفاق افتاد و احمد قادیانی حکم به حرمت جهاد با انگلستان داد!
نسخ حکم ربا به معنی به چالش کشیدن اقتصاد که شریان حیات یک ملته از همین باب است.
جالبه که بهاییت حکم به تساوی زن و مرد می ده ولی بین مهریه دختر روستایی و شهری تفاوت می ذاره و یک نطام فئودالی رو ترسیم می کنه.


[1] .اقدس ص 22 ؛س 2 -11.

[2]. بیان باب 7 از واحد سادس.

[3]. نظر اجمالی، ص 68.

[4] . اقدس،ص 15 س 12.

[5] . گنجینه احکام ،ص 72-80 ؛ نظر اجمالی، ص 34.

[6] . اقدس ،ص 41 س 8.

[7] . گنجینۀ احکام، ص 272.

[8] . اقدس ص 22 س 15 ؛ گنجینه احکام، ص 217.

[9] . گنجینۀ احکام، ص 161.

[10] . اقدس، ص 42 س 41.

[11]. اقدس، ص 44 س 4.

عبادت و احکام در مسلک بهائیه :

 

1- نماز در آیین بهایى نه رکعت است که به صورت انفرادى در صبح و ظهر و شام بر هر بالغى واجب است. و قبله آنها شهر عکاست که قبر میرزا حسینعلى بهاء در آن واقع شده است. براى نماز وضو نیز لازم است، ولى اگر کسى آب براى وضو نداشته باشد، به جاى وضو پنج‏بار مى‏گوید: «بسم الله الاطهر الاطهر» . و جز در نماز میت، نماز جماعت ندارند.

 

2- روزه آنان یک ماه به مقدار نوزده روز است، زیرا در اصطلاح آنان هر ماه نوزده روز و هر سال نوزده ماه دارد و مجموع ایام سال 361 روز است. آخرین روز ماه روزه آنها مصادف با عید نوروز است.

 

3- حج آنها زیارت خانه‏اى است که در شیراز که سید على محمد باب در آن متولد شده، یا خانه‏اى که میرزا حسین على بهاء الله در مدت اقامت‏خود در عراق در آن زندگى مى‏کرد، و براى آن وقت‏خاصى مقرر نشده است.

 

4- هر مرد فقط مى‏تواند یک زن داشته باشد، در کتاب اقدس ازدواج با دو زن با رعایت عدالت جایز دانسته شده است. ولى عبد البهاء در تفسیر آن گفته است چون شرط عدالت هیچ گاه تحقق نمى‏یابد، پس در واقع در ازدواج تعدد راه ندارد. و ازدواج با زن پدر حرام است و با دختر و خواهر و سایر اقربا جایز است.

 

5- تمام اشیا پاک است، حتى امثال بول و غائط و سگ و خوک و. . .

 

6- در آیین بهائیت‏سهم ارث پسر و دختر مساوى است، چنانکه سن بلوغ آنها هم یکسان است (یعنى پانزده سالگى) .

 

7- مراکز مهم اجتماعات رسمى آنها یکى «حظیرة القدس‏» (در عشق آباد) و دیگرى «مشرق الاذکار» در نزدیک شیکاگو (آمریکا) است.
در دستورات تشکیلات بهائیت، ازدواج واجب بوده و هدف عمده آن بقای نسل است که میرزا حسینعلی (موسس فرقه بهائیت) در کتاب اقدس به آن اشاره دارد ، و یا در یکی از دستورات تشکیلاتی که از سوی اسرائیل بر بهائیان وارد شده است چنین آمده است :« امر بهائی به اهمیت روابط جنسی واقف است و ازدواج های بی بند و بار بدون اولاد و نتیجه را محکوم می کند .» ( آهنگ بدیع مهر و آبان 1352ص 7)
کد خبر: ۱۱۳۳۵۶
تاریخ انتشار: ۱۹ مرداد ۱۳۸۹ - ۱۸:۰۷ - 10 August 2010
سید کاظم موسوی پژوهشگر فرق مذهبی با اشاره به شکایت اخیر یک دختر از پدر بهاییش پرده از حکم ازدواج با محارم در آیین بهاییت برداشته و می نویسد: در آموزه های بهائیت روحی متضاد و ناسازگار با تعالیم انسانی وجود دارد و سران تشکیلات علی رغم اینکه سعی دارند خلاف آن را ثابت کنند دیده می شود که احکامی از سوی تشکیلات به افراد القاء کرده و می کنند که ضدیت با روح انسانیت دارد.

به گزارش بولتن وی می نویسد: چندی پیش خبری در رسانه ها منعکس شد مبنی بر اینکه فردی بهائی با یکی از محارم خویش زنا نموده، برای اینکه مشخص شود شخص خاطی با چه انگیزه و زمینه هایی اقدام به چنین عمل شنیع نموده است لازم است که با مبانی آموزه های بهائیت در امر ازدواج آشنا گردیم .

در دستورات تشکیلات بهائیت، ازدواج واجب بوده و هدف عمده آن بقای نسل است که میرزا حسینعلی (موسس فرقه بهائیت) در کتاب اقدس به آن اشاره دارد ، و یا در یکی از دستورات تشکیلاتی که از سوی اسرائیل بر بهائیان وارد شده است چنین آمده است :« امر بهائی به اهمیت روابط جنسی واقف است و ازدواج های بی بند و بار بدون اولاد و نتیجه را محکوم می کند .» ( آهنگ بدیع مهر و آبان 1352ص 7)

از آنجایی که در این آموزه ها هدف اصلی ازدواج ازدیاد نفوس و گسترش جمعیت به هر شکل ممکن می باشد این گونه اقدامات در جامعه بهائی محال نمی باشد . از آنجایی که این فرقه یک فرقه تشکیلاتی است و در درون خود دارای محاکم حقوقی می باشد احتمال درز خبر آن در رسانه ها کمتر اتفاق می افتد. طبق دستور بیت العدل در مورخ 3 آپریل 2007 ارجاع اختلافات احباء به مراجع دولتی (قضائی) نهی و مخالف مصالح تشکیلات قلم داد شده است و حل اختلافات را بعهده تشکیلات گذارده است و آنها نیز اظهار امیدواری کرده اند که رسیدگی به اختلافات به گونه ای باشد که نیازی به مراجعه به محاکم دولتی پیش نیاید به هرحال این باعث نمی شود که اجرای قوانینی که حتی انسان های نخستین از آن روی گردان بوده اند و از سوی برخی ازبهائیان به مورد اجرا گزارده می شود هر از چند گاه به گوش جامعه نرسد .
در پیام 15 ژانویه 1981 بیت العدل چنین آمده است :" شما راجع به محدودیت های حاکم بر ازدواج با اقارب ، سوای موردی که ازدواج با زن پدر را ممنوع می سازد ، سوال کرده اید بیت العدل همچنین خواسته اند به اطلاع شما برسانیم که آن معهد اعلی، هنوز موقعیت را برای صدور قوانین تکمیلی راجع به ازدواج با اقارب ، مقتضی نمی داند بنابر این در حال حاضر تصمیم گیری در این مورد بعهده خود نفوس مومنه محول شده"

برای نمونه می توان به دستور ازدواج با اقارب را که در کتاب حدود و احکام به صراحت آمده اشاره نمود ؛ در آنجا است که این امر را تا رسیدن به نتیجه که همانا قوت گرفتن از نظر تعداد جمعیت بلا مانع دانسته است .
در آموزه های بهائیت تنها زن پدر است که محرم شناخته شده و بهائیان حق ازدواج با او را ندارند و مابقی مانند دختران، خواهران، خاله ها، عمه ها و ........ برای ازدواج و رابطه جنسی حلالند!

در رساله سوال و جواب ، سوال 50 در مورد حرمت ازدواج با اقارب سوال شده که میرزا حسینعلی در جوابش چنین گفته :" این امور به امنای بیت العدل راجع است ".

که در پی آن ، در پیام 15 ژانویه 1981 بیت العدل چنین آمده است :" شما راجع به محدودیت های حاکم بر ازدواج با اقارب ، سوای موردی که ازدواج با زن پدر را ممنوع می سازد ، سوال کرده اید بیت العدل همچنین خواسته اند به اطلاع شما برسانیم که آن معهد اعلی، هنوز موقعیت را برای صدور قوانین تکمیلی راجع به ازدواج با اقارب ، مقتضی نمی داند بنابر این در حال حاضر تصمیم گیری در این مورد بعهده خود نفوس مومنه محول شده" .

محول کردن این حکم به جامعه بهائی در واقع تائید ویک نوع مسکوت گذاشتن حکم است که نشان می دهد مفهوم حکم قطعی در آموزه های بهائی با اصول انسانی در تعارض است. در هیچ جامعه ای چنین مرسوم نبوده که امور به این مهمی به مردم تفویض شود .

متاسفانه شاهدیم که امروزه خانواده بهائی با چنین قوانینی در معرض آسیب ها و نا امنی های بسیارجدی قرار دارد بطوری که اشخاص بهائی در کانون خانواده به جای تجربه مفاهیم مثبتی چون محبت، همدلی، ایثار و... ، خشونت جنسی را توسط نزدیکان واعضای خانواده تجربه می کنند . حال این سوال در ذهن هر انسان آزاده ای متصور می شود که در آموزه های بهائیت حق انسانی زنی که مورد تجاوزخویشان نزدیک خود قرار گرفته و می گیرد چه می شود ؟ اگر هم به دستورات بیت العدل توجه نماید و به سران تشکیلات مراجعه کند حیثیت بر باد رفته را چگونه می تواند بدست آورد ؟ آیا به این حساب می توان به عدالت، حقیقت و یا انسانیت رسید ؟ آیا سران تشکیلات با توجه به ورود به قرن بیست ویکم وگسترش دانش بشر در حوزه پزشکی باز هم نیازمند گذر زمان است تا بتواند به یک نتیجه معقول برسد ؟

این دیگر بر می گردد به نتایجی که افراد بهائی که بدون تعصب ، به قوانین ساختگی سران تشکیلات توجه نمایند و خود به پوچ بودن این سازمان جهنمی و شیطانی برسند


بررسی عقاید و احکام فرقه ضاله بهاییت


مقدمه

بهاییت از زمان پیدایش تاکنون کمتراز ۱۷۰ سال سابقه دارد.این فرقه از زمان پیدایش تاکنون، بدون پشتیبانی خارجی هیچگاه زنده و فعال نبوده است و به ترتیب ، روسیه ،انگلیس، آمریکا و اسرائیل در این مدت از این فرقه حمایت کرده اند.ایجاد ادیان و فرق ساختگی، یکی از ترفندهای مرسوم دولت های استعمارگر برای به انحراف کشیدن جریان صحیح دینداری بوده است. در حقیقت هدف کلی این بوده که فرق دست ساز در نهایت جایگزین ادیان الهی شده یا حداقل چهرۀ ادیان الهی را مشوش سازند.زمینه های بهاییت را باید در فرقۀ شیخیه ، سپس بابیه بررسی کرد . در این مختصر گذری اجمالی به عقاید و احکام بهاییان می اندازیم.

گذری بر عقاید بهائیت
بیشتر عقاید بهائیت در محور بهاء الله است که در اینجا به چند نمونه زیر اشاره می کنیم:
۱٫ شناخت؛ اولین چیزی که بر بندگان واجب شده است، شناخت محل تابش وحی و طلوع امرالله است؛ یعنی معرفت به میرزا حسینعلی بهاء الله که بر اثر این شناخت، اعمال قبول می شوند.
۲٫میرزا بهاء الله  جایگاه خدایی دارد.
۳٫ بهاء، مژده انبیاء گذشته و باب است، یعنی سید علی محمد شیرازی( باب) فقط مژده رسان بهاء الله بود و او با عبارت « من یظهره الله» ، کسی که خدا او را در آینده ظاهر خواهد کرد، به آمدن او بشارت داده است و با آمدن او قیامت نزدیک می شود.
۴٫ اسماء، صفات و افعالی که برای خداوند تبارک و تعالی ذکر می شوند رموزی برای اشخاصی هستند که آنها مظهر الله هستند(یعنی خدا در آنها ظهور کرده است) و گرنه، خداوند، اسماء و صفات و افعال ندارد.
۵٫ بهاء الله، احد و واحد است و شریکی در ملک برای او نیست؛ چرا که خداوند در او ظهور کرده است و این ظهور، برای شناخت بیشتر خداوند است که در حجاب غیب ، از نظرها پوشیده است.
۶٫ بهاییت از همۀ ادیان گذشته بهتر است، چرا که خداوند در بهاء الله ظهور کرده است و ادیان دیگر با ظهور بهاء ، تمام می شوند و به مرحلۀ کمال می رسند.
۷٫ دین اسلام تا آمدن بهاء الله معتبر بود و توسط باب نسخ شده است.
۸٫حضرت بهاء الله، یک معجزه است، زیرا بدون اینکه به مدرسه برود، توانسته الواح مقدس فارسی و عربی را املا نماید.
۹٫ شریعت بهایی، فقط پس از هزار سال قابل تغییراست ؛ یعنی خداوند تبارک و تعالی می تواند بعد از هزار سال در شخص دیگری ظهور کند و دین بهائیت را نسخ کند، همچنانکه با ظهور خود در بهاء، دین اسلام را نسخ کرد.

 

[۱]

در پاسخ به عقاید فوق ، باید گفت :

اولا؛ امّی بودن  بهاء دروغ محض است ، زیرا خود بهاء در یکی از الواح خود، می‏نویسد:

«ان البیان أبعدنی و علم المعانی أنزلنی… و الصرف صرفنی عن الراحه و النحو محاعن القلب سروری و بهجتی».

یعنی: «همانا (یادگیری) علم بیان مرا (از مقصود) دور کرد و علم معانی مرا (از جایگاهم) پایین آورد… و علم صرف مرا از آسودگی بازداشت و علم نحو، شادی و خوشی را از دلم محو کرد»!  [۲]

ثانیا؛در ابتدا ، ادعای الوهیت توسط علی محمد باب شیرازی مطرح شد. سیّد علی‌ محمد در نامه‌ خود به‌ یحیی‌ (صبح‌ ازل) چنین‌نوشت:

«هذا کتاب‌ من‌ اللّه‌ الحیّ القیّوم‌ الی الله الحیّ القیوم قل‌ کلّ من‌اللّه‌ یبدون‌ قل‌ کلّ الی‌ اللّه‌ یعودون. »
این‌ نامه‌ای‌ است‌ از خدای‌ زنده‌و بر پادارندهِ‌ جهان‌ (باب) به‌ سوی‌ خدای‌ زنده‌ و بر پا دارندهِ‌ جهان‌ (صبح‌ازل) بگو همه‌ از خدا آغاز می‌شوند و همه‌ به‌ سوی‌ او باز می‌گردند»!

و بعدا میرزا حسین‌ علی‌ نیز در نوشته‌ای‌ به‌ هادی‌ دولت‌آبادی‌ خطاب‌ می‌کند:
«ظلم‌ تو و امثال‌ تو به‌ مقامی‌ رسید که‌ در قلم‌ اعلیبه‌ این‌ اذکار مشغول. خف‌ عن‌ الله، انّ المبشّر قال: انه‌ ینطق‌ فی‌ کلّ شأن‌انّنی‌ انا الله‌ لااله‌ الا الله‌ ا‌نا المهیمن‌ القیّوم».از خدا بترس، ومبشر (باب) گفته‌ که‌ او (من‌ یظهره‌ الله) همواره‌ و همه‌ وقت‌ چنین‌ سخن‌ می‌گویدکه‌ من‌ خدایم، جز من‌ مهیمن‌ قیوّم‌ خدایی‌ نیست».[۳]

میرزا حسین علی بهاء در این باره  می‏نویسد:  «بشنو آنچه که وحی می‏شود از محل بلا بر سرزمین رنج و سختی (زندان عکا)…  انه لا اله الا أنا المسجون الفرید به درستی که نیست خدایی، جز من زندانی تنها ».[۴]

عبدالبهاء، میرزا حسین علی بهاء را «هویت ذات واحدیت وجود»، یعنی حقیقت ذات یکتای پروردگار معرفی کرده و سپس اضافه می‏کند که این مطلب هیچ تفسیر و تأویل ندارد».[۵]

اشراق خاوری، مبلغ مشهور بهاییان پس از استدلال بر خاتمیت پیامبر اسلام، بیان می‏کند که مقام میرزا حسین علی «ظهور الله» است.[۶]

همین مبلغ بهائی در عظمت شب و روز تولد میرزا  حسین علی بهاء یعنی شب دوم محرم سال ۱۲۳۳ هجری قمری قلم فرسایی نموده و می‏نویسد:« فیه ولد من لم یلد و لم یولد». در آن (شب) زاییده شد کسی که هرگز نمی‏زاید و زاییده نمی‏شود»![۷]

مقام خدایی  داشتن بهاء در کلمات سایر مبلغین بهایی نیز منعکس شده است ، مثلا احمد یزدانی القاب کفرآمیزی را به میرزا حسین علی بهاء نسبت می‏دهد و می گوید:«جمال قدم، مالک الوجود!، مبعث الرسل، أب سماوی، ملک یوم الدین، مکلم الطور!.[۸]

مقام خدایی میرزا حسین علی بهاء از نظر بهاییان پذیرفته شده ، به صورتی که مبلّغ دیگر بهایی  محمد قاینی می گوید:« قبلۀ ما بهاییان، قبر میرزا حسینعلی  در شهر عکاست  که در وقت نماز خواندن، باید رو به قبراو  بایستیم و در قلب متوجه جمال قدم (میرزا حسینعلی) باشیم… زیرا مناجات و راز و نیاز ما با اوست و شنونده‏ای جز او نیست و اجابت کننده‏ای غیر او نیست!» .[۹]

و موارد بسیار دیگری که سراسر کفر و شرک است. باید توجه داشت که مبلغان بهایی در هنگام مناظره قادر به جواب‏گویی نسبت به این مطالب کفرآمیز نیستند، لذا به بیان اینکه او مقام مظهر الاهی است بسنده می کنند ، در حالی که از این کلمات معنای خدایی استنباط می شود.

البته در یک تناقض آشکار ، میرزا حسین بهاء، مقام نبوت یا الوهیت را برای خود محال می داند، و می گوید:«هرگز مظهری اکبر از انبیاء نبوده».[۱۰] و در ادامه اعتراف می کند که« قدری تفکر نما مع آنکه منتهی رتبه تکمیل هیاکل بشریه برتبه نبوت است و اکثر این رتبه بلند اعلی را محال دانسته‏اند».[۱۱]

اکنون به اعتراف‌ یکی‌ از مبلّغان‌ بهاییت‌ – که‌ پس‌ از بیست‌ سال‌ تبلیغ‌  برای این فرقه ، به‌ دین‌ اسلام‌ هدایت‌ شده‌ – می‌پردازیم‌ تا درس‌ عبرتی‌ برای‌ دیگران‌باشد.
عبدالحسین‌ آیتی‌ در کتاب‌ کشف‌ الحیل‌ پرسشی  را از‌ شخصی به نام آواره‌ _ که خود بیست سال بهایی بوده و سپس از این فرقه جدا شده است_ مطرح می کند:
“« آیتی: راستی‌ ذکر الوهیّت‌ بهاء چه‌ صورتی‌ دارد آیا  واقعا او دعوی‌ خدایی‌ کرده‌ است؟
آواره: کلمات‌ او را به‌ دست‌ آورید تا این‌ حقیقت‌بر شما معلوم‌ شود؛ هر چند چنان‌ که‌ گفتیم‌ به‌ ظاهر می‌گویند ادّعای‌ بهاء رجعت‌مسیح‌ و رجعت‌ حسین است، ولی‌ در حقیقت‌ ادّعای‌ او ادّعای‌ الوهیّت‌ است.
اگرکسی‌ سال‌ها در میانشان‌ بماند، به‌ جایی‌ می‌رسد که‌ صریحاً می‌گویند: بهاء خدای‌مطلق‌ است‌ و خالق‌ آسمان‌ و زمین‌ و مرسل‌ رسل‌ است‌ و او است‌ که‌ در طور باموسی‌ کلیم‌ تکلّم‌ کرده، حتی‌ این‌ را در نماز خود تصریح‌ نموده است.[۱۲]

اگر ادّعای‌ الوهیّت‌ را باید حجّت‌ دانست‌ که‌ بهاء،«اننّی‌اناالله(همانا من خدا هستم)»گفته‌ است، اوّلا باید فهمید که‌ (آیا) این‌ ادّعا مشروع‌ است؟ معقول‌است‌ یا نه؟ هر کسی‌ می‌داند که‌ یک‌ بشری‌ که‌ نتوانسته‌ است‌ از هیچ‌ شأ‌نی‌ ازشئون‌ بشریت‌ و از هیچ‌ قانونی‌ از قوانین‌ طبیعت‌ تجاوز کند، این‌ بشر خالق‌سماوات‌ و ارضین‌ نیست.
خالق‌ کل‌ هر چه‌ باشد و به‌ هر وصفی‌ در آیدخواه‌اله‌ باشد و یا طبیعت‌ یا ماده‌ واحده‌ یا جوهر الجواهر یا بسیط‌ الحقیقه‌ یامجهول‌ النعت‌ یا به‌ هر اسم‌ دیگر خوانده‌ شود مقدّس‌ از شئون‌ بشری‌ است.
امااین‌ که‌ بهائیان آیات‌ لقاء  قرآن کریم (مقصود آیاتی‌است‌ که‌ با اخذ به‌ ظاهر آن، می‌توان‌ گفت‌ خداوند قابل‌ دیدن‌ است. مثل‌”یاایّها الانسان‌ انّک کادح‌ الی‌ ربّ کدحاً فملاقیه” [۱۳]‌یا”الی‌ ربّهاناظره[۱۴]” و…) را دلیل‌ بر خدایی‌ بهاء گرفته‌اند، اوّلاً آیات‌ لقاء از‌ آیات‌ متشابه قرآن‌ است‌ که‌ کسی‌ هنوز مقصد اصلی‌ آن‌ را در نیافته است.
و به‌ صورتهای مختلف ، علمای‌ تفسیر در معنی‌ آن‌ سخن‌ گفته‌اند و لذا نمی‌توان‌ به‌چنین‌ آیات‌ قابل‌ تأ‌ویل‌ استدلال‌ کرد. ثانیاً بهاییان نخستین کسانی نیستند که‌خدایی‌ بهاء را به‌ آیات‌ لقاء استدلال‌ کرده‌ اند. قبل‌ از ایشان‌ هم، هرکس‌ دم‌از”انّنی‌ انا اللّه” می‌زده، به‌ همین‌ آیات‌ استدلال‌ کرده، پس‌ استدلال‌به‌ آن‌ آیات‌  متشابه ابداع بهاییان نبوده است .
ثالثاً با فرض‌ این‌ که‌ بگوییم‌آیات‌ لقاء دلیل‌ است‌ بر این‌ که‌ یک‌ روزی‌ خدا دیده‌ شود و مردم‌ او را ملاقات‌کنند، باز دلیل‌ خدایی‌ بهاء نمی‌شود؛ زیرا نه‌ در آیات‌ لقاء تعیین‌ روز شده‌ نه‌تعیین‌ اسم. در صورتی‌ استدلال‌ این‌ها به« بهاء» صحیح‌ بود که‌ خدا فرموده‌ باشد که‌ من‌ درفلان‌ سال‌ و فلان‌ روز در لباس‌ میرزا حسین‌ علی‌ بهاء جلوه‌ می‌کنم‌ و لقای‌ اولقای‌ من‌ است.»
آواره، در پایان‌ این‌ بخش‌ می‌افزاید:
”  خدا سلامت‌ بدارد یک‌ مبلّغی‌ را که‌ مثل‌ خودم‌ به‌ قدر ذرهّ ای‌ به‌ مذهب‌ بهایی‌عقیده‌ ندارد و به‌ اصطلاح‌ امروزه‌ فقط‌ برای‌ خرسواری‌ به‌ نشر این‌ امر مشغول‌است، ببین‌ چه‌ طور مردم‌ را احمق‌ فرض کرده‌اند که‌ یک‌ خدای‌ به‌ آن‌ عظمت‌را که‌ ما معتقد بودیم‌ که‌ حّی‌ و قدیر و سمیع‌ و بصیر است‌ و دارای‌اسماء‌ حسنی، او را در لباس‌ بشر محدودی‌ در آوردند که‌ دقیقه‌ای‌ قادر نبود که‌خود را از یک‌ عارضهِ‌ طبیعت‌ حفظ‌ کند؛ (یعنی‌میرزا حسین‌ علی‌ بهاء که در آخر عمر مریضی سختی داشت)واکنون‌ هم‌ به‌ آن‌ یکی‌ قناعت‌ نکرده، هر روزی‌ می‌خواهند یک‌ بچه‌ خدا و نیم‌ خدابرای‌ مردم‌ بسازند»”.[۱۵]

 

بهائیت با وجود این اعتقادات  و  با وجود قلم فرسایی های بسیار،هرگز نتوانست به این دو مساله پاسخ درستی دهد:

۱٫       معجزه پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم) تنها قرآن نبوده که بهاییان معجزه را در کتاب خلاصه کرده اند ؛بلکه پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم) معجزات دیگری، نظیر شق القمر و… داشته است. حال سئوال این است که معجزۀ بهاء الله به غیر از کتابش چیست؟

۲٫       قرآن کریم ،پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله و سلم) را آخرین پیامبر الهی معرفی کرده و روایات بسیاری از شیعه و سنی به این معنا دلالت می کند.[۱۶]

گذری بر احکام بهائیان

در اینجا برای نمونه به بعضی از احکام بهاییان اشاره می کنیم:
۱٫ نماز صبح و ظهر و شام نه رکعت هستند و  به صورت فرادی خوانده می شوند.[۱۷]

۲٫  قبله بهاییان، قبر میرزا حسینعلی بهاء در شهر عکا، در اسرائیل است .[۱۸]

۳٫کسی که آب ندارد، به جای وضو ، پنج بار می گوید: بسم الله الاطهر الاطهر.[۱۹]
۲٫ هر سال  نوزده  ماه دارد و هر ماه، نوزده روز ؛ پس روزۀ نوزده  روز در آخرین ماه سال(عداء)، واجب است  و عید نوروز، عید فطر است.[۲۰] ( با توجه به مقدس بودن عدد نوزده نزد باب و بهاییان ، تا جایی که تعداد یاران اصلی باب موسوم به گروه حی، به اضافه  خود باب، بر اساس حروف ابجد  نوزده  می شود یعنی: ح = ۸ ، ی = ۱۰، و با خود باب نوزده می شود.)
۳٫ مکان حج زیارت ، محل تولد باب در شیراز(نقطه اولی) یا خانۀ حسینعلی میرزا در بغداد(بیت اعظم) است؛ در همه ایام .[۲۱]
۴٫ ازدواج با بیش از دو زن ممنوع است.[۲۲]

۵٫اردواج موقت، حرام است.[۲۳]

۶٫ بین عقد و زفاف، بیش از یک شبانه روز نباید فاصله باشد.[۲۴]

۷٫ازدواج با زن پدر حرام است و حکم بقیه محارم بیان نشده است، در اقدس، چنین آمده است: ” قد حرمت علیکم ازواج آبائکم…”.[۲۵] اگر چه بهائیان حکمی را که بیان نشده به بیت العدل حواله می دهند، بیت العدل نیز تصمیم در این باره را به عهده خود افراد می داند:”تصمیم گیری در این مورد به عهده خود نفوس مومنه محول شد و در ادامه آمده است؛ آنمعهد اعلی هنوز موقعیت را برای صدور قوانین تکمیلیراجع به ازدواج با اقاربمقتضی نمی داند” .[۲۶]

ممکن است بهائیان بگویند بین اقارب و محارم تفاوت است اما نظر نهائی را در این باره عبدالبهاء، در کتاب مائده آسمانی  ارائه می کند و بیان می دارد هر آنچه حکمش بیان نشده حلال است،  وی  می گوید:

” عدم ذکر در الواح الهینفس جواز است زیرا منهی از نصوص استنباط میشود.”[۲۷]

۸٫ عدم ذکر حرمت همجنس گرایی( لواط) است. حسین علی بهاء در اقدس بعد از ذکر حرمت ازدواج با زن پدر که بیان شد، می گوید” اناّ نستحیی ان نذکر حکم الغلمان” یعنی ماحیا می کنیم که حکم پسران را بیان کنیم!.[۲۸]

برای چه در  بیان حکم همجنس گرایی  خجالت کشیده و حکم آن را بیان نمی کند؟ وی در ادامه می گوید:” لا ترتکبوا مانهیتم عنه فی هذا اللوح”و هر آنچه را در این کتاب، از آن ممنوع شده اید مرتکب نشوید .[۲۹] و طبیعی است که از این عمل در اقدس نهی نشده است.

اگر چه عبدالبهاء ، در گنجینه احکام، صفحه ۲۶۷، این عمل را حرام اعلام کرد، اما همانطور که گذشت  وی در کتاب مائده آسمانی، که بعد از گنجینه احکام نوشته شده است، هر آنچه حکمش بیان نشده را مباح می داند و می گوید: “عدم ذکر در الواح الهینفس جواز است، زیرا منهی از نصوص استنباط میشود.”[۳۰]

همچنین بنا به مشاهدات فضل الله مهتدی معروف به صبحی کاتب عبدالبهاء ، شوقی افندی جانشین عبدالبهاء، این عمل را انجام می داده است.[۳۱]و در توجیه کار خود بیان می داشته که حکم این عمل بیان نشده است!.

ناصر افندی، پسر خاله شوقی افندی می‏گوید:«از او پرسیدند چرا ترک این حرکات ننگین نمی‏کنی؟ جواب داد: جمال مبارک ( حضرت بهاء) نهی نفرمودند!».[۳۲]

۹ . منی ؛ خون و بول پاک هستند. [۳۳]

۱۰٫ مهریه دختران شهری، ۹۵ مثقال طلا و دختران روستایی ۹۵ مثقال نقره است!.[۳۴]

۱۱٫زمان بلوغ شرعی دختر و پسر ۱۵ سالگی است.[۳۵]

۱۲٫حکم زانی و زانیه،پرداخت نه مثقال طلا به بیت العدل و در صورت تکرار، نوزده مثقال طلاست.[۳۶]

۱۳٫ هرکس اضافه بر مصرف خود داشته باشد ،باید نوزده  مثقال زکات، سالیانه به بیت ا لعدل برای مصرف عمومی به حضرت ولی امر الله تقدیم کند.[۳۷]
۱۴٫ روی منبر نشستن ممنوع است. و باید روی صندلی بنشیند.[۳۸]

۱۵٫ سفر زیارتی ممنوع است.[۳۹]

۱۶٫ حکم جهاد، نسخ شده است.[۴۰]

۱۷٫ ربا جایز است.[۴۱]

۱۸٫ پوشیدن ابریشم برای مردان و تراشیدن ریش اشکال ندارد.[۴۲]

۱۹٫ مرده ها باید در بلور، سنگ های قیمتی و چوب های محکم و لطیف و با انگشتر منقش به اسم بهاء، دفن شوند.[۴۳]
با توجه به حمایت های علنی استکبار و ادعاهای  بهاییت، باید بگوئیم بهائیت، دین نیست، بلکه نقشۀ استعماری  برای ضربه زدن به امت اسلامی و برای غلبه بر کشورهای اسلامی است. زیرا دیگر مبارزه با ظلم، جهاد، امر به معروف و نهی از منکر و … مفهوم خود را از دست می دهد.

 

 


[۱].احمد شبلی، مقارنه الادیان الیهودیه ، قاهره ، مکتبه النهضه المصریه، چاپ سوم، ۱۹۷۳ م، ص ۳۳۱؛ر.ک. بهرام افراسیابی ،تاریخ جامع بهائیت، ص ۳۴۵٫

[۲]. مجموعۀ الواح مبارکه، اثر بهاءالله ، چاپ قاهره  ۱۳۳۸ق، ص ۵٫

[۳]. ر. ک. اشراقات( مجموعه الواح بهاء) چاپ سنگی، ص‌ ۱۵۸وصص‌ ۹۰، ۱۹۴، ۲۴۰ و ۲۶۵٫

[۴]. میرزا حسین علی نوری،ناشر مبین ص ۲۲۹، چاپ جدید.

[۵]. تاریخ صدرالصدور ص۲۰۷، از قول عبدالبهاء.

[۶]. رحیق مختوم ج ۱ ص ۷۸٫

[۷].عبدالحمید اشراق خاوری: ایام تسعه ص ۲۵٫

[۸]. احمد یزدانی، نظر اجمالی در دیانت بهائی،ص ۷۲٫

[۹]. محمد قاینی، دروس الدیانه ،ص ۱۹٫

[۱۰]. میرزا حسین علی نوری: ایقان ص۱۵۹٫

[۱۱]. میرزا حسین علی نوری، بدیع ،ص ۱۱۹٫

[۱۲].کشف‌ الحیل ، چاپ‌ ششم ،ج۱، ص   ۵۵ – ۵۶٫

[۱۳]. اىانسان،تودرراهپروردگارترنجفراوانمى‏کشىپسآنراخواهىدید، انشقاق  آیه۶٫

[۱۴].به سوىپروردگارشاننظرمى‏کنند.قیامه ،۲۳٫

[۱۵]. عبدالحسین آیتی، چاپ ششم ، ۱۳۲۶چاپخانه نقش جهان،ج۱ ،ص ۵۷ و ۵۸٫

[۱۶].ر.ک. جعفر سبحانی،خاتمیت،ناشر موسسه سیدالشهدا(ع)، قم،۱۳۶۹؛ محمد اسحاق عارفی، خاتمیت و پرسشهای نو،دانشگاه علوم اسلامی رضوی ،۱۳۸۶٫

[۱۷]. آیین باب ص ۹۳؛ اقدس ص ۳ ، س ۱۵

[۱۸]. دروس الدیانه ، درس نوزدهم.

[۱۹]. اقدس ص ۵ س ۲٫

[۲۰]. دروس الدیانه؛ درس ۲۳٫

[۲۱]. گنجینه احکام ص ۵۳٫

[۲۲]. آیین باب ص ۹۴٫

[۲۳]. گنجینه احکام ،ص۱۴۲٫

[۲۴]. احمد یزدانی ، نظر اجمالی در دیانت بهائی ،تهران ۱۳۵۰ ش، ص ۷۵٫

[۲۵]. اقدس ص ۳۰ س ۱۰٫

[۲۶].انوار هدایت صفحه ۴۸۷ حکم ۱۲۸۹ در موضوع ازدواج.

[۲۷]. عبدالحمید اشراق خاوری،مائده آسمانی ، موسسه چاپ مطبوعات امری،۱۲۹ بدیع ،ج ۲ ،ص ۴۲٫

[۲۸]. اقدس ص ۳۰ سطر ۱۰٫

[۲۹].همان.

[۳۰]. عبدالحمید اشراق خاوری، همان ، ج ۲، ص ۴۲٫

[۳۱]. فضل الله مهتدی صبحی کاتب عبدالبهاء ، خاطرات انحطاط و سقوط به اهتمام علی امیر مستوفیان ،چاپ اول ؛ ۱۳۸۴،نشر علم ،ص ۸۹٫

[۳۲]. فتح اله مفتون یزدی، باب وبهاء چه می گویند چاپ حیدرآباد ۱۳۷۰ . ق ،ص ۱۹۶٫

[۳۳].اقدس ص ۲۲ ؛س ۲ -۱۱٫

[۳۴]. بیان باب ۷ از واحد سادس.

[۳۵]. نظر اجمالی، ص ۶۸٫

[۳۶]. اقدس،ص ۱۵ س ۱۲٫

[۳۷]. گنجینه احکام ،ص ۷۲-۸۰ ؛ نظر اجمالی، ص ۳۴٫

[۳۸]. اقدس ،ص ۴۱ س ۸٫

[۳۹]. گنجینۀ احکام، ص ۲۷۲٫

[۴۰]. اقدس ص ۲۲ س ۱۵ ؛ گنجینه احکام، ص ۲۱۷٫

[۴۱]. گنجینۀ احکام، ص ۱۶۱٫

[۴۲]. اقدس، ص ۴۲ س ۴۱٫

[۴۳]. اقدس، ص ۴۴ س ۴٫

 

نویسنده: محمودرضا قاسمی