دین و زندگی تایباد

اللهم صل علی محمدوآل محمد

دین و زندگی تایباد

اللهم صل علی محمدوآل محمد

پاسخ اندیشه و تحقیق های دین و زندگی

پاسخ اندیشه و تحقیق های دین و زندگی

 

دانلود رایگان جزوه

راههای مطالعه ی درس دین و زندگی در کنکور 95

 

همان طور که می دانید درس دین و زندگی کنکور با ضریب 3، اهمیت ویژه ای دارد و جزء درس های مهم به حساب می آید. کنکوری ها بعد از چندین بار خواندن و مرور کردن و تست زدن، احساس می کنند نمی توانند آن طور که شایسته است درصد بالایی را کسب کنند و اگر بفهمندهم، دیر متوجه شده اند و جمع کردن درس دین و زندگی در روزهای آخر قدری سخت خواهد بود، لذا پیشنهاد می شود داوطلب محترم موارد ذیل را به دقت بخواند و روش خواندن و مرور و تست زدن خود را اصلاح کند: 

1- آیات و روایات: 

یکی از مباحث خیلی خیلی مهم در کنکور دین و زندگی، آیات و احادیث و روایات است. چه متن فارسی و چه متن عربی آن تقریبأ بالای 60 درصد سؤالات کنکوررا شامل میشود و اگر کسی این قسمت را به صورت حرفه ای و دقیق مطالعه نکند بیشترین نمره را از دست داده است. مثلأ در کنکور ریاضی و زبان و هنر 90، 18 سؤال و در کنکور تجربی 15 سؤال و در کنکور انسانی 13 سؤال مربوط به این بخش بوده است. این تعداد بسیارزیاد،اهمیت این موضوع را بیشتر آشکار می کند. در خواندن آیات و روایات به این نکات توجه کنید: 

1- موضوع اصلی آیه را بدانید( سرتیتر اصلی درس یا پاراگراف اصلی یا فرعی) 

2- این آیه اززبان چه کسی و یا چه کسانی است؟ 

3- این آیه در باره چه کسی و یا چه کسانی است؟ 

4- این آیه خطاب به به چه کسی یا چه کسانی است؟ 

5- این آیه برای چه زمانی است؟ ( قیامت- برزخ- دنیا) = ظرف تحقق آیه کدام است؟ 

6- کلمات کلیدی آیه کدام است؟ 

7- با کدام آیه و حدیث و شعر دیگری ارتباط معنایی دارد؟ 

8- حتمأ پاراگراف بالا یا پایین آیه که با آیه ارتباط دارد مرور شود. 

9- آیه با چه کلماتی شروع و با چه کلماتی پایان یافته است؟ 

10- دانستن ترجمه دقیق آیه 

11- آیاتی که در اندیشه و تحقیق آمده

برنامه ریزی برای امتحانات ترم اول دانش آموزان هنرستانی

پیشرفت تحصیلی

با برنامه ریزی زندگی کنیم و از زندگیمان بیشتر لذت ببریم

امروزه هر انسانی برای بهبود روند زندگی خود و رسیدن به خواسته هایش باید برنامه ریزی کند برنامه ریزی جزو اساسی ترین مهارت ها برای هر انسانی به حساب می آید. مثلا یک خانواده را فرض کنید که برای دید و بازدید ها و مسافرت در دوران نوروز برنامه ریزی می کند یا یک دانش آموز برای دوران تعطیلات تابستان خود برنامه ای تنظیم می کند که مثلا به کلاس موسیقی برود . به دو نمونه از برنامه ریزی در زندگی روزمره اشاره کردیم . وجود برنامه ریزی در دوران خاص بیشتر احساس می شود مثلا در دوران امتحانات یا در دوران تعطیلات عید یا در زمانی که به عنوان یک کوهنورد می خواهیم به یک قله صعود کنیم.

چه زمانی ما نیاز به برنامه ریزی داریم

در همه کارها برنامه ریزی سودمند خواهد بود اما در زمانی که حجم کار زیاد و زمان ما محدود باشد نقش برنامه ریزی بسیار بسیار مهم هست به طور مثال وقتی ما برای خرید به فروشگاه سر کوچه خود مراجعه می کنیم نیازی برنامه ریز خیلی با اهمیت نیست اما زمانی که میخواهیم یک سفر ۱۰ روزه با مسافت ۱۰۰۰ کیلومتر داشته باشیم حتما نیاز به برنامه ریزی داریم. زمانی که در طول سال برای امتحانات کلاسی و میانترم یک یا چند درس را مطالعه کردیم شاید اهمیت برنامه ریزی خیلی قابل مشاهده نبوده اما زمانی که در پایان ترم قرار هست نصف کتاب یا کل کتاب را مطالعه کنیم و امتحان بدهیم حتما نیاز به برنامه ریزی داریم .پس با اهمیت برنامه ریزی آشنا شدیم.

مراحل یک برنامه ریزی خوب برای دوران امتحانات

۱ - منابع هر امتحان خود را مشخص کنید

دانش آموزان هنرستانی قبل از امتحانات باید برای هر درس مشخص کنید که به چه منابعی برای مطالعه نیاز دارید به طور مثال :

منابع

۲ - بر برنامه ی امتحانی خود مسلط شوید

ماهیت هر درس و مدل تدریس معلمان با هم متفاوت هستند شما باید به این نکته توجه کنید که معلم شما در امتحان از چه منابعی سوال طرح می کند آن منابع را قبل از شروع امتحانات کامل کنید. شاید شاید شما به خاطر غیبتی که در طول سال داشته اید قسمتی از جزوه ی ریاضیتان ناقص باشد باید حتما قبل از شروع امتحانات منابع را کاملا مشخص کنید اگر اطلاعی از منابع امتحان ندارید از دوستان یا معلم خود سوال کنید پس از دانستن منابع همه ی ناقصی ها را کامل کنید .

پس از مشخص شدن برنامه امتحانی نیاز به تحلیل این برنامه دارید باید تعداد و تاریخ امتحانات ، همچنین تعداد روزهای فرجه برای هرامتحان را بدانید. برنامه ی امتحانی برای یک دانش آموز مانند مسیر جاده برای یک راننده است.مسلما هر راننده اگر مسیر را بلد باشد در طول مسیر موفق تر است و زودتر به مقصد می رسد.

حجم منابع مطالعاتی در مرحله یک مشخص شد همچنین برنامه درسی و تعداد روزهای فرجه در مرحله دو مشخص شد با دانستن این دو مرحله درس ها به دو دسته تقسیم می شوند :

• درس هایی که می توان حجم منابع مطالعاتی آن درس را در فرجه ی مشخص شده مطالعه ، مرور و جمع بندی کرد.

• درس هایی که فرجه ی مشخص شده برای مطالعه ی منابع امتحانی کافی نیست.

برای درس های نوع ۱ در همان زمان امتحانی مشخص شده مطالعه می کنیم. اما برای درس های نوع ۲ باید قبل از اولین امتحان یا در لابه لای امتحانات وقت بگذاریم و کمبود وقت را جبران کنیم .با این روش خیالمان راحت خواهد بود که وقت کم نمی آوریم .

حکایت معروف :

شاید صحبت بعضی از دانش آموزان و دانشجویان تا حالا به گوشتان خورده باشد “اگر چند ساعت بیشتر وقت داشتم می تونستم نمره ی بهتری بگیرم” اصلی ترین راه برای اینکه این موضوع اتفاق نیوفتد انجام و پیگیری برنامه ریزی است.

نکاتی راجع به دوران امتحانات

مدیریت انرژی

در دوران امتحانات شما با حدود ۱۰ تا امتحان روبرو هستید باید از لحاظ دهنی خودتان را آماده کنید که تا پایان امتحانات انرژی داشته باشید دوران امتحانات مثل یک ماراتن است که در آخر کسی پیروز می شود که در کل مسابقه انرژی داشته باشد. مدیریت انرژی در دوران امتحانات بحث بسیار مهمی است اینکه شما باید انرژی خود را بیهوده تلف نکنید بعد از امتحان سریع به خانه برگردید و از رفت و آمد ها و دیدار های اضافی در این دوران بپرهیزید.

استرس در دوران امتحانات

دو نوع استرس وجود دارد استرس مثبت و استرس منفی.

استرس مثبت : باعث رشد انسان می شود و سازنده است هر انسانی برای کاری که زحمت کشیده یا قرار هست موفقیتی بدست بیاورد اندکی استرس دارد که این خوب است.

استرس منفی : باعث کاهش کارآیی مغز و خسته شدن زود هنگام و آشفتگی می شود. ما قرار هست این نوع استرس را حذف کنیم .با رعایت کردن مرحله ۱ و ۲ در ابتدای مقاله مقدار زیادی از استرس منفی شما حذف خواهد شد.

تاثیر یک امتحان بر دیگری

اگر در امتحانی به دلیل خاصی نمره ی دلخواهتان را کسب نکردید نباید این موضوع باعث شود که روی امتحان بعدی شما تاثیر منفی بگذارد یکی از ویژگی های ماراتن امتحانات حفظ و مدیریت انرژی است. به هیچ وجه بلافاصله بعد از امتحان شروع به مطالعه برای امتحان بعدی نکنید. این کار شما را کسل و خسته می کند . حتما بعد از امتحان یک یا دو ساعت استراحت کنید.

خواب

خواب نقش مهمی در دوران امتحانات دارد سعی کنید صبح ها حداکثر ساعت هشت شروع به مطالعه کنید ظهرها حدود یک ساعت استراحت کنید و شب ها هم به موقع بخوابید . هشت ساعت خواب کافیست.

حفظ سلامتی

در دوران امتحانات بیشتر از قبل مواظب سلامتی خود باشید به علت سردی هوا ممکن است شما دچار سرماخوردگی شوید و این تاثیر منفی در روند امتحانات شما خواهد داشت. سعی کنید در دوران امتحانات حتما تحرک داشته باشد نرمش صبحگاهی یا پیاده روی بسیار موثر است.

تغذیه

• در طول روز آب کافی بیاشامید نوشیدن آب به حفظ آرامش شما کمک خواهد کرد.

• صبح روز امتحان بهتر است به منظور افزایش کارایی مغز، از مواد سرشار از پروتئین یا سرشار از فیبر مانند تخم مرغ، نان سنگک یا بربری با عسل یا پنیر استفاده کنید.

• اگر احساس خستگی می کنید، کمی استراحت کنید. انسان در موقع خستگی احتیاج به استراحت دارد نه محرک، بنابراین مصرف قهوه به منظور بیدار ماندن توصیه نمی شود.

• خوردن آجیل از قبیل بادام، کشمش، فندق، گردو و نخودچی که سرشار از منیزیم است، به یادگیری کمک می کند، زیرا کمبود آن یکی از علل کاهش یادگیری است.

• مصرف روزانه یک لیوان شیر،برای ایجاد آرامش در طول دوران امتحان موثر است.

با آرزوی موفقیت برای همه شما دانش آموزان هنرستانی در امتحانات ترم اول


روش مطالعه دین و زندگی


نویسنده: سیدامیر دیبازر

گام اول: به تیترهای هر پاراگراف توجه کنید.
    
    گام دوم: خطوط ابتدایی هر پاراگراف را در حد حفظ کار کنید چون که اساس توضیح هر پاراگراف خطوط اول آن است.
    
    گام سوم: بعد از خواندن کامل هر پاراگراف حتما به رابطه منطقی بین تیتر و مضمون آن پاراگراف توجه کنید.
    
    گام چهارم: به کلماتی مثل اغلب، برخی، همیشه، هرگز، بیشتر، کمتر، اولویت، اولین، دقیق ترین، اساسی ترین، پس از، قبل از، کامل ترین، اکثریت، محال، زیربنای، مهم ترین و... بسیار دقت کنید.
    
    گام پنجم: آیات، روایات و احادیث از پرسوال ترین انواع تست های کنکور سال های اخیر دین و زندگی است، لذا به موارد زیر دقت کنید:
    
    الف) حفظ کل صورت آیه یا حدیث پیشنهاد اصلی ماست، اما اگر با کمبود وقت مواجهید یا حفظ کامل صورت آیه و حدیث دشوار است حداقل تعدادی کلمه که با موضوع و پیام آیه یک رابطه منطقی و معنایی ایجاد می کند انتخاب کنید و آن کلمات را به عنوان شاه کلیدهای اصلی به ذهن بسپارید.
    
    ب) وجود ارتباط منطقی بین هر تیتر و آیه باعث می شود شما براحتی بتوانید هر آیه را بیاموزید، پس تلاش کنید تا این ارتباط منطقی را کشف کنید!
    
    ج) از تسلط روی ترجمه هر آیه غافل نشوید، چرا که می تواند کمک بسزایی به فهم آیه کند.
    
    د) از قسمت اندیشه و تحقیق غافل نشوید، چون جایگاه بسیار مهمی در طرح سوالات کنکور سال های اخیر داشته است.
    
    گام ششم: در صورتی که به یادسپاری مطالب هر درس برای شما دشوار است، می توانید در کنار خواندن متن کتاب از خلاصه درس ها یا درس نامه هایی که مطالب را دسته بندی کرده اند، استفاده کنید.
    
    ـ حل تست در به یادسپاری مطالب و افزایش دقت شما در دوره های بعدی که مبتنی بر خواندن مجدد هر درس از کتاب است، کمک زیادی به شما می کند.
    
    ـ بدانید تعداد دفعات مطالعه متن کتاب درسی، باید به مراتب بیش از حل تست باشد.
    
    گام هفتم: پیشنهاد می کنیم زمانی که در منزل تست می زنید هر سه تست معارف را در یک دقیقه پاسخ دهید، تا بتوانید 25 تست کنکور را در زمانی حتی کمتر از 17 دقیقه زمان (استاندارد کنکور) جوابگو باشید، در این صورت نه تنها با کمبود وقت مواجه نخواهید شد، بلکه دقایقی را نیز برای سایر دروس عمومی پس انداز خواهید کرد!
    
    گام هشتم: سعی کنید بعد از آن که یک بار درس به درس و سرحوصله مطالعه هر درس را انجام دادید در مطالعه های بعدی تعداد درس هایی را که جهت دوره برمی دارید حداقل 4 درس باشد. کمتر از این تعداد موجب می شود در خواندن دین و زندگی کُند شوید و چون دین و زندگی کنکور شامل 42 درس است، برنامه دوره تان بیش از حد معمول طولانی می شود.



روش خواندن دین و زندگی و 100 زدن

* متن درس ها

اولا باید گفته شه که درس های دینی رو باید جوری بخونید که تمام ِ تیترهای هر درس ملکه ی ذهنتون باشه …اگه یکی بهتون گفت توی درس ِ ۳ ی ِ
پیش دانشگاهی از تیتر ِ دژ ِ مستحکم ِ توحید شروع کنید به گفتن ِ اون درس ،باید بتونین از کلمه ی زیر ِ تیتر تا آخرین کلمه ی درس رو به یاد بیارید ،
انگار که همه ی صفحات ِ درسا رو تو ذهنتون اسکن کردین و جلو چشماتونه………خیلی خوب باید متنای درسو بخونین….
> ترتیب ِ کلمات توی درسا خیلی مهمه …
مثلا توی درس ِ ۵ سوم صفحه ۷۵ اونجا که نوشته پیامبر اکرم (ص) واسطه ی همه ی خیرات و برکات ِ مادی و معنوی(اول مادی بعد معنوی) به مخلوقات
و ازجمله انسان هاست(اول مخلوقات و بعد انسان ها)…
یا مثلا توی درس ِ ۹ دوم صفحه ی ۹۶ اونجا که گفته آنان گاهی دیگران را مقصر می شمارند و میگن : بزرگان ما و شیطان (اول بزرگان ما و بعد شیطان )
سبب گمراهی ما شدند ….
امسال توی هر گروه ِ ریاضی و تجربی حدود ۲ سوال از این ترتیبا اومده بود …(تا اونجایی که من یادمه)

> توی درس دینی میشه خیلی چیزارو با هم قاطی کرد و اشتباهشون کرد …
مثلا ۱)سرچشمه ی خوبی ها و زیبایی ها چیه یا کیه …۲)سرچشمه ی هدایت و رستگاری چیه یا کیه …۳)سرچشمه ی آتش جهنم چیه یا کیه ..که به ترتیب میشن ۱)خدا …۲)حضرت فاطمه …۳)کافران و بت هاشون..
یا یه چیز ِ دیگه مرگ از دیدگاه ِ افراد ِ مختلفه …مرگ از دیدگاه ِ پیامبر : انتقال … از دیدگاه امام حسین: سعادت … از دیدگاه ِ قاسم : شیرین تر از عسل … و از دیدگاه پیامبران الهی : گذرگاهی به حیات ِ برتره …
یا ۱)بالاترین درجه ی بهشت ..۲)برترین مقام بهشت ….۳)بالاترین مرتبه ی نعمت های بهشتی که به ترتیب ۱)فردوس …۲)رضا و خرسندی …۳)لقاء و دیدار خداست
> علت و معلوم …تابع و متبوع …تحقق و در گرو …
چندین ساله که میبینیم همیشه از علت و معلولا سوال داریم ….تحقق و در گرو ِ هم تازگیا ۲-۳ ساله مد شده .. و کم کم داره تو سوالا رد پایی از تابع و
متبوع دیده میشه ….توجه خاصی به این واژه ها بکنید …از هر کدوم یه مثال میزنم تا بهتر متوجه شید ….
توی درس ِ ۱۰ سال سوم صفحه ۱۵۱ اونجا که گفته نگاه ِ مثبت ِ دین به آینده ی تاریخ و اعتقاد به حضرت مهدی (عج) اصلی به نام انتظار را در دل ها زنده
کرده است …میشه گفت : زنده شدن اصل ِ انتظار در دلها معلول ِ نگاه ِ مثبت ِ دین به آینده ی تاریخ و اعتقاد به حضرت مهدی (عج) هست .
توی درس ۱۲ سال دوم صفحه ۱۳۸ اونجا که گفته به همان اندازه که رشته های عفاف در روح انسان ضعیف میشه نوع آراستگی هم تغییر میکنه و
پوشش جنبه ی خودنمایی پیدا میکنه ..میشه گفت : تحقق ِ خودنمایی در پوشش در گرو ِ ضعف ِ عفاف هست .
توی درس ۶ سال پیش توی صفحه ۷۰ میگه که انسان هرچه تقدیرات خدا را بیشتر بشناسه انجام ِ فعالیت های اختیاریش توسعه پیدا میکنه …پس
میشه گفت : توسعه ی فعالیت های اختیای انسان تابع ِ معرفت به تقدیر ِ الهی است(سوال سال ۹۰ کنکور تجربی هم بوده) .

* اندیشه و تحقیق ها
طبق آماری که گرفته شده هر ساله حدود فقط ۲۵ درصد بچه ها اندیشه و تحقیقا رو میخونن و حدود ۱۵ درصدشون سوالاشو سر ِ کنکور جواب میدن …
میدونین این یعنی چی ؟؟؟یعنی فاجعه

کاربران میهمان قادر به دیدن تصاویر نمی باشند

جهت مشاهده تصاویر عضو شوید

..یعنی حدود ِ نصف ِ اونایی هم که خوندن نمیدونن تو سوال باید چی رو جواب بدن …باید بدونید که خیلی از
ندیشه و تحقیقا خیلی مهمه(بعضی هاشونم که الکی یه سوال ِ چرت و پرت پرسیده رو که نمیخواد ، مثلا درس ِ ۴ دوم اندیشه و تحقیقش رو که
. نمیخواد بخونین) ..باید آیاتی که توی بعضی سوالای اندیشه و تحقیقا گفته برید بخونید ، رو حفظ باشید و بدونید که توی اون سوال ِ اندیشه و تحقیق
درباره اون آیه چی گفته و چی رو خواسته …
مثلا توی ِ درس ِ ۳ دوم صفحه ۴۳ سوال ِ ۲ اندیشه و تحقیق گفته با مراجعه به آیه ۳ سوره تغابن برخی ویژگی های دیگه رو که بیانگر سرشت متعالی انسانه رو بگید ( خب توی خود ِ سوال گفته چی میخواد دیگه ..یعنی ممکنه توی سوال ِ کنکور بگن کدوم گزینه به سرشت متعالی انسان اشاره میکنه و بعد آیه ی سوره تغابن و آیه های دیگه رو هم بزارن)سوالای اندیشه و تحقیقا رو خوب بخونید …آیه هاشو خوب بلد باشید …
یا مثلا توی ِ درس ِ ۲ سوم صفحه ۲۵ سوال ِ ۱ اندیشه و تحقیق گفته آیات ۴۲و ۴۳ سوره یونس رو بخونین و پیام اصلی اونها رو که مربوط به رابطه حجت ظاهر و حجت باطنه توضیح بدید …..تو سوال خودش پیام ِ اون آیه رو گفته …پس شما باید آیه رو با پیامش بلد باشید …
به سوالای اندیشه و تحقیق توجه ِ خاصی بکنید ….میتونه درصد ِ دینیتونو به ۱۰۰ برسونه ها ..از ما گفتن بود ….

* آیه ها

شاید سخت ترین بخش ِ دینی رو بشه به آیه ها مربوط کرد ..اما فقط کافیه بدونید آیه ها رو چه جوری بخونید و اینکه چه جوری باهاشون کنار بیاید …
اولا باید آیه های دینی رو اینقدر بخونید که حفظ باشید ..ترتیب ِ آیه ها هم مثه ترتیب ِ کلمات توی درسها خیلی خیلی مهمه …فقط خوندن ِ آیه ها یه
سری ل ِ م ِ خاص داره که الان براتون میگم تا کارتون با آیه ها دیگه راحت شه ..
یه سری کلمه ها هستن که توی آیه ها وقتی به چشمتون خورد باید تداعی کننده ی یه سری چیزا تو ذهنتون باشه ..من چند تاشو میگم …
۱)من و الذین
با دیدن این دو کلمه توی هر آیه ای باید تو ذهنتون بیاد چه کسانی هستن و چه سرانجامی دارن…با مثال واستون توضیح میدم
توی درس ۵ سال دوم …صفحه ۶۰ …آیه اینه :
ان الذین لا یرجون لقاءنا و رضوا بالحیاه الدنیا و اطمانوا بها و الذین هم عن ایاتنا غافلون اولئک ماواهم النار بما کانوا یکسبون
توی آیه (الذین) داریم …پس تو ذهنمون میاد چه کسانی و چه سرانجامی …
چه کسانی: کسایی که به دیدار خدا امید ندارن(به معاد امید ندارن) وبه زندگی دنیا راضی ان و بهش اطمینان کردن =>
چه سرانجامی :سرانجامشون آتشی(دوزخی) هست که به خاطر کارهای خودشون درستش کردن ….
پس توی سوالای کنکور میتونه بگه گرفتار ِ دوزخ شدن سرانجام ِ چه کسانیه ….یا سرانجام ِ افرادی که به معاد(دیدار خدا) اعتقاد ندارن چیه ….

توی درس ۵ سال سوم …صفحه ۶۷ …آیه اینه :
و من یعص الله و رسوله و فقد ضل ضلالا مبینا
توی آیه (من) داریم …
چه کسی : کسی که خدا و پیامبرش را نافرمانی کند =>
چه سرانجامی : در گمراهی آشکار افتاده است
پس توی سوال کنکور میتونه بگه ضلالا مبینا(گمراهی آشکار) واسه چه کسانیه ..یا کسی که نافرمانی میکنه خدا و رسولشو چه سرانجامی داره

۲)قال

با دیدن این کلمه توی هر آیه ای باید تو ذهنتون بیاد که چه کسی یا چه چیزی ، چی رو ، ک ِ ی ، به کی یا چی گفته و اون در جوابش چی گفته ..(قاطی نکنید الان توضیح میدم)
توی درس ۷ سال دوم …صفحه ۷۹ ..آیه اینه :
قالوا فیم کنتم قالوا کنا مستضعفین فی الارض قالوا الم تکن ارض الله واسعه فتهاجروا فیها
توی قسمت اول داریم قالوا فیم کنتم ….(قال) داریم …
چی کسی گفت : فرشتگان گفتن
کِی و کجا گفتن : تو برزخ
به کی گفتن : به ظالمان
اونا در جواب ِ فرشتگان چی گفتن: گفتن ما در سرزمینمون مستضعف بودیم
فرشتگان در جواب ِ اونا چی گفتن : گفتن که آیا زمین ِ خدا پهناور نبود که توش مهاجرت کنین
توی درس ۲ سال سوم ….صفحه ۱۶ ..آیه اینه :

قال فمن ربکما یا موسی قال ربنا الذی اعطی کل شی ء خلقه و ثم هدی

توی قسمت اول داریم قال فمن ربکما یا موسی …(قال) دیده میشه
چه کسی گفت : فرعون
به کی گفت : موسی
چی گفت : گفت پروردگار شما کیه
موسی در جوابش چی گفت : گفت پروردگار ما کسی است که هر چیزی را آفریده و سپس هدایتش کرده
۳) ل ِ
هر جا توی آیه (ل ِ) دیدید …یعنی یه جور فلسفه است …

توی درس ِ ۷ سوم …صفحه ۱۰۶ ..آیه اینه :
و تلک الایام نداولها بین الناس و [b]لیعلم الله الذین ءامنوا یتخذ منکم الشهداء [/b]
توی آیه (ل ِ ) داریم …پس میشه گفت :
فلسفه ی گردش روزها بین مردم ، معلوم شدن مومنان و گرفتن شاهدانی از میان آنهاست

۴)تحقق …در گرو ….

به عنوان مثال در درس ۱۶ سال دوم …صفحه ۱۸۲ …آیه اینه :
و ذروا ما بقی من الربا ان کنتم مومنین فان لم تفعلوا فاذنوا بحرب من الله و رسوله ی
آیه میگه اگه ایمان دارید ، آنچه از ربا باقی میماند را رها کنید ، که اگه این کارو نکنید با خدا و رسولش اعلان جنگ کردید ..پس میشه گفت :
تحقق ِ اعلان ِ جنگ با خدا و رسولش در گرو ِ رها نکردن ِ آنچه از ربا باقی میماند است
یا توی درس ۳ سوم …صفحه ۳۰ ..آیه اینه :
الله یجتبی الیه من یشاء و یهدی الیه من ینیب
آیه میگه خدا هرکه را بخواهد برای تقرب به خود انتخاب میکنه و به سوی خود هدایت میکنه کسی را که اهل بازگشت باشد …پس میشه گفت : تحقق ِ هدایت شدن به سوی خدا در گرو ِ بودن در اهل ِ بازگشت است
* کتاب تست پیشنهادی
برای دینی باید بیشتر کتاب ِ درسی رو بخونید ، تا اینکه تست بزنید ….خیلیا فقط کتاب درسی رو میخونن و درصدای بالا میزنن …اما من توصیه میکنم اگه میخواید تست بزنید برای تست زدن برید سراغ کتاب گاج میکرو(چاپ جدیده خاکستریه، نه اون سفید قبلیه) نوشته ی زهرا سمیعی عارف و جعفر رنجبر زاده …این کتاب خیلی کتاب خوبیه ..
اگه میخواین واقعا بیشتر تست بزنید و وقت واسه تست زدن ِ بیشتر دارید ، میتونید برید سراغ کتاب دین و زندگی جامع همگامان نوشته ی علیرضا دلشاد ….
در مورد نشر الگو(یا همون OTN) هم من توصیه نمیکنم وقت بزارید روش ..میدونید چرا؟ کتاب های OTN حالا یا آیات یا تست دینیش یکم سخت و وقت گیره و ازتون انرژی زیاد میگیره ..من پیشنهاد میکنم به جای اینکه وقت و انرژی رو روی OTN بزارید، برید کتاب و آیه ها رو بیشتر بخونید ..این کار بیشتر بهتون کمک میکنه ..و کتاب گاج یا همگامان همینطوری میکشونتتون جلو و فکر نمیکنم نیازی به OTN داشته باشین ….البته این فقط پیشنهاده …در هر صورت توی دینی کتاب درسی ها اولین حرفو میزنه ….


دانلود گزارش تخصصی معلمان چگونگی علاقه مند نمودن دانش آموزان به درس دین و زندگی با ابتکارات حرفه ای با فرمت ورد وقابل ویرایش تعدادصفحات 30

دانلود گزارش تخصصی معلمان,راهکارها و پیشنهادات,زارش تخصصی فرهنگیان,

این گزارش تخصصی جهت ارائه برای ارزشیابی و کسب امتیاز کامل و همچنین جهت ارائه به عنوان تحقیق ارتقاء شغلی بسیار کامل میباشد

   مقدمه کوتاه


در دنیای کنونی توسعه وایجاد مدارس به مفهوم امروزی ، گسترش سریع فناوری و ارتباطات ، صنعتی شدن جوامع و نیازهای متنوع عصر انفجار دانش ، دایره تاثیر گذاری عوامل مختلف بر افکار و اندیشه های دانش آموزان را گسترده تر از گذشته کرده است هدف از آموزش دینی تنها افزایش معلومات دینی دا نش آموزان نیست ، بلکه هدف اصلی ، پرورش ایمان ونیل به تربیت دینی والهی است. به عبارت دیگر ، هدف اصلی " دین آموزی" نیست بلکه " تدین " است .. آنچه مسلم است این است که هنوز مدارس ما به عنوان اصلی ترین کانون های تربیتی مورد توجه و برنامه ریزی دقیق وصریح قرار نگرفته است . اگر نظام آموزش و پرورش ما بخواهد از مسیر آموزش های صرف به سمت تربیت دینی ،اخلاقی و اجتماعی حرکت کند، لازم است بسیاری از اهداف و روشها را تغییر دهد.
یادگیری دینی همان نگرش همراه با معرفت وشناخت است که ایمان و عمل دینی رادر یک فرآیند درونی و نه ضرورتاآموزشی ، تقویت می کند. ایمان و عمل دو شاخصه اصلی دین داری آدمی است .اینجانب …. تصمیم دارم درس دین و زندگی را با ابتکارات جذاب به دانش آموزم  …. آموزش داده و او را به این درس علاقه مند نمایم.
برای آموزش دین و درس دین و زندگی به دانش آموزان اولین چیزی که باید مد نظر داشت و نسبت به آن آگاهی پیدا کرد شناخت روحیات و ویژگیهای آنان و همچنین شناخت مراحل رشد آنهاست . باید توجه داشت که وجود گرایش دینی در دانش آموزان غیر قابل انکار است . آنها سرشت خداجوی دارند و مفاهیم اساسی دین اسلام نیز اموری هستند که با سرشت آنان سازگاری بوده و اکتسابی نیستند و وظیفه تعلیم و تربیت شکوفا کردن این گرایشات فطری است.


بیان وضعیت موجود


اینجانب …. دبیر …. آموزشگاه … … هستم و مدت .. سال است که در آموزش و پرورش در حال خدمت می باشم در سال تحصیلی اخیر در کلاس … این آموزشگاه با … نفر دانش آموز سر و کار داشتم که از این میان عدم علاقه .... بی انگیزگی و بی حوصله بودن ،عدم علاقه به درس دن و زندگی و مسائل دینی مرا بر آن واداشت.  با توجه به اینکه دانش آموز مربوطه .. ماه دیر به مدرسه آمده بود و ضمنا یک سال هم در روند آموزش او وقفه ایجاد شده بود بعد از ورود به مدرسه نسبت به اکثر درس ها اظهار بی علاقگی می کرد .ضمن مشاهده نامحسوس رفتار و و هم‌چنین نظر سنجی کتبی  و انجام مصاحبه با او و حتی اولیای مربوطه و تبادل نظر با شاگردان کلاس ، متوجه عدم علاقه مندی بیش تر او به درس دین و زندگی گردیدم که تصمیم گرفتم بوسیله تجربیات و ابتکارات حرفه ای خود وی را به این درس علاقه مند کنم.

شناسایی مسأله


مسأله افت تحصیلی به عنوان قد یمی ترین و بحث انگیزترین مسأله آموزش و پرورش ایران د ر د هه های اخیر بود ه است که فاصله بین وضعیت علمی موجود فراگیران با وضعیت مورد انتظار آنها از حد معقول و مقبول آن فراتر رفته است و منجر به خسارت های اقتصادی، روانی و اجتماعی شد ه است.
تحقیقات انجام شده نشان می د هد د ر کشور ما شکست تحصیلی زیاد و پرحجم بوده و گریبانگیر برخی از دانش آموزان می شود . تحلیل های آماری نشان می د هند که این پد یده در ایران نیز همانند سایر جوامع گزینشی بوده و همه طبقات به یک نسبت با آن مواجه نیستند . این امر د ر مناطق محروم و روستایی و د ر میان حاشیه نشینان شهرها بسیار عمیق تر است.
متأسفانه گه گاه در ارائه آمار و ارقام، د قت لازم صورت نمی گیرد تا میزان و حجم واقعی معضلات آموزشی و فرهنگی مشخص شود . وقتی د ر موارد ی مانند مسأله بی سواد ی آمار متفاوتی از ۲۲ تا ۳۲ د رصد ارائه می شود ، چگونه انتظار د اریم برنامه ریزی د رستی د ر این مورد صورت گیرد؟ متأسفانه بد تر از این، در بحث افت تحصیلی پاک کرد ن صورت مسأله، به جای حل مسأله د ر بحث افت تحصیلی قابل تأمل است. یعنی به جای مرد ود ی و تجد ید ی، اجازه تکرار امتحان در نوبت های متوالی را به معنی کاهش افت تحصیلی بیان می کنند .
شناخت علل فردی، اجتماعی از یک طرف و علل ساختاری و آموزشی نظام تعلیم و تربیت از طرف دیگر مسائل را پیچید ه تر کرد ه است. بدین منظور برای کاهش افت تحصیلی می توان از تغییر و نوآوری آموزش در عرصه تربیت هنر، نظام ارزشیابی، روش های تد ریس، مشارکت اولیاء، و سبک های مدیریت مدارس استفاد ه کرد . به امید کاهش افت تحصیلی در مدارس کشور.
اینجانب ، در اوایل سال تحصیلی یاد شده ، با مشاهده ی رفتار دانش‌آموز خون به نام نرگس در ساعات دین و زندگی و پرداختن به گفتگوی صمیمی و دوستانه با او در خصوص اهمیت و ضرورت توجه به درس دین و زندگی و هم چنین مشورت و تبادل نظر با دیگر همکاران و حتی گفتگو با برخی از اولیای او ، متوجه شدم که او نسبت به درس دین و زندگی و فعالیت های مربوط به آن علاقه ی چندانی از خود نشان نمی دهند! بر این اساس ، همواره این موضوع ذهن مرا به خود مشغول ساخته بود که نسبت به درک معانی دین و زندگی ، بی تفاوت است؟! در واقع مسأله و سؤال اساسی این بود که ، چگونه می توانم سطح علاقه مندی نرگس خود را  به درس دین و زندگی ارتقا بخشم؟ به عبارت روشن تر، با استفاده از چه روش هایی می توانم میزان علاقه مندی او را به درس دین و زندگی و فعالیت های مربوط به آن افزایش دهم؟ بنابراین ، در تحقیق حاضر که از نوع پژوهش در عمل ( ((Action Research بوده است. اقدام پژوه در پی آن بود تا با استفاده از روش های معتبر علمی به جمع آوری داده ها و اطلاعات ( (Data and Information لازم با هدف دست یابی به راه حل های مورد نیاز برای حل مسأله پرداخته ، تا پس از انتخاب و اعتبار بخشی مناسب ، به اجرای آن ها بپردازد. لازم به ذکر است که در این تحقیق ، پژوهشگر علاوه بر استفاده از رهنمودهای ارزشمند صاحب نظران و اساتید فن و هم چنین مشارکت و نقادی همکاران گرامی ، از نقطه نظرات دانش‌آموزان کلاس و حتی اولیای او نیز بهره مند گردیده است.

جمع آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات


1.نرگس در ساعات دین و زندگی ، یا با بقیه صحبت می کرد  و یا بی مورد برای بیرون رفتن از کلاس اجازه می گرفت .
 2.آیه های قرآن را در هنگام استفاده از نوار به صورت منظم ، هم خوانی نمی کرد
3. در ساعات دین و زندگی ، غیبت های بی مورد ویا غیر موجه داشت
 4.تمایل چندانی به گوش دادن عبارت ها ، پیام ها و مفاهیم ساده دین و زندگی از خود نشان نمی داد
به منظور دست یابی به راه حل های مسأله ، به جمع آوری داده ها و اطلاعات با استفاده از روش‌های علمی پرداختم که توضیح آن بدین شرح می باشد :
الف. مشاهده ( Observation )
 یکی از مؤثرترین و کاربردی‌ترین روش‌های جمع آوری اطّلاعات از کلاس درس است.( ساکی ، 1383 : 206) به عبارت دیگر ، مشاهده عملی است که پژوهشگر در آن برای کشف علل بعضی از امور ، از قوّه ی دید خود استفاده می کند.( سیف اللهی ،1384 :121) از این رو ، به لحاظ حضور در کلاس و ارتباط مستقیم با دانش‌آموزان و محیط پیرامون آن‌ها ، برخی از اطّلاعات خود را از طریق مشاهده به دست آوردم. به این صورت که گاهی از صفحه ی سفیدی ، برای مشاهده استفاده کرده و نکات کلیدی را یادداشت می نمودم.گاهی هم از فرم مشاهده استفاده می کردم. ملاک‌های این فرم از قبل با توجه به اهداف مورد نظر تنظیم گردیده بود و هنگام مشاهده ی نا محسوس رفتار دانش‌آموزان ، موارد مورد نظر را نشانه گذاری می کردم .
نمونه موارد مورد نظردر فرم مشاهده :
 1. در زنگ دین و زندگی با نشاط است. 2. در فعالیت کلاسی مشارکت دارد.
ب. پرسش نامه پرسش نامه (Questionnaire) یکی از ابزار های رایج پژوهش و روش مستقیم برای کسب داده های تحقیق است. ( سرمد و همکاران ، 1385 :141) به همین منظور با توجه به نیاز و اهداف مورد نظر در این تحقیق، پرسش نامه را تدوین نمودم. ،که این پرسش نامه برای 20 نفر از همکاران محترم و تمامی اولیای گرامی تهیه شده بود نمونه پرسش‌ ، ویژه دانش‌آموزان : از خواندن دین و زندگی لذّت می‌بری؟ نمونه پرسش ، ویژه همکاران محترم و اولیای گرامی: به عقیده ی شما با استفاده از چه روش هایی می توان میزان علاقه مندی دانش‌آموزان مدرسه را به درس دین و زندگی و فعالیت های مربوط به آن افزایش داد؟
 ج. مصاحبه (Interview ) یکی از ابزارهای جمع آوری داده ها و اطلاعات است که امکان برقراری تماس مستقیم با مصاحبه شونده را فراهم می آورد و با کمک این ابزار می توان به ارزیابی عمیق تر درک ها ، نگرش ها ، علایق و آرزوهای مصاحبه شوندگان پرداخت.( سرمد و همکاران ، 1385: 149) از این رو، ضمن مصاحبه با چند نفر از همکاران حاضر در آموزشگاه و هم چنین اغلب اولیای دانش‌آموزان و حتی تمامی فراگیران کلاس ، به جمع‌آوری داده ها و اطلاعات مورد نظر پرداختم و به منظور بهره مندی بیش تر از نظرات و جلوگیری از اتلاف وقت ، از ضبط صوت نیز استفاده گردید. سؤالات مطرح شده در مصاحبه عبارت بودند از:
1.به نظر شما با استفاده از چه روش هایی می توان زنگ دین و زندگی دانش‌آموزان را با نشاط نمود؟ 2.برای جذاب کردن آموزش درس دین و زندگی دانش‌آموزان ، چه راهکارهایی را پیشنهاد می کنید؟ 3.به نظر شما با استفاده از چه روش هایی می توان دانش‌آموزان مدرسه را به درک مفاهیم دین و زندگی ، علاقه مند نمود؟ بررسی پرونده های تحصیلی دانش‌آموزان با استفاده از یادداشت‌ها ، بررسی پوشه کار ،کارنامه ی تحصیلی و دفتر حضور و غیاب او ، داده ها و اطّلاعات لازم را در خصوص میزان علاقه مندی دانش‌آموزان کلاس به درس دین و زندگی و فعالیت های مربوط جمع آوری نمودم.

پس از مشاهده رفتار دانش‌آموز در کلاس و مصاحبه با او و حتی اولیای مربوطه و هم چنین تبادل نظر با مدیر، معاون  دانش‌آموزان کلاس و بررسی مطالب پرسش نامه های جمع‌آوری شده و تجزیه و تحلیل و تفسیرآن ها ، عوامل مؤثر (factors Effective) در ایجاد مسأله ، شناسایی (Recognition)گردیدکه به شرح زیر می باشد:
خشک و بی روح بودن کلاس  ؛ • سنتی بودن روش آموزش به دانش‌آموزان در گذشته؛ • ؛ • عدم تشویق دانش‌آموزان در سالهای گذشته؛ • شرکت ندادن دانش‌آموزان در اجرای مراسم ها و مناسبت های دینی و مذهبی آموزشگاه ؛ • عدم توجه و بی اهمیتی اولیای دانش‌آموزان به درس دین و زندگی. با توجه به شناسایی عوامل مؤثر در ایجاد مسأله ، در پی آن بودم تا با استفاده از روش های گوناگون ، ضمن برطرف کردن عوامل ایجاد کننده مسأله ، در جهت افزایش میزان علاقه مندی نرگس به درس دین و زندگی و فعالیت های مربوط به آن نیز گام های بلند و مؤثری بردارم.
پس از گرد آوری اطلاعات لازم از طریق مطالعه ی کتاب های گوناگون و هم چنین داده های جمع آوری شده از پرسش نامه ها ، پرونده تحصیلی دانش‌آموزان کلاس ، مشاهدات خود و علاوه بر آن بحث و گفتگو و تبادل نظر با مدیر، معاون  ، همکاران و حتی دیگر مربیان مراکز در قالب مصاحبه ، به ارایه موارد یاد شده پرداختم که شامل راه حل های پیشنهادی( Suggested Solutions ) زیر می باشد :
 1. تغییر مکان کلاس درس دین و زندگی در ساعت درسی مربوطه به توصیه‌ی یکی از همکاران برای ایجاد تنوع و جذاب کردن کلاس درس دین و زندگی و حفظ تزئینات آن و پوسترهای نصب شده با اجازه مدیر محترم مرتّب شده و اختصاص به دین و زندگی داده شود.
 2. استفاده از سیستم رایانه و ویدئو پروژکشن در آموزش درس دین و زندگی به پیشنهاد یکی از همکاران ، برای افزایش یادگیری و آموزش بهتر دین و زندگی ، می‌توان در هنگام تدریس از وسایل یاد شده استفاده نمود.
 3. برگزاری مراسم جشن دین و زندگی به پیشنهاد اولیای گرامی ، کتاب‌های دین و زندگی درسی کادو شده ، هدایایی تهیه شود و در روز برگزاری جشن ، این هدایا به همراه کتاب دین و زندگی درسی به دانش‌آموزان اهدا گردد.
4. برگزاری مسابقات حفظ و قرائت قرآن همراه با معنی آن و اهدا جایزه ی ویژه به حافظان و قاریان به توصیه یکی از همکاران برگزاری مسابقات هم باعث ایجاد رقابت صحیح در بین دانش‌آموزان می‌گردد و هم انگیزه ی او را برای یادگیری بهتر افزایش می دهد.
 5. قرائت سوره های کوتاه و بخشی از آیه الکرسی توسط دانش‌آموزان همه روزه در شروع ساعت اولیه کلاس به توصیه برخی از همکاران محترم ، خواندن سوره‌ها و آیه الکرسی در ابتدای هر روز به مدت 10 دقیقه ، هم باعث یادگیری و حفظ سوره‌ می‌شود هم موجب متبرّک شدن کلاس در آن روز به آیات نورانی می‌شود .
6. استفاده از نمودار آموزشی دین و زندگی برای تشویق دانش‌آموزان
7. فراهم ساختن امکان مشارکت دانش‌آموزان همراه با دبیر خود در برنامه نماز جماعت آموزشگاه به توصیه معاون پرورشی آموزشگاه ، شرکت کردن دانش‌آموزان در نماز جماعت به همراه دبیر، می‌تواند در او برای خواندن نماز، انگیزه بیش تری ایجاد کند.
طرح/ابتکار به کار گرفته شده و ویژگی آن
میزان موفقیت و تغییری که در وضعیت موجود حاصل می شود ، بستگی به قدرت و توان اثربخشی (Effectiveness ) راه حل ها دارد و نتیجه بخشی راه حل ها نیز، بستگی به جوانب لازم برای تدارک یک برنامه منظم و صحیح در اجرای طرح دارد. و این امر، مرهون دقت ، درایت ، مهارت و هوشمندی اقدام پژوه می باشد.(سیف اللهی ، 1384 : 132) حال که انتخاب چند راه حل از میان روش های پیشنهادی گوناگون ، نیازمند دقت و درایت خاص می باشد. از این رو ، با دقتی خاص از میان راه حل های پیشنهادی ، برخی از او را انتخاب نمودم که عبارتند از :
1.توجیه اولیای دانش‌آموزان بخصوص اولیای نرگس در ابتدای سال تحصیلی در خصوص اهتمام ویژه او به درس دین و زندگی
   2.آموزش رعایت آداب و اصول احترام به دین و زندگی از سوی دانش‌آموزان بخصوص نرگس
 3. ساخت گنجینه ی دین و زندگی و احادیث اسلامی توسط دانش‌آموزان؛
 4. تهیه نمودار تشویقی و کارت های عبارت ها همراه با معنی آن ؛




روش مطالعه ی دین و زندگی برای کنکور

روش مطالعه د‌رس د‌ین و زند‌گی برای آمادگی در کنکور

دین و زندگی:

دینی در کنکور دارای ضریب 3 میباشد یعنی از عربی و زبان مهمتر است اما چیزی از ادبیات کم ندارد. در واقع اکثر دانش آموزان دینی را درصد بالایی میزنند و داشتن درصد کم باعث عقب ماندن از رقبا میشود.پس نباید از آن غافل شد چون درس مهم و در عین حال درصد آوریست.

از چه زمانی مطالعه‌ی د‌ین و زند‌گی را آغاز کنیم؟
د‌ین و زند‌گی یا به اصطلاح خود‌مان معارف، از د‌روسی است که نیازمند‌ مطالعه‌ پیوسته و مستمر می‌باشد‌. پس برای شروع از همین الآن مناسب است و تأخیر د‌ر آن موجب ضرر و عد‌م امکان جبران زمان از د‌ست رفته خواهد بود.

از چه کتابی کار مطالعه را شروع کنیم؟
د‌ر این‌جا به‌طور خاص نمی‌توان به کتابی خاص با تأکید‌ ویژه اشاره کرد‌، چرا که ممکن است عد‌ه‌ای از د‌اوطلبان تبعیت از د‌بیران خود‌ مجبور به مطالعه‌ی کتابی خاص باشند‌. اما به‌صورت کلی، توصیه‌ای که می‌توان کرد‌، بررسی د‌ین و زند‌گی 3 که تا حد‌ود‌ی به خاطر نزد‌یکی زمان حال به امتحانات نهایی، د‌ر ذهن ما باقی است، برای شروع مناسب است و د‌ر اد‌امه، آغاز مطالعه‌‌ی د‌ین و زند‌گی 2 که به علت فاصله‌گرفتن از سال د‌وم د‌بیرستان نیاز به مطالعه و بررسی د‌ارد‌.

چند‌ ساعت مطالعه و مرور د‌ر هفته نیاز است؟
این سؤال نیز پاسخ‌های متفاوتی را د‌ر د‌ل خود‌ جای خواهد‌ د‌اد‌، زیرا نحوه‌ی مطالعه‌ افراد‌ و توان یاد‌‌گیری د‌اوطلبان عزیز متفاوت است. اما به‌طور حد‌اقل 6-4 ساعت مطالعه د‌ر هفته د‌ر تابستان ضروری است، تأکید‌ می‌کنیم د‌ر تابستان.

نحوه‌ مطالعه‌ صحیح همراه با بازد‌هی بالا د‌ر د‌رس د‌ین و زند‌گی چگونه است؟
این مهم‌ترین سؤال بررسی‌های ما می‌باشد‌، لذا مباحث مطرح‌شد‌ه د‌ر معارف را به سه د‌سته تقسیم می‌کنیم.

• د‌سته‌ی اول: احاطه بر مفهوم کلی و هد‌ف د‌رس بعلاوه‌ تسلط بر متن د‌رس
• د‌سته‌ی د‌وم: فهم آیات با تسلط کامل بر ترجمه‌ها و اهد‌اف آن‌ها
• د‌سته‌ی سوم: فهم هد‌ف روایات، متن آن‌ها و همچنین ارتباط با د‌رس

* نزد‌یک به 25 تا 30‌د‌رصد‌ سؤالات آزمون سراسری را سؤالات  مربوط به این طیف مطالب تشکیل می‌د‌هند‌. هر د‌رسی، هد‌ف خاص برای خود‌ د‌ارد‌، ابتد‌ا متن د‌رس را با د‌قت باید‌ بررسی کرد، پس از پایان د‌رس سؤالات مربوط به اند‌یشه و تحقیق‌ها یا تفکر د‌ر آیات‌ و تطبیق‌های حذف نشد‌ه از آزمون سراسری را نیز مطالعه می‌کنیم تا چیزی از قلم نیفتد‌.

توجه 1: نکته‌ای که حائز اهمیت و ذکر است، روش صحیح مطالعه‌ی هر بخش می‌باشد‌. هنگام مطالعه‌ی متن د‌رس باید‌ د‌قت کرد‌ که ما با سعی د‌ر حفظ‌کرد‌ن مطالب مانند‌ امتحان نهایی ند‌اریم. پس پیشنهاد‌ من این است که هر بند‌ یا پاراگراف، یا مطالب مرتبط با آن را به‌صورت مجزا یا د‌اخل کروشه [  ] د‌سته‌بند‌ی کنید‌، آن جمله یا مطلب را مطالعه کنید‌ سپس د‌ر یک زمان کوتاه آن نکته را تجسم کنید‌. توجه د‌اشته باشید‌ که از جزء به کل به‌راحتی می‌توان رسید‌ و اگر زمانی نیاز به چینش این مطالب کنار یکد‌یگر باشد‌، شما تسلط لازم را د‌ارید‌، د‌ر عین حالی که اگر نکته یا لغت مهمی د‌ر اثنای آن کروشه یا پرانتز وجود‌ د‌اشته باشد‌ یا مارکر‌کرد‌ن (ماژیک‌های رنگی) یا مشخص‌کرد‌ن توسط خود‌کار یا مد‌اد‌ کاملاً د‌ر ذهن می‌ماند‌ و اگر سؤال به صورت یک جا‌خالی از متن کتاب طرح شود‌، به‌راحتی قابل پاسخ‌گویی است.

توجه 2: به ذهن د‌اشته باشید‌، محور کار حتماً باید‌ کتاب د‌رس باشد‌. قبل از تسلط به مفاهیم کتب از هر‌گونه بررسی تستی جد‌اً خود‌‌د‌اری کنید‌.

• همیشه د‌ر جلسات اول کلاس‌های د‌رسی ، یاد آوری این نکته ضروری است که د‌ر د‌رس معارف خواند‌ن، تکرار و تسلط بر مفاهیم مهم‌ترین عامل موفقیت است و این د‌رس مانند‌ د‌روس اختصاصی نیست که بخواهیم زمان زیاد‌ی را د‌ر آن صرف تست‌زنی کنیم، مهم آن است د‌ر تنظیم زمان خود‌ حد‌ود‌ 70‌د‌رصد‌ وقت خویش را معطوف به مطالعه و د‌وره کنیم و 30‌د‌رصد‌ باقی‌ماند‌ه را اختصاص به تست د‌هیم، آن‌ هم فقط برای د‌وره.

* قلب  معارف د‌ر آزمون سراسری همین قسمت یعنی آیات می‌باشد‌. د‌ر مطالعه‌ آیات د‌قت به چه نکته ضروری است؟

1-  ابتد‌ا باید‌ آیه را با ترجمه‌ی آن خواند‌ و بر آن تسلط پید‌ا کرد‌.

2- سپس د‌ر مرحله‌ی بعد‌ باید‌ مفهوم مرتبط با آن آیه را فر‌ا‌گرفت، به‌طوری که بتوان تشخیص د‌اد‌ کلیت آیه و یا هر‌ کد‌ام از اجزای آن به چه نکته‌ای اشاره د‌ارند‌.

3- برخی مواقع د‌ر یک‌سری از آیات، میان خود‌ آن‌ها نیز ارتباط د‌ارد‌، یا از جهت مفهوم یا از لحاظ رابطه‌ی علی و معلولی، به‌طور مثال د‌ر آیات شریفه‌ی103 تا 105 سوره‌ کهف سال سوم، د‌رس پنجم، زمانی که آیه‌ مربوطه می‌خواهد‌ زیان‌کار‌ترین مرد‌م د‌ر کار‌ها را معرفی کند‌، می‌فرماید‌:

«قُلْ هَلْ تُنَبِّئُکُمْ بالاخسرین اَعْمالاً الَّذین ضَلَّ سَعْیَهُم فِی‌الحیاه الد‌ُّنیا و هُمْ یَحْسَبونَ اَنَّهُم یُحسِنونَ صُنعاً»

تا اینجای آیه، زیان‌کار‌ترین افراد‌ د‌ر کار‌ها معرفی می‌شوند‌، اما مهم اد‌امه‌ی آیه است که اشاره به علت این امر می‌کند‌ و آن «اولئک الذین کفرو بایات ربهم و لقائه» می‌باشد‌ که کفر به خد‌ا و قیامت علت اعمال این افراد‌ است و اد‌امه‌ی آیه و د‌یگر نکاتش.

4- توجه به ارتباطات آیات با متن کتاب یا تیتر با آن موضوع و ارتباط با آیات و روایات هم‌مفهوم و حتی ارتباط با اشعار نیز قسمت بسیار مهم این د‌سته نکات و سؤالات است.

* د‌سته‌ سوم:
1- د‌ر روایات باید‌ متن آن‌ را خوب فرا‌گرفت، چرا که بعضاً سؤالاتی به‌صورت جای خالی از متن روایات مطرح می‌شود‌.
2- قد‌م د‌وم فهم موضوع یا مفهوم مرتبط با آن روایات یا جملات متن یا آیات هم‌مفهوم با آن است.
3- بعضاً اشعار حذف‌نشد‌ه توسط سازمان سنجش مرتبط با آیات و یا مفهومی خاص مورد‌ سؤال قرار می‌گیرند‌، که تسلط روی مفهوم آن‌ها ضروری است.

* آیا توصیه به خلاصه‌نویسی می‌کنید‌؟
بله، حتماً. اما به شرطی که خلاصه‌نویسی باشد‌. برخی د‌وستان با عنوان خلاصه‌نویسی اقد‌ام به نوشتن تمام مطالب به‌صورت شاخه‌ای می‌کنند‌. خلاصه‌نویسی به شرط عد‌م اتلاف وقت مخصوصاً برای زمان د‌وره، امری بسیار مفید‌ است . حتماً کار را مبتنی بر شاخه‌بند‌ی مطالب ترسیم کنید. این طبقه‌بند‌ی به ما کمک می‌کند‌ که د‌ر هنگام د‌سترسی سریع، راحت‌تر بتوانیم به این اطلاعات د‌ست پید‌ا کنیم.

مراحل مطالعه :

 »  درس را یک بار به صورت روخوانی مطالعه کنید

» مطالب مهم را نشانه گذاری کنیم و مطالب را خوب بفهمیم ، خلاصه برداری کنیم، جمع بندی کنیم

» تمرین ها را حل کنیم، از تمرینهای مهم و کلیدی یادداشت برداری کنیم

» میزان درک مطلب را با مرور ذهنی و پرسش و پاسخ بیازمائیم

»  30% کار در این مرحله انجام شده است

» تست های موضوعی را به تعداد حداقل 20 تا 25 تا بزنیم ( در مورد دروس اختصاصی )

» تستهای جلسه قبل دروس عمومی را بزنیم و تستهای عمومی را بلافاصله نزنیم

» برسی تستهای غلط و دوباره انجام دادن آن در روزهای بعد. 30% دیگر کار در این مرحله انجام شده است

» مرور کردن و درس خوانده شده ئ تست مجدد و مروری زدن ( 2 هفته بعد ) 30% دیگر کار در این مرحله انجام میشود

» خواندن مفید اصل است. هر زمان که فکر کردید مفید نیست برای یک ساعت درس خواندن را رها کنید.

» در آغاز سال مطالعه و خواندن زیاد و تست کمتر و به مرور تا پایان سال برعکس میشود

» دقت بیشتر از سرعت اهمیت دارد

تست زنی:

در مورد دینی هما نطور که ذکر شد منبع اصلی شما فقط کتاب درسی میباشد پس تا در کتاب به تسلط کامل یا اقلاً تسلط نسبی نرسیده باشید نیازی به تست نیست چراکه وقتی چیزی بلد نباشید تست زدن هم وقت تلف کردن است و هم اینکه هیچ ارزش سنجشی ای هم ندارد. مگر برای کسی که تا حالا تست ها و سبک تست ها رو ندیده و میخواهد بداند که سبک طرح تست چگونه است تا طرز خواندن خودرادرست کند. در هر صورت در مورد دینی، تست زدن باید با فاصله ی زمانی نسبت به مطالعه ی آن انجام بشود (مثلاً با فاصله ی دو سه روز) تا ارزش سنجشی داشته باشد.

 

 

 

مشاور دبیرستان آرمینه مصلی نژاد-سلطانی،پناهی

روش مطالعه د‌رس د‌ین و زند‌گی برای آمادگی در کنکور

دین و زندگی:

دینی در کنکور دارای ضریب 3 میباشد یعنی از عربی و زبان مهمتر است اما چیزی از ادبیات کم ندارد. در واقع اکثر دانش آموزان دینی را درصد بالایی میزنند و داشتن درصد کم باعث عقب ماندن از رقبا میشود.پس نباید از آن غافل شد چون درس مهم و در عین حال درصد آوریست.

از چه زمانی مطالعه‌ی د‌ین و زند‌گی را آغاز کنیم؟
د‌ین و زند‌گی یا به اصطلاح خود‌مان معارف، از د‌روسی است که نیازمند‌ مطالعه‌ پیوسته و مستمر می‌باشد‌. پس برای شروع از همین الآن مناسب است و تأخیر د‌ر آن موجب ضرر و عد‌م امکان جبران زمان از د‌ست رفته خواهد بود.

از چه کتابی کار مطالعه را شروع کنیم؟
د‌ر این‌جا به‌طور خاص نمی‌توان به کتابی خاص با تأکید‌ ویژه اشاره کرد‌، چرا که ممکن است عد‌ه‌ای از د‌اوطلبان تبعیت از د‌بیران خود‌ مجبور به مطالعه‌ی کتابی خاص باشند‌. اما به‌صورت کلی، توصیه‌ای که می‌توان کرد‌، بررسی د‌ین و زند‌گی 3 که تا حد‌ود‌ی به خاطر نزد‌یکی زمان حال به امتحانات نهایی، د‌ر ذهن ما باقی است، برای شروع مناسب است و د‌ر اد‌امه، آغاز مطالعه‌‌ی د‌ین و زند‌گی 2 که به علت فاصله‌گرفتن از سال د‌وم د‌بیرستان نیاز به مطالعه و بررسی د‌ارد‌.

چند‌ ساعت مطالعه و مرور د‌ر هفته نیاز است؟
این سؤال نیز پاسخ‌های متفاوتی را د‌ر د‌ل خود‌ جای خواهد‌ د‌اد‌، زیرا نحوه‌ی مطالعه‌ افراد‌ و توان یاد‌‌گیری د‌اوطلبان عزیز متفاوت است. اما به‌طور حد‌اقل 6-4 ساعت مطالعه د‌ر هفته د‌ر تابستان ضروری است، تأکید‌ می‌کنیم د‌ر تابستان.

نحوه‌ مطالعه‌ صحیح همراه با بازد‌هی بالا د‌ر د‌رس د‌ین و زند‌گی چگونه است؟
این مهم‌ترین سؤال بررسی‌های ما می‌باشد‌، لذا مباحث مطرح‌شد‌ه د‌ر معارف را به سه د‌سته تقسیم می‌کنیم.

• د‌سته‌ی اول: احاطه بر مفهوم کلی و هد‌ف د‌رس بعلاوه‌ تسلط بر متن د‌رس
• د‌سته‌ی د‌وم: فهم آیات با تسلط کامل بر ترجمه‌ها و اهد‌اف آن‌ها
• د‌سته‌ی سوم: فهم هد‌ف روایات، متن آن‌ها و همچنین ارتباط با د‌رس

* نزد‌یک به 25 تا 30‌د‌رصد‌ سؤالات آزمون سراسری را سؤالات  مربوط به این طیف مطالب تشکیل می‌د‌هند‌. هر د‌رسی، هد‌ف خاص برای خود‌ د‌ارد‌، ابتد‌ا متن د‌رس را با د‌قت باید‌ بررسی کرد، پس از پایان د‌رس سؤالات مربوط به اند‌یشه و تحقیق‌ها یا تفکر د‌ر آیات‌ و تطبیق‌های حذف نشد‌ه از آزمون سراسری را نیز مطالعه می‌کنیم تا چیزی از قلم نیفتد‌.

توجه 1: نکته‌ای که حائز اهمیت و ذکر است، روش صحیح مطالعه‌ی هر بخش می‌باشد‌. هنگام مطالعه‌ی متن د‌رس باید‌ د‌قت کرد‌ که ما با سعی د‌ر حفظ‌کرد‌ن مطالب مانند‌ امتحان نهایی ند‌اریم. پس پیشنهاد‌ من این است که هر بند‌ یا پاراگراف، یا مطالب مرتبط با آن را به‌صورت مجزا یا د‌اخل کروشه [  ] د‌سته‌بند‌ی کنید‌، آن جمله یا مطلب را مطالعه کنید‌ سپس د‌ر یک زمان کوتاه آن نکته را تجسم کنید‌. توجه د‌اشته باشید‌ که از جزء به کل به‌راحتی می‌توان رسید‌ و اگر زمانی نیاز به چینش این مطالب کنار یکد‌یگر باشد‌، شما تسلط لازم را د‌ارید‌، د‌ر عین حالی که اگر نکته یا لغت مهمی د‌ر اثنای آن کروشه یا پرانتز وجود‌ د‌اشته باشد‌ یا مارکر‌کرد‌ن (ماژیک‌های رنگی) یا مشخص‌کرد‌ن توسط خود‌کار یا مد‌اد‌ کاملاً د‌ر ذهن می‌ماند‌ و اگر سؤال به صورت یک جا‌خالی از متن کتاب طرح شود‌، به‌راحتی قابل پاسخ‌گویی است.

توجه 2: به ذهن د‌اشته باشید‌، محور کار حتماً باید‌ کتاب د‌رس باشد‌. قبل از تسلط به مفاهیم کتب از هر‌گونه بررسی تستی جد‌اً خود‌‌د‌اری کنید‌.

• همیشه د‌ر جلسات اول کلاس‌های د‌رسی ، یاد آوری این نکته ضروری است که د‌ر د‌رس معارف خواند‌ن، تکرار و تسلط بر مفاهیم مهم‌ترین عامل موفقیت است و این د‌رس مانند‌ د‌روس اختصاصی نیست که بخواهیم زمان زیاد‌ی را د‌ر آن صرف تست‌زنی کنیم، مهم آن است د‌ر تنظیم زمان خود‌ حد‌ود‌ 70‌د‌رصد‌ وقت خویش را معطوف به مطالعه و د‌وره کنیم و 30‌د‌رصد‌ باقی‌ماند‌ه را اختصاص به تست د‌هیم، آن‌ هم فقط برای د‌وره.

* قلب  معارف د‌ر آزمون سراسری همین قسمت یعنی آیات می‌باشد‌. د‌ر مطالعه‌ آیات د‌قت به چه نکته ضروری است؟

1-  ابتد‌ا باید‌ آیه را با ترجمه‌ی آن خواند‌ و بر آن تسلط پید‌ا کرد‌.

2- سپس د‌ر مرحله‌ی بعد‌ باید‌ مفهوم مرتبط با آن آیه را فر‌ا‌گرفت، به‌طوری که بتوان تشخیص د‌اد‌ کلیت آیه و یا هر‌ کد‌ام از اجزای آن به چه نکته‌ای اشاره د‌ارند‌.

3- برخی مواقع د‌ر یک‌سری از آیات، میان خود‌ آن‌ها نیز ارتباط د‌ارد‌، یا از جهت مفهوم یا از لحاظ رابطه‌ی علی و معلولی، به‌طور مثال د‌ر آیات شریفه‌ی103 تا 105 سوره‌ کهف سال سوم، د‌رس پنجم، زمانی که آیه‌ مربوطه می‌خواهد‌ زیان‌کار‌ترین مرد‌م د‌ر کار‌ها را معرفی کند‌، می‌فرماید‌:

«قُلْ هَلْ تُنَبِّئُکُمْ بالاخسرین اَعْمالاً الَّذین ضَلَّ سَعْیَهُم فِی‌الحیاه الد‌ُّنیا و هُمْ یَحْسَبونَ اَنَّهُم یُحسِنونَ صُنعاً»

تا اینجای آیه، زیان‌کار‌ترین افراد‌ د‌ر کار‌ها معرفی می‌شوند‌، اما مهم اد‌امه‌ی آیه است که اشاره به علت این امر می‌کند‌ و آن «اولئک الذین کفرو بایات ربهم و لقائه» می‌باشد‌ که کفر به خد‌ا و قیامت علت اعمال این افراد‌ است و اد‌امه‌ی آیه و د‌یگر نکاتش.

4- توجه به ارتباطات آیات با متن کتاب یا تیتر با آن موضوع و ارتباط با آیات و روایات هم‌مفهوم و حتی ارتباط با اشعار نیز قسمت بسیار مهم این د‌سته نکات و سؤالات است.

* د‌سته‌ سوم:
1- د‌ر روایات باید‌ متن آن‌ را خوب فرا‌گرفت، چرا که بعضاً سؤالاتی به‌صورت جای خالی از متن روایات مطرح می‌شود‌.
2- قد‌م د‌وم فهم موضوع یا مفهوم مرتبط با آن روایات یا جملات متن یا آیات هم‌مفهوم با آن است.
3- بعضاً اشعار حذف‌نشد‌ه توسط سازمان سنجش مرتبط با آیات و یا مفهومی خاص مورد‌ سؤال قرار می‌گیرند‌، که تسلط روی مفهوم آن‌ها ضروری است.

* آیا توصیه به خلاصه‌نویسی می‌کنید‌؟
بله، حتماً. اما به شرطی که خلاصه‌نویسی باشد‌. برخی د‌وستان با عنوان خلاصه‌نویسی اقد‌ام به نوشتن تمام مطالب به‌صورت شاخه‌ای می‌کنند‌. خلاصه‌نویسی به شرط عد‌م اتلاف وقت مخصوصاً برای زمان د‌وره، امری بسیار مفید‌ است . حتماً کار را مبتنی بر شاخه‌بند‌ی مطالب ترسیم کنید. این طبقه‌بند‌ی به ما کمک می‌کند‌ که د‌ر هنگام د‌سترسی سریع، راحت‌تر بتوانیم به این اطلاعات د‌ست پید‌ا کنیم.

مراحل مطالعه :

 »  درس را یک بار به صورت روخوانی مطالعه کنید

» مطالب مهم را نشانه گذاری کنیم و مطالب را خوب بفهمیم ، خلاصه برداری کنیم، جمع بندی کنیم

» تمرین ها را حل کنیم، از تمرینهای مهم و کلیدی یادداشت برداری کنیم

» میزان درک مطلب را با مرور ذهنی و پرسش و پاسخ بیازمائیم

»  30% کار در این مرحله انجام شده است

» تست های موضوعی را به تعداد حداقل 20 تا 25 تا بزنیم ( در مورد دروس اختصاصی )

» تستهای جلسه قبل دروس عمومی را بزنیم و تستهای عمومی را بلافاصله نزنیم

» برسی تستهای غلط و دوباره انجام دادن آن در روزهای بعد. 30% دیگر کار در این مرحله انجام شده است

» مرور کردن و درس خوانده شده ئ تست مجدد و مروری زدن ( 2 هفته بعد ) 30% دیگر کار در این مرحله انجام میشود

» خواندن مفید اصل است. هر زمان که فکر کردید مفید نیست برای یک ساعت درس خواندن را رها کنید.

» در آغاز سال مطالعه و خواندن زیاد و تست کمتر و به مرور تا پایان سال برعکس میشود

» دقت بیشتر از سرعت اهمیت دارد

تست زنی:

در مورد دینی هما نطور که ذکر شد منبع اصلی شما فقط کتاب درسی میباشد پس تا در کتاب به تسلط کامل یا اقلاً تسلط نسبی نرسیده باشید نیازی به تست نیست چراکه وقتی چیزی بلد نباشید تست زدن هم وقت تلف کردن است و هم اینکه هیچ ارزش سنجشی ای هم ندارد. مگر برای کسی که تا حالا تست ها و سبک تست ها رو ندیده و میخواهد بداند که سبک طرح تست چگونه است تا طرز خواندن خودرادرست کند. در هر صورت در مورد دینی، تست زدن باید با فاصله ی زمانی نسبت به مطالعه ی آن انجام بشود (مثلاً با فاصله ی دو سه روز) تا ارزش سنجشی داشته باشد.

 

 

 

مشاور دبیرستان آرمینه مصلی نژاد-سلطانی،پناهی

روش مطالعه ی دین و زندگی برای کنکور

همان طور که می دانید درس دین و زندگی کنکور با ضریب 3، اهمیت ویژه ای دارد و جزء درس های مهم به حساب می آید. کنکوری ها بعد از چندین بار خواندن و مرور کردن و تست زدن، احساس می کنند نمی توانند آن طور که شایسته است درصد بالایی را کسب کنند و اگر بفهمندهم، دیر متوجه شده اند و جمع کردن درس دین و زندگی در روزهای آخر قدری سخت خواهد بود، لذا پیشنهاد می شود داوطلب محترم موارد ذیل را به دقت بخواند و روش خواندن و مرور و تست زدن خود را اصلاح کند:

1- آیات و روایات:

یکی از مباحث خیلی خیلی مهم در کنکور دین و زندگی، آیات و احادیث و روایات است.  چه متن فارسی و چه متن عربی آن    تقریبأ بالای 60 درصد سؤالات کنکوررا شامل میشود و اگر کسی این قسمت را به صورت حرفه ای و دقیق مطالعه نکند بیشترین نمره را از دست داده است. مثلأ در کنکور ریاضی و زبان و هنر 90، 18  سؤال و در کنکور تجربی 15 سؤال و در کنکور انسانی 13 سؤال مربوط به این بخش بوده است. این تعداد بسیارزیاد،اهمیت این موضوع را بیشتر آشکار می کند. در خواندن آیات و روایات به این نکات توجه کنید:

1- موضوع اصلی آیه را بدانید( سرتیتر اصلی درس یا پاراگراف اصلی یا فرعی)

2- این آیه اززبان چه کسی و یا چه کسانی است؟

3- این آیه در باره چه کسی و یا چه کسانی است؟

4- این آیه خطاب به به چه کسی یا چه کسانی است؟

5- این آیه برای چه زمانی است؟ ( قیامت- برزخ- دنیا) = ظرف تحقق آیه کدام است؟

6- کلمات کلیدی آیه کدام است؟

7- با کدام آیه و حدیث و شعر دیگری ارتباط معنایی دارد؟

8- حتمأ پاراگراف بالا یا پایین آیه که با آیه ارتباط دارد مرور شود.

9- آیه با چه کلماتی شروع و با چه کلماتی پایان یافته است؟

10- دانستن ترجمه دقیق آیه

11- آیاتی که در اندیشه و تحقیق آمده است:

# این بخش هم خیلی اهمیت دارد که تقریبأ بیشتر داوطلبان از آن غافل می شوند. در کنکور ریاضی و کنکور تجربی و هنر 90، 4 سؤال و در کنکورانسانی 90، 5 سؤال و در کنکور زبان 90، 3 سؤال آمده است، لذا تأکید می شود حتمأ بخش اندیشه و تحقیق را خوب مرور کنید.

ولی متأسفانه فقط 25 درصد داوطلبان، این بخش را مطالعه می کنند و از این 25 درصد فقط تقریبأ نیمی می توانند به سؤالات این بخش پاسخ بدهند. پس کسانی که می خواهند درصد بالایی را بیاورند باید این بخش را حتمأ حتمأ ودقیق دقیق بخوانند.

2- متن درس: برای به دست آوردن درصدی مناسب از درس دین و زندگی حتمأ باید خط به خط کتاب را جوری بخوانید که تمام کلمات کلیدی، سرتیترها و ………. را حفظ حفظ باشید و بتوانید کتاب را در ذهن داشته باشید( یک نوع حافظه تصویری) مثلأ این سرتیتر است، این آیه است و بعد از آن چه جملاتی و چه کلماتی آمده است، خلاصه این که باید در ذهن شما «ملکه» بشود و به قول امروزی ها تو ذهن «اسکن» بشود.

3- خواندن یا تست زدن:

در درسی مانند «دین و زندگی» خواندن دقیق و مرورهای پی در پی می تواند خیلی کارساز باشد و تست زدن در اولویت بعدی است. یعنی 70 یا 80 درصد خواندن و 20 یا 30 درصد، تست زدن است. خیلی خیلی تأکید می شود که خواندن باید از روی کتاب درسی باشد نه از روی جزوه یا کتاب کمک درسی، یا حداقل ابتدا تسلط کافی روی کتاب درسی داشته باشیم. وسپس از جزوات و یا کتب درسی بهره  بگیریم، بدون تسلط کافی بر کتاب اصلأ مرور جزوات و ……… تأکید نمی شود. برای تست زدن از کتاب خوبی که تست های سراسری داخل وخارج- آزاد- سنجش- آموزش و پرورش و تألیفی های مناسب و همانند سؤالات کنکور دارد استفاده کنید. در تست زدن حتمأ نشان گذار کردن تست ها را فراموش نکنید. تست غلط(غ)– درست- نزده(ن)- تستی که با شک زده اید(ش) و……. تا بتوانید در مطالعه های بعدی آن تست های خاص وعلامت گذاری شده را مرور کنید.

# بعضی از دانش آموزان می گویند که ما وقتی” دین و زندگی” می خوانیم، زود فراموش می کنیم باید چه کار کنیم؟

اولأ درس خواندن به ویژه درس دین و زندگی با یکبار و دوبار خواندن ما را به جایی نمی رساند(شاید بعضی از درس هاراباید ده بار یاحتی بیشتر خواند). خواندن و مرور کردن این درس باید به صورت آهسته و پیوسته باشد.

ثانیا تست زدن،و با علاقه خواندن، وپیدا کردن نقاط ضعف و قوت و ………. می تواند ما را در دقت خواندن و کیفیت مناسب خواندن کمک کند و هیچ وقت ناامید نشوید. با پشتکار بارها مرور کنید تا همه مطالب در ذهن شما ملکه بشود.

4- تجربه هایی در مرور و تست زدن:

الف)علت ومعلول

در این چند سال اخیر تست ها و گزینه هایی را مشاهده می کنید که با تعبیر« علت و معلول» به کار رفته است که باید به معنای این کلمات توجه ویژه ای کرد. « علت» به معنای: سبب- باعث و ……… است و « معلول» به معنای: نتیجه- پیامد- بازتاب – مولود- میوه- ثمره و ……… است.

چند مثال برای معلول:

1- عدم غم و اندوه و حزن معلول ایمان به خدا  آخرت وعمل صالح است.( ص 62 دین و زندگی 2)

2- بازماندن از کاروان فلاح و کمال معلول پرورش دادن ریشه های گناه در خود است. ( ص 46 دین و زندگی 2)

3- پیش بینی عاقبت ازدواج توسط پدر و مادر معلول تجربه و پختگی آنان است.(ص 218 دین و زندگی 3)

4- قوی تر و بیش تر شدن عبودیت انسان در پیشگاه الهی معلول درک بهتر فقر و نیازمندی است.(ص 8 پیش دانشگاهی)

5- باید دقت کنیم همین جملات را می توان با علت بازنویسی کرد:

1- ایمان به خدا و آخرت و عمل صالح علت عدم غم و اندوه و حزن است.

2- پرورش دادن زمینه های گناه در خود علت بازماندن از کاروان فلاح و کمال است.

3- تجربه وپختگی پدر و مادر علت پیش بینی عاقبت ازدواج است.

4- درک بهتر فقر و نیازمندی علت قوی تر و بیش تر شدن عبودیت انسان در پیشگاه الهی است.

# جزوه علت و معلول در سایت موجود است.

# شبیه به الفاظ «علت و معلول» کلماتی مثل«شرط و مشروط» و «تابع و متبوع» تحقق در گرو………. نیز در تست های کنکور دیده شده است که تقریبأ مثل « علت و معلول» است.

مثال برای شرط و مشروط:

مقرب درگاه الهی شدن و مسجود فرشتگان شدن انسان مشروط(معلول) آراسته شدن به کرامت های اخلاقی است.(ص 53 دین و زندگی 2)

# به کلمات اگر در متن فارسی و کلمه “ان”  به معنای” اگر” در متن آیات دقت بیشتری کنید که می تواند به صورت شرط و مشروط بیاید.

مثال برای تابع و متبوع:

توسعه فعالیت های اختیاری انسان تابع معرفت به تقدیر الهی است که برخاسته از حکمت است. (ص 70 پیش) (سؤال 72 کنکور تجربی 90)

مثال برای تحقق …….. در گرو:

تحقق تجلی ایمان و عمل صالح در گرو شنیدن دعوت انبیا است. ( ص 42 دین و زندگی 2)

ب) تقدم و تأخر ( مقدم و مؤخر)

 در بخش هایی از کتاب دین و زندگی تقسیم بندی هایی وجود دارد که « ترتیب » در آن اهمیت دارد یا در آیات کلماتی به ترتیب آمده است که بایستی به آن ها توجه ویژه ای داشت. در این نوع سؤالات از کلمات« تقدم و تأخر» یا« مقدم و مؤخر» استفاده می شود یا در سؤال می آید، به ترتیب کدام صحیح است.( دقت شود)

مثال برای تقدم و تأخر:

از دقت در آیه شریفه……… و منهم من یستمعون الیک ……… به تقدم حجت باطن به حجت ظاهر که عقل وسیله فهم پیام الهی است پی می بریم( ص 20 و 21 و 25 دین و زندگی 3 و سؤال 61 کنکور ریاضی 90) و مانند آن  (سؤآل 61 کنکور زبان 90)

مثال برای مقدم و مؤخر:

 جمله « فاذا هم قیام ینظرون» مرتبط است با « ثم نفخ فیه اخری» و نورانی شدن زمین که بروز واقعیت حوادث گذشته بر زمین است. مقدم بر وضع« کتاب» است.(ص 87 و 88 ، دین و زندگی 2 و سؤال 56 هنر 90)

ج) من- الذین

در آیاتی که کلمات « من – الذین» به کار رفته دقت کنید در باره چه کسانی است(مؤمنان – کافران- متقین و …….) و سرانجام آنان چیست.

مثال:

1- من آمن بالله و الیوم الاخر و عمل صالحأ لا خوف علیهم و لا هم یحزنون

2- ان الذین لایرجون لقاءنا و رضوا……. اولئک مأواهم النار………

# نمونه های دیگری در صفحه 67 سوم « من یعص الله ……ضلالأ مبینأ و ص 198 سوم« من کان یرید……….. و من تاب ……..(ص 50 و 51 پیش) و ……….

د) کلمات قال- قالوا

# آیاتی که با «قل» آغاز شده معمولأ خطاب به پیامبر(ص) است ولی باید بدانیم« قال» را چه کسی گفته است و « قالوا» را چه کسانی گفته اند و دقت کنیم در کجا گفته اند یا می گویند.

مثال برای قل: قل لا أسألکم ………(خطاب به پیامبر(ص)( ص 119 سوم)

مثال برای قل: قال ربنا الذی اعطی ……..(حضرت موسی گفت در مقابل فرعون)( ص 16 سوم)

مثال برای قالوا: قالوا کنا مستضعفین فی الارض ….. گناهکاران می گویند در برزخ( ص 79 دوم)

ه) ذلک

این عبارت یک حالت نتیجه گیری دارد و باید بدانیم به کدام آیه بر می گردد.

مثال: 1- ذلک تقدیر العزیز العلیم—– و الشمس تجری لمستقر لها(ص 69 پیش)

2- ذلک ادنی ان یعرفن———- یدنین علیهن فی جلابیبهن (ص 14 دوم)

3- مثال ازکی لهم—— یغضوا من ابصارهم و یحفظوا فروجهم (ص 145 دوم)

# و نمونه های دیگر آن نیز در صفحات 68 دوم و ص 119 سوم و…. می باشد.

و)ل به معنای «برای» در آیات حالت نتیجه گیری دارد.

مثال اول: لتعملوا عدد السنین و الحساب ( برای این که شمار سال ها حساب وقت هابدانید که نتیجه آیه« و قدره منازل» است. (ص20 دوم)

مثال دوم: لتبتغوا من فضله ( برای این که از فضل او بجویید) ( ص 171 دوم) که نتیجه آیه« و تری الفلک ….     » است.

مثال سوم: لیعلم الله الذین امنوا……….

که نتیجه« تلک الایام نداولها بین الناس» است. ( ص 106 سوم)

ز)دانستن کلمات مترادف

گاهی در تست به جای آوردن دقیق کلمه کتاب از کلمات مترادف آن بهره می جویند گویی که می خواهند بفهمند که داوطلب کلمات را حفظ کرده است یا مفهوم را فهمیده است.

مثال اول: روح بعد غیر مادی انسان است. در گزینه ها به جای غیر مادی از کلمه «مجرد» استفاده شده است. (سراسری زبان 90) ( درس 4 دوم)

مثال دوم: در بیان آیه «معتد اثیم» متجاوز گناهکار آمده است. گام فراتر نهادن از حدود الهی.( سراسری 87 خارج از کشور ) ( درس ششم دوم)

با تمرین و ممارست و مرور پی در پی و مستمر کم کم می توان روش ایده آل خواند درس دین و زندگی را به دست آورد و در نتیجه تسلط کافی را برای دست یابی به درصدی مطلوب و مناسب به دست آورد.

امیدوارم که این نوشته هر چند کوتاه و مختصر برای شما عزیزان مفید بوده باشد. در انتها از شما عزیزان می خواهم که نظرات خود را با ما مطرح سازید. برایتان آرزوی موفقیت و سربلندی و پیروزی از درگاه احدیت خواهانم.

خلاصه فصل ها، نکات مهم و تست های کنکور درس عمومی دین و زندگی را از این جزوه بخوانید.
به گزارش اورژانس IT باشگاه خبرنگاران، در ایام کوتاه باقی مانده تا کنکور کارشناسی سال 1392 ما به طور منظم نرم افزارهای آموزشی و جزوه های کامل دروس مختلف را برای دانلود به داوطلبان عزیز معرفی می کنیم.
جزوه ی پیشنهادی امروز اورژانس آی تی شامل خلاصه، نکات، تست های کنکوری، معنی و پیام آیات درس دین و زندگی سال های دوم، سوم و چهارم دبیرستان است.
شما همچنین می توانید جزوه های درخواستی خود را در قسمت نظرات وارد کنید تا اورژانس آی تی در اولین فرصت آنها را برای شما تهیه کرده و در سایت قرار دهد.

سوالات متن دینی دهم

سوالات متن دینی دهم (انسانی) کد 110205

درس اول

  1. در صورت نداشتن هدف در زندگی، ممکن است چه اتفاقی برایمان بیافتد؟
  2. چرا در پس خلقت تک تک موجودات این جهان هدف وجود داشته است؟
  3. حکیم به چه کسی می گویند؟
  4. "حق" بودن آفرینش جهان به چه معناست؟
  5. آیه مبارکه " وما خلقنا السموات والارض وما بینهما لاعبین ماخلقناهما الا بالحق" نشانگر چیست؟
  6. چرا خداوند آفرینش جهان را "حق" می داند؟
  7. پیام های آیه مبارکه " وما خلقنا السموات والارض وما بینهما لاعبین ماخلقناهما الا بالحق" چیست؟
  8. چرا از آفرینش انسان هدفی وجود داشته است؟
  9. گام نهادن انسان در این دنیا چه نقشی در رسیدن او به هدف دارد؟
  10. آیا میان انسان و دیگر موجودات، چگونگی رسیدن به هدف یکسان است؟توضیح دهید
  11. حرکت اسان به سوی هدف چگونه صورت می گیرد؟
  12. حرکت غیر انسان ها به سوی هدف چگونه انجام می شود؟
  13. آنچه انسان به دنبال آن است، چه ویژگی هایی دارد؟
  14. تفاوت انسان با غیر او در رسیدن به رشد و کمال چیست؟
  15. آیا اهداف انسان ها متفاوت است؟ مثال بزنید
  16. منشا اختلاف اهداف در انسان ها چیست؟
  17. برای انتخاب صحیح هدف ها چه باید کرد؟
  18. اهداف به چند دسته تقسیم می شوند؟چرا؟
  19. برای هر یک از اهداف اصلی(پایان ناپذیر) و فرعی(پایان پذیر) مثال بزنید.
  20. کدام یک از انواع اهداف ذکر شده برای زندگی ما ضروری اند؟توضیح دهید.
  21. چرا خدا سرچشمه خوبی ها و زیبائی هاست؟
  22. چرا باید تنها خدا و بندگی او را به عنوان هدف نهایی خود انتخاب کنیم؟
  23. آیه مبارکه "وما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون" به چه نکته ای در مورد زندگی انسان اشاره دارد؟
  24. آیا عبادت صرف خواندن نماز و گرفتن روزه و..... است؟توضیح دهید.
  25. مهم ترین عاملی که می تواند یک عمل را به عبادت تبدیل کند، چیست؟
  26. دو ویژگی مهم یک عمل عبادی چیست؟
  27. آیه مبارکه " قل ان صلاتی و نسکی و محیای و مماتی لله رب العالمین" اشاره به کدام ویژگی عمل عبادی دارد؟
  28. در چه صورت خوشحالی ها، ناراحتی ها، شکست ها و پیروزی ها، تعریف جدید پیدا می کنند؟
  29. در صورتی که هدف و مقصد زندگی خدا باشد، چه چیزی ما را خوشحال و یا آزرده می کند؟
  30. بندگی خدا چه پیامد مثبتی برای ما به همراه دارد؟
  31. در چه صورت انسان شایسته دریافت لطف و رحمت ویژه از جانب خدا شده و به زندگی سعادتمندانه در دنیا و آخرت می رسد؟
  32. تعبیر قرآن در مورد افرادی که فقط به لذت های مادی وسرگرم شدن به آن ها می اندیشند، چیست؟
  33. ویژگی هدف اصلی چیست؟
  34. در چه صورت هدف اصلی، هدف های بیشتری را در خود جای می دهد؟
  35. هدف"عبادت و بندگی خدا" چگونه اهداف دیگر را در خود جای می دهد؟
  36. آیه مبارکه "من کان یرید ثواب الدنیا فعندالله ثواب الدنیا و الآخره" اشاره به چه نکته ای در مورد انتخاب هدف، دارد؟
  37. برای آن که هدف، ضامن خوشبختی ما باشد، چه باید بکنیم؟
  سوالات متن درس دوم

سوالات متن دینی دهم (انسانی) کد 110205

درس دوم

  1. قرآن کریم هدف خلقت انسان را چه چیزی بیان کرده است؟
  2. چه چیزی رشد و کمال انسان و در نتیجه رستگاری او را تضمین می کند؟
  3. اولین گام برای حرکت انسان در مسیر رستگاری چیست؟
  4. انسان برای حرکت در مسیر رستگاری و کمال نسبت به چه چیزهایی باید شناخت حاصل کند؟
  5. چرا حضرت علی(ع) می فرمایند:" خودشناسی سودمندترین دانش هاست"؟
  6. خداوند چگونه انسان را گرامی داشته و به او کرامت بخشیده و او را بر بسیاری از مخلوقات برتری داده است؟
  7. عوامل مهم و تاثیرگذار در حرکت انسان به سوی هدف، چیست؟
  8. نیروی تعقل و تفکر چه توانائی هایی به انسان می دهد؟
  9. چرا خداوند ما را صاحب اراده و اختیار قرار داد؟
  10. آیه مبارکه "انا هدیناه السبیل اما شاکرا و اما کفورا" اشاره به کدام یک از سرمایه های انسان دارد؟
  11. انسان چگونه راه رستگاری و شقاوت را پیدا می کند؟
  12. شناخت خیر وگرایش به آن و شناخت شر و بیزاری از آن چه تاثیری در اعمال ما دارد؟
  13. آیه مبارکه" ونفس و ما سواها فالهمها فجورها و تقواها" اشاره به کدام یک از سرمایه های اعطائی خداوند به انسان دارد؟
  14. گرایش انسان به نیکی و زیبائی چه تاثیری در اجتناب او از گناه دارد؟
  15. عامل درونی و سرزنشگر انسان در مقابل گناه چیست؟
  16. آیه مبارکه "ولا اقسم بالنفس اللوامه" اشاره به چه چیزی در وجود انسان دارد؟
  17. عوامل بیرونی سعادت انسان چیست؟
  18. سرمایه های عظیم و ارزشمند انسان برای حرکت در مسیر هدف، چیست؟
  19. چرا ما به عنوان انسان نباید به کاری در حد و اندازه حیوان قانع شویم و در همان سطح بمانیم؟
  20. عامل درونی سقوط انسان چیست و چه نقشی در انحراف انسان از مسیر سعادت و رستگاری دارد؟
  21. منظور حضرت علی (ع) از حدیث زیر کدام نفس انسان است؟ "دشمن ترین دشمن تو همان نفسی است که در درون توست."
  22. عامل بیرونی سقوط انسان چیست و چه نقشی در انحراف انسان از مسیر سعادت و رستگاری دارد؟
  23. آیا انسان در قیامت می تواند شیطان را مسبب گمراهی خود معرفی کرده و تمام تقصیرات خود را به گردن او بیاندازد؟
  24. شیطان از چه راه هایی ما را فریب می دهد؟
  25. چرا شیطان برای همیشه از درگاه خدا رانده شد؟
  26. امام زمان(عج) راه شکست شیطان را چه چیزی معرفی می کنند؟

 

  سوالات درس اول دینی دهم

سوالات متن دینی دهم (انسانی) کد 110205

درس اول

  1. در صورت نداشتن هدف در زندگی، ممکن است چه اتفاقی برایمان بیافتد؟
  2. چرا در پس خلقت تک تک موجودات این جهان هدف وجود داشته است؟
  3. حکیم به چه کسی می گویند؟
  4. "حق" بودن آفرینش جهان به چه معناست؟
  5. آیه مبارکه " وما خلقنا السموات والارض وما بینهما لاعبین ماخلقناهما الا بالحق" نشانگر چیست؟
  6. چرا خداوند آفرینش جهان را "حق" می داند؟
  7. پیام های آیه مبارکه " وما خلقنا السموات والارض وما بینهما لاعبین ماخلقناهما الا بالحق" چیست؟
  8. چرا از آفرینش انسان هدفی وجود داشته است؟
  9. گام نهادن انسان در این دنیا چه نقشی در رسیدن او به هدف دارد؟
  10. آیا میان انسان و دیگر موجودات، چگونگی رسیدن به هدف یکسان است؟توضیح دهید
  11. حرکت اسان به سوی هدف چگونه صورت می گیرد؟
  12. حرکت غیر انسان ها به سوی هدف چگونه انجام می شود؟
  13. آنچه انسان به دنبال آن است، چه ویژگی هایی دارد؟
  14. تفاوت انسان با غیر او در رسیدن به رشد و کمال چیست؟
  15. آیا اهداف انسان ها متفاوت است؟ مثال بزنید
  16. منشا اختلاف اهداف در انسان ها چیست؟
  17. برای انتخاب صحیح هدف ها چه باید کرد؟
  18. اهداف به چند دسته تقسیم می شوند؟چرا؟
  19. برای هر یک از اهداف اصلی(پایان ناپذیر) و فرعی(پایان پذیر) مثال بزنید.
  20. کدام یک از انواع اهداف ذکر شده برای زندگی ما ضروری اند؟توضیح دهید.
  21. چرا خدا سرچشمه خوبی ها و زیبائی هاست؟
  22. چرا باید تنها خدا و بندگی او را به عنوان هدف نهایی خود انتخاب کنیم؟
  23. آیه مبارکه "وما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون" به چه نکته ای در مورد زندگی انسان اشاره دارد؟
  24. آیا عبادت صرف خواندن نماز و گرفتن روزه و..... است؟توضیح دهید.
  25. مهم ترین عاملی که می تواند یک عمل را به عبادت تبدیل کند، چیست؟
  26. دو ویژگی مهم یک عمل عبادی چیست؟
  27. آیه مبارکه " قل ان صلاتی و نسکی و محیای و مماتی لله رب العالمین" اشاره به کدام ویژگی عمل عبادی دارد؟
  28. در چه صورت خوشحالی ها، ناراحتی ها، شکست ها و پیروزی ها، تعریف جدید پیدا می کنند؟
  29. در صورتی که هدف و مقصد زندگی خدا باشد، چه چیزی ما را خوشحال و یا آزرده می کند؟
  30. بندگی خدا چه پیامد مثبتی برای ما به همراه دارد؟
  31. در چه صورت انسان شایسته دریافت لطف و رحمت ویژه از جانب خدا شده و به زندگی سعادتمندانه در دنیا و آخرت می رسد؟
  32. تعبیر قرآن در مورد افرادی که فقط به لذت های مادی وسرگرم شدن به آن ها می اندیشند، چیست؟
  33. ویژگی هدف اصلی چیست؟
  34. در چه صورت هدف اصلی، هدف های بیشتری را در خود جای می دهد؟
  35. هدف"عبادت و بندگی خدا" چگونه اهداف دیگر را در خود جای می دهد؟
  36. آیه مبارکه "من کان یرید ثواب الدنیا فعندالله ثواب الدنیا و الآخره" اشاره به چه نکته ای در مورد انتخاب هدف، دارد؟
  37. برای آن که هدف، ضامن خوشبختی ما باشد، چه باید بکنیم؟

روش مطالعه درس دین و زندگی


درس دین و زندگی در کنکور سراسری دارای ۲۵ تست می باشد که زمان پاسخگویی به سوالات ۱۷ دقیقه است.

همچنین سوالات این درس از دو دسته متن درس و آیات و روایات و احادیث و اشعار تشکیل شده اند


متن درس

تعداد تست در آزمون سراسری:

۵-۸ تست

کتاب های کمک درسی پیشنهادی:

  • دین و زندگی- شبنم مصطفوی،مریم سخایی- نشرخیلی سبز

  • جامع دین و زندگی – مسلم بهمن آبادی- نشر الگو

  • دین و زندگی کنکور میکروطبقه‌بندی – زهرا سمیعی عارف- نشر گاج

روش مطالعه درس:

  • مطالعه کامل متن درس از روی کتاب های درسی و یا کمک درسی.

  • یادداشت برداری از روی نکات مهم درسی.

  • حل تست های تالیفی و آزمون های سراسری سال های قبل تمامی رشته ها.

آیات و روایات و احادیث و اشعار

تعداد تست در آزمون سراسری:

۲۰-۱۷ تست

کتاب های کمک درسی پیشنهادی:

  • دین و زندگی کنکور میکروطبقه‌بندی – زهرا سمیعی عارف- نشر گاج (مطالعه قسمت پیام آیات)

  • آیات وروایات- مسلم بهمن آبادی- نشر الگو

  • ارتباط مفهومی آیات و روایات- مسلم بهمن آبادی- نشرالگو

روش مطالعه درس:

  • مطالعه کامل آیات، روایات، احادیث و اشعار کتاب های درسی دین و زندگی.

  • تجزیه و تفسیر آیات و … به شکل تمرین و یافتن پیام آنها.

  • ارتباط دادن موضوعات و پیام های آیات و … به عناوین و موضوعات همان درس و درس های دیگر.

  • کلید گذاری در آیات به نحوی که با دیدن یک آیه بتوان آن را در یک کلمه خلاصه کرد.

  • حل تست های تالیفی و آزمون های سراسری سال های قبل تمامی رشته ها.

نسخه جدید برترین نرم افزار قرآن کریم + دانلود

با فرا رسیدن ماه مبارک رمضان ، ماه نزول قرآن  و ثواب ویژه تلاوت قرآن ، کاربران به دنبال یک نرم افزار خوب قرآنی هستند.

 
نسخه جدید برترین نرم افزار قرآن کریم + دانلود
یکی از بهترین نرم افزار ها؛ iquran است. این نرم افزار تمام سوره ی قرآن را شامل می شود و در صورتی که مایلید قرآن را همراه با صوت گوش دهید ، باید فایل صوتی آن را از طریق خود برنامه دانلود کنید. نسخه ای که اکنون پیش روی شماست ، حاوی 7 قاری قرآن کریم است که مطابق با سلیقه خود می توانید آن ها را انتخاب کرده و سپس فایل های صوتی آن ها را دریافت کنید. این برنامه ترجمه ی زبان های آلمانی ، فرانسوی ، اندونزیایی ، اردو ، عربی ، اسپانیایی ، ترکی ، هلندی ، فارسی و … را شامل می شود.
 از جمله ویژگی های اصلی آن می توان به موارد زیر اشاره کرد :
  •  پشتیبانی کامل از landscape
  • امکان زوم کردن برای مشاهده ی متن آیات با فونت درشت تر
  • بوک مارک های نامحدود همراه با تگ های یادداشت
  • ترجمه شده به زبان های مختلف از جمله فارسی
  • دارا بودن یک موتور جستجوی قدرتمند و کامل به متن
  • کنترل قدرتمند صوتی با گزینه ای برای پخش گروهی آیات
نسخه جدید برترین نرم افزار قرآن کریم + دانلود   نسخه جدید برترین نرم افزار قرآن کریم + دانلود
 
در ادامه میتوانید این نرم افزار را برای آندروید و آی او اس (آیفون و آیپاد) دانلود کنید.
 
 • دانلود و مشخصات فایل
 
قبل از رفتن به نمایشگاه کتاب این نرم افزار را دانلود کنید.         قبل از رفتن به نمایشگاه کتاب این نرم افزار را دانلود کنید.
حجم: 27 مگابایت
نسخه: 2.5.4
نوع فایل: zip برای آندروید

  دانلود نرم افزار  اندروید پیشرفت تحصیلی    دانش آموز عزیز شما می توانید با استفاده از نرم افزار  روی تلفن همراه خود  اقدام به مشاهده کارنامه آزمون پیشرفت تحصیلی خود بنمایید 

   

  

دانلود فایل فشرده شده نرم افزار پیشرفت تحصیلی 

  

  

دانلود فایل با پسوند   pishraft.apk

دانلود نرم افزار طراحی سئوالات تشریحی همراه با سربرگ و بارم
با کاربردی بسیار آسان می توان در سربرگ مدرسه سئوالات و بارم را وارد نمود و در انتها ذخیره PDF از سئوالات بگیریم

 


چگونه خودمان را برای درس دین و زندگی کنکور آماده کنیم؟

همان طور که می دانید درس دین و زندگی کنکور با ضریب 3، اهمیت ویژه ای دارد و جزء درس های مهم به حساب می آید. کنکوری ها بعد از چندین بار خواندن و مرور کردن و تست زدن، احساس می کنند نمی توانند آن طور که شایسته است درصد بالایی را کسب کنند و اگر بفهمندهم، دیر متوجه شده اند و جمع کردن درس دین و زندگی در روزهای آخر قدری سخت خواهد بود، لذا پیشنهاد می شود داوطلب محترم موارد ذیل را به دقتبخواند و روش خواندن و مرور و تست زدن خود را اصلاح کند:

1-آیات و روایات:

یکی از مباحث خیلی خیلی مهم در کنکور دین و زندگی، آیات و احادیث و روایات است. چه متن فارسی و چه متن عربی آن تقریبأ بالای 60 درصد سؤالات کنکوررا شامل میشود و اگر کسی این قسمت را به صورت حرفه ای و دقیق مطالعه نکند بیشترین نمره را از دست داده است. مثلأ در کنکور ریاضی و زبان و هنر 90، 18 سؤال و در کنکور تجربی 15 سؤال و در کنکور انسانی 13 سؤال مربوط به این بخش بوده است. این تعداد بسیارزیاد،اهمیت این موضوع را بیشتر آشکار می کند. در خواندن آیات و روایات به این نکات توجه کنید:

1-موضوع اصلی آیه را بدانید( سرتیتر اصلی درس یا پاراگراف اصلی یا فرعی)

2-این آیه اززبان چه کسی و یا چه کسانی است؟

3-این آیه در باره چه کسی و یا چه کسانی است؟

4-این آیه خطاب به به چه کسی یا چه کسانی است؟

5-این آیه برای چه زمانی است؟ ( قیامت- برزخ- دنیا)= ظرف تحقق آیه کدام است؟

6-کلمات کلیدی آیه کدام است؟

7-با کدام آیه و حدیث و شعر دیگری ارتباط معنایی دارد؟

8-حتمأ پاراگراف بالا یا پایین آیه که با آیه ارتباط دارد مرور شود.

9-آیه با چه کلماتی شروع و با چه کلماتی پایان یافته است؟

10-دانستن ترجمه دقیق آیه

11-آیاتی که دراندیشه و تحقیق آمده است:

#این بخش هم خیلی اهمیت دارد که تقریبأ بیشتر داوطلبان از آن غافل می شوند. در کنکور ریاضی و کنکور تجربی و هنر 90، 4 سؤال و در کنکورانسانی 90، 5 سؤال و در کنکور زبان 90، 3 سؤال آمده است، لذا تأکید می شود حتمأ بخش اندیشه و تحقیق را خوب مرور کنید.

ولی متأسفانه فقط 25 درصد داوطلبان، این بخش را مطالعه می کنند و از این 25 درصد فقط تقریبأ نیمی می توانند به سؤالات این بخش پاسخ بدهند. پس کسانی که می خواهند درصد بالایی را بیاورند باید این بخش را حتمأ حتمأ ودقیق دقیق بخوانند.

2-متن درس: برای به دست آوردن درصدی مناسب از درس دین و زندگی حتمأ باید خط به خط کتاب را جوری بخوانید که تمام کلمات کلیدی، سرتیترها و.......... را حفظ حفظ باشید و بتوانید کتاب را در ذهن داشته باشید( یک نوع حافظه تصویری) مثلأ این سرتیتر است، این آیه است و بعد از آن چه جملاتی و چه کلماتی آمده است، خلاصه این که باید در ذهن شما «ملکه» بشود و به قول امروزی ها تو ذهن «اسکن»بشود.

3-خواندن یا تست زدن:

در درسی مانند «دین و زندگی» خواندن دقیق و مرورهای پی در پی می تواند خیلی کارساز باشد و تست زدن در اولویت بعدی است. یعنی 70 یا 80 درصد خواندن و 20 یا 30 درصد، تست زدن است. خیلی خیلی تأکید می شود که خواندن باید از روی کتاب درسی باشد نه از روی جزوه یا کتاب کمک درسی، یا حداقل ابتدا تسلط کافی روی کتاب درسی داشته باشیم.وسپس از جزوات و یا کتب درسی بهره بگیریم، بدون تسلط کافی بر کتاب اصلأ مرور جزوات و ......... تأکید نمی شود. برای تست زدن از کتاب خوبی که تست های سراسری داخل وخارج- آزاد- سنجش- آموزش و پرورش و تألیفی های مناسب و همانند سؤالات کنکور دارد استفاده کنید. در تست زدن حتمأ نشان گذار کردن تست ها را فراموش نکنید. تست غلط(غ)– درست- نزده(ن)- تستی که با شک زده اید(ش) و....... تا بتوانید در مطالعه های بعدی آن تست های خاص وعلامت گذاری شده را مرور کنید.

#بعضی از دانش آموزان می گویند که ما وقتی" دین و زندگی" می خوانیم، زود فراموش می کنیم باید چه کار کنیم؟

اولأدرس خواندن به ویژه درس دین و زندگی با یکبار و دوبار خواندن ما را به جایی نمی رساند(شاید بعضی از درس هاراباید ده بار یاحتی بیشتر خواند). خواندن و مرور کردن این درس باید به صورت آهسته و پیوسته باشد.

ثانیاتست زدن،و با علاقه خواندن، وپیدا کردن نقاط ضعف و قوت و .......... می تواند ما را در دقت خواندن و کیفیت مناسب خواندن کمک کند و هیچ وقت ناامید نشوید. با پشتکار بارها مرور کنید تا همه مطالب در ذهن شما ملکه بشود.

4-تجربه هایی در مرور و تست زدن:

 

 

الف)علت ومعلول

در این چند سال اخیر تست ها و گزینه هایی را مشاهده می کنید که با تعبیر« علت و معلول» به کار رفته است که باید به معنای این کلمات توجه ویژه ای کرد. « علت» به معنای: سبب- باعث و ......... است و « معلول» به معنای: نتیجه- پیامد- بازتاب –مولود- میوه- ثمره و ......... است.

چند مثال برای معلول:

1-عدم غم و اندوه و حزنمعلول ایمان به خدا آخرت وعمل صالح است.( ص 62 دین و زندگی 2)

2-بازماندن از کاروان فلاح و کمال معلول پرورش دادن ریشه های گناه در خود است. ( ص46 دین و زندگی 2)

3-پیش بینی عاقبت ازدواج توسط پدر و مادر معلول تجربه و پختگی آنان است.(ص 218 دین و زندگی 3)

4-قوی تر و بیش تر شدن عبودیت انسان در پیشگاه الهی معلول درک بهتر فقر و نیازمندی است.(ص 8 پیش دانشگاهی)

5-باید دقت کنیم همین جملات را می توان با علت بازنویسی کرد:

1-ایمان به خدا و آخرت و عمل صالح علت عدم غم و اندوه و حزن است.

2-پرورش دادن زمینه های گناه در خود علت بازماندن از کاروان فلاح و کمال است.

3-تجربه وپختگی پدر و مادر علت پیش بینی عاقبت ازدواج است.

4-درک بهتر فقر و نیازمندی علت قوی تر و بیش تر شدن عبودیت انسان در پیشگاه الهی است.

#جزوه علت و معلول در سایت موجود است.

#شبیه به الفاظ «علت و معلول» کلماتی مثل«شرط و مشروط» و «تابع و متبوع» تحقق در گرو.......... نیز در تست های کنکور دیده شده است که تقریبأ مثل « علت و معلول»است.

مثال برای شرط و مشروط:

مقرب درگاه الهی شدن و مسجود فرشتگان شدن انسان مشروط(معلول) آراسته شدن به کرامت های اخلاقی است.(ص 53 دین و زندگی 2)

#به کلمات اگر در متن فارسی و کلمه "ان" به معنای" اگر" در متن آیات دقت بیشتری کنید که می تواند به صورت شرط و مشروط بیاید.

مثال برای تابع و متبوع:

توسعه فعالیت های اختیاری انسان تابع معرفت به تقدیر الهی است که برخاسته از حکمت است. (ص 70 پیش) (سؤال 72 کنکور تجربی 90)

مثال برای تحقق ........ در گرو:

تحقق تجلی ایمان و عمل صالح در گرو شنیدن دعوت انبیا است. ( ص 42 دین و زندگی 2)

ب)تقدم و تأخر ( مقدم و مؤخر)

در بخش هایی از کتاب دین و زندگی تقسیم بندی هایی وجود دارد که « ترتیب » در آن اهمیت دارد یا در آیات کلماتی به ترتیب آمده است که بایستی به آن ها توجه ویژه ای داشت. در این نوع سؤالات از کلمات« تقدم و تأخر» یا« مقدم و مؤخر» استفاده می شود یا در سؤال می آید، به ترتیب کدام صحیح است.( دقت شود)

مثال برای تقدم و تأخر:

از دقت در آیه شریفه......... و منهم من یستمعون الیک ......... به تقدم حجت باطن به حجت ظاهر که عقل وسیله فهم پیام الهی است پی می بریم( ص 20 و 21 و 25 دین و زندگی3 و سؤال 61 کنکور ریاضی 90) و مانند آن (سؤآل 61 کنکور زبان 90)

مثال برای مقدم و مؤخر:

جمله « فاذا هم قیام ینظرون» مرتبط است با « ثم نفخ فیه اخری» و نورانی شدن زمین که بروز واقعیت حوادث گذشته بر زمین است. مقدم بر وضع« کتاب» است.(ص 87 و 88 ، دین و زندگی 2 و سؤال 56 هنر 90)

ج)من- الذین

در آیاتی که کلمات « من – الذین» به کار رفته دقت کنید در باره چه کسانی است(مؤمنان –کافران- متقین و .......) و سرانجام آنان چیست.

مثال:

1-من آمن بالله و الیوم الاخر و عمل صالحأ لا خوف علیهم و لا هم یحزنون

2-انالذینلایرجون لقاءنا و رضوا....... اولئک مأواهم النار.........

#نمونه های دیگری در صفحه 67 سوم « من یعص الله ......ضلالأ مبینأ و ص 198 سوم« من کان یرید........... و من تاب ........(ص 50 و 51 پیش) و ..........

د)کلمات قال- قالوا

#آیاتی که با «قل» آغاز شده معمولأ خطاب به پیامبر(ص) است ولی باید بدانیم« قال» را چه کسی گفته است و « قالوا» را چه کسانی گفته اند و دقت کنیم در کجا گفته اند یا می گویند.

مثال برای قل: قل لا أسألکم .........(خطاب به پیامبر(ص)( ص 119 سوم)

مثال برای قل: قال ربنا الذی اعطی ........(حضرت موسی گفت در مقابل فرعون)( ص 16 سوم)

مثال برای قالوا: قالوا کنا مستضعفین فی الارض ..... گناهکاران می گویند در برزخ( ص 79دوم)

ه)ذلک

این عبارت یک حالت نتیجه گیری دارد و باید بدانیم به کدام آیه بر می گردد.

مثال:1- ذلک تقدیر العزیز العلیم----- و الشمس تجری لمستقر لها(ص 69 پیش)

2-ذلک ادنی ان یعرفن---------- یدنین علیهن فی جلابیبهن (ص 14 دوم)

3- مثال ازکی لهم------ یغضوا من ابصارهم و یحفظوا فروجهم (ص 145 دوم)

# و نمونه های دیگر آن نیز در صفحات 68 دوم و ص 119 سوم و.... می باشد.

و)ل به معنای «برای» در آیات حالت نتیجه گیری دارد.

مثال اول: لتعملوا عدد السنین و الحساب ( برای این که شمار سال ها حساب وقت هابدانید که نتیجه آیه« و قدره منازل» است. (ص20 دوم)

مثال دوم: لتبتغوا من فضله ( برای این که از فضل او بجویید) ( ص 171 دوم) که نتیجه آیه« و تری الفلک .... » است.

مثال سوم: لیعلم الله الذین امنوا..........

که نتیجه« تلک الایام نداولها بین الناس» است. ( ص 106سوم)

ز)دانستن کلمات مترادف

گاهی در تست به جای آوردن دقیق کلمه کتاب از کلمات مترادف آن بهره می جویند گویی که می خواهند بفهمند که داوطلب کلمات را حفظ کرده است یا مفهوم را فهمیده است.

مثال اول: روح بعد غیر مادی انسان است. در گزینه ها به جای غیر مادی از کلمه «مجرد» استفاده شده است. (سراسری زبان 90) ( درس 4 دوم)

مثال دوم: در بیان آیه «معتد اثیم» متجاوز گناهکار آمده است. گام فراتر نهادن از حدود الهی.( سراسری 87 خارج از کشور ) ( درس ششم دوم)

با تمرین و ممارست و مرور پی در پی و مستمر کم کم می توان روش ایده آل خواند درس دین و زندگی را به دست آورد و در نتیجه تسلط کافی را برای دست یابی به درصدی مطلوب و مناسب به دست آورد.

امیدوارم که این نوشته هر چند کوتاه و مختصر برای شما عزیزان مفید بوده باشد. در انتها از شما عزیزان می خواهم که نظرات خود را با ما مطرح سازید.


تحلیل محتوای کتاب درسی دین و زندگی پایه دوم متوسطه از دیدگاه معلمان
 

مقدمه

یکی از مسائل اساسی زندگی انسان، مسئله تعلیم و تربیت است. تعلیم و تربیت نیز دارای دامنه گسترده‌ای است. یکی از مهمترین انواع تربیت، تربیت دینی است.

انجام این رسالت در کشور ما به عنوان یک جامعه اسلامی، تا حدود زیادی به نهاد آموزش و پرورش واگذار شده است. در درون این نهاد، کتاب‌های درسی به عنوان یک ساز وکار مؤثر مطرح هستند. محتوای این کتاب‌ها میتوانند نقش مؤثری در هدایت و پرورش دینی و اسلامی دانش‌آموزان ایفا کنند. ‏

‏«نقش کتاب در فرایند تعلیم و تربیت فراهم کردن امکانات و شرایط مناسب برای ایجاد تغییرات مطلوب رفتاری در دانش‌آموزان از طریق آموزش است» (ایمانی و مظفر، ۱۳۸۳: ۱۱۶). در این زمینه محتوای کتابهای درسی قرآن و دینی از جایگاه خاصی برخوردار هستند. این کتابها از جمله مهمترین کتابهای درسی هستند که در امر تعلیم و پرورش باورها، بینشها و ارزشهای دینی میتوانند نقش مهمی ایفا کنند.

در نتیجه توجه به محتوای گنجانده شده در آنها، از ضرورت والایی برخوردار است. کتاب درسی و محتوای آنها یکی از عناصر مهم آموزش و پرورش، به ویژه در نظام‌های آموزشی متمرکز، که کشور ما نیز در آن رده جای دارد، قرار گرفته است. کتابهای درسی به عنوان وسیله آموزشی فراگیر، زمینه‌ساز تحقق اهداف کلی و آموزشی هستند. ‏

در این کتابها، محتواها باید ضمن توجه به اهداف کلی آموزشی، از نظر علمی نیز دارای دقت و اعتبار بالایی باشند (شعاری‌نژاد،۱۳۸۸: ۳۶). یکی از اهداف اصلی آموزشهای دینی، ایجاد هدف در زندگی و معنادار کردن آن و در واقع توجه به عوامل انگیزشی است. رفتار و فعالیتهای انسانها ناشی از انگیزه‌ها یا نیازهای آنان است. ‏

‏«انگیزش اصطلاحی است که اصولاٌ با سخت کوشیدن به کار برده میشود و با امیال و خواسته‌ها همراه است» (حسینیان، ۱۳۷۹). انگیزش بیانگر آن دسته از فرایندهای روانشناختی است که علت برانگیختگی، هدایت و تداوم اعمال ارادی هدفمند است؛ به عبارت کلی‏تر می‏توان انگیزش را حالتی در افراد دانست که آنان را به رفتار و عمل خاصی متمایل می‏سازد.

اگرچه این حالت از ابتدای خلقت نوع انسان، در نهاد بنی‏آدم نهفته بوده است و انسانها همیشه در انجام اعمال مختلف خود تحت تأثیر کشش و جاذبه‏هایی که امروزه از آنها به عنوان انگیزش یاد می‏شود، قرار داشته‏اند.

سعی در شناختن انواع انگیزه و نحوه به وجودآمدن آن جالب است.‏‏ اصولا رفتار و سلوک بشری همواره دارای علت است. انگیزش علت و عامل اصلی رفتار است، چه آن را شرایط موجود در محیط ایجاد کرده، چه از تظاهرات رفتاری، فیزیولوژیکی و گزارش شخصی استنباط شده باشد، انگیزش را میتوان به عنوان عامل نیرو دهنده و هدایت‌کننده رفتار تعریف کرد(گیج و برلاینر، ۱۹۸۴).

با توجه به مطالب فوق، انجام این تحقیق، به ویژه پس از گذشت هشت سال از آموزش کتابهای دین و زندگی در مقطع دبیرستان از اهمیت و ضرورت بالایی برخوردار است. بنابراین آنچه مسئله پژوهش حاضر را تشکیل می‌دهد این است که در کتب درسی دین و زندگی سال دوم دوره متوسطه به چه میزان به مسائل انگیزشی توجه شده است؟

بر این اساس سوالات پژوهش به شرح زیر تدوین شد:

- در انتخاب محتوای کتاب درسی دین و زندگی دوم متوسطه به چه میزان به معیار علاقه مندی دانش آموزان توجه شده است؟

- در انتخاب محتوای کتاب درسی دین و زندگی دوم متوسطه به چه میزان به معیار اهمیت توجه شده است؟ ‏

‏- در انتخاب محتوای کتاب درسی دین و زندگی دوم متوسطه به چه میزان به معیار سودمندی توجه شده است؟

- در انتخاب محتوای کتاب درسی دین و زندگی دوم متوسطه به چه میزان به معیار قابلیت یادگیری دانش آموزان توجه شده است؟

روش شناسی ‏

روش تحقیق در تحقیق حاضر روش تحلیل محتوا است. در این تحقیق مبنای بررسی کتاب درسی دین و زندگی دوم متوسطه، مضامین ومقوله‌های خاصی است که در مورد مفاهیم انگیزشی بحث می‌کند. نوع تکنیک برای تحلیل محتوا در این تحقیق «مقوله‌ای» است. جامعه آماری تحقیق کتاب درسی دین و زندگی دوم متوسطه در سال تحصیلی ۱۳۹۲- ۱۳۹۱ بود. برای تحلیل محتوا از شیوه‌ تمام شماری استفاده شده است.‏

ابعاد تحلیل در این تحقیق عبارتند از متن و تصویر که در این تحقیق بعد از مطالعه کتابهای متعدد در زمینه مسائل انگیزشی و بعد از یک بررسی کامل این کتاب درسی، مفاهیمی که در ارتباط با مسائل انگیزشی در این کتاب بودند به طور کامل استخراج شدند و از بین آنها یکسری مفاهیم انتخاب شدند و در نهایت چهار معیار شامل علاقه‌مندی، قابلیت یادگیری، سودمندی و ملاک اهمیت از بین آنها انتخاب شد. در این ارزیابی، درس به عنوان واحد ثبت برای مطالعه مباحث عمومی هرکتاب و مضمون یا عبارت برای مباحث مرتبط با مسائل انگیزشی منظور شده است.

برای تحلیل اطلاعات از روش تحلیل محتوای آنتروپی شانون استفاده شده است. در این روش ابتدا تعداد صفحاتی از کتاب که به شاخصهای مورد بررسی توجه کرده‌اند مشخص شده و سپس با استفاده از روش آنتروپی شانون، بار اطلاعاتی و ضریب اهمیت هر یک از شاخص‌ها در کتاب محاسبه شد.‏

یافته‌ها

در این تحقیق میزان توجه به شاخصهای مسائل انگیزشی در کتاب درسی دین و زندگی دوم متوسطه مورد بررسی قرار گرفته است. یافته‌های تحقیق به تفکیک سئوالات تحقیق ارائه شده است:‏

سوال اصلی: چه میزان به مسائل انگیزشی در انتخاب محتوای کتاب درسی دین و زندگی دوم متوسطه توجه شده است؟

نتایج نشان می‌دهد که در مجموع ۱۹۰ صفحه از کتاب دین و زندگی سال دوم متوسطه به ترتیب به ۹۳ صفحه به معیار سودمندی(۶ر۳۸ درصد)، ۶۷ صفحه به معیار اهمیت(۸ر۲۷ درصد)، ۵۲ صفحه به معیار قابلیت یادگیری (۶ر۲۱ درصد) و ۲۹ صفحه به معیار علاقه(۱۲ درصد) توجه شده است. ‏

نتایج تحقیق نشان میدهد که در کتاب دین و زندگی دوم متوسطه بیشترین ضریب اهمیت مربوط به شاخص ملاک اهمیت(۲۶۵ر۰=‏WJ‏) است و کمترین ضریب اهمیت برای شاخص علاقه (۲۰۷ر۰=‏WJ‏) به دست آمده است. ‏

میزان توجه به هر یک از معیارهای انتخاب محتوا در کتاب درسی دین و زندگی دوم متوسطه به صورت جزیی در جدول شماره ۲ ارائه شده است.‏

‏جدول فوق نشان می‌دهد که در مجموع ۱۹۰ صفحه از کتاب دین و زندگی سال دوم متوسطه به ترتیب به شاخصهای پاسخگویی‎ ‎به نیازها‎ ‎و‎ ‎مسائل‎ ‎دینی دانش‌آموزان(۳۸ صفحه)، تقویت تفکر(۳۱ صفحه)، اشاره به سودمندی دین در زندگی(۲۸ صفحه)، ارتباط بین دین و زندگی(۲۷ صفحه)، مفید بودن دین(۲۵ صفحه)، اهمیت(۲۲ صفحه)، ارزشمند بودن(۲۰ صفحه)، قابل فهم بودن مطالب(۱۵ صفحه)، شیوایی بیان و جذابیت محتوا(۱۱ صفحه)، جذابیت طراحی(۷ صفحه) و تقویت کنجکاوی(۶ صفحه) توجه شده است.

‏نتایج تحقیق نشان میدهد در کتاب دین و زندگی دوم متوسطه بیشترین ضریب اهمیت مربوط به شاخص پاسخگویی به مسائل دینی دانش‌آموزان (۱۳۰ر۰=‏WJ‏) است و کمترین ضریب اهمیت برای شاخص تقویت کنجکاوی(۰۴۴ر۰=‏WJ‏) به دست آمده است. ‏

بحث و نتیجه‌گیری

نتایج تحقیق حاکی از کم توجهی تدوین‌کنندگان کتاب درسی دین و زندگی دوم متوسطه به شاخصهای توجه به مسائل انگیزشی در معیارهای انتخاب محتواست. در واقع میزان توجه مؤلفین در تدوین محتوای کتابها بیشتر معطوف به مقوله مبانی و اصول دین بوده است تا دیگر مقوله‌ها. ‏در این تحقیق توجه به معیار علاقمندی(سئوال اول پژوهش) با استفاده از معیارهای شیوایی بیان، جذابیت محتوا و جذابیت طراحی مورد بررسی قرار گرفته است. با نتایج تحقیق نشان داد که به معیار علاقمندی دانش آموزان و جذابیت کتاب، آن‌طور که باید توجه نشده است که این نشاندهنده ضعف در طراحی و تدوین درس دین و زندگی است که نتوانسته است کاملا جذاب جلوه کند. ‏با عنایت به این که این کتاب برای گروه سنی نوجوان و جوان در نظر گرفته شده است، در این شرایط حساس برای علاقمند کردن دانش‌آموزان به درس دین و زندگی و به طور کلی دین، باید توجه بیشتری به جذابیت محتوا و طراحی آن و به طور کلی علاقه فراگیران معطوف کرد.‏توجه به معیار اهمیت(سئوال دوم پژوهش) در این تحقیق با استفاده از شاخصهای ارزشمند بودن دین، اهمیت دین و مفید بودن دین در زندگی مورد بررسی قرار گرفته است.

نتایج حاصل از تحلیل کمی و روش آماری مورد استفاده نشان می‌دهد معیار اهمیت در این کتاب زیاد مورد توجه قرار نگرفته است. به نظر میرسد از جمله دلایلی که این کتاب نتوانسته است برای دانش‌آموزان اهمیت و کاربردی داشته باشد بتوان به مواردی چون: تکراری بودن زیاد مطالب کتاب، عدم بیان مطالب اساسی و بنیانی‌تری که باید در قالب این درس ذکر شود ولی به این موضوع توجهی نشده است و ارتباط ضعیف و پایین محتوای درس با مسائل زندگی روزمره دانش‌آموزان و به عبارت دیگر به روز نبودن مطالب و بیان مطالب سطحی اشاره کرد. در حالی که محتوای این درس به خاطر اهمیت بالایی که در جامعه دینی ما دارد باید به گونه‌ای تدوین شود که قبل از هر چیز، دانش‌آموزان با مطالعه آن، این درس را کاملا مفید، احساس کنند و محتوا به گونه‌ای باشد که دانش‌آموز، خود به دانستن آن احساس نیاز کند. بنا بر نتایج این تحقیق، درس دینی در زمینه احساس اهمیت و کاربرد نتوانسته است آنچنان که باید مفید واقع شود. ‏

توجه به معیار سودمندی(سئوال سوم پژوهش) در این تحقیق با استفاده از شاخصهای پاسخگویی به‎ ‎نیازها‎ ‎و‎ ‎مسائل‎ ‎دینی دانش‌آموزان، ارتباط بین دین و زندگی و سودمندی دین در زندگی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان میدهد در کتاب دین و زندگی دوم متوسطه به معیار سودمندی دین در زندگی توجه زیادی نشده است. با توجه به اهمیت توجه به نیازهای جوانان و لزوم برقراری ارتباط بین دین و زندگی در جامعه ایرانی و با در نظر گرفتن نتایج حاصل از تحقیق، محتوای کتاب‌های درسی نیازمند توجه بیشتری به این شاخص می‌باشند.‏

توجه به معیار قابلیت یادگیری(سئوال چهارم پژوهش) در این تحقیق با استفاده از شاخص‌های قابل فهم بودن مطالب، تقویت تفکر و تقویت کنجکاوی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان میدهد در این کتاب به مقوله فهم دانش‌آموزان و تقویت کنجکاوی و تفکر دانش‌آموزان توجه چندانی نشده است.

در حالی که با توجه به شرایط سنی مخاطبان این کتاب، بهترین زمان برای تقویت قوای فکری و استدلال دانش‌آموزان در راستای مسائل دینی است. به طوری که در عین مفید و مهیج بودن قابل درک برای دانش‌آموزان نیز باشد. بنابراین شایسته است مسئولین امر در تدوین کتب درسی بیشتر به این امر اهتمام ورزند. این نتیجه با نتایج تحقیقات حسین‌پناه(۱۳۸۹) همخوانی دارد. ‏

در دنیای پر از تحولات امروز که هر روز انواع بازیها، سرگرمیها و مشغله‌های فکری گوناگون برای جوانان ما به وفور دیده میشود، نوجوانان ما زمانی میتوانند این تاثیرات را تا حدی خنثی سازند که آمادگی مقابله با این شرایط را داشته باشند. درس دین و زندگی جایگاه ویژه‌ای در تربیت دینی دانش‌آموزان دارد بنابراین باید قابلیت جذب و جلب توجه دانش‌آموزان را داشته باشد. از طرف دیگر، یکی از ارکان مهم ارائه ارزش‌های مذهبی، متون آموزشی میباشد؛ لذا باید به ملاک‌های انتخاب محتوا در جهت انتقال ارزشهای دینی، حساسیت ویژهای داشت.

توجه به افزایش شدید آسیب‌پذیری دینی در بین جوانان، اهمیت توجه به محتوای مذهبی را بیشتر میسازد. یکی از عوامل مهم در تهیه محتوای آموزش دینی، توجه به نیازها و علائق مخاطبان است.

زمانی دانش‌آموزان انگیزه و نگرش بهتری به یک درس دارند که احساس کنند، این متون متناسب با نیاز و توانایی آنان است. تجربیات متعدد نشان داده است که تراکم مطالب دینی در کتاب‌های درسی نتوانسته است به پرورش حس مذهبی دانش‌آموزان کمک کند(حقشناس و قاسمی، ۱۳۸۹: ۵۴). ‏

یافته های تحقیق حاضر نشان می‌دهدکه توجه به مسائل انگیزشی در کتاب دین و زندگی دوم متوسطه فاقد هرگونه برنامه‌ریزی ازپیش تعیین شده است و به همین دلیل بازنگری و تأمل در این زمینه بسیارضروری به نظرمی رسد تا از این طریق بتوانیم دراین زمینه فرصتی برای تربیت دانش آموزان به ویژه ازطریق برنامه‌های درسی فراهم کنیم. ‏

پیشنهادهای تحقیق

یافته‌های تحقیق حاضر نشان داد وضعیت توجه به مسائل انگیزشی در کتاب درسی دین و زندگی دوم متوسطه چندان مناسب نیست. از آنجا که تحقیق حاضر مستقیما با عملکرد طراحان و برنامه‌ریزان درسی کتابهای دین و زندگی دوره متوسطه مرتبط است، بنابراین پیشنهاد میشود: ‏

- طراحان و برنامه‌ریزان درسی جهت تعیین محتوای کتاب‌های درسی به مولفه جذابیت کتاب بیشتر توجه کنند به طوری که کتاب برای دانش‌آموزان جذابیت داشته باشد و متناسب با سن آنها طراحی شود. ‏

- طراحان و برنامه‌ریزان درسی جهت تعیین محتوای کتاب‏‌های درسی به مولفه اهمیت کتاب بیشتر توجه کنند. در واقع محتوای این درس به خاطر اهمیت بالایی که در جامعه دینی ما دارد باید به گونه‌ای تدوین شود که قبل از هر چیز، دانش‌آموزان با مطالعه آن، این درس را کاملا مفید، احساس کنند و محتوا به گونهای باشد که دانش‌آموز، خود به دانستن آن احساس نیاز کند.‏

- با توجه به اهمیت توجه به نیازهای جوانان و لزوم برقراری ارتباط بین دین و زندگی در جامعه ایرانی و با در نظر گرفتن نتایج حاصل از تحقیق، محتوای کتاب‌های درسی نیازمند توجه بیشتری به این شاخص می‌باشند به گونه‌ای که دانش‌آموز این کتاب را برای زندگی آینده خود سودمند و مفید بداند.‏

- نتایج تحقیق نشان داد در این کتاب به مقوله فهم دانش‌آموزان و تقویت کنجکاوی و تفکر دانش‌آموزان توجه چندانی نشده است. در حالی که با توجه به شرایط سنی مخاطبان این کتاب، بهترین زمان برای تقویت قوای فکری و استدلال دانش‌آموزان در راستای مسائل دینی است. به طوری که در عین مفید و مهیج بودن قابل درک برای دانش‌آموزان نیز باشد. بنابراین شایسته است مسئولین امر در تدوین کتب درسی بیشتر به این امر اهتمام ورزند به طوری که کتاب در عین مفید و مهیج بودن قابل درک برای دانش‌آموزان نیز باشد.‏

- به طور کلی با عنایت به اهمیت و ضرورت تربیت نیروی انسانی متعهد و متخصص و تاثیر شایان توجه محتوای برنامه‌های درسی در زمینه‌سازی جهت پرورش انسانهایی با انگیزه متصف به نگرش‌های مذهبی، ضروری است طراحان و برنامه‌ریزان درسی جهت تعیین محتوای کتاب‌های درسی به فهرست کاملتری از انواع مولفه‌های انگیزشی توجه کنند.‏

- توجه جامع و منطقی به مولفه‌های انگیزش در مجموعه کتب دین و زندگی نیازمند طراحی جامع، منظم و دقیق است، به طوری که با ترسیم فرایند مذکور، به مرور اجزا و مؤلفه‌های انگیزشی در دانش‌آموزان ایجاد و نهادینه گردد.

- همه کتاب‏‌های درسی دین و زندگی دوره متوسطه در حد بضاعت خویش امکان پرداختن به مسائل انگیزشی را دارند. بنابراین باید سعی شود در مواد درسی مختلف تا حد امکان و با توجه به بستر برنامه به این موضوع توجه گردد.‏

- محتوای کتاب‏‌ها به گونه‌ای تنظیم شودکه به فراگیران کمک کند تا آنها بتوانند آموخته‌های خود را در زندگی روزمره بکار گیرند. ‏

- در ارائه مقوله‌ها و مفاهیم مرتبط با مسائل انگیزشی، در کتب درسی پیشنهاد می‌شود از لحاظ تعداد، فراوانی‏‌های اختصاص داده شده به مفاهیم، یک تعادل منطقی و نسبی برقرار شود.‏

- به دست‌اندرکاران تالیف برنامه‌ریزی درسی توصیه میشود به خاطر اهمیت والای درس دین و زندگی، در تدوین محتوای آن از نظرات یا نگرش دانش‌آموزان بهره‌گیری شود. ‏

ناهید صادقی لویه- دانشجوی کارشناسی ارشد رشته تحقیقات آموزشی‏

دکتر مسعود حقیقی- استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن‏

دکتر بدیع‌الزمان مکی آل آقا – استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن‏

جدول شماره ۱٫ میزان توجه به شاخصهای مسائل انگیزشی در کتاب

معیارهای انتخاب محتوا تعداد صفحات درصد مقدار بار اطلاعاتی

(‏Ej‏)‏ ضریب اهمیت

(‏wj‏)‏

علاقه ۲۹‏ ۱۲ ۲۸۷ر۰‏ ۲۰۷ر۰‏

اهمیت ۶۷‏ ‏‏۸ر۲۷‏ ۳۶۸ر۰‏ ۲۶۵ر۰‏

سودمندی ۹۳ ۶ر۳۸‏ ۳۵۰ر۰‏ ۲۵۲ر۰‏

قابلیت یادگیری ۵۲ ۶ر۲۱‏ ۳۵۵ر۰‏ ۲۵۶ر۰‏

جدول شماره ۲٫میزان توجه به معیارهای انتخاب محتوا در کتاب‏

معیارها معیارهای انتخاب محتوا تعداد صفحات مقدار بار اطلاعاتی (Ej) ضریت اهمیت (Wj)

علاقه شیوایی بیان ۱۱ ۱۶۵ر۰ ۰۶۶ر۰

جذابیت محتوا ۱۱ ۱۶۵ر۰ ۰۶۶ر۰

جذابیت طراحی ۷ ۱۲۱ر۰ ۰۴۹ر۰

اهمیت ارزشمند بودن ۲۰ ۲۳۶ر۰ ۰۹۵ر۰

اهمیت ۲۲ ۲۴۹ر۰ ۱۰۰ر۰

مفید بودن ۲۵ ۲۶۷ر۰ ۱۰۷ر۰

سودمندی پاسخگویی به نیازهای

و مسائل دینی دانش‌آموزان ۳۸ ۳۲۲ر۰ ۱۳۰ر۰

ارتباط بین دین و زندگی ۲۷ ۲۷۷ر۰ ۱۱۲ر۰

اشاره به سودمندی دین

در زندگی ۲۸ ۲۸۲ر۰ ۱۱۴ر۰

قابلیت یادگیری قابل فهم بودن مطالب ۱۵ ۲۰۰ر۰ ۰۸۱ر۰

تقویت تفکر ۳۱ ۲۹۶ر۰ ۱۱۹ر۰

تقویت کنجکاوی ۶ ۱۰۹ر۰ ۰۴۴ر۰

نمونه سوالات دین و زندگی(3)

نمونه سوالات دین و زندگی(3)

 

درس 1 :

1 - بیت " هرکه بیدارتر ، پر درد تر هرکه او هوشیارتر ، رخ زردتر " بیانگر کدام نیاز و دغدغه ی انسان است؟ 25/0 نمره

الف) نیازهای طبیعی ب) نیازهای غریزی ج) دغدغه و درد متعالی د) موارد الف و ب

 

2 - کدام گزینه از نیاز های بنیادین زندگی انسان می باشد؟

الف) درک هدف زندگی ب) نیاز به تعالی رشد و بالندگی ج) کشف راه صحیح د) همه ی موارد

3 - مفهوم " درک هدف زندگی انسان" چیست؟ 5/0 نمره

4- چرا هریک از ما به دنبال آرامش درونی و رضایت زندگی بوده و از اضطراب و تشویش گریزانیم؟ 1 نمره

5- چرا انسان به دنبال زندگی در جامعه ای است که روابط عادلانه برآن حاکم باشد؟ 75/0 نمره

6- کدام گزینه از ویژگی های جامعه ای است که در آن روابط عادلانه حاکم است ؟

الف) مراعات حق افراد ب) نا برابری بین افراد ج) عدم تعرض به کرامت انسان د) موارد الف و ج

7- چرا کشف راه درست زندگی جامع نیازهای بنیادین زندگی انسان است؟ 2 نمره

8- پاسخ اطمینان بخش ما به نیازهای بنیادین باید دارای چه ویژگی هایی باشد؟ توضیح دهید . 2 نمره

9- عبارت " اگر در موضوعی اطلاعاتی در اختیار دستگاه تفکر قرار نگیرد ، انسان نمی تواند هیچ نظری بدهد " گویای کدام ضعف دستگاه اندیشه ما است؟ 5/0 نمره

 

درس 2 :

 

1- پیام آیه زیر را بنویسید:

"قال فمن ربکما یا موسی : قال ربناالذی اعطی کل شیی خلقه ثم هدی " 5/0 نمره

2- عبارت زیر را کامل کنید:

خلق .بی هدف .نشانه ی . . . . . و. . . . . است و این ویزگی ها نمی تواند در . . . . . . باشد. 75/0 نمره

3- هدف اصلی خلقت انسان چیست؟ و به وسیله کدام نیروها می تواند به آن هدف هدایت برسد؟ 75/0 نمره

4- مفهوم " حرکت انسان اختیاری است " یعنی چه؟ 5/0 نمره

5- دو نقش عمده ی عقل در زندگی انسان را بنویسید. 1نمره

6- با توجه به روایتی از امام کاظم (ع) انسان دو حجت دارد آن دو را نام ببرید . 5/0 نمره

7- آثار کاربرد و پرورش قدرت تعقل در معارف و حقایق دینی را بنویسید . 5/0 نمره

8- کامل کنید:

بیشتر کژ فهمی ها و انحرافات درطول تاریخ برخاسته از عدم استفاده ی . . . . . و به جا از . . . بوده است . 5/0 نمره

 

درس 3 :

 

1- کدام یک از گزینه های زیر از ویژگی های فطرت نیست ؟

الف) دوستدار فضیلت های اخلاقی مانند عدل ب) بیزاری از رذایل مانند ظلم و حسد

ج) طالب زیباییها د) اختلافات نژادی ، زبانی، جغرافیایی ...

3- چرا خداوند "دین واحد" را در اختیار همه انسان ها قرار داده است؟ 5/0 نمره

4- کدامیک از محورهای زیر در برنامه ی دین خدا داخل نمی باشد؟

الف) ایمان به خدا و دوری از شرک ب) ایمان به معاد و سرای آخرت

ج) جلوگیری از برپایی نظام عادلانه د) کسب مکارم اخلاقی مانند عفاف و . . .

5- علل فرستادن متعدد توسط خداوند در طول تاریخ را نام ببرید 5/1 نمره

6- تعدد پیامبران خدا ، آیا به معنای تعدد و اختلاف در دین و اصول دعوت آنان است؟ چرا؟ 1 نمره

7- منشا اختلاف و وجود ادیان مختلف در میان مردم چیست؟ توضیح دهید 1 نمره

8- ویژگی های اختصاصی پیامبران الهی نام برده و یکی را به اختصار توضیح دهید . 5/1 نمره

9- پیامبر در تعلیم و تبیین دین باید معصوم باشد . چرا؟ 1 نمره

10- کدام گزینه از دلایل مصونیت پیامبران از گناه می باشد؟

الف) بهره مندی از الطاف الهی برای کسب ایمان و تقوای بالا ب) برخورداری از بینش عمیق

ج) برخورداری از قدرت تفکر و اختیار خود د) الف و ب

11- عوامل جاودانگی شریعت پیامبر (ص) را بنویسید. 1 نمره

12- کدام گزینه نمی تواند از عوامل حفظ قرآن از تحریف باشد؟

الف) عنایت و اراده ی الهی ب) اهتمام پیامبردر جمع آوری و حفظ قرآن ج) رشد انسا ن ها و کوشش مسلمانان

د) تعلیم و تفسیر آیات قرآن

13 – کدام مورد از عوامل انطباق دین اسلام با نیازهای متغیر زمان است ؟

الف) توجه به نیازهای ثابت و متغیر ب) تقدم روح و معنا بر ظاهر و قالب ج) اختیارات حاکم اسلامی د) همه موارد

14- کدامیک از موارد زیر از قوانین و نیازهای ثابت انسان نمی باشد؟

الف) عدالت ب) پرستش خالق ج) کنترل غرایز د) همکاری و هما هنگی با قدرت های سلطه گر

درس 4 :

 

1- دو ویژگی قرآن کریم بر سایر کتب آسمانی را بنویسید. 5/0 نمره

2- منظور از "تحدی" به قرآن چیست؟ 5/0 نمره

3- " فصاحت و بلاغت ، زیبایی های لفظی، ساختار موزون کلمه ، . . . به کدام جنبه ی اعجاز قرآن مربوط می شود؟ 5/0 نمره

4- چرا در اوایل بعثت ، سران مکه مانع از شنیدن آیات قرآن توسط مردم می شدند؟ 1 نمره

5- " اگر همه ی انسلن ها جمع شوند نمی توانند حتی سوره ای از قرآن را بیاورند " به کدام یک از ویژگی های قرآن مربوط می شود؟ 1 نمره

6- با رعایت چه شرایطی می توان با استفاده از قرآن و سنت و سیره پیامبران به سوالات و نیازهای جوامع در همه دوران ها پاسخ داد؟ 1 نمره

7- اسلام چه ویژگی هایی دارد که موجب شده تا با نیازهای متغیر زمان مطابقت کند؟ 2 نمره

درس 5 :

 

1- سه مورد از قلمرو های پیامبر اکرم(ص) را نام ببرید. 5/1 نمره

2- یکی از قلمروهای رسالت پیامبر " دریافت وحی و رساندن آن به مردم "است آنرا توضیح دهید. 5/1 نمره

3- " مرجعیت علمی "از قلمروهای رسالت پیامبر است آنرا توضیح دهید. 5/1 نمره

4- " ولایت و سرپرستی جامعه برای اجرای قوانین الهی " یا ولایت ظاهری پیامبر اکرم(ص) را توضیح دهید. 1 نمره

5- بنا برسخن امام باقر(ع) چرا ولایت از مهم ترین پایه های اسلام شمرده شده است؟ 1 نمره

6- با توجه به آیه ی مبارکه " ولن یجعل الله للکافرین " به سوالات زیر پاسخ دهید: 5/1 نمره

الف) آیه را ترجمه کنید.

ب) آیه به کدامیک از فرمان های الهی اشاره دارد؟

7- برترین و بالاترین قلمرو رسالت پیامبر اکرم (ص) . . . . . . است. 5/0 نمره

8- نویسندگان قرآن را . . . . . . و حفظ کنندگان آیات را . . . . می نامیدند . 5/0 نمره

9 – اولین و برترین کاتب و حافظ قرآن . . . . . بود. 25/0 نمره

10 – اولین و معتبرترین مرجع علمی برای فهم عمیق آیات الهی . . . . . . 25/0 نمره

الف) قرآن ب) گفتار و رفتار پیامبر ج) گفتارو رفتار حضر ت علی (ع)

11-دلا یل نیاز جا معه ی اسلا می به ولا یت و حکو مت اسلا می را نا م ببر ید. 5/1 نمره

12-بهره مند ی انسا نها از هد ایت معنوی به عنوان نتیجه ی ولایت معنو ی به چه چیزهایی بستگی دارد ؟ 75/0 نمره

 

درس 6 :

 

1- پیام آ یه " یا ایها الذین آمنوا اطیعوالله و اطیعوالرسول . . ." را بنویسید. 5/0 نمره

2- در باره ضرورت شناخت امام حدیثی از پیامبر اکرم (ص) نوشته و ترجمه کنید . 5/1 نمره

3- آیه مبارکه تطهیر را کامل کرده و دو مورد از پیام های آن را بنویسد . 5/1 نمره

" انما یرید الله . . . . . . . . . . اهل البیت . . . . . تطهیرا "

4 - آیه مبارکه تطهیر به کدام یک از ویژگی های مهم اهل بیت اشاره دارد؟ 25/0 نمره

5- آیه ولایت را کامل کرده و پس از ترجمه ، بنویسداین آیه در باره چه کسی نازل شده است ؟ 75/1 نمره

” انما ولیکم الله و رسوله ولی شما تنها خدا ورسول او

و الذین آمنوا . . . . . . . . . . .

الذین یقیمون الصلوه . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . و زکات می پردازند

و هم راکعون " در حالی که به رکوع رفته اند.

6- تبریک و تهنیت مردم به حضرت علی (ع) پس از پایان مراسم غدیر خم نشانه چیست؟ 1 نمره

7 – در مراسم دعوت خویشان به اسلام حضرت علی (ع) از جانب پیامبر (ص) چگونه معرفی شد؟ 1نمره

8 – از پیام های حدیث ثقلین دو مورد بنویسید . 1 نمره

 

درس 7 :

1- با توجه به آیه مبارکه به سوالات زیر پاسخ دهید:

" قد خلت من قبلکم سنن پیش از شما سنت هایی رخ داد

فسیروا فی الارض . . . . . . . . . . . .

فانظروا . . . .

کیف کان عاقبه المکذبین " که سرانجام تکذیب کنندگان چگونه بود؟

 

الف) ترجمه را کامل کنید . 75/0 نمره

ب) یکی از نتایج مطالعه ی تاریخ گذشتگان چیست؟ 5/0 نمره

 

2- از مسائل و مشکلات اجتماعی و فرهنگی پس از پیامبر اکرم 3 مورد را نام ببرید. 5/1 نمره

3- نگهداری حدیث به شیوه حفظ چند اشکال اساسی داشت؟ 2 مورد آن را بنویسد . 1 نمره

4- ممنوعیت از نوشتن احادیث پیامبر اکرم (ص) چه مشکلات و مسائلی را به دنبال داشت؟ 5/1 نمره

5- پیدایش مسائل جدید با گسترش دنیای اسلام نیاز به وجود چه کسانی را بیشتر آشکار می کند؟ چرا ؟ 1 نمره

6- تحریف در اندیشه های اسلامی و جعل احادیث توسط چه کسانی و چگونه انجام می شد؟ 5/1 نمره

7- چگونه حکومت عدل نبوی به سلطنت قیصری و کسرایی تبدیل شد؟ 5/1 نمره

8- حکومت عدل نبوی را با حکومت بنی امیه و بنی عباس مقایسه کنید؟ 1 نمره

9- تفاوت های اساسی حکومت بنی امیه و بنی عباس با رهبری پیامبر (ص) چه بود؟ ( 3 مورد) 5/1 نمره

 

درس 8 :

1- با توجه به آیه مبارکه به سوالات زیر پاسخ دهید: 2 نمره

" اذ قال لهم اخوهم نوح وقتی که برادرشان نوح به آنان گفت:

الا تتقون . . . . . . . .

انی لکم رسول امین . . . . . . . . . . .

فاتقواالله و اطیعون " . . . . . . . .. .

الف)ترجمه آیه را بنویسید .

 

ب) با توجه به آیه حضرت نوح از مردم چه می خواهد؟

2- مسئولیت های سه گانه مقام امامت را نام ببرید. 5/1 نمره

3- تعلیم و تفسیر قرآن کریم که یکی از اقدامات مربوط به مرجعیت علمی است آن را توضیح دهید؟ 1 نمره

4- امامان چگونه مسئولیت حفظ سخنان وسیره پیامبر (ص) را انجام میدادند؟ شرح دهید. 1 نمره

5- کتاب . . . از مرحوم کلینی است . 25 / 0 نمره

6- کتاب " من لا یحضره الفقیه " از مرحوم . . . است. 25 / 0 نمره

7 – دو کتاب معروف شیخ طوسی را نام ببرید. 5/0 نمره

8 – کتاب . . . فراز هایی ازدعا های امام سجاد (ع )است. 25 / 0 نمره

9 – کتاب . . . بخش هایی از خطبه ها و نامه ها و کلمات قصار حضرت علی (ع) است. 25 / 0 نمره

10 – ائمه اطهار (ع) کار تربیت شخصیت های اسلامی را چگونه انجام می دادند؟ 1 نمره

11- از اقدامات ائمه اطهار (ع) مربوط به مرجعیت علمی 3 مورد را نام ببرید. 5/1 نمره

12- امامان بزرگوار ما از چند جهت با حاکمان زمان خود مبارزه می کردند؟ توضیح دهید. 5/1 نمره

13 – ائمه بزرگوار ما برای بدست آوردن ولایت ظاهری از چه اصولی تبعیت می کردند؟ 2 نمره

14- آیا ائمه اطهار (ع) حاکمان زمان خود را تایید می کردند؟ یا نه ؟ توضیح دهید. 1 نمره

15 روش های متفاوت ائمه اطهار (ع) در زندگی سیاسی و اجتماعی چه چیزی را به ما می آموزد؟ 1 نمره

16- امامان بزرگوار ما عامل اصلی حکومت ها ی جبارا ن و ستمگران را چه می دانستند؟ چرا؟ 1 نمره

17 – چرا شیوه ی مبارزه ی امامان متناسب با شرایط خاص آن زمان بود؟ 5/1 نمره

18- چرا در زمان بعضی از امامان مسئله " تقیه" وجود داشت؟ 1 نمره

 

درس 9 :

1- وظایف امام حسن عسکری (ع) در ارتباط با فرزندش چه بود؟ 1 نمره

2- در زمان غیبت صغری امام عصر(عج) چگونه با مردم ارتباط داشتند ؟ 1 نمره

3- مفهوم این جمله را توضیح دهید. " غیبت در مقابل ظهور است نه حضور " 1 نمره

4- از دیدگاه امام علی (ع) کسانی که با امام دوازدهم بیعت می کنند چه ویژگی هایی باید داشته باشند؟ (4مورد ذکر شود) 1 نمره

5- بخش اصلی رهبری امام معصوم مربوط به قلمرو .........است. . 5/0 نمره

6- علت اصلی غیبت امام (عج)را توضیح دهید. 5/1 نمره

7-خداوند با چه شرایطی اوضاع زندگی گروهها و ملت ها را تغییر میدهد ؟ با ذکر مثال توضیح دهید. 5/1 نمره

 

درس 10 :

1- تاریخ زندگی انسان ها صحنه ی مبارزه ی دایمی .......و . . . .بوده است. 5/0 نمره

2 - از نظر خداپرستان نتیجه ی مبارزه ی بین حق و باطل چه خواهد بود؟ 1 نمره

3- اعتقاد مسیحیان در باره ی موعود و منجی آخر الزمان را توضیح دهید . 1 نمره

4- عقیده ی مذهب شیعه در باره موعود و منجی آخر الزمان را توضیح دهید. 1 نمره

5- به اعتقاد جامعه شناسان پویایی جامعه شیعه در طول تاریخ به چه عواملی وابسته می باشد؟ 1 نمره

6- از مسئوولیت های منتظر چهار مورد را نام ببرید. 1 نمره

7- فواید معلوم بودن مشخصات و حضور امام عصر در جامعه را بنویسید. (3مورد) 5/1 نمره

8- با توجه به آیات زیر به سوالات پاسخ دهید :

" و نرید ان نمن علی الذین و می خواهیم منت نهیم بر کسانی که

و نجعلهم ائمه . . . . . . . . . .

و نجعلهم الوارثین " . . . . . . . . . . .

الف) ترجمه ی آیه را کامل کنید.

ب) در آیه فوق خداوند چه وعده ای به مستضعفان داده است؟ 5/1 نمره

درس 11 :

 

1- "تفقه" چیست؟ . 5/0 نمره

2- مرجعیت علمی در عصر غیبت در شکل . . . . ادامه می یابد. 5/0 نمره

3- حکومت اسلامی در چهار چوب . . . .استمرار پیدا می کند. 5/0 نمره

4- آنچه در انتخاب مرجع تقلید نقش اساسی دارد . . . . و. . . اوست. 5/0 نمره

5- مسئولیت های مربوط به امامت در دوران غیبت را نام ببرید. 75/0 نمره

6- درعصر غیبت وظایف مربوط به مرجعیت علمی وحکومت اسلامی توسط فقیهان با تقوی با تکیه بردو پشتوانه انجام می شودآن ها را بنویسید. 1 نمره

7- فقیه کیست؟ 1 نمره

8- تقلید در امور دینی چیست؟ 1 نمره

9- بنا به فرمان امام زمان (عج) در دوره ی غیبت چه کسی مرجعیت علمی و رهبری و ولایت ظاهری را بر عهده دارد؟ توضیح دهید. 2 نمره

10- شرایط فقیه شایسته ی پیروی و تقلید را بنویسید. 5/1 نمره

 

درس 12 :

1- مسئولیت اساسی افراد جامعه در حکومت اسلامی چیست؟ 1 نمره

2- از حقوق رهبر بر مردم از دیدگاه امام علی(ع) چهار مورد را بنویسید. 1 نمره

3- ولی فقیه در کشور ما چگونه انتخاب می شود؟ و مردم از چه طریقی در انتخاب ایشان دخالت دارند؟ 1 نمره

4- از" حقوق مردم بر رهبر" از دیدگاه امام علی(ع) چهار مورد را بنویسید. 1 نمره

5- چه تفاوتی میان انتخاب ولی فقیه و مرجع تقلید وجود دارد؟ توضیح دهید. 5/1 نمره

6- آ یا ولی فقیه و مرجع تقلید می تواند یکی باشد ؟ توضیح دهید 5/1 نمره

7- تفاوت میان نظام اسلامی و حکومت های دمکراتیک "مردم سالاری" را بنویسید . 5/1 نمره

8- چگونه تشکیل حکومت اسلامی در عصر غیبت می تواند در زمینه سازی حکومت جهانی حضرت ولی عصر(عج) تاثیر داشته باشد؟ 5/1 نمره

درس 13 :

 

1- انسان حقیقتی است با دو دسته از تمایلات ، آنها را نام ببرید . 5/0 نمره

2- انسان صاحب کرامت چه ویژگی هایی دارد؟ 5/0 نمره

3- ویژگی انسان کریم در حضور خداوند را با استفاده از مثالی بنویسید. 1 نمره

4- چرا نمی توان مسئولیت خطا و گناه خودرا تنها متوجه عوامل تحریک کننده ی بیرونی کرد؟ توضیح دهید. 1 نمره

5- با توجه به آیه مبارکه ِزیر به سوالات پاسخ دهید :

"من کان یرید العزه . . . . . . . . .

فلله العزه جمیعا " . . . . . . . . . . .

الف) ترجمه آیه را بنویسید.

ب) خداوند چه کسی را سرچشمه ی عزت معرفی می کند؟ 25/1 نمره

 

درس 14:

1- زمینه های طبیعی تشکیل خانواده را نام ببرید. 1 نمره

2-آثار رابطه ی زن و مرد همراه مودت و رحمت را بنویسید. 1 نمره

3-عالیترین زمینه برای تشکیل خانواده را نام برده و توضیح دهید .5/ 1 نمره

4- چرا نیاز به آرامش و انس روحی با همسر برترین نیاز از نیاز های طبیعی تشکیل خانواده است ؟ 5/1 نمره

5- با توجه به آیه مبارکه ی زیر به سوالات پاسخ دهید : 75/1 نمره

"و من آیاته ان خلق لکم . . . . . . . .

من انفسکم ازواجا همسرانی از خودتان

لتسکنوا الیها تا با ایشان آرامش یابید

و جعل بینکم موده و رحمه . . . . . . . . . .

ان فی ذلک لایات همانا در آن نشانه هایی است.

لقوم یتفکرون . " . . . . . . . . . . .

الف) ترجمه آیه فوق را کامل کنید .

ب) آیه به کدامیک از زمینه های طبیعی تشکیل خانواده اشاره دارد؟

درس 15 :

1- حکم عقدی که به زور انجام گیرد . . . . . . . . ..است و . . . . . . . .ندارد. 5/0 نمره

2- چرا از نظر اسلام اذن پدر برای ازدواج دختر ضروری است؟ 1 نمره

3- چرا برای تشکیل خانواده داشتن قدرت انتخاب ، ارزشمند و در عین حال مسئولیت زا است؟ 1 نمره

4- چرا نباید بین بلوغ جنسی و عقلی با زمان ازدواج فاصله زیاد باشد؟ 1 نمره

5- جوانان در ازدواج با چه مشکلاتی روبرو هستند ؟ 4 مورد را بنویسید. 2 نمره

6- برای شناخت همسر آینده چه راه هایی متناسب با فرهنگ اسلامی پیشنهاد می شود ؟ توضیح دهید. 5/1 نمره

درس 16 :

1- مرد چه نقش هایی در خانواده دارد؟ 4 مورد نام ببرید . 1 نمره

2- چرا کلمه " مادر" در همه ی فرهنگ ها زیباترین کلمه است ؟ 1 نمره

3- تامین هزینه ی زندگی خانواده از نظر اسلام بر عهده چه کسی است ؟ توضیح دهید. 1 نمره

4- زن در خانواده چه وظایفی دارد؟ (3مورد) 75/0

5-برای انجام پیمان عقد و ازدواج رعایت چه شرایط اصلی لازم است؟ 1 نمره

6-پدر و مادر با همکاری یکدیگر چه برنامه هایی را باید برای رشد و تعالی خود و فرزندان تنظیم کنند ؟ (4 مورد) 1 نمره

درس اول

پیام آیات      

ص11کتاب                                                                                 سوره/آیه

1- خواست هر انسان ................. که ..به راه راست هدایت شود.           حمد/6

2-انحراف از صراط مستقیم و مورد غضب الهی قرار گرفتن و کمراهی است.  حمد/7

3-راه سعادت را نپذیرد، عواقب آن .....                                              زمر/41

4-...بهانه و دستاویزی بیاورد یا داشته باشد                                         نسا/165

ارزیابی ص13

خیر -چون دستگاه تفکر انسان مرتکب خطا و اشتباه می شود

پیام آیات 2 درس اول ص13

1- خداوند تمام مخلوقات خود را ...هدایت..که آنرا ...هدایت عمومی...       طه/50

2-...هدایت می کند.....هدایت خاصه ....                                          اعلی/3

پاسخ بررسی ص15

دین

کمک نگرفتن از عقل -تربیت خانوادگی- محیط - وسوسه های شیطان

 

درس دوم

پیام آیات ص24

1- دین را به پا دارند  و  در آن تفرقه نکنند.                     شوری/13

2- آیین ابراهیم که همان دین اسلام است......           بقره/135

3- ....ایمان داشته باشد.....                                     بقره/136

4- ....سطح درک و فهم مردم...........تا...بفهمند و درک کنند.           ابراهیم/4

5- ......با سرکشی و کفر به آیات الهی دست به این کار زدند و در دین تفرقه ایجاد کردند.                                      آل عمران /19

6- آخرین پیامبر الهی است.........پیامبری نمی آید.                 احزاب/40

7- .......شایستگی و توانایی یا ویژگیهای لازم برای آن داشته باشند.  انعام /124

 

 درس سوم ص 38

1-حداقل سوره ای مانند یکی از سوره های قرآن بیاورد.            بقره/23

2- عذاب الهی                                                                   بقره/24

3- عدم اختلاف و تناقض در آن                                                    نسا/82

4- درصورتی که پیامبر(ص) شخصی تحصیل کرده و با سواد بود.        عنکبوت/48

 

 

درس چهارم  ص51

1-.....تلاوت آیات و ابلاغ وحی ....                                       آل عمران /164

2- .....تزکیه و تعلیم حکمت ..........                                   آل عمران/164

3- ......خدا  و رسول..........                                                 آل عمران/32

4- ........ولایت الهی را بپذیرد.                                          بقره/257

5- .......طاغوت .............گرفتار در آتش و عذاب و گمراهی .....     بقره/257

6- .......سلطه بیگانه را بپذیرند.                                               نسا / 141

7- .....به طاغوت مراجعه کنند.                                                  نسا/ 60

8- .......قسط و عدل....                                                           حدید/25

 

 

درس پنجم

2- نزول آیه ی ولایت       ص64            سوره ی مائده ، آیه 55

3-نزول آیه تطهیر         ص64                احزاب / 33

استخراج پیام  ص64

1-این آیه ............زیرا از هررجس و پلیدی دور شده اند.

2- ........شامل همین افراد می شود.

3- ....... حجت و ملاک و معیار است.

 

ارتباط میان آیه و حدیث  ص67

با تفکر در آیه 59 نساء و حدیث جابر

1- .....خدا ، رسول ، و اولی الامر ......

2- .....حرام .....

3- .....اولی الامر .......................آنان را معرفی نماید.

4- .....اولی الامر .......عبارتند از دوازده معصوم (ع) طبق حدیث جابر -نام آن بزرگواران در حدیث بیان شده است.

 

استخراج پیام حدیث ثقلین ص68

3- .....به قرآن و عترت تمسک جویند.

4- ....تنها به یکی از این دو تمسک جست.

 

پیام آیات   ص69                  آیه 67/مائده که در ابتدای درس آمده  

1- ابلاغ و رساندن آن چیزی که نازل شده است.

2- به اندازه ی انجام شدن رسالت

3- چون مساله اجتماعی است و احتمال جنگ و درگیری وجود داشت.

 

 

درس ششم

پیام آیات  ص76

1- صافات /83....        قصص/15

2- صافات/83

3-قصص/ 15

اندیشه و تحقیق درس ششم ص 83

1- مساوات در تقسیم بیت المال

2- اتمام حجت با مردم - تثبیت موقعیت ایشان نزد مردم - آشکار نمودن فضایل و ارزش های حضرت علی(ع).

3- یعنی حضرت علی(ع) سمبل تجسم حق است و فعل ایشان حق است.

4- هر دو حدیث به جدایی ناپذیری قرآن و اهل بیت (ع) اشاره دارند.

 

درس هفتم 

پیام آیات ص86

1-نظر و تفکر در تاریخ برای عبرت گیری  .                   یوسف/109

2-عاقبت و سرانجام کارگذشتگان بر ما روشن می شود.   

3- تقوا پیشگان -عاقبت اندیشان -عاقلان .               یوسف/109

4- بازگشت به دوران جاهلیت.                       آل عمران/144

5- کسانی که سیره و سنت نبی مکرّم اسلام را ادامه دهند و به جاهلیت برنگردد.     آل عمران/144

6- صاحبان تعقل و تفکر  .

 

تطبیق ص 88

1- پوشیده شدن حق و رواج باطل.

2-رایج شدن دروغ

3-کم بها شدن قرآن

4-توجه به ظاهر قرآن و بی توجهی به باطن قرآن.

5-کم توجهی به امر به معروف و نهی از منکر.

 

 

درس هشتم    ص96

 1-کسانی که راه خدا را در پیش می گیرند.

2-مودت اهل بیت(ع)

3- زیرا مودت اهل بیت(ع) پیروی از اهل بیت (ع) را به دنبال داردکه سرانجام موجب رستگاری آنها می شود.

ص 98 استخراج پیام از سخنان امام

1- شناخت جریان باطل و پیروی از قرآن با شناخت و مقابله با دشمنان قرآن امکان پذیر است.

2- حرکت در صراط مستقیم با شناخت منحرفان و مقابله کنندگان ان امکان پذیر است.

3-انسان حق طلب ظاهر و باطن او یکسان است.

4- انسان اهل حق معیار و ملاک دین است.

 

درس 9 ص110

 1- ....خداوند در آن نعمت تغییر ایجاد می کند و آنرا می گیرد.     انفال /53

2- ...... خود مردم هستند.                        انفال/53- رعد/11

3- .............. اعمال و رفتار خود مردم است.        رعد/11

مقایسه ص113

1- تابش مستقیم خورشید.

2- خورشید پشت ابر.

3- غروب خورشید.

اندیشه و تحقیق ص 115

1- علت اصلی غیبت امام عصر(ع) خود مردم هستند -اگر مردم شرایط ظهور را فراهم کنند امام ظهور می کند.

2- چون فقط از وجود ظاهری ایشان محروم هستیم وگرنه از ولایت معنوی ایشان بهره مندیم.

3-پاسخ در ص114 کتاب ش4 مثال برای امور محال و ممتنع: 1- شریک برای خدا- زوج و فرد بودن یک عدد- یک جسم همزمان در مکان الف و ب باشد-  اجتماع دو امر نقیض و ضد هم .همچنین درکتاب منطق سال سوم در بحث تناقض و تضاد و در بحث قضایای شرطی منفصل حقیقی مثال هایی ذکر شده .

مثال برای امور غیر عادی: عمر طولانی یک انسان - بر روی آب راه رفتن انسان - بروی میخ و شیشه خوابیدن انسان .تبدیل شدن عصا به اژدها - کورمادر زاد را شفا دادن .به طور کلی هر امر معجزه گونه و خارق العاده می تواند به عنوان مثال ذکر شود.

4- امکان عمر طولانی برای امام (ع)

 

درس 10 ص119

 استخلاف و جانشین شدن مومنان که عمل صالح انجام می دهند.    نور/ 55

استقرار دین الهی در جامعه .        نور/55

رسیدن مومنان و صالحان به امنیت .  نور/55

فقط پرستش خدای یکتا.         نور/55

پیشوایی و وراثت مستضعفان.  قصص/ 5

پیروزی دین حق بر همه ی ادیان باطل .       توبه /33

بندگان صالح و نیکوکار وارثان حقیقی زمین می شوند.         انبیا/ 105

مقایسه ص 120

عدم تصور آینده ی روشن: باعث تقویت حس نا امیدی و شکست در پیشبرد زندگی اجتماعی می شود.

اعتقاد خدا پرستان: تقویت حس امید و زندگی‌_ آینده ای امیدوارکننده درپیش است.

 

درس 11 ص 134

 1- فصلت /42

2- توبه/33

3-توبه /33

4- توبه/122

 

پیام احادیث ص 136

               شماره حدیث

1-                1و3

2-                5

3-                2

4-               4

اندیشه ص138

1- یا عمل او به احتیاط است یا اعمال او صحیح نیست.

تطبیق ص139

به وسیله ی خبرگان رهبری

 

درس 12 ص 145

 1- آل عمران/159

2- محمع تشخیص مصلحت نظام .         آل عمران/159

3-آل عمران/159

هود/112

4- نحل/125

ص 147

1- طه/90

2-هود/112

 

 

درس 13

ص 161هردو جای خالی اسرا/70

            ص 162     فاطر/10

  ص163       منافقون/8

 

نتیجه گیری ص 166

به ترتیب جاهای خالی

...... عزت نفس

........ دوری از گناه  و  احساس عزت نفس

..... از دست دادن عزت نفس  و  افتادن در دام گناه.

................... و تقویت عزم و تصمیم

.......... پیمان شکنی ................

...............گدایی و تکدی نمی کند ......... خود را می شکند و..........

...............................هوای نفس نمی شکند.

............ مستکبران و ظالمین............ خاضع و فروتن است.

 

درس 14 ص177

 پیام آیات ص  177

1- یکسانی در پاداش عمل و فضایل                       احزاب / 35             

2- یکسانی در خلقت                                          روم /21
 3- یکسانی در خلقت                                          نحل /72 

پیام آیات ص 183

1-آیه 21/روم  عبارت « لتسکنوا الیها »

2- مودت و رحمت 21/روم « وجعل بینکم مودةً و رحمةً»

 

پیام آیات ص 184

آیه ی 72 سوره ی نحل عبارت « و جعل لکم من ازواجکم بنین و حفدةً»

 

 

پیام آیات درس15 ص 190

1- ....مومن یا با ایمان بودن اوست .                                بقره/221

2- همسری که ..مشرک ..است.                                   بقره /221

3- .................و نماز را به پا دارند.                                      ابراهیم /40

4- ......و برای آنها دعا و طلب آمرزش می کند.                         ابراهیم /41

                                      پایان

                              پیروز و سربلند باشید.


نکات کنکوری و کلیدی دین و زندگی 3 سال سوم متوسطه

درس اول :

1- دغدغه و درد متعالی ، نشانه ی بیداری و هوشیاری و ورود به وادی انسانیت است 0

2-  نیاز به کشف راه درست زندگی خود را در قالب سوال چگونه زیستن نشان می دهد 0

3- انسان به دنبال زندگی در جامعه ای است که روابطی عادلانه در آن حاکم باشد .

4- زیاده طلبی و فزون خواهی برخی از افراد نابرابری میشود .

5- زیاده طلبی و فزون خواهی برخی از افراد باعث فاصله گرفتن قلبها از یکدیگر  میگردد .

6- زیاده طلبی و فزون خواهی برخی از افراد کاهش امنیت اجتماعی  میباشد . 

7- زیاده طلبی و فزون خواهی برخی از افراد سلب فرصت شکوفایی و رشد انسان ها  است  .

8- راه درست زندگی آن راهی است که بتواند والاترین هدف را نشان دهد و راه رشد وتعالی را نشان دهد .

9- راه درست زندگی آن راهی است که بتواند از آینده تصویری روشنبه دست دهد .

10- راه درست زندگی آن راهی است که بتواند رضایت و امید  را به ارمغان آورد  .

11- نیازهای بنیادین انسان با یکدیگر پیوند دارند و در یک نیاز جامع یعنی شناخت راه صحیح زندگی به هم می رسند.

12-توانایی در وصول زندگی عادلانه و کرامت بخش ودست یابی به راه رشد و تعا لی و رسیدن به رضایت آرامش درونی وبه دست دادن تصویری  روشن ازآینده و مشخص کردن والا ترین هدف در کشف راه درست زندگی است .                             

 13-نشانه ی ورود به وادی انسانیت وعلامت بیداری و هوشیاری،  گرفتار آمدن درد ودغدغه متعالی است که ریشه در سئوال های اساسی انسان دارد .

14-در چه صورتی انسان نمی تواند هیچ نظری بدهد ؟ اگر در موضوعی اطلاعاتی در اختیار تفکر قرار نگیرد .

15-در چه صورتی نظر انسان غلط و گمراه کننده است ؟اگر در موضوعی اطلاعات غلط در اختیار دستگاه  تفکر قرار گیرد .

16-در چه صورتی انسان به نظری کامل و جامع نمی رسد ؟اگر درموضوعی اطلاعات صحیح ولی ناقص در اختیار دستگاه تفکر قرار نگیرد.

17-در چه صورتی ،انسان به نظر صحیح و کامل میرسد ؟اگر در موضوعی اطلاعات صحیح وکافی در اختیار دستگاه تفکر قرار گیرد .

18-رضایت از زندگی وامید به آدمی نشاط،شادابی وچالاکی می بخشدوسررچشمه ئ شادی ها احساس رضایت وآرامش درونی است .

19- انسان می خواهد بداند (برای چه زندگی می کند )او کدام هدف است که به زندگی اش معنای متعالی میدهد . 20-فرصت زندگی فقط یکبار در اختیار انسان واگر زمان را از دست بدهد حسرت ن را خواهد خورد بنابراین باید به مراجعه دین الهی وبا کمک منابع چون قرآن وسنت وعقل با انجام تحقیقات لازم کافی پاسخ مناسب به این نیاز ها بدهد تا به سعادت و کمال برسد .

21-دانش بشری نسبت به بعضی مسا ئل نقص نسبی ومطلق دارد .

22-پاسخ ها باید کاملا درست وقابل اعتماد  باشد  .

23- هر پاسخی که به این نیازهاداده شود باید جامع وشامل باشد .

24- راه حل مناسب برای رسیدن به پاسخ درست و کامل به نیازهامراجعه به دین الهی است .

25- برای رسیدن به پاسخ درست و کامل به نیازها ی طرح شده  در ابتدا به اطلاعات درست و کامل از جایگاه خود در نظام هستی نیاز داریم.

درس دوم : 

1-خدای جهان خا لقی حکیم است ،یعنی هیچ معبودی را بیهوده و عبث خلق نمی کند .زیرا خلق بی هدف نشانه  نقص و ضعفوناآگاهی است واین ویِژ گی ها نمی تواند در خداوند باشد .

2-  خداوند هر مخلوقی را برای هدف حکیمانه آفریده است و آن را به سوی هدفش هدایت میکند

3- هدایت یک اصل عام و همگانی در نظام خلقت است  .

4- خداوند موجودات بسیاری را خلق کرده که هریک را برای هدفی آفریده  از این رو هدایت  خا صی برای آنها معین فرموده و از راه مخصوص به هدف میرساند .

5- قران کریم در بیشتر مواردی که به هدایت انسان اشاره دارد و از قوه ی تعقل به نامهای گوناگون چون تفکر ،تعقل ،تفقه و تدبر یاد میکند و رسیدن به این حقیقت را به کمک این ابزار ممکن میکند .

6- اختیاری بودن  حرکت انسان بدین معنا است که میتواند هدف درست را تشخیص دهد و آن را برگزیندو به سویش حرکت کند .

7- برای تشخیص درست هدف خداوند دو چراغ به انسان داده استعقل در درون وجود او و دیگری فرستادگان الهی در بیرون .

8-  انسان به کمک عقل خود بسیاری از مجهولات و مسائل را درمییابد و پاسخ می دهد . 

9- خداوند دو حجت بر مردم دارد حجتی نهان و حجتی آشکار است حجت نهان همان عقل انسان است و حجت آشکار رسولان انبیا و ائمه اند  .

10- عقل وسیله فهم پیام الهی است   

11- در پرتو عقل می توان معارف و حقایق دینی را دریافت .  

12- بنا به حدیثی از امام موسی کاظم (ع) گروهی از بندگان خداوند که از معرفت برتری برخورداراند پیام الهی را بهتر میپذیرند .   

13- موجودات آفرینشی متفاوت دارند و دارای شیوه هدایت  متفاوتمیباشند .  

14- اختیاری بودن حرکت انسان بدین معنا است که با استمداد از عقلهدف درست را تشخیص دهد و به سویش حرکت کند و حکم یقینیوحی که در آن هیچ شکی نیست اطاعت کند .

       

درس سوم :

هدایت مستمر

1- فطرت به معنای نوع خاص خلقت است .            

2-فا طر یعنی خالق و مبدع و یکی از نام های خداست .

3-فطرت  از کلمه فطر به معنای خلق و ابداع است .

4-به سبب ویژگی های فطری انسان  میان انسانها خداوند یک برنامه کلی در اختیارانسان ها گذاشته تا آنان را به هدف مشترکی که در در خلقشان قرار داده برساند .

5-ایمان به خدای یگانه ودوری از شرک وبت پرستی توحید است .   

6-  ایمان به معادوسرای آخرت وجزائ عادلانه ی انسان ها در آن سرا معاد است .

7-اعتقاد به عادلانه بودن نظام هستی عدل است .

8-ایمان به فرستادگان الهی وراهنما یان دین  نبوت وامامت است .

9-عبادت وبندگی خداوند با انجام فراینی چون نماز –روزه – دعا و مناجات احکام است .

10-کسبمکارم  اخلاقی مانند تقوا،عفاف،صداقت وکرامت نفس اخلاقاست .

11-دوری از رذایل و زشتی ها ی  اخلاقی مانند ظلم وستم و دروغ و ریا اخلاق است.

12-برپایی  نظام اجتماعی بر اساس عدل حکومت است .

13- محتوا اصلی دعوت پیامبران یکسان بودهاست و همه آنها آورنده یک دین بوده اند.

14- لازمه استقرار و ماندگاری یک دعوت ،تبلیغ دائمی و مستمر آناست .

15- دین همه انبیا یکسان بوده اما شریعت متفاوتی داشته اند.

16- البته بسیاری از پیامران فقط رسالتشان این بودکه دین و شریعت پیامبر بزرگ زمان خود را تبلیغ کنند که به آنها پیامبران تبلیغی میگویند .

17- منشا اختلاف و چند دینی آن دسته از مبلغان دینی و مذهبی بودند که با آمدن پیامبران  جدید درمقابل دعوت او فرستاده و اورا به عنوان پیامبر نپذیرفتند.

18-عالی ترین درجه ی وحی مخصوص پیامبران است و به معنی القا معانی و معارف به قلب پیامبر از سوی خدا و سخن گفتن خداوند و جبرئیل با او است .

19- اگر پیامبری در دریافت  و ابلاغ وحی معصوم نباشد دین الهی بدرستی به مردم نمیرسد و امکان هدایت از مردم سلب میشود.

20- اگر پیامبری در مقام تعلیم و تبیین دین  معصوم نباشد امکان انحراف در تعالیم الهی پیدا میشود و اعتماد مردم به دین از دست میرود .

21- اگر پیامبری در هنگام اجرای فرمانهای الهی  معصوم نباشد امکان دارد کارهایی مخالف  دستورات الهی انجام دهد و مردم نیز از او سرمشق گیرند و به گمراهی و انحراف منتلا شوند .

22- پیامبران با بهره مندی از الطاف الهی چنان مرتبه ای از ایمان و تقوا دارند که هیچگاه به سوی گناه نمیروند و همچنین از چنان بینش عمیقی برخوردارند که به خطا و اشتباه گرفتار نمیشوند.

23- رشد عقلی در عصر نزول قران و پس از آن به میزانی رسیده که بتواند کامل ترین برنامه را دریافت کند و به کمک این برنامه پاسخ نیازهای فردی و اجتماعی خود را بدست آورد

24-تعیین امام معصوم (ع) از طرف خداوند سبب آن شد که نقش ها و مسئولیت های پیامبر به جزءدریافت الهی ادامه یابدو جامعه از این بابت کمبود نداشته باشد  .

25- دین اسلام دو دسته قوانین دارد دسته ای آز آن ها بدون تغییر ند و برای نیازهای ثابت میباشند

26- این از ویژگی فطری انسان است  که به حد معینی از زیباییهاو  و خوبی ها قانع نمیشود .

27- ار محورهای اصلی برنامه ی پیامبران برپایی نظام اجتماعی براساس عدل است .

28- پیامبران تبلیغی پیامبرانی بودند که شریعت پیامبر بزرگ زمان خودرا تبلیغ میکردند .

درس چهارم :

1- معجزه ها به اذن  خدا انجام میشد و فقط برای اثبات نبوت پیامبرانبه کار می رفت .

2-حضرت محمد (ص)معجزه اصلی برای اثبات نبوت ایشان قرآن کریمبود .

3-دعوت مخا لفان به این که اگر در الهی بودن قرآن شک دارند یک سوره مانند آن بیاورند تحدی  می گویند .

4-از آن روز که قرآن کریم دعوت به مبارزه را اعلام کرده است بیش ازچهار ده قرن میگذرد .  

5-مخا لفان  سر سخت انسان دراین باره تلاش فراوانی داشتند اما نتوانسته اند سوره ای مانند سوره کوثر بیاورند .

6-درحالی که آسان ترین راه برای غیر الهی نشان دادن اسلام وقرآن کریم آوردن سوره ای مشابه و یکی از سوره های این کتاب الهی بود .

7-اگر معجزه پیامبر اکرم (ص)از نوع کتاب و علم وفرهنگ نبود نمی توانست شاهدی حاضربر نبوت  آشیان باشد .

8-قرآن کریم که سند نبوت و حقانیت پیامبر اکرم (ص)است در همه یزمان ها و دوران ها حاضر است و هم اکنون نیز مخا لفان را به آوردن سوره ای ما نند سوره های خود دعوت میکند .

9-شگفتی اعجاز قرآن در آن است که هر قدر زمان می گذرند و انسان  قله  بلند تری در علم ومعرفت دست می یابد نه تنها ارزش آن کاسته نمیشود بلکه درخشند گی اش بیشتر آشکار می شود و ابعاد جدیدی از معارف آن کشف میگردد .

10- قرآن معجز ه مناسب برای انسان با فرهنگ و دانشمند است و به همین  جهت با توسعه دانش  و فرهنگ ،اعجاز آن آشکار تر و روشن تر میشود .

11-فصاحت و بلاغت قرآن کریم از آغاز نزول مورد توجه همگان و حتی مخا لفان قرار گرفت

12-زیبایی های لفظی ساختار موزون  و کلمه ها وجمله ها و سایر در معنا با وجود ایجاز و اختصار

بسیاری از ویژگی های هنرمندانه ادبی قرآن کریم بی مانند است .

13-با اینکه بیشتر سوره های قرآن به خصوص سوره های بلند در زمان ها  ی  مختلف و گاه طولانی نازل می شد ند از چنان فصاحت و بلاغتی بر خوردار بود ند که درآن جا ی هیچ یک از کلمات را نمیتوان تغییر داد .

 14-زیبایی و شیرینی بیان موزون بودن کلمه و رسایی تعبیرات در طول تاریخ سبب نفوذ خارق العاده ای  قرآن درافکار و نفوس شده است .

15-با این که 6236آیه قرآن کریم به تدریج در طول 23 سال نازل شده و درباره ی موضوعات متنوعی سخن گفته است .

16-فرهنگ مجموعه ای از افکار عقاید و آداب ورسوم و در هر دوره ای از زمان است .

17-فرهنگ مردم حجاز آمیخته ای از عقاید  نادرست و رسوم خرافی شرک آور بود .

18-مردم حجاز در زمان جاهلیت حتی آداب توحیدی باقی مانده از زمانحضرت ابراهیم (ع) و حضرت اسماعیل (ع) را با شرک آمیخته بودند و کعبه را مرکز بت های بزرگ و گوچک کرده بودند .

19-  طرح موضوعاتی چون عدالت خواهی ،علم و دوستی ،معنویت و حقوق برابر انسانها توسط قران در فضا جاهلیت آن روز بالاترین جنبهاعجاز قران کریم است .

20-قران کریم  فقط از امور معنوی یا آخرت و رابطه ی انسان با خدا سخن نمیگوید بلکه از زندگی مادی و دنیوی انسان ،مسئولیت های سیاسی و اجتماعی او و نیز رابطهی وی با انسانهای دیگرسخن میگوید و برنامه ی جامع و همه جانبه را در اختیارش قرار میدهد .

21- قران کریم که کلام خالق بشر است نه تنها زمانه آنرا کهنه نمیکند بلکه افق های جدیدی از حکمت و معرفت قران را به  روی جویندگان  میگشاید .

22-قرآن کتاب دیروز و امروز و فردا های انسان ها ست  .هر چه زمان بگذرد و انسان به درجات  عالی تری از فرهنگ و دا نش بر سند درخشندگی و شادابی قرآن بیشتر نمایان خواهد شد .

23-از مو ضو عات  شگفت انگیز و زیبا عر ضه قرآن کریم توسط پیا مبری امی و درس نخوانده بود .

24-آوردن قرآن نه تنها از کسی که خواندن ونوشتن نمی دانست بلکه  از بزرگترین دانشمندان هم ساخته نبود .

25-اولین آیات نازل شده بر پیامبراکرم (ص)آیات اول سوره ی علق بوده است .

26-از ویژ گی های قرآن رادیگر کتب آسمانی جاودانگی و سندیت بر نبوت پیامبراکرم (ص)ممتاز میکند .

27- از عصر ی که انسان وارد دوره ی بلوغ فکری شده و توانسته اند با تفکر در آیات الهی درها ی معرفت را نبوت  به روی خود بگشاید .

28-دعوت قرآن کریم از مخالفان برای آوردن مطلبی مانند مطالب قرانتحدی گویند.

29- از جنبه های اعجاز قران برنامه جامع علمی است .

30- خداوند وسیله ای را در اختیار پیامبران قرارداد تا به وسیله آنصدق و راستگویی خود را اثبات نمایند .

31-  معجزه حضرت عیسی (ع) شفا دادن بیماران لا علاج و زنده کردن مردگان است .

32- در اوایل هجرت سران مکه افرادی را مامور کرد ه بودند که نگذارند مردم به خانه پیغمبر(ع)بروند  و آیات قران را بشنوند زیرا میدانستند که این ایات هر شنونده ای را تحت تاثیر قرار میدهد .

درس پنجم :

1- تعلیمات قران کریم و روش زندگی رسول خدا (ص9 بیان گر آن است که برنامه هدایت الهی و رسالت ایشان شامل چهار قلمرو  میباشد .

 2-  رسول خدا (ص) آیات قران کریم را به طور کامل از فرشته وحیدریافت میکرد و بدون کم وکاست به مردم میرساند .

3- اولین و برترین کاتب و حافظ قران حضرت علی (ع)بود .

4-  اولین و برترین کاتب و حافظ قران حضرت علی (ع)بود .

5- پیامبر اکرم (ص) تنها رساننده وحی نبود بلکه وظیفه تفسیر و تبیین قران کریم را نیز بر عهده داشت .

6- گفتار و رفتار پیامبر (ص) اولین و معتبر ترین مرجع علمی برای فهم عمیق آیات الهی است .

7- ما هم اکنون نماز ، روزه ،حج ، و بسیاری از وظایف خود را که کلیات آنها در قران کریم آمده مطابق گفتار و رفتار رسول خدا (ص) انجام می دهیم .

8- پیامبر اکرم (ص) اولین و بزرگترین معلم قران بوده است .

9-  پیامبر اکرم (ص) مسجد مدینه را که در همان روزهای اول ورود به مدینه ساخته شد را محل حکومت و رهبری خود قرار داد

10-  طبق روایات معصومین (ع) اسلام برپنج پایه استوار است که از میان انها ولایت را مهمترین پایه شمردند.

11- اسلام یک دین کامل است و در بر دارنده هدایت انسان در همه ی ابعاد فردی و اجتماعی است .

12- مهمترین بخش زندگی اجتماعی حکومت و اداره جامعه و تنظیم روابط سیاسی ،اقتصادی و اجتماعی است .

13- یکی از اهداف ارسال پیامبران آن بود که مردم جامعه ای بر پایه  یعدل بنا کنند و روابط مردمی و زندگی اجتماعی خود را بر اساس عادلانه بنا نهند

14- این هدف بزرگ برپایی عدالت اجتماعی بدون وجود یک نظام حکومتی سالم میسر نیست .

15- ولی و سرپرست حقیقی انسان خدا است به همین جهت فرمانبرداری از دستورهای خدا یا کسانی که او معین کرده ضروری و واجب است .

16- کسانی که به مردم فرمان  میدهند و قانون گذاری میکنند که خدا آن ها را تعیین نکرده  طاغوت نام دارد.

17- مراجعه به طاغوت و انجام دستورهای وی بر مسلمانان حرام است .

18- رهایی از فرمان و قانون طاغوت و اطاعت از فرمان الهی بدون تشکیل حکومت و نظام الهی ممکن نیست .

20- بهره مندی انسان ها از هدایت الهی که نتیجه ولایت معنوی است به درجه ایمان ،اخلاص و عمل  بستگی دارد.

21- در هدایت معنوی مومنان از طریق غیبی و باطنی رسول خدا یک نقش بزرگتری دارند .

22- خداوند با اعطا مقام به پیامبر اکرم (ص) ولایت معنوی لطف خود را بر او کامل نمود .

23- خداوند حضرت محمد (ص) را از هنگام تولد تحت تربیت خود قرار داد .

24-  مرجعیت علمی پیامبر اسلام (ص) تعلیم تبین تعالیم دینی است .

25- اولین حکومت الهی پیامبر اکرم (ص) مدینه و با کمک مهاجرین و انصار ایجاد شد .

26- مطابق ولایت وجود پیامبر اکرم (ص) واسطه همه خیرات و برکاتمادی و معنوی به انسانها است .

27- یکی از اهداف ارسال پیامبران آن بود که مردم جامعه ای بر پایهعدل بنا کنند .

28- از دیدگاه امامخمینی (ره)  خداوند متعال در کنار نفی قانون بشرییک حکومت و دستگاه اجراو اداره مستقر کرده است .

29- بالاترین مرتبه پیامبر خدا (ص) در عالم خلقت ولایت معنوی است .

درس سیزدهم :

1- امام صادق (ع) : بهای نفس گران قدر و باارزش خود را فقط خدای خود میدانم زیرا در میان مخلوقات موجودی نیست که قیمت نفس مرا داشته باشد .

2- امام علی (ع) : آن کس که خود را گرامی بدارد شهوت ها در نزد او حقیر و پست میشوند .

3- امام سجاد (ع) : از همه مردم گرامی تر آن است که تمام دنیا را باقدر و شان خود برابر  نمی کند .

4-   انسان صاحب کرامت و عزت همواره به سود نفس لوامه عمل میکند و تسلیم نفس اماره نمی شود اما انسان ذلیل در درون شکست میخورد و تسلیم نفس اماره میشود .

5-کسی که در مقابل دیگران تن به ذلت می دهد ابتدا در مقابلتمایلات پست درون شکست خورده و ذ لیل شده است . او کرامت خود را از دست داده و به دفا ئت پستی دچار شده است .

6-علت از یاد بردن خود به فراموشی  سپردن خداوند و غفلت از اوست .

7-برای یا فتن عزت و پرورش آن در خودباید ،سراغ سرچشمه آن رفت .

8-یکی از راه های ماندگاری بر پیمان تقویت احساس کرامت و عزتاست .

9-اکثر گناهان و مجرمان افرادی هستند که در جامعه کرامت نفس را از دست داده و تحقیر می شوند.

10-یکی از راه های مبارزه با کژی ها وزشتی ها در جامعه تکریم انسانها و جلو گیری ازعقیده آنها است

درس چهار دهم

1-خانواده ارزش مند ترین بنیاد اجتماعی نزد خداست که با پیوند زن و مرد به وجود میآید و با آمدن  فرزند ان کامل میشود  .

2-کلمه ی انس و انسان و بنی آدم در قرآن اختصاص به جنس خاصی ندارد وهر پیامی که با این کلمات همراه شده به زن ومرد هر دو مربوط میشود .

3-زنان ومردان به عنوان افراد نوع انسان ویژگی های فطری یکسان وهدف مشترکی دارند که با استفاده از سرمایه های ذاتی خود میتواند به آن هدف  برسد  .

4- مسلمان بودن و مومن بودن به جنس اختصاص ندارد .

5- خانواده یک نهاد طبیعی و لازمه خلقت انسان است و بدون این نهاد حیات و تکامل انسانی با خطر جدی روبرو میشود .

6- ابتدایی ترین زمینه شکل گیری نهاد خانواده نیاز جنسی زن ومرد به یکدیگر است .

7- عالی ترین مینه برای تشکیل خانواده نیاز به فرصت مناسب برای رشد معنوی و اخلاقی و اجتماعی زن و مرد است .

8- نهاد خانواده یک نهاد طبیعی است و ابتدایی ترین زمینه شکل گیری نهاد خانواده  جنسی زن ومرد به یکدیگر است .

9-  رفتار های نامناسب نسبت به زنان ناشی از باورهای غلط فرهنگی و اجتماعی است .

10- ثمره ی پیوند زن و مرد و نحکیم وحدت روحی فرزند آنها است

11- اولین کشش و جاذبه میان زن و مرد نیاز جنسی است .

12- عالی ترین زمینه برای تشکیل خانواده رشد معنوی است .

درس (پانزدهم )

1-  رسول خدا (ص) : در اسلام هیچ بنایی نزد خدا محبوب تر از ازدواجنیست .

2- از زیباترین و حساس ترین تصمیم های زندگی انتخاب همسر و آغاز زندگی مشترک است .

3- پس از تعیین هدف ازدواج انتخاب زوج مناسب مطرح است .

4- طبق مقررات اسلامی رضایت کامل زن ومرد برای ازدواج ضروریاست و اگر عقدی  به زور انجام گیرد باطل است و مشروعیت ندارد .

5- اولین سنگ بنای خانواده انتخاب همسر خوب است .

6- در ازدواج اذن پدر برای دختران ضروری است .

اندیشه وتحقیق وتمرینات دین وزندگی سوم

درس اول

ارزیابی

1)خیر با توجه به اینکه دستگاه تفکر واندیشه انسان ناقص است ونیز ازطریق علوم بشری نمی توانداطلاعات کامل ودقیق بگیرد،پس نمی تواند به نیازهای بنیادین پاسخ کامل دهد.

2) با توجه به محدودیت های عقل انسان بهترین راه حل دین الهی استکه پیامبران آن را ازطریق اتصال به مبدا وحی دریافت کرده اند.

اندیشه وتحقیق

1)خیر زیرا فرصت عمر انسان یکبار به در اختیار اوگذاشته می شودواگرآن راصرف اندیشه های شخصی کندآنچه درآخرعمرش حاصل او می شود چیزی جز حسرت وپشیمانی نخواهد بود.

2) خیر چون دانش بشری نسبی است و نیازهای بنیادین مسائلی هستند که ازتیررس علم تجربی بشری خارج. پس هیچ وقت دستاوردهای علمی پاسخ گوی نیازهای بنیادین نخواهند بود.

3) خیر چون پاسخ گویی مناسب به به نیازهای بنیادین سعادت وخوشبختی را به دنبال داردو بی توجهی به آنها شقاوت وبدبختی را. لذا انسان نمی تواند به خواسته های درونی خودپاسخ منفی دهد.

درس دوم

بررسی

خیر عواملی چون محیط ، تربیت خانوادگی و... ویا به این علت که دین برای بعضی ها محدودیتهایی می آورد وبه این خاطر آنرا نمی پذیرند. ونیز وسوسه های شیطان نیز می تواند انسان را از صراط مستقیم دور کند.

درس سوم

تطبیق1 قسمت 2- تو ضح دهید وبگویید که ..........؟

بله ، ولی باید به این نکته توجه کنیم که ادیان الهی باسیر تکاملی تکمیل می شدندپس درطول تاریخ همیشه دین قبلی جایگزین دین قبلی می شده استووانسانها موظف بودند که همیشه ازدین جدید پیروی کنند.

2-با توجه .......آیا مفهوم آخرین دین ........؟

خیر- چرا که دین خدا ازآدم تا خاتم یکی است ، همه پیامبران چه صاحب شریعت وچه پیامبران تبلیغی به یک مکتب دعوت کرده اند که درسه اصل اساسی باهم مشترکند: توحید، نبوت، معاد.

بررسی

اگر خداوند مقام عصمت را.................؟

اول اینکه دین الهی به درستی به مردم نمی رسیدوامکان هدایت ازمردم سلب می شدودوم اینکه امکان انحراف درتعالیم الهی پیدا می شدواعتمادمردم ازدین ازدست می رفت ومردم ازپیامبران پیروی نمی کردندوبه گمراهی وانحراف مبتلا می شدند.

درس چهارم

جستجو

آیا می دانید معجزه های پیامبران..................... ؟

در هر دوره ای خداوند پیامبرانش را با معجزه مربوط به آن زمان معرفی می کند.درزمان حضرت موسی به خاطر رواج سحراژدها شدن عصا ودر زمان حضرت عیسی چون علم طب پیشرفت فراوانی کرده بودمعجزه آن حضرت نیز از آن سنخ بودمانند شفادادن کور مادرزاد وزنده کردن مردگان. در معجزه جاوید پیامبر نیزباید گفت که اعراب بادیه نشین و پابرهنه ونیمه وحشی با تمام محرومیت های اقتصادی واجتماعی دل هایی سرشار از ذوق هنری داشتند وآن زمان با وجود جاهلیتش دوره طلایی ادبیات بود . پیامبر اکرم در میان چنین قومی تحدی ومبارزه طلبی کردکه اگر می توانید آیه مثل آن را بیاورید.

تطبیق

آیا می دانید اولین .................. نشان دهید؟

پنج آیه اول سوره علق._  موضوع جالب این است که با وجود اینکه پیامبر درس نخوانده بودو محیط حجاز یک محیط جاهلی بوددر نخستین آیات وحیتکیه برعلم و قلم شده است که بلافاصله بعد ازنعمت بزرگ خلقت وآفرینشدر این آیات ذکر شده است. درحقیقت این آیات نخست ازتکامل جسم انسان از یک نطفه بی ارزش وسپس از تکامل روح به وسیله تعلیم وتعلم سخن می گوید وهمه این ها ازکسی شنیده شده است که درس نخوانده است.

اندیشه وتحقیق

جواب 1) هر یک از پیامبران الهی نشانه وبینه ای باید می آوردندتا نشان دهند که آنان از طرف خداوند آمده اند و در ادعای خود راستگواند. پیامبران به اذن خدا کارهای خارق العاده ای که مخالفان از مقابله با ان عاجز بودندانجام می دادند وانسانهای حقیقت طلب چون این نشانه ها را می دیدندبه پیامبران اعتماد کرده وایمان می آوردند.

جواب 2) از آنجا که پیامبر اکرم آخرین پیامبر و تعلیمات ایشان برای همه زمانها ودوران بعد از اوست سند نبوت وحقانیت او نیزبه گونه ای است که درهمه زمانها ودورانها حاضر استو هم اکنون نیز مخالفان را به آوردن سوره ای مانند سوره های خود دعوت می کنداگر معجزه پیامبر اکرم از نوع علم وفرهنگ نبود نمی توانست شاهدی حاضر برنبوت ایشان باشد.

جواب 3) زیرا قرآن با اینکه درطول 23سال ودر موقعیتهای گوناگون نظیر جنگ وصلح ، آرامش وبحران نازل شده است درنهایت زیبایی ادبی ، هماهنگی وانسجام مفهومی  وغنای معرفتی است وهیچ قسمت آن قسمت دیگر  را نفی نمی کندلذا قرآن می فرماید:اگر این کتاب از طرف غیر خدا بود در ان اختلاف وناسازگاری فراوانی دیده می شد.

درس پنجم

تفکر درآیات

درآیه زیر تفکر کنید وجمله هایی راکه بعد از آیه آمده راتکمیل کنید

1.کسی می تواند از تاریکی به نور در آید که به خداوند ایمان آورده وسرپرستی او را بپذیر

2.آنان که فرمان الهی را نپذیرند تحت سرپرستی شیاطین وطاغوت قرار می گیرند.این طاغوت وشیاطین چنین انسانهایی رابه هلاکت می کشاند کهدر نهایت به جهنمی جاودان منتهی می شود.

3.قبول ولایت الهی به زمان خاصی مربوط نمی شود درهر عصروزمانی باید با راهنمایی حجت الهی (انبیاوائمه)ولایت الهی راپذیرفت.

درس ششم

تفکردرحدیث

با توجه به توضیحات قبل در این حدیث بیندیشید وببینید چرا پیامبر فرموده است:

من مات    هر کس بمیرد     ولم یعرف امام زمانه     وامام زمان خود را نشناخته باشد   مات میته جاهلیه     به مر گ جاهلی مرده است

جواب:زیرا تداوم قلمرهای سه گانه رسالت یعنی مرجعیت علمی  ولایت و رهبری جامعه  ولایت معنوی در شکل امامت انجام می شود واگر کسی امام زمان خود را نشناخته باشد قطعا از او پیروی هم نخواهد کرد واگر کسی امام زمانش رانشناسد و از او پیروی ننماید عملا از رسالت رسول اکرم بی بهره می ماند همان چیزی که مردم عصر جاهلیت با او مواجه بودند.

تفکر

چرا پیامبر اکرم (ص)در شراطی که حتی خویشانش نیز دعوت او را نپذیرفته بودند جانشین خود را معیین کرد ؟انجام دادن این کار در ابتدای دعوتش به چه معناست؟

زیرا پیامبر اسلام خاتم پیامبران است وختم نبوت در صورتی باحکمت بئت انبیا سازگار است که آخرین شریعت آسمانی پاسخگوی همه نیاز های بشر باشد بقای آن تا پایان جهان تضمین شده باشد و هنگامی دین اسلام می تواند به عنوان یک دین کامل و پاسخگوی نیازهای همه ی انسانها را تا پایان جهانمطرح باشد که در متن دین راهی برای تامین مصغالح ضروریجامعه پیش بینی شده باشد واین راه جز نصب جانشین شایسته برای رسول خدا نخواهد بودوفلذا رسول خا از همان ابتدای دوعتش جانشین خود را مشخص کردند.

استخراج

این واقعه دربردارنده ی پیام های مهم است .درباره ی آن بیندیشیدوآن پیام ها را استخراج کنید

1-این واقعه عصمت حضرت علی حضرت فاطمه وامام حسن وحسین(ع)رااعلام می کند.

2.مراد از اهل بیت همه ی خاندان پیامبرنیست بلکه برخی از افراد آن است که نام آنها در روایان آمده است.

3.مراد از(یرید)اراده ی تکوینی است زیرا اراده تشریعی خداوند پاکی همه ی مردم است نه فقط اهل بیت پیامبر .

استخراج پیام

با تفکر در این حدیث چه پیام هایی می توان استخراج کرد؟

1.همان طور که قرآن وپیامبر لازم وملزوم یک دیگرند واز هم جدا نمی شوند قرآن و اهل بیت نیزهمواره با هم اند.

2.چون قرآن همیشگی است وجود معصوم نیز در کنار آنت همیشگی خواهد بود.

3.مسلمانان زمانی گمراه نمی شوند که هم به قرآن هم به اهل بیت متمسک باشند .

4.قرآن واهل بیت تا روز رستاخیز پیوند ناگسستنی با یکدیگر دارند همان طور که قرآن از خطا و اشتباه مصون است اهل بیت و عترت رسول خدا نیز از اشتباه و معصومیت مصون می باشد.

اندیشه و تحقیق

درباره ی واقعه غدیر بیندیشید وبه سوال های زیر پاسخ دهید :

الف)چرا مراسم غدیر هم زمان با بزرگترین اجتماع مسلمانان بگزار شد؟

زیرا مساله خلافت جانشینی حضرت علی به وسیله ی حجاج که بیش ازصدهزار نفر بودند به سراسر سرزمینهای اسلامی رسانده شود تا حجت برمردم در مورد نصب امام وجانشینی رسول خدا تمام شده باشدوبعدا ادعا نکنند که پیامبر جانشینی برای خود نصب نکرده است.

ب)چرا خداوند انجام ندادن این ماموریت را مساوی با عدم انجام رسالت اعلام کرد؟

زیرا ختم نبوت بدون نصب امام معصوم خلاف حکمت الهی است و کامل بودن دین جهانی وجاودانی اسلامی منوط به این است که بعد از پیامبر اکرم جانشینان شایسته ای برای او تعیین گردند در غیر این صورت بعد از وفات رسول خدا اسلام بدون سرپرست می ماند و در معرض ضعف وزوال قرار می گرفت پس انجام ندادن این ماموریت مساوی عدم انجام رسالت است.

ج)آیا میتوان گفت کلمه ی (مولا)در عبارت (من کنت مولاه....)به معنای(دوست)است ؟آیا در این صورت نرساندن پیام می تواند مساوی با عدم انجام رسالت باشد؟

اولا:پیامبر اسلام پیش از جمله(من کنت مولاه)فرمودند: (ایها الناس من اولی  بالمومنین من انفسهم)همانطور که در جمله ی پیشین صحبت از از اولویت و ولایت است در جمله بعدهم باید صحبت از ولایت وسرپرستی باشد تا ارتباط معنوی در جمله محفوظ بماند.

ثانیا:هیچ عاقلی باور نمی کند که پیامبر مردم را در شرایط ودر آن هوای گرم نگه دارد ومنظورش فقط این باشد که بگوید هر کس من دوست او هستم علی دوست اوست.

ثالثا:اگر مولی به معنی دوست باشد ابلاغ نشدن چنین پیامی نمی تواند مساوی انجام نپذیرفتن رسالت الهی قرار گیرد.

د)تبریک و تهنیت مردم به حضرت علی پس از پایان مراسم نشانه ی چیست؟

آشکار است که این شاد باش در صورتی صحیح است که در آن روز حضرت علی از سوی خدا و رسول خدا به مقامی بلند رسیده باشد وجز در این صورت تهنیت معنی نداشت.

درس هفتم

تفکر در آیات

پس از اندیشه در آیات ابتدای درس به سوال های زیر پاسخ دهید:

1.یکی از نتایج مطالعه ی تاریخ گذشتگان چیست؟

عبرت گرفتن ودرس آموختن از خوبی ها وطغیان هاوناسپاسی های آنها

2.درچه سورت مسلمانان می توانند به شکوه و سربلندی برسند یا آن را حفظ کنند؟

زمانی که ایمان داشته داشته ودرراه دین استقامت کنندودربلاهاومصیبت ها صبر کنند ودرحوادث از دین خود دست نکشد واز رهبری الهی پیروی کنند.

3.مهم ترین خطری که پس از رحلت رسول خدا مسلمانان را تهدید می کرد چه بود؟

خروج از مسیر رهبری الهی وبرگشتن به جاهلیت ودست کشیدن از دین الهی است.

4.سپاسگزاران واقعی نعمت وجود رسول خدا پس ازرحلت ایشان چه کسانی هستند؟

کسانی که پیوسته در مسیری حرکت کردند که رسول خدا ترسیم فرموده بود یعنی پیروی از جانشینان آن حضرت(امامان)

اندیشه و تحقیق

1.چرا قرآن کریم مردم را به مطالعه ی سرکذشت ملت ها دعوت کرده است؟

تابدانیم علت سقوط وبدبختی ونابودی آنها چهبوده است تا مابا پرهیز از گناهانی که انها مرتکب شده اند رستگار وپیروز گردند.

2.چه مسائلی زمینه را برای ورود جعل و تحریف به احادیث پیامبر اکرم(ص)آماده کرد؟

عوامل مهمی در این مورد تاثیر گذار بود که مهمترین آنها عبارت اند از:

الف:ممنوعیت نوشتن احادیث.

ب:منزوی ساختن امامان وجانشینان حقیقی پیامبر اکرم.

ج:ورود افراد به منافق وبه ظاهر مسلمان مثل کعب الاحبار در حوزه های فرهنگی و تغییری.

3.تفاوت های اساسی حکومت بنی امیه وبنی عباس با رهبری پیامبر چه بود؟

تفاوتها فراوانند اما مهمترین آنها یکی آن بود که آنها دین را برای حکومت وقدرت خود می خواستند ودیگر آنکه به هیچ امر انسانی واخلاقی وبه هیچ شرافت و کمالی نمی اندیشیدند وفقط حکومت ولذتهای آنها را می طلبیدند و می پسندیدند.

درس هشتم

تدبر در آیات

با تدبر در آیات ابتدای درس به سوال های زیرپاسخ دهید:

1.حضرت نوح درباره ی رسالت خود به مردم چه می گویند؟

الف:من مزدی از شما نمی خواهم جز آنکه از خدا بترسند    ب:ودیگر آنکه از من اطاعت کنید.

2.درآیه ی 57سوره ی فرقان خداوند به پیامبر اکرم فرمان می دهد که فقط برای یک مورد از مردم مزد طلب کند آن مورد چیست؟

آن مورد این بود که کسی بخواهد راه خدا رابپیماید

3.خداوند در آیه ی 23 سوره ی شوری به پیامبر خود فرمان می دهد که چه چیزی راپاداش رسالت خود کند؟

آن چیز این بود که اقربا وعترت پیامبر محبت کرده واز آنان اطاعت کنند.

4.در آیه ی 47سوره ی سبا خداوند ب پیامبر اکرم فرمان می دهد به مردم بگوید که اگر از شما مزدی می خواهم برای خودتان است چگونه این مزد برای آنهاست؟

مزد به خود مردم باز می گشت وآن هدایت ورستگاری آنها بود.

بررسی

در درس قبل با شرایط اجتماعی پس از رحلت پیامبر آشنا شدیم اکنون توضیح دهید که این سه اقدام ائمه  اطهار پاسخ گوی کدام یک از مشکلات آن دوره بوده است؟

دو مشکل اساسی بعد از رحلت پیامبر بهوجود آمد:

یکی ممنوع شدن نوشتن احادیث پیامبر

دیگری تفسیر نابجای رآن مجید از سوی علما درباری وگمراه که با گرفتن پول ومقام آیات را به نفع قدرت حاکمه تفسیر می کردند بنابراین ائمه برای مبارزه با دو مشکل فئق بود تاهم سنت پیامبر را به جامعه بازگرادنند و تحریف ها را در آن از بین ببرند ودیگر آنکه تفسیر قرآن کریم را از هجوم علمای نااهل درباری حفظ نمایند.

اندیشه و تحقیق

1.چرا برخی از ائمه (ع) تقیه رادر پیش گرفتند؟این شیوه ی مبارزه چه کمکی به آنان می کرد؟

امامان شیوه ی مبارزه با حاکمان را متناسب با شرایط زمان بر می گزیدند لذا از زمان امام سجاد که خفقان شدیدی وجود داشت وبه حرکت های سیاسی  فوق العاده حساسیت داشتند وآنها را با فجیح ترین وضع سرکوب می کردند بخشی از مبارزه بر پایه اصل تقیه قرار گرفت یعنی می کشیدند آن بخش از اقدامات ومبارزات خود را که دشمن به آن حساسیت دارد مخفی نگه دارند به گونه ای که در عین ضربه زدن به دشمن کمتر ضربه می خورند.در این شیوه امامان در عین فعالیت ونشر وتبلیغ اسلام جان شیعیان رانیز حفظ می کرد.

2. آیا ائمه ی اطهار علیه السلام روشهای یکسانی در مقابله با حاکمان زمان در پیش گرفتند ؟چرا؟

خیر- زیرا امامان ما شیوه مبارزه با حاکمان و حفظ اسلام راستین را متناسب با شرایط زمان و مکان انتخاب می کردند به گونه ای که هم تفکر اصیل اسلام راستین یعنی تشییع باقی بماند و هم به تدریج بنای ظلم و جور بنی امیه ست شده وفرو ریزد.لذا عملا می بینیم که امامان ما که هم از یک نور و از یک شجره هستند در برخی موارد خانه نشین می شوند در برخی مواقع دست به شمشیر برده و گاهی صلح نامه امضا می کنند و زمانی به تشکیل کلاسهای درس می پردازند و....

3.مهم ترین خطری که پس از رحلت رسول خدا مسلمانان را تهدید می کرد چه بود؟

خروج از مسیر رهبری الهی وبرگشتن به جاهلیت ودست کشیدن از دین الهی است.

4.سپاسگزاران واقعی نعمت وجود رسول خدا پس ازرحلت ایشان چه کسانی هستند؟

کسانی که پیوسته در مسیری حرکت کردند که رسول خدا ترسیم فرموده بود یعنی پیروی از جانشینان آن حضرت(امامان)

اندیشه و تحقیق

1.چرا قرآن کریم مردم را به مطالعه ی سرکذشت ملت ها دعوت کرده است؟

تابدانیم علت سقوط وبدبختی ونابودی آنها چهبوده است تا مابا پرهیز از گناهانی که انها مرتکب شده اند رستگار وپیروز گردند.

2.چه مسائلی زمینه را برای ورود جعل و تحریف به احادیث پیامبر اکرم(ص)آماده کرد؟

عوامل مهمی در این مورد تاثیر گذار بود که مهمترین آنها عبارت اند از:

الف:ممنوعیت نوشتن احادیث.

ب:منزوی ساختن امامان وجانشینان حقیقی پیامبر اکرم.

ج:ورود افراد به منافق وبه ظاهر مسلمان مثل کعب الاحبار در حوزه های فرهنگی و تغییری.

3.تفاوت های اساسی حکومت بنی امیه وبنی عباس با رهبری پیامبر چه بود؟

تفاوتها فراوانند اما مهمترین آنها یکی آن بود که آنها دین را برای حکومت وقدرت خود می خواستند ودیگر آنکه به هیچ امر انسانی واخلاقی وبه هیچ شرافت و کمالی نمی اندیشیدند وفقط حکومت ولذتهای آنها را می طلبیدند و می پسندیدند.

مانند این است که خورشید در آسمان صاف و بدون ابر می درخشد. در این حالت مردم، خورشید را می بینند و از نور و گرمایش هم مخلوقات بهره مند می شوند. اگر امام زمان (عج) در میان مردم حضور داشته باشد، مردم امام را به چسم می بینند و از وجود امام نه تنها مردم بلکه همه ی مخلوقات از فیض وجودش بهره مند می شوند. زیرا همان طوری که در ولایت معنوی گفتیم، امام و حجت حق واسطه ی فیض و رحمص الهی ایت.

2- وجود امام غایب

مانند این است که خورشید در pشت ابر باشد. در این حالت مردم خورشید را نمی بینند ولی از نور و گرمایش هم مردم و هم بقیه ی مخلوقات بهره مند می شوند. در زمان غیبت امام زمان (عج) هم چنین است یعنی ما امام (عج) را نمی بینیم ولی از فیض وجودش هم مردم و هم همه ی مخلوقات بهره مند هستند.

3-نبود امام

مانند زمانی است که خورشید غروب کرده باشد. همه جا تاریک وظلمانی است. نه از نور خورشید خبری است و نه از گرمایش و اگر امام (عج) به حکمت الهی از نظر ها غایب نمی شد، به دست دشمنان به شهادت می رسید و ظلمت جهل و گمراهی همه جا را فرا می گرفت. حتی بقای عالم نیز به واسطه ی نبود واسطه ی فیض الهی به هم می خورد. لذا زمین هیچ وقت از حجت خدا خالی نمی ماند.

اندیشه و تحقیق

1-با توجه به آیه ی 11 سوره ی رعد، علت اصلی غیبت امام عصر (عج) را تبیین کنید.

علت اصلی غیبت امام عصر (عج) خود مردم اند. زیرا خداوند از بذل فیض و رحمت به بندگان خود دردریغ نمی ورزد و امام هم که مظهر رحمت خداست، هرگز منشاء محرومیت مردم مردم نمی شود. بنابراین سبب اصلی این محرومیت از جانب خود مردم است. بخ طوری که اگر شرایط لازم در امّت جمع شود و شایستگی درک حضور امام حاصل آید، امام در میان امت حاضر می شود.

2- این جمله را تحلیل کنید)) منتظران مصلح جهانی، -خود باید صالح باشند.))

این سخن کاملاً درستی است. زیرا جامعه ای که صالح نیست نمی تواند منتظر کسی مصلح باشد. کسی که پیرو حق نیست نمیتواند در انتظار پیروزی باشد. کسی که در مقابل حق و باظل متفاوت است و از یاری حق سر برمی تابد نمی تواند در شما منتظران حکومت حق باشد.

3- تفاوت(( انتظار مثبت)) و (( انتظار منفی)) در چیست؟

انتظار منفی، انتظار سست عنصرانی است که حوصله مبارزه با جور و باطل را ندارند و آنرا تماماً به مهدی موعود (عج) می سپارند. این انتظار تنبلی و راحت طلبی است. این انتظار ویرانگر است و روح اسلام از آ ن بیزار است.

در انتظار مثبت، دوران انتظار نه تنها دوران راحت طلبی نیست بلکه دوران تکلیف بزرگ است. امر به معروف و نهی از منکر، مبارزه با ظلم، نگهبانی از دین خدا، ترویج تعالیم الهی، پیروی از خط ممتد رهبری دینی، آمادگی نظامی، تلاش در بیداری افکار، تصفیه و تزکیه روحی و...از تکالیف تخلف ناپذیر مسلمانان در دوران غیبت است. چنین انتظار فرج است که در روایات اسلامی از آن به عنوان بهترین اعمال یاد شده است.

درس 10

تطبیق

در آیه ی 17 سوره ی رعد بیندیشید و توضیح دهید که:

1-در این آیه، از چه مثالی برای نسان دادن تقابل حق و باطل استفاده شده است؟

در این آیه دو مثال برای معرفی باطل ذکر شده است. یکی مثالِ کفی که بر روی آب ظاهر می شود و دوم کفی که هنگام ذوب فلزات روی آنها را می پوشاند.

2- چه شباهت هایی میان آن مثال و حق و باطل وجود دارد؟

باطل همچون کف است. زیرا 1- رفتنی است 2 - در سایه ی حق جلوه می کند 3- روی حق را می پوشاند 4- جلوه دارد و ارزش ندارد 5- با آرام شدن شرایط محو می شود 6- بالانشین پر سر و صدا، اما تو خالی و بی محتوی است و حق مانند آب است، ماندنی و باارزش است و به مردم نفع می رساند.

پیام آیات

در آیات ابتدای درس بیندیشید و ببینید که خواست و وعده ی الهی چیست؟

1-پیروزی جبهه ی حق 2- حاکمیت بندگان صالح 3- استقرار و اقتدار دین الهی 4- ایجاد امنیّت کامل 5- حاکمیت مستضعفان 6- حاکمیت اسلام بر جهان

مقایسه

این دو بینش درباره ی تاریخ انسان را مقایسه کنید و تـأثیر هر  کدام را بر روحیه، رفتار و برنامه ریزی افراد نشان دهید.                                   افراد جامعه ای که معتقدند وعده ی الهی، پیروزی حق بر باطل است، به واقعیت های نا هنجار موجود ((نَه)) می گویند و به امید فردای درخشان تلاش می کنند. حکومت طاغوت را بر نمی تابند و در مقابل آن می ایستند و مقاومت می کنند. بر عکس افرادی که چنین دیدگاهی و اعتقادی ندارند، از چنان نشاط و تلاش و مقاومت برخوردار نیستند و معمولاً خود را تسلیم حوادث روزگار میکنند.

اندیشه و تحقیق                                                        2-از دیدگاه قرآن کریم آینده ی تاریخ از آنِ چه کسانی است؟                       از دیدگاه قرآن کریم، آینده ی تاریخ از آنِ بندگان صالح و حاکمیت مستضعفان و پیروزی جبهه ی حق بر باطل و عدل بر ظلم و استقرار دین الهی خواهد بود.

شخص منتظر انسان آرمانی خود را می شناسد، همه ی زیبایی ها و کمالات انسان را در او می بیند. از این رو به طور طبیعی او را محبوب خود می یابد و مشتاق دیدار او می شود. به چنین شخصی که برای جلب رضایت امام خود تلاش می کند و امام را اسوه ی خود قرار می دهد و خصایل مطلوبی را که در او می بیند در خود به وجود می آورد. مهر و عشق امام او را فعال و با نشاط می کند و امید به آینده ی زیبا را در او افزایش می دهد.

3- پیروان ادیان الهی چگونه می توانند برای فراهم آوردن زمینه ی ظهور منجی جهانی با یکدیگر همکاری نمایند؟

اعتقاد به منجی در بین پیروان ادیان، فرصت ارزش مندی است که در زمینه ی ((گفتگوی ادیان )) و ((وحدت ادیان )) را جهت برقراری عدالت جهانی و نفی قدرت و حاکمیت سلطه گران جهانی فراهم سازند و با تکیه بر مشترکات اساسی که در زمینه ی توحید و نبؤت و معاد دارند در جهت ظلم ستیزی با یکدیگر همکاری تنگاتنگ داشته باشند تا با بیداری خلق احساس جهانی برای امداد الهی و کمک غیبی پدید آید. در این صورت است که زمینه ی ظهور منجی جهانی آماده می شود.

درس 11

پیام آیات

آیه ی 257 سوره ی بقره

1-کسی می تواند از تاریکی به نور آید که ایمان به خدا داشته باشد ودر عمل ، از دستورات الهی تبعیت کند .

2 آنان که فرمان الهی را نپذیرند سرنوشت ولیّ شان طاغوت ها هستند.

3- قبول ولایت الهی به زمان خاصی مربوط نمی شود و همیشه انسان باید خود را تحت ولایت الهی بداند .

آیه ی 122 سوره توبه

1-از آن جا که همه ی مسلمانان نمی توانند در باره ی احکام دین تفقه و تحقیق کنند ، عده ای از آنان باید این مسئولیت را به عهده بگیرند.

2- این افراد وظیفه دارند احکام دین را به دیگران برسانند .

یاد آوری

دلایل سه گانه ی ضرورت تشکیل حکومت اسلامی را که در درس پنجم بیان شد ، در این قسمت یاد داشت کنید .

جامعیت دین اسلام  2- اجرای احکام اسلامی مانند : عدالت اجتماعی 3- ضرورت پذیرش ولایت الهی و دوری از حکومت طاغوت .

اندیشه

1-اگر مسلمانی که خود متخصص در احکام نیست ، فقیه واجد شرایط را انتخاب نکند و به وی مراجعه ننماید ، اعمال دینی او چگونه خواهد بود ؟

طبق نظر حضرت امام خمینی (ره) در مسأله ی 14 در صورتی اعمال دینی او صحیح است که :

الف:بفهمد به وظیفه ی واقعی خود رفتار کرده است.

ب:یاعمل او با فتوای مجتهدی که وظیفه اش تقلید از او بوده یا با فتوای مجتهدی که فعلاً بایداز اوتقلید کند مطابق باشد.

ج:یا عمل را طوری انجام داده باشد که از کفته ی آنان به احتیاط نزدیکتر باشد.

2-ایا شما مرجع تقلید خود را تعیین کرده اید ؟از چه طریقی؟

بلی به وسیله ی تحقیق و پرس و جو از علما و کسانی که توانایی شناخت مرجع تقلید را دارند.

اندیشه و تحقیق

1-دو پیام اصلی این درس کدامند ؟

الف: مرجعیت عملی در غیبت کبری در شکل مرجعیت فقیه ادامه می یا بد .

ب: حکومت اسلامی در غیبت کبری در چهار چوب ولایت فقیه استمرار پیدا می کند .

2-راه بهره مندی از نور ولایت الهی و خروج از ظلمت ها به نور در زمان غیبت چیست ؟

استفاده از ولایت معنوی امام زمان (عج) نیازمند حضور اشکار امام نیست لذا هر انسانی با ایمان به خدا و اطاعت خالصانه از او و با شناخت امام زمان (عج) و اظهار ارادات وعلاقه و عشق و محبت به ان حضرت می تواند از ولایت معنوی ان حضرت بهره مند گردد.                                        وبا پیروی از ولی فقیه از ولایت ظاهری هم بهره مند می شود . در این حالت است که خداوند او را از ظلمات به سوی نور هدایت می کند.

3-مقصود از ((تقلید)) در احکام دینی چیست ؟

فقیهان با تفکر در آیات و روایات و با کمک گرفتن از موازین دقیق عقل ،احکام را به دست می آورند و در اختیار مردم قرار می دهند .کسانی هم که خود در احکام دین متخصص نیستند به این متخصصان مراجعه می کنند تا اعمال آنان موافق موازین دین باشد .به این مراجعه پیروی یا تقلید می گویند .پس تقلید در این جا به معنای رجوع به متخصص است.

4-تقلید برای چه کسانی لازم است و شامل چه زمینه هایی می شود ؟

برای تمام مکلّفین اعم از مرد و زن که در احکام دینی متخصص نیستند و به احتیاط هم نمی توانند عمل کنند لازم است از یک مرجع تقلید واجد شرایط تقلید کنند.تقلید فقط در فروع دین یا احکام عملی جایز است و در اصول دین تقلید جایز نیست.

5-چرا باید مرجع ((عادل)) و((زمان شناس )) باشد؟

مرجع تقلید باید عادل باشد تا در استخراج احکام شرعی از منابع معتبر آن هوای نفس خود را دخالت ندهد و احکام الهی را کم و زیاد نکند و همچنین مرجع تقلید باید زمان شناس باشد تا بتواند احکام دین را متناسب با نیازهای روز استخراج کند .

درس12

تطبیق

اصل107 قانون اساسی را که مربوط به انتخاب رهبر هست، مطالعه کنید و چگونگی انتخاب ولی فقیه را توضیح دهید

با توجه به این که تشخیص فقیهی که واجد شرایط رهبری باشد از عهده ی عموم مردم که فقیه نیستند خارج است لذا مردم به نمایندگی از طرف خودشان فقیهایی را با شرکت در انتخابات مجلس خبرگان انتخاب می کنند .

فقهای منتخب از سوی مردم در مجلس خبرگان جمع می شوند و بررسی های دقیق را انجام می دهند .سپس یکی از فقهایی را که واجد شرایط می باشد ، کشف و آن را برای مردم معرفی می کنند.باید توجه داشت که نمایندگان مجلس خبرگان نه ولی فقیه را نصب و نه او را عزل می کنند بلکه با بررسی شرایط ولی فقیه ، کشف می کنند که وی  ولی فقیه می باشد .همین طور بر کار ولی فقیه نظارت می کنند و اگر او فاقد یکی از شرایط لازم برای رهبری باشد در این صورت خود به خود از مقام ولایت فقیهی منعزل می شود و نمایندگان خبرگان در اینجا اعلام می دارند که وی از آن مقام منعزل شده است و باید فرد دیگری را انتخاب نمایند.

تفکیک

در ادامه بخش هایی از نامه ی امام علی (ع) را که در آن ها همراه با هر فرمان علت آن هم ذکر شده است،می خوانید .با تأمل در این بخش ها ، هر فرمان را از علت آن تفکیک کنید .

1-(دل خویش را در هاله ای از مهربانی نسبت به شهروندانت قرار بده و با همه دوست و مهربان باش،= فرمان) (چرا که مردم دو دسته اند ،دسته ای برادر دینی تو و دسته ای دیگر در آفرینش هما نند تواند.=علت)

2-(اگربا مقام و قدرتی که داری دچار تکّبر یا خود بزرگ بینی شدی به بزرگی حکومت خداوند که برتر از توست ،بنگر.=فرمان)(این کار تو را از آن سرکشی نجات می دهد .تند روی تو را فرو می نشاند و عقلت را به جایگاه اصلی باز می گرداند .= علت )

3-(دوست داشتنی ترین چیز ها نزد تو ،آن چیزی باشد که در حق میانه ترین ،در عدل شامل ترین و در جلب خشنودی مردم فراگیرترین است،=فرمان)(زیرا خشم عمومی مردم ،خشنودی خواص و نزدیکان را از بین می برد و رضایت عمومی ،خشم خواص را بی اثر می کند .=علت)

4-(شهروندانی را که اهل عیب جویی از دیگران اند ،ازخود دور کن ،=فرمان)(زیرا مردم عیب ها یی دارند که مدیر و رهبر جامعه باید بیش تر از همه در پنهان کردن آن ها بکوشد.=علت)

5-(در قبول و تصدیق سخن چین شتاب مکن ؛=فرمان )(زیرا سخن چین در لباس ظاهر می شود ،اما خیانتکاراست.=علت)

6-(با ترسو مشورت نکن = فرمان )(که در انجام دادن کارها روحیه ی تو را سست می کند .=علت )

7-(هرگز نیکوکار و بدکار در نظرت یکسان نباشد ؛=فرمان)(زیرا در این صورت ،نیکوکاران به کار خیر بی رغبت و بدکاران به کار بد تشویق می شوند.=علت)

8-(خدا را خدا را ! در خصوص طبقات محروم...برای خدا پاسدار حقی باش که خدا برای آنان معین فرموده است...مبادا دل مشغولی های حکومت تو را از رسیدگی به آنان باز دارد که هرگز کارهای فراوان و مهم ،عذری برای ترک مسئولیت های دیگر نخواهد بود...برای این گروه ،عده ای از افراد مورد اطمینان و خدا ترس و متواضع را انتخاب کن تا در باره ی وضع آن ها تحقیق کنند و به تو گزارش دهند.سپس،برای رفع مشکلات آن ها به گونه ای عمل کن که در پیشگاه خدا معذور باشی؛=فرمان)(زیرا این گروه از شهروندان بیش تر از دیگران به عدالت نیازمندند.=علت)

ذکر نمونه ها

1-با گفت وگو و هم اندیشی ،نمونه هایی از مسئولیت مردم نسبت به حکومت اسلامی را بیان کنید .

1-حضرت علی (ع) در خطبه ی 34 نهج البلاغه مسئولیت مردم نسبت به حکومت اسلامی را چنین بیان فرموده است:اما حق من بر شما این است که شما به بیعت خود وفا کنید و مرا در پنهان و اشکار نصیحت و یاری کنید و هنگامی که شما را خواند اجابت کنید و هنگامی که فرمان دادم اطاعت نمایید.

اندیشه و تحقیق

1-انتخاب ولیّ فقیه در کشور ما چگونه انجام می گیرد و مردم از چه طریقی در انتخابات ایشان دخالت دارند؟

در کشور ولیّ فقیه به طور غیر مستقیم از سوی مردم انتخاب می شود .بدین صورت که مردم با شرکت در انتخابات مجلس خبرگان فقهایی را از  طرف خود به نمایند گی مجلس خبرگان انتخاب می کنند و نمایندگان مردم هم ولیّ فقیه را انتخاب و به مردم معرفی می کنند .

2-تفاوت های اصلی نظام اسلام با سایر حکومت های دمکراتیک را بر شمرید .

در نظام اسلامی ،حکومت بر اساس اسلام و قوانین اسلامی اداره می شود و ولی فقیه در واقع مجری احکام اسلامی است و ولی در حکومت های دمکراتیک  ابتدا فرض کردند دین نباید در عرصه ی مسائل حکومتی و سیاسی دخالت کند آن گاه ناچار شدند حکومت را به دست مردم بسپارند تا گرفتار دیکتاتوری نشوند البته طبیعی است که مسیحیت تحریف یافته ،کار آیی و قابلیت آن را ندارد که در تمام جنبه های زندگی انسان به ویژه در زندگی اجتماعی نقش داشته باشد و قانون گذاری نمایند. امّاهرگزاسلام همچون مسیحیت نیست .بدون تردید اسلام به تمام جنبه های زندگی بشر عنایت دارد و متن قرآن و سنت پیامبر (ع) وسیره ی ائمه اطهار (ع) سرشار از دستورات اجتماعی و حکومتی است . آیا چنین اسلامی به اجازه می دهد فقط در مسائل فردی ،بنده ی خدا باشیم و در مسائل اجتماعی بنده ی مردم؟!

3-چگونه حکومت اسلامی ایران می تواند زمینه ساز حکومت حضرت مهدی (عج) باشد؟

تشکیل حکومت اسلامی در ایران در عصر غیبت به معنای ارائه ی یک الگو از حاکمیت دینداران است که با الهام از تعالیم انبیاء برای خوشبختی و سعادت دنیا و آخرت انسان ها تلاش می کنند. در این حکومت ،زمینه ی عبودیت معنویت خواهی ،برابری و عدالت ،به همراه توسعه و سازندگی کشور و رفاه و اسایش عمومی فراهم می آید. با این حگومت عطر معنویت و عدالت در جهان گسترده می شود و دینداران و حق طلبان جهان امیدوار به تجدید حیات  فضائل اخلاقی و کرامت های انسانی می شوند و جهانیان آماده ی ظهور موعود جهانی خواهند شد.

درس 13

نمونه یابی

تقابل میان این دو دسته تمایلات یا این دو ((خود))،همواره در زندگی ما رخ می دهد .چند مورد از آن را ذکر کنید.

مانند آن که انسان هنگام گناه خود را بر سر دو راهی می بیند که آیا با خداوند مخالفت کرده و گناه کند یا از لذت خود بگذرد و خدا را از خود خشنود کند و مانند آنکه هنگام سختی نظیر فقر و قحطی و جنگ دیگران را بر خود مقدم کند و با ایثار و فداکاری انسانیت را بر خود مقدم نماید و مانند آن که هنگامی که عقل او حکم می کند عمل صحیحی را انجام دهد ولی دلش او را به ضد آن می خواند امّا او خود عالی یعنی عقل را بر خود دانی یعنی خواهش دل مقدم نماید.

تفکر در آیات

1-از یاد بردن خود چه معنایی دارد و شامل کدام((خود)) می شود؟

از یاد بردن خود یعنی آنکه انسان ارزشهای انسانی وهویت بشری و کمالات اخلاقی را فراموش کند و دیگر به آن ها عمل ننماید .گویا اصلاُ دارای چنین صفات برجسته ی انسانی نیست . بنابر این آن((خودی)) که در آیه ی شریفه مورد نظر است ((خود عالی ))است و در حقیقت آیه ی شریفه می فر ماید:ارزشهای انسانی و کمالات اخلاقی را که خدهوند در رأس آنها قرار دارد،فراموش نکنید.

2-علت از یاد بردن خود چیست؟چرا؟

علت از یاد بردن خود این است که انسان در اثر مسامحه وبی مبالاتی نسبت به ارزش های انسانی خود تدریجاًنسبت به آن ها سست می شود و در اثر تکرار این سستی ها به مرور زمان دچار فراموشی از ((خود))و از کمالات اخلاقی می گردد.بنابر این هرچه فرد به کمالات انسانی یعنی ((خود عالی))عمل کند ،کامل تر می شود و هر چه در عمل به آن ها کوتاهی کند گرفتار فراموشی از خود و خدا می گردد.

پیام احادیث

پیشوایان ما مظهر کرامت نفس اند و در باره ی آن سخنان بسیار عمیق وزیبایی دارند. در این سخنان تأمل کنید وبه سؤالات پاسخ دهید.

الف:از امام سجاد (ع) پرسیدند :از همه ی مردم گرامی تر کیست؟

فرمود:آن کس که تمام دنیا را با قدر و شأن خود برابر نمی کند .

ب:امام علی (ع)آن کس که خود را گرامی بدارد،شهوت ها در نزد او حقیر وپست می شوند.

ج:امام علی (ع) :مردم دنیا دو دسته اند :یک دسته به بازار جهان می آیند و خود را می فروشند و برده می سازند .دسته دیگر نیز در این بازار خود را می خرند و آزاد می کنند.

د:امام علی (ع) خطاب به فرزندش امام حسن (ع):نفس خود را در برابر هر پستی گرامی و برتر بدار ،گر چه منفعت فراوانی داشته باشد؛زیرا با از دست رفتن بخشی از کرامت خود ،چیزی به دست نمی آوری.

ه: امام صادق علیه السلام؛ بهای نفس گران قدر و با ارزشخود رافقط خدا خود می دانم، زیرا در میان مخلوقات، موجودی نیست که قسمت نفس مرا داشته باشد.

1-آیا با از دست دادن کرامت می توان چیزی در خور بدست آورد؟

با توجه به سخن حضرت علی علیه السلام ، با از دست دادن کرامت خود چیزی به دست نمی آید زیرا هر چه ازلذ ّات زود گذر مادی هم حاصل شود با ارزش والای کرامت نفس از دست رفته قابل مقایسه نیست.

2- مقصود از فرو ریختن و خریدن خود در بازار دنیا چیست؟

مقصود این است که عده ای خود عالی را به خواهش های زود گذر نفسانی و شهوات لذات مادی فانی می فروشند و خود را برده این امور می سازند و برخی با صبر و مقاومت و توکل به خدا در مقابل خواهش های نفسانی مقاومت میکنند و خود عالی را از آلودگی مصون نگه می دارند. اینها در واقع آزاد مردند.

3- چگونه می توان در مقابل شهوت ایستادگی کرد؟

کسی که پی به ارزس وجودی خودش برده باشد به راحتی می تواند در مقابل شهوت که در واقع باعث آلودگی خود عالی می شود مقاومت می کند. مانند کسی که اگر دُرّ گران قیمتی داشته باشد در نگه داری آن بیشتر دقت می کند.

4- کسی که دنیا را هم قدر خود نمی داند، از چه خصلتی در وجود خود خبر می دهد؟

چنین شخصی به فرموده ی امام سجاد (ع) از همه ی مردم گرامی تر است و از کرامت نفس بسیار بالایی بر خور دار است.

5- کسی که خداوند را بهای نفس خود می داند، چه دریافتی از خود داشته است؟

چنین شخصی از چنان کرامت نفسی بر خوردار است که در میان مخلوقات، موجودی را نیافته است که قیمت نفس او را داشته باشد.

اندیشه و تحقیق

1-میان کرامت نفس و گناه چه رابطه ای وجود دارد؟ چرا؟

کرامت نفس یعنی بزرگواری و عزت و عظمت، و گناه یعنی حقارت و پستی. بنابراین کرامت با گناه رابطه ی ضدیّت و تقابل دارند. یعنی رابطه ی سلب و ایجاب، زیرا کرامت نفس عمل به خوبی خا و نیکی هاست و گناه ترک خوبی ها و نیکی ها

2- آیا می توان مسؤلیّت انجام دادن گناه را از دوش خود بر داشت و به عوامل پیروزی منتقل کرد؟

هیچ گاه نباید انسان خود را در برابر گناهی که انجام می دهد غیر مسئول بداند، زیرا انسان هنگام انجام عمل زشت ابتدا خود را در برابر خواهش های دل خود تسلیم می کند و تحقیر می نماید. آنگاه اقدام به گناه می کند. بنابر این انسان در تمام حالات اختیار داشته و می توانسته گناه را انجام ندهد و چون با اختیار خود گناه را مرتکب شده است باید مسئولیت آن را بپذیرد.

3- با توجه به این که ایه ی 10 سوره ی فاطر خداوند را صاحب عزّت معرفی می کند ،راه بهره مندی از عزّت الهی چیست؟

راه بهره مندی از عزّت الهی این است که انسان به سوی خدا برود و با انجام فرامین الهی و دستورات دینی به خداوند تقرّب پیدا کند.هرچه انسان به خدا نزدیک تر شود به همان اندازه از عزّت الهی بهره مند می گردد.

4-ایا انسان صاحب کرامت به پیمان شکنی دست می زند؟

انسان صاحب کرامت کسی است که هرگز دست به اعمال زشت نمی زند و از آن جا که پیمان شکنی از بدترین اعمال زشت است،هیچگاه انسان صاحب کرامت اقدام به آن نمی نماید.

درس14

پیام آیات

در آیه های ابتدای درس بیندیشید و پیام هایی که نشان دهنده ی یکسانی مقام ومنزلت انسانی زن و مرد است.استخراج کنید.

این آیات شریفه،مردان و زنان را در صفات زیر برابر و یکسان دانسته است.

در مسلمان بودن،در ایمان به خداوند داشتن ، در فرمانبرداری و اطاعت از خداوند ، در صداقت و راستگویی،در صبر و بردباری ،درتواضع و فروتنی ،در انفاق و صدقه دادن ،در روزه داری ،در پاک دامنی و حفظ نفس ،در ذکرویاد خدا ،در بهره مندی از آمرزش و پاداش الهی ، در انجام عمل نیک و صالح و پسندیده ،در بهره مندی از حیات و زندگانی پاک و پاکیزه ،در بهره مندی در پاداش هایی بهتر از اعمال نیک خود

اندیشه و تحقیق

1-چگونه می توان خانواده را به عامل گسترش مهربانی ودوستی در جامعه تبدیل کرد؟

زمانی خانواده به عامل گسترش مهربانی و دوستی در جامعه تبدیل می کردد که زن و مرد بدانند خانواده و تشکیل آن برای رفع نیاز های جنسی و روانی آن ها بوده است و تنها از طریق همسر و فرزندان است که فرد را می تواند دارای سکونت و ارامش روحی و روانی گردد و تنها از طریق آنهاست که انسان می تواند به اولین علت دوستی و مهربانی دست یابد. بنابر این با توجه زن و مرد به اساس و علت های تشکیل خانواده وتوجه آنان به انجام میئولیت های خود در قبال خانواده به طور طبیعی محبت و مهربانی در جامعه گسترش می یابد.

2- وقتی می گوئیم باید خانوتده را اصل قرار داد و سایر تصمیم ها را با آن تنظیم کرد، منظور چیست؟

مراد از این که خانواده اصل و اساس است این است که نخستین علت های تشکیل جامعه و اداره آن در تشکیل خانواده است. لذا باید برای انجام هر امری ابتدا خانواده را در نظر گرفت و آن را مطابق صحیح ترین قوانین و قواعد علمی و دینی اداره نمود. سپس بر اساس آن اداره ی جامعه را استوار کرد. مانند آن که یک مؤسسه ی تحقیقاتی زمانی رشد می کند که یک مدیر مدبّر و دارای صفات انسانی خوب داشته باشد و مدیر مدبّر زمانی چنین خواهد بود که از محبت و نیازهای جنسی و ر وحی و روانی برخوردار باشد و محبت و نیازهای جنسی و روحی زمانی است که فرد یا دارای پدر و مادر و خانواده ی خوب باشد و یا دارای همسر و فرزندان نیکو و مهربان و نیز مانند آنکه یک مخترع همگانی موفق به اختراعات مفید می شود که از جهت خانواده کمبود عاطفی و غریزی نداشته باشد و یا نظیر دکتر و طبیبی که هنگام جراحی دچار اضطراب فکری و روحی نباشد و ....

3- چرا می گوییم خانواده یک نهاد طبیعی و متفاوت با سایر نهاد های اجتماعی است؟

هیچگاه خانواده بنگاه تجاری و یا آزمایشگاه برای تحقیقات علمی نیست. زیرا هر فردی چه تاجر و چه عالم و چه جاهل و چه محقق و ... به سوی ازدواج و تشکیل خانواده کشیده نمی شود،بلکه آن چه فرد را به ازدواج می خواند نیاز جنسی و احتیاج او به اُنس و الفت و آرامش است. به همین خاطر می بینیم تمامی مردم از هر طبقه و فرعی که هستند بدون در نظر گرفتن هر نوع سود و منفعتی ازدواج می کنند حتی اگر برای آن ها ضرر اقتصادی و یا علمی و.... داشته باشد.

درس15

تعیین هد ف

با توجّه به آموخته های درس قبل ،در باره ی این موضوع اندیشه کنید و ابتدا اهداف مناسب برای ازدواج را تعیین کنید ،سپس،این اهداف را درجه بندی کرده هدف برتر را مشخص کنید.

ازدواج از بزرگ ترین و زیبا ترین نعمت های خداوند است و طبیعی ترین و سالم ترین راه برای رسیدن به هدف های فردی و اجتماعی است. بنابر این اولین هدف از ازدواج این است که فرد از طریق سالم ترین راه به بر طرف کردن نیاز جنسی و روحی اش دست یابد.

دوم اینکه از طریق ازدواج بتواند خداوند را بهتر بشناسد و بندگی نماید.

سوم اینکه از طریق به جامعه ی خود بهتر خد مت نماید.

چهارم اینکه با تشکیل خانواده و به دست آوردن فرزند خود را کامل تر کرده و جاودان کند.

و پنجم :بهره مندی از پشتوانه ای است در بر خورد و مقابله با مشکلات و....

تعیین اولویت

مهم ترین معیارهای همسر شایسته را با استفاده از رهنمود های پیشوایان دین می توان استخراج کرد. از نظر شما کدام معیار بر دیگر معیار ها اولویت دارد؟معیار ها را بر اساس میزان اهمیت ،مرتب کنید.

اصالت خانوادگی ، ایمان و اعتقاد به خداوند و دستورات او ، قدرت اداره ی زندگی و تدبیر آن، سلامت جسمی و فکری ، عقل و درایت (فهیم بودن)، علم و دانش ، ثروت و دارایی، با محبّت بودن ، غیور بودن،محبّت به اهل بیت ، زیبایی و مورد پسند بودن، خوش سابقه بودن در اخلاق، قناعت در بهره مندی مال و ثروت، اهل کار و تلاش بودن

1-            ایمان و اعتقاد به خداوند و دستورات او

2-            محبّت به اهل بیت

3-            سلامت جسمی و فکری

4-            با محبّت بودن

5-            عقل و درایت (فهیم بودن)

6-            زیبایی و مورد پسند بودن

7-            علم و دانش

8-            خوش سابقه بودن در اخلاق

9-            ، قناعت در بهره مندی مال و ثروت

10-    اهل کار و تلاش بودن

11-    قدرت اداره ی زندگی و تدبیر آن

12-    ثروت و دارایی

بررسی

هر یک از راه های فوق را بررسی کنید و بگویید که هر کدام از این راه ها چگونه در تشخیص همسر آینده به ما کمک می کند

1-تحقیق در باره ی خانواده ی همسر این امکان را می دهد که شخص از اصالت خانوادگی ، میزان پایبندی به موازین ÷شرعی ،اخلاقی و رفتار اجتماعی خانواده ی همسر اینده اش تا حدودی اطلاع پیدا کند.

2-شناخت دوستان همسر و معاشرین او این نتیجه را می دهد  که او چه چیزهایی را دوست دارد و می پسند د. زیرا انتخاب دوست فقط از این جهت است که او هدف و مرام مشترک با دوست خود دارد.

3-تحقیق در روحیّات و خلقیّات همسر شناخت انسان را در باره ی او زیاد می کند و این امکان را به فرد می دهد کهد اولاً بفهمد با چه کسی می خواهد زندگی کند و ثانیاً از ابتدا راه های مناسب با بر خورد با آن ها را جستجو نماید.

4-معاشرت خانواده ها با یکدیگر اثبات می کند که آیا دو خانواده ی همسر با هم اشتراک فکری و روحی دارند و آیا می توانند نیازها و مشکلات یکدیگر را درک نمایند یا خیر.

5-مشورت با افراد قابل اعتماد و کار دان از بهترین راه های تحقیق است و می تواند به همسر این امکان را بدهد که از تحقیقات خود نتیجه ی صحیح را بگیرد و بتواند زندگی آینده ی خود را بر اساس صحیح استوار کند.

6-گفت و گو با یکدیگر نیز به نوبه ی خود مفید است و آن چه که در اعمال و رفتار روشن نشده را آشکار می سازد.بنابر این گفتگوی حضوری هم گاه به مقدار بسیار زیادی نتیجه بخش خواهد بود.

راه حل

با توجّه به مشکلات یاد شده ،برای این که ازدواج در زمان مناسب خود انجام شود و تأخیر آن به حداقل برسد.راه حل های پیشنهادی شما برای گروه های زیر چیست؟

1-مسئولان جامعه

اگرمسئولان جامعه دو مشکل اساسی ازدواج را از پیش پای جوانان بر دارند ،قطعاُ اکثر جوانان در زمان مناسب نسبت به ازدواج اقدام می کنند و آن دو مشکل ،مسکن و اشتغال است.

2-پدرها و مادر ها

پدر ها و مادرها اولاٌ :برخی از آداب و رسوم غلطی که پیشینیان پایه گذاری کرده اند کنار بگذارند و از سختگیری های بی مورد بپرهیزند و توجّه داشته باشند که آیا خودشان موقع ازدواج صاحب خانه ،ماشین و...بودند یا به تدریج همه ی اینها را فراهم آورند.

3-دختران و پسران

دختران و پسران باید سطح توقعات خود را به حداقل ممکن برسانند و توجّه داشته باشند که حضرت علی (ع)وحضرت فاطمه (ع)با آن عظمت چگونه زندگی مشترک را آغاز نمودند وآنچه  مهم است داشتن صدق و صفا و محبت و یک دلی و یک رنگی است و اساس خانواده بر همین استوار است نه به امور مادی.

اندیشه و تحقیق

1-اهداف اصلی ما از زندگی مشترک و تشکیل خانواده چیست؟

یکی از گرایش های فطری در انسان ،گرایش به تشکیل خانواده است. زندگی خانوادگی بشر صد در صد طبیعی است نه قرار دادی یعنی در آفرینش انسان تدابیری به کار رفته است که طبیعتاٌ به سوی تشکیل کانون خانوادگی و داشتن فرزند گرایش دارد. با این مقدمه می توان گفت که اهداف اصلی از زندگی مشترک و تشکیل خانواده، دوری از گناه و ارضای میل جنسی از راه طبیعی و سالم ،بقای نسل و تربیت نسل جدید،داشتن آرامش روحی و روانی و در سایه ی آن شکوفایی استعدادهای درونی نیز از اهداف اصلی تشکیل خانواده است. اینها اهداف اولیه ی تشکیل خانواده است و پس از تشکیل آن  کار کردهای مهم و حیاتی دیگری برای خانواده ایجاد می شود که پی جویی آن ها را به کتب مربوطه ارجاع می دهیم.

2-ویژگی های همسر مناسب کدام است؟

ویژگی های مشترک که در 172 کتاب درسی در جدول تنظیم معیارهای همسر شایسته آمده است. اما ویژگی های اختصاصی به شرح زیر می باشد:

الف )زن:عفت ،پاکدامنی،رازداری،قناعت،جمال،اهمیّت به تربیت فرزندان صحیح خانواده،مراعات حقوق همسر و...

ب)شوهر:خوش خلق،اهل کار و تلاش،خانواده دوست،اهمیّت به مدیریت

3-اگر فاصله ی بین بلوغ طبیعی و ازدواج طولانی شود، چه  مشکلاتی پیش می آید؟

در این صورت نیروی جوانی و شور و نشاط ان ها رو به ضعف و سستی می نهد و بنیاد چنین خانواده ای سست بوده و هر لحظه با احتمال ازپاشیدگی روبرو می باشد. در چنین خانواده ای نسبت به تربیت فرزندان که نسل های آینده هستند بی توجهی می شود و با کمبود عواطف در خانواده ها، عواطف اجتماع نیز کاهش می یابد و این امر روابط افراد در جامعه را خشک و بی روح می کند.

درس16

با توجّه به این که دامان مادر مهد اصلی تربیت فرزند است،بررسی کنید:

1-در چه مواردی باید از مراکز عمومی تربیت کودک استفاده کرد؟

در مواقع ضروری که امکان نگهداری کودک نزد مادر یا پدر وجود نداشته باشد.

2- چه تفاوتی میان تربیت این گونه مراکز و تربیت مادر وجود دارد؟

هیچ وقت ارتباط عاطفی گه بین مادر وفرزند وجود دارد نمی تواند بین مربیان مراکز عمومی و کودکان برقرار شود.بوسه ای گه مادر بر گونه ی فرزند می زند در واقع تزریق محبّت به فرزند است. که به فرزند آرامش روحی وروانی می دهد.

شناسایی عوامل

موقعیت کنونی خانواده ها را بررسی کنید و عواملی را که سبب دوری یا نزدیکی آن ها به اهداف بالا می شوند،برشمرید.

1-عوامل مربوط به درون خانواده

عوامل درونی مانند وجود انس و الفت و صفا و صمیمیّت و ایثار و گذشت و فداکاری و محبّت بین پدر ومادر-احترام متقابل پدر و مادر و پرهیز از نزاع و مشاجره انجام به موقع فرایض دینی و اهمّیّت دادن به آن ها مشورت خواهی از فرزندان و شخصیت دادن به آن ها مهر و محبّت نسبت به فرزندان اطلاع از وضعیت تحصیلی فرزندان

2-عوامل مربوط به بیرون خانواده

عوامل بیرونی مانند محیط و محلی که خانواده در آن زندگی می کند ارتباطات خانوادگی با خویشاوندان و دوستان رادیوو تلویزیون و....همه از  عواملی هستند که می توانند سبب دوری یا نزدیکی والدین به اهداف ذکر شده بشوند.

پیام آیات

پس از مطالعه ی آیات ابتدای درس وظایفی را که برای فرزندان بیان شده است،استخراج کنید.

1-احسان و نیکو کاری نسبت به والدین

2-شکر نعمت هایی که خداوند به فرزند و پدر و مادرش داده است.

3-مورد مهر و محبّت قرار دادن والدین به خصوص در سنین پیری

4-دعای خیربرای والدین در حیات وپس از مرگ آن ها

 


درس نهم- خورشید پنهان

 تاریخچه زندگی حضرت مهدی(عج)

•         تولد  :  نیمه شعبان سال 255 هجری قمری در سامرا

•         دو وظیفه امام حسن عسکری در رابطه با امام زمان

             - حفظ جان حضرت از گزند خلفای عباس         - اثبات وجود ایشان و اعلام امامت آن حضرت

•         آغاز امامت :  سال 260 هجری قمری بعد از شهادت امام حسن عسکری(ع)

غیبت آن حضرت: غیبت صغری. غیبت کبری

- 69 سال به طول انجامید تا سال 329 هجری قمری

- زندگی مخفی و ارتباط با مردم به وسیله نواب اربعه

-  از سال 329 هجری قمری تا کنون ادامه دارد

ارتباط با مردم به وسیله فقهای عام جامعه

-  ارتباط آن حضرت با مردم به خورشید در پشت ابرها تشبیه شده است.

 

نُوّاب اربعه :امام زمان (ع) در دوران غیبت صغری  بوسیله چهار نفر از  یاران صمیمی خود  با مردم  ارتباط داشت  و این چهار نفر به نوّاب اربعه مشهورند که به ترتیب عبارتند از : عثمان بن سعید -  محمد ابن عثمان -  حسین بن روح نوبختی -  علی بن محمد سمری

پاسخ به سوالات مطرح شده در مورد حضرت مهدی(عج)

علت غیبت امام عصر(ع) چیست؟

ü      قدر ناشناسی و ناسپاسی مردم در مورد امامان قبل  و در خطر بودن جان آن حضرت

ü      ستمگری انسان ها و زیاده روی مردم در گناه -  بر اساس حدیث امام علی(ع)

رهبری و امامت حضرت در عصر غیبت چگونه انجام می شود؟

ü      هدایت و رهبری مردم از پشت پرده غیب

ü      بخش اصلی رهبری امام  زمان ، هدایت مردم از طریق ولایت معنوی(هدایت باطنی) است.

ü      برخورداری شیعیان از امدادهای معنوی در جهت رشد و تعالی روحی

ü      رهبری آن حضرت به بهره بری از آفتاب پشت ابر تشبیه شده است.

ü      حل مشکل علماء و خبر دادن رویدادها

ü      دستگیری از درماندگان – شفای مریضان – دعا برای مومنان

دوران غیبت چه زمانی پایان می یابد؟

آنچه برای ظهور لازم است عبارت است از :

ü      احساس جهانی برای امداد الهی و غیبی

ü      ناامیدی مردم از همه مکتب های غیر الهی

ü      آمادگی لازم پیروان آن حضرت برای همکاری با او

امام محمد باقر می فرماید :  کَذِبَ الوَقّاتون (کسانی که وقت ظهور را تعیین می کنند دروغ می گویند ) – غیر خدا هیچ کس زمان ظهور را نمی داند.

یاران راستین حضرت چه کسانی هستند؟

مواجهه با این سوال دو احساس در شخص منتظر ایجاد می کند

 

-         احساس شوق  ناشی از اشتیاق انسان به ملاقات با آن حضرت

-         احسان نگرانی ناشی از تردید از این که  در کدام جبهه قرار دارد

یاران امام عصر (عج) ویژگی های زیر را دارند :

ü      پیشتازان تحول جهانی و سازندگان تمدن متعالی اسلام

ü      مردمی پولاد دل و سرشار از یقین به خدا و محکم تر از صخره ها   بر اساس  حدیث امام صادق(ع)

ü      هسته مرکزی یاران او 313 نفرند که 50 نفر آنها زن هستند.  

شرایط امام (ع) برای بیعت با مردم بر اساس حدیث  حدیث امام علی(ع)

در زمان ظهور  ،  امام عصر  با شرایط زیر با مردم بیعت خواهد کرد :

در امانت خیانت نکنند.  - پاک دامن باشند. اهل دشنام و کلمات زشت نباشند.   -  خونریزی نکنند.   - ساده زیست باشند.  - به ظلم و ستم خون ریزی نکنند   -به حقوق مردم تجاوز نکنند.. و ... 19 مورد ص 142 ترجمه و پیام آیات

      چند نکته مهم  در درس 9

ü      انبیاء و امامان مظهر رحمت الهی هستند و نعمت الهی به وسیله  آنها کامل گردیده است.

ü      پیامبر اکرم و علی علیهم السلام پدران امت هستند               انا و علی ابوا هذه الامه  پیامبر اکرم

ü      برقراری عدالت و گسترش علم و فرهنگ نیازمند تحول روحی جمعی تمام افراد جامعه است.

ü      رهبری امام عصر(ع) طبق فرموده خود آن حضرت مانند بهره گیری از آفتاب در پس ابر می باشد.

ü      امام عصر(عج) هم اکنون هم سرپرست و حافظ شیعیان است

ü      ظهور حضرت به برپایی قیامت تشبیه شده است در ناگهانی بودن  بر اساس حدیث پیامبر اکرم (ص)

ü       کسانی می توانند از یاران حضرت باشند که در صحنه نبرد حق و باطل حضور داشته باشند و همیشه در برابر باطل ایستادگی و مقاومت کنند.

ü      شیخ مفید مرجع شیعیان در قرن چهارم و پنجم و استاد سید مرتضی و سید رضی و شیخ طوسی است..

ü      دعا و گریه برای انتظار امام کافی نیست ، شخص باید در صف عدالت خواهان همیشه حضور داشته باشد

ü      بر اساس حدیث امام علی (ع) امام زمان در میان مردم حضور دارد  و روز ظهور آن حضرت ، روز شادی فرزندان علی و پیروان اوست .

ü       امام عصر در نامه به شیخ مفید فرموده : ما از احوال شما آگاهیم و هیچ چیز از اوضاع شما بر ما پوشیده نیست 

ü      کلمه غیبت برای حضرت مهدی(ع) در مقابل ظهور است نه حضور یعنی ایشان در جامعه حضور دارند ولی از نظر ها غایب هستند ( حضور دارند ولی فعلا ظهور ندارند )

درس دهم -  در انتظار طلوع

عقیده به موعود و منجی  در میان همه ادیان الهی و مسلمانان خصوصا تشیع ، اعتقادی عمیق و استوار است

موعود و منجی در ادیان الهی:

پیامبران الهی برای تحقق وعده های الهی این اعتقاد را به مردم ارایه کرده اند که یک ولی خدا ظهور خواهد کرد و حکومت عدل جهانی تشکیل خواهد داد. با وجود اعتقادات مختلف در ادیان ، همه در اصل الهی بودن آینده تاریخ و ظهور ولی خدا اتفاق نظر دارند.

اعتقاد یهودیان

یهودیان معتقدند که مسیح و منجی هنوز نیامده و روزی مسیح خواهد آمد و دین موسی را گسترش خواهد داد.

اعتقاد مسیحیان

مسیحیان معتقدند که حضرت عیسی همان منجی و موعود آخر الزمان است. و این اعتقاد پولس را پذیرفته اند که حضرت عیسی بعد از به صلیب کشیده شدن، زنده شده و به آسمان رفته و روزی ظهور خواهد کرد.

اعتقاد زرتشتیان

زرتشتیان به ظهور سوشیانت معتقدند (به معنای منجی و رهاننده)  که متون زرشتی آن بشارت داده اند.

اعتقاد اهل سنت

مسلمانان اهل سنت معتقدند حضرت مهدی است از نسل پیامبر و فاطمه علیهم السلام است وهنوز به دنیا نیامده و مشخص نیست کی به دنیا خواهد آمد.

اعتقاد شیعیان

مسلمانان شیعه معتقدند منجی عالم دوازدهمین امام و فرزند امام حسن عسکری است هم نام و هم کینه پیامبر است (نام او محمد و کینه او ابوالقاسم است)

-         اعتقاد مشترک تمام ادیان به وجود یک منجی در آخر الزمان سبب همکاری آن ها برای تحقق آرمانهای بزرگ پیامبران است.

-         همکاری میان ادیان الهی ، سبب نزدیکی و همدلی حق طلبان و مانع توطئه ستمگران می شود.

فواید معلوم بودن مشخصات امام زمان و حضور ایشان در جامعه

·         مردم فریب ماجرا جویان فریب کار که خود را مهدی موعود معرفی می کنند نخواهند خورد

·          مردم حضرت را حاضر و ناظر برخود می یابند و می دانند که امام از اعمال شیعیان آگاه است.

·          شیعیان احساس می کنند می توانند با امام خواسته ها و تمایلات درونی اشان را در میان بگذارند

·          جامعه به صورت های گوناگون از هدایت و ولایت معنوی امام برخوردار می گردد.

شخص منتظر و جامعه منتظر

ویژگی های شخص عاشق و منتظر امام زمان

ü      شخص منتظر انسان آرمانی خود را می شناسد و مشتاق دیدار او می شود.

ü       سعی می کند تمام زیبایی های وجود او را در خود تجلی دهد. 

ü       در جهت جلب رضایت امام تلاش می کند.

ü       امام را اسوه و الگوی خود قرار می دهد.

ü       شوق دیدار امام امید به آینده را در او افزایش می دهد.

ویژگی های جامعه منتظر

ü      جامعه منتظر به ناهنجاری های جامعه نه می گوید.

ü      برای آینده بهتر تلاش می کند.

ü       حکومت طاغوت را بر نمی تابد.

ü       جامعه منتظر می کوشد در راه رسیدن به جامعه ای که انتظارش را می کشد حرکت کند.

مسئولیت های شخص منتظر امام زمان (ع)

•         تقویت ایمان  : منتظران واقعی امام زمان در عصر تردید و دو دلی ها به خود تردید راه نمی دهند و با یقین برای فردای روشن تلاش می کنند.

•          ایجاد آمادگی در خود و جامعه: منتظران حقیقی امام عصر سعی دارند خود و جامعه دینی را همیشه آماده ظهور حضرت نگه دارند و این آمادگی از جهات فرهنگی، علمی و اقتصاد و نظامی است و سعی دارند همیشه زمینه ظهور را فراهم سازند.

•          تقویت شناخت و محبت به امام: وظیفه هر مسلمانی است که معرفت و محبت نسبت به امام عصر را در خود افزایش دهد.

•          پیروی از امام عصر: منتظر حقیقی تلاش می کند در تمام ابعاد فردی و اجتماعی از آن حضرت (ع) پیروی و اطاعت کند.

•         دعا برای ظهور امام: بهترین عمل در عصر غیبت دعا برای ظهور آن حضرت است

 

طرح یک سوال:

آیا طول عمر بسیار زیاد امام عصر (ع) با عقل سازگار و امکان پذیر است؟

جواب: بعضی امور در عالم غیر عادی هستند ولی غیر عقلی نیستند طولانی شدن عمر انسان ها هم از همین امور است اگر انسان از کلیه امور و عوامل و شرایط طولانی شدن عمر آگاهی داشته باشد می توانند عمر خود را افزایش دهد.

از آنجا که خداوند از همه این شرایط آگاه است به قدرت خود جسم حضرت را جوان نگه می دارد تا به حیات خود ادامه دهد.

پس: عمر طولانی امام عصر غیر عادی است نه غیر عقلی و محال و با قدرت الهی انجام می شود.

پویایی جامعه شیعه به اعتقاد جامعه شناسان در طول تاریخ به دو عامل بستگی داشته است :

•         گذشته سرخ: اعتقاد به عاشورا و تلاش برای ایثارگری و شهادت در راه حقیقت و آرمانهای انسانی

•         آینده سبز: باور به مهدویت و نپذیرفتن حکومت طاغوت و تلاش برای گسترش عدالت و انسانیت در سراسر جهان

چند نکته:

ü      اداره کننده جهان وجودی است که حکیم، و مدیر و مدبر، و با حکمت خود جهان را اداره می کند.

ü      در انجیل برنابا و انجیل یوحنا ذکر شده که حضرت عیسی از پیامبری بعد از خود خبر می دهد.

ü      انتظار یک امر فطری انسانی و یک اصل مثبت اجتماعی است.

ü      عصر غیبت عصر دو دلی و شک و تردید است.

ü      طبق نظر علی (ع) بزرگ ترین مردمان در ایمان و یقین کسانی هستند که پیامبر را ندیده و امام آنها در غیبت است و به سبب خواندن خطی روی کاغذ ایمان می آورند.

ü      یاران امام زمان باید جامعه خود را برخوردار از مواهب طبیعی و سرشار از شور و نشاط سازند و جامعه خود را از جهل و عقب ماندگی و جهل و ظلم و تبعیض نگه می دارند.

ü      پیامبر اکرم (ص) درباره امام عصر می فرماید : هر کس دوست دارد خدا را در حال ایمان کامل  و مسلمانی مورد رضایت ، ملاقات کند ، ولایت و محبت امام عصر (ع) را بپذیرد.

ü      محبوب ترین کارها نزد خداوند انتظار فرج است. (امیر مومنان ع)

ü      در رابطه با حضرت مهدی سه کلمه در خاطره ها می ماند معرفت، محبت، انتظار ،  انتظار بدون محبت و محبت بدون معرفت بی معناست.

ü      کسانی که خود را آماده ظهور نکرده اند ، در زمان ظهور مانند قوم موسی  به حضرت مهدی خواهند گفت « تو و پروردگارت بروید بجنگید  و ما اینجا می نشینیم.»

ü      پیامبر اکرم فرمود : خوشا به حال کسی که به حضور قائم برسد  در حالی که پیش از قیام هم پیرو او باشد .

 

درس یازدهم  -  تداوم امامت در عصر غیبت

امام  در جامعه سه وظیفه مهم دارد که  در زمان غیبت امام زمان (ع) به شیوه های زیر عمل می شود :

شیوه تداوم  وظایف امام  در عصر غیبت امام عصر (ع)

ولایت معنوی

چون این مقام نیازمند حضور امام زمان نیست پس ولایت معنوی در عصر غیبت توسط خود ایشان انجام می شود.

 

مرجعیت علمی

چون جامعه اسلامی در هر عصر و زمانی با مسایل دینی و اجتماعی جدید روبرو می شود در حل مسایل و مشکلات دینی جز با تکیه بر تخصص عمیق و تسلط کامل بر منابع دینی مقدور نیست پس مردم باید در مورد حل مسایل و مشکلات جدید جامعه به فقیهان و مجتهدین مراجعه و احکام جدید دین را دریافت دارند.

ولایت ظاهری

ولایت ظاهری(حکومت اسلامی) در عصر غیبت توسط ولی فقیه انجام می شود.

وجود کتاب الهی به تنهایی کافی نیست ، جامعه اسلامی نیازمند  مرجعیت علمی و  ولایت ظاهری (حکومت اسلامی ) است 

معرفی و تعریف چند اصطلاح:

تَفَقُّه

به معنای تفکر عمیق است.

فقیه

به افرادی که در مسایل دینی و احکام دین به معرفت عمیق رسیده اند فقیه گفته می شود.

مرجع تقلید

به فقیهانی که مردم برای گرفتن احکام دینی به آن ها مراجعه می کنند و از آن ها تقلید می نمایند مرجع تقلید گویند.

تقلید

مراجعه به متخصصان دینی برای گرفتن احکام دین ، تقلید گفته می شود.

مُقَلِّد

کسانی که در احکام دین متخصص نیستند و برای گرفتن احکام به مراجع تقلید مراجعه می نمایند مُقَلِّد آن مراجع هستند.

ولی فقیه

در میان فقها به فقیهی که توانایی لازم برای بر پایی حکومت را دارد و رهبری جامعه را برای پیاده کردن قوانین الهی به عهده می گیرد ولی فقیه گفته می شود.

شرایط مرجع تقلید

1- با تقوا و عادل باشد (عادل به کسی گویند که گناه کبیره انجام ندهد و اصراری هم بر گناهان صغیره نداشته باشد).

2- زمان شناس باشد. (یعنی نیازهای روز جامعه را بشناسد و احکام دین را متناسب با نیاز روز استخراج کند).

3- اعلم باشد ( در رشته تخصصی خود (معارف دینی) از دیگران داناتر باشد. )

راه های شناخت مرجع

1- انسان خودش به اندازه ای اطلاع داشته باشد که بتواند فقیه جامعه شرایط را بشناسد و تشخیص دهد.

2- دو نفر عادل و مورد اعتماد ، فقیه جامع شرایط را معرفی کنند.

3- یکی از فُقَها چنان مشهور باشد که انسان مطمئن شود او واجد شرایط است

ترجمه و پیام دو حدیث مهم

متن حدیث

تر جمه

پیام

امام عصر (ع)  در نامه ای به اسحاق ابن یعقوب  در باره مسایل و مشکلات  عصر غیبت  می فر ماید: « واما الحوادث الواقعه فارجعوا الی رواه حدیثنا  فانّهم حجّتی علیکم  و انا حجه الله علیهم »  

در مورد رویداد های زمان (رویدادها و مشکلات عصر غیبت ) به راویان حدیث ( فقها) مراجعه کنید  که آنان حجت من بر شمایند  و من حجت خدا  بر آن ها می باشم

- منظور از حوادث الواقعه  ، رویداد های جدید است که جامعه اسلامی با آن روبرو می شود

- منظور  از روات حدیث ، فقها و مجتهدین هر زمان است

امام صادق (ع) در باره شرایط مرجع تقلید می فرماید :  فَاَما  من کان  من الفقها  صائنا لنفسه  ، حافظا لدینه ، مخالفا لهواه ، مطیعا لامر مولاه ، فَلِلعَوامِ اَن یقلدوه و ذالک لایکون الا لبعض الفقها الشیعه لا  کُلُهُم

هر کس از فقیهان  که نگهدارنده نفس خود ،

 نگهبان دین خود ، و مخالفت کننده با  هوی  و هوس  خود و فرمان بردار فرمان خداوند باشد  ، پس بر مردم است  که از او پیروی کنند . این ویژگی وجود ندارد مگر در بعضی از فقهای شیعه  نه همه آنها

نکات درس:

ü      امام کاظم (ع) فقیهان را دژهای محکم اسلام معرفی کرده که حافظ اسلامند و در مقابل کژ اندیشی ها از آن حراست  می کنند.

ü      امام صادق (ع) مرگ یکی از فقها را برابر با شکاف و رخنه در اسلام می شمرد.

ü      فقیهان با تقوا و اسلام شناس با تکیه بر دو پشتوانه مرجعیت علمی و حکومت اسلامی را به عهده می گیرند آن دو پشتوانه عبارتند از: قرآن کریم  و  سیره و سنت پیامبر و ائمه اطهار علیهم اسلام.

ü      در عصر غیبت کبری بنا به فرمان امام زمان و به نیابت از ایشان فقیهان جامع شرایط مرجعیت علمی و حکومت اسلامی را برعهده دارند.

ü      فقیهان با تفکر در آیات و روایات و کمک گرفتن از موازین عقل ،  احکام دین را بدست می آورند و در اختیار مردم قرار   می دهند.

ü      مرجعیت علمی در عصر غیبت توسط مرجعیت فقیه ادامه می یابد.

ü      حکومت اسلامی در عصر غیبت توسط ولایت فقیه استمرار می یابد.

ü      هر شخص مسلمانی موظف است آگاهانه مرجع واجد شرایط خود را انتخاب کند این انتخاب نه تنها حق فرد بلکه وظیفه اوست.

ü      اگر شخص مدتی از یک مرجع تقلید کند و تشخیص دهد مرجع دیگری عالم تر است لازم است به تشخیص خود عمل کرده و از فقیه اعلم پیروی کند.

ü      هیچ کس نمی تواند پیروی از یک مرجع  را به انسان تحمیل کند یا او را از پیروی از فقیهی باز دارد.

ü      ملاک و معیار انتخاب مرجع تقلید تشخیص خود فرد بر مبنای قوانین دین است.

ü      انتخاب آگاهانه مرجع تقلید در طول تاریخ زمینه ساز رابطه عمیق بین مردم و مراجع بوده است.

ü      آنچه در انتخاب مرجع تقلید نقش اساسی دارد دانش و تقوای اوست.

ü      دلیل اینکه مرجع تقلید باید عادل باشد آن است که مردم به او اعتقاد کامل داشته باشند.

ü      زمان شناس بودن فقیه به او کمک می کند تا مسایل و احکام را متناسب با نیاز روز جامعه استخراج و در اختیار مردم قرار دهد.

 

درس دوازدهم  - ولایت فقیه ، شکل حکومت اسلامی در عصر غیبت

 

در عصر غیبت امام زمان (عج) ولایت و رهبری جامعه به نیابت از او بر عهده فقیه واجد شرایط است  که مسئولیت رهبری و اداره جامعه اسلامی را به عهده می گیرد

سوال اول: ولی فقیه چگونه برگزیده می شود؟

کسی شایستگی رهبری جامعه اسلامی را دارد که هم مشروعیت دینی داشته باشد ،یعنی مورد تایید شرع مقدس اسلام باشد  و  هم مقبولیت مردمی  داشته باشد

-         مشروعیت: بنا بر آیات و روایات مشروعیت رهبری جامعه با شرایط زیر محقق می شود :

الف) فقیه عادل و با تقوا باشد.

ب) زمان شناس باشد. ( بتواند احکام دینی را متناسب با نیاز های روز از کتاب و سنت اهل بیت استخراج کند)

ج) با تدبیر و با کفایت باشد. ( بتواند با درایت و بینش قوی ، جامعه را در شرایط پیچیده جهانی رهبری کرده و نقشه های دشمنان را خنثی سازد )

د) شجاعت و قدرت روحی داشته باشد ( بدون ترس و واهمه  با  دشمنان مبارزه کند  -  در اجرای احکام دین از کسی نترسد  -  با قدرت در مقابل تهدید دشمنان بایستد ).

            -   مقبولیت ولی فقیه علاوه بر مشروعیت باید مورد قبول مردم هم باشد و به او اعتماد و اطمینان داشته باشند.

حکم فقیهی که مقبولیت دارد ولی مشروعیت ندارد  ، حکم طاغوت است  و پیروی و تبعیت از آن حرام است.

شیوه انتخاب ولی فقیه

ولی فقیه به دو صورت ممکن است انتخاب شود :

یک مرحله (مستقیم) - رهبر جامعه اسلامی به صورت مستقیم توسط مردم انتخاب می شود ( انتخاب امام خمینی به صورت یک مرحله ای با راهپیمایی ها و اجتماعات سراسری بوده است).

دو مرحله ای(غیر مستقیم) -  این شیوه به صورت غیرمستقیم مردم ابتدا فقیهان  مجلس خبرگان را انتخاب می کنند  و مجلس خبرگان وظیفه انتخاب ، عزل و نظارت بر کار رهبر را به عهده دارد .

-  این شیوه در قانون اساسی برای انتخاب رهبر پیش بینی شده است. ( انتخاب آیت اله خامنه ای به عنوان رهبر با همین شیوه بوده است ) .

سوال دوم: میان انتخاب ولی فقیه و مرجع تقلید چه تفاوتی وجود دارد؟

جواب: انتخاب مرجع تقلید یک امر شخصی و خصوصی است و نیازی نیست که اکثریت مردم از یک مرجع پیروی کنند. اما ولی فقیه که مسئول اداره جامعه است نمی تواند متعدد باشد و این لازمه نظم اجتماعی و اجرای قانون واحد در جامعه است پس مراجع تقلید می توانند متعدد باشندومردم به هر مرجعی که علم داشتند مراجعه می کنند اما ولی فقیه یکی است و همه مردم موظفند ازاو پیروی کنند.

 

سوال سوم: آیا ولی فقیه و مرجع تقلید می توانند یکی باشند؟

جواب: انتخاب مرجع امری خصوصی است یعنی شخص می تواند هم ولی فقیه یا مرجعی دیگر را برای تقلید انتخاب کند اما اگر مرجعیت علمی با رهبری جامعه در یک فقیه جمع شود وحدت رویه ی بهتری بر جامعه حاکم می شود اگر مردم در امر تقلید احکام دینی از دیگری تقلید کنند مشکلی پیش نمی آید ولی در مقررات و قوانین مربوط به اداره جامعه ، ضروری است همه مردم حتی سایر فقیهان و مراجع باید از حکم ولی فقیه پیروی کنند و این یک ضرورت عقلایی و لازمه بقا و پیشرفت کشور است.

سوال چهارم: شباهت و تفاوت میان نظام اسلامی و حکومتهای دموکراتیک (مردم سالار) چیست؟

الف) شباهت: هم نظام اسلامی و هم نظام دموکراسی تابع رای و خواست اکثریت مردم است و اکثریت مردم تعیین کننده نوع نظام حاکم بر جامعه است نه خواست فرد یا گروهی خاص.

ب) تفاوت: حکومت اسلامی مسئول اجرای احکام و قوانین اسلامی است و ولی فقیه تابع مقررات و ضوابط دینی است اما دموکراسی رایج جهان هدفش تامین خواسته های مادی مردم است و نسبت به ارزشهای الهی بی اعتنا است.

سوال پنجم: رابطه رهبر  با مردم باید چگونه باشد:

امام علی (ع) در نامه ای به مالک اشتر به عنوان فرمانروای مصر در خصوص رابطه  حاکم اسلامی با مردم نکات مهمی را  تبیین نموده است که به تفکیک در جدول زیر می آید :

برخورد با شهر وندان

حاکم باید با همه مردم دوست و مهربان باشد چه مسلمان و برادر دینی او باشند و چه نباشند.

- دل خویش را در هاله ای از مهربانی نسبت به شهروندانت قرار بده و با همه دوست و مهربان باش چرا که مردم دو دسته اند و دسته ای برادر دینی تو و دسته ای در آفرینش با تو برابرند.

تکبر و خود بزرگ بینی

یکی از آفت های مهم برای حاکم اسلامی تکبر و خود بزرگ بینی است که امام (ع) مالک اشتر را از آن بر حذر می دارد.

- اگر با مقام و قدرتی که داری دچار و تکبر و خود بزرگ بینی شدی به بزرگی و عظمت حکومت خداوند بنگر که این کار تو را از سرکشی نجات می دهد تندروی تو را فرو می نشاند و عقلت را به جایگاه اصلی باز می گرداند.

دوست داشتنی چیز ها نزد حاکم

دوست داشتنی چیز نزد حاکم باید سه خصوصیت داشته باشد :

الف) در حق میانه ترین          ب) در عدل شامل ترین       ج) در جلب خشنودی مردم فراگیرترین باشد

- خشم عمومی مردم ، خشنودی خواص را از بین می برد و رضایت عمومی ، خشم خواص را از بین می برد.

عیب جویان

یکی دیگر از رفتارهای حاکم اسلامی طرد عیب جویان است چون حاکم اسلامی باید بیش از هر کس در پنهان کردن عیب مردم بکوشد.

سخن چینان

عدم شتاب در پذیرش حرف سخن چین چون سخن چین در لباس نصیحت ظاهر می شود اما خیانت کار است.

مشورت با ترسویان

عدم مشورت با ترسو چون مشورت با ترسویان روحیه حاکم را سست می کند.

نیکوکاران و بدکاران

نیکوکاران و بدکاران نباید در نظر حاکم یکسان باشند چون این کار نیکوکاران را در کار خیر بی رغبت و بدکاران را به کار بد تشویق می کند.

طبقات محروم

در مورد طبقات محروم  ، حاکم باید گروهی مورد اطمینان و خدا ترس و متواضع را انتخاب کند درباره وضع آنها تحقیق کنند و گزارش بدهند. و این گروه بیش از همه به عدالت نیازمند هستند.

سوال ششم: مردم نسبت به حکومت اسلامی چه مسئولیتی دارند؟

-        اولین وظیفه مردم ، انتخاب رهبر و سایر مسئولان است

-        دخالت و حمایت مردم شرط اولیه نظام اسلامی است.

-        تبعیت از ولی فقیه (حاکم اسلامی) یکی از وظایف مردم نسبت به حکومت اسلامی و به معنای مشارکت در حفظ وحدت و استقلال جامعه  است.

-        مسئولیت اسلامی افراد جامعه: تلاش برای دوام نظام رشد و پیشرفت آن در همه ابعاد زندگی اجتماعی است.

      -   رهبر معظم انقلاب: نظام بدون حمایت و رای و خواسته مردم هیچ است.  انتخاب مجلس و دیگر انتخابات مظاهر حضور رای و اراده و خواست مردم است. -  هر نظامی که بر پایه آراء مردم بنیان گذاری نشده باشد ماندنی نیست.

-         امروزه ولی فقیه محور وحدت ملی همبستگی اجتماعی و استقلال کشور است.

حقوق مردم و حاکم اسلامی

امام علی درباره حقوق مردم و رهبری می فرماید:

-  بزرگ ترین حقی که خدا واجب کرده است حق رهبر بر مردم و حق مردم بر رهبر است که آن را سبب دوستی و الفت آنان و ارجمندی دینشان قرار داده است.

 -  مردم جز به صلاح حاکمان اصلاح نپذیرند و حاکمان جز به پایداری مردم نیکو نگردند هنگامی که مردم وظیفه خود را انجام دادند و حاکم هم حق آنها را ادا  کرد حق بین آنها ارجمند می شود.

حقوق مردم بر حاکم (وظایف حاکم )

حق حاکم بر مردم ( وظایف مردم)

1- نصیحت و راهنمایی مردم

2- تقسیم شایسته بیت المال بین مردم

3- آموزش مردم

4- تربیت و پرورش مردم

1- وقتی مردم بیعت کردند بر بیعت خود وفادار بمانند

2- حاکم را در پنهان و آشکار نصیحت و یاری نمایند

3- هنگامی که حاکم آنها را فرا خواند اجابت نمایند

4- هنگامی که حاکم فرمانی صادر کرد اطاعت نمایند

سوال هفتم: آیا تشکیل حکومت اسلامی در عصر غیبت می تواند در زمینه ساز حکومت جهانی حضرت مهدی موثر باشد؟

پاسخ مثبت است به چهار دلیل:

         اولا: برقراری حکومت اسلامی یک ضرورت اسلامی برای اجرای احکام اسلامی است و به مومنان فرصت می دهد که برای ظهور آماده شوند.

        ثانیا: مرجعیت و ولایت فقیه در عصر غیبت همان چراغ هدایتی است که بوسیله آن راه از بیراهه شناخته می شود و ولایت و حکومت ،  قلعه و حصار متین و محکمی است که منتظران در آن به آماده سازی و تشکل خود می پردازند.

       ثالثا: تشکیل حکومت اسلامی در عصر غیبت به معنای ارایه یک الگو از حاکمیت دینداران است ، با تشکیل این نوع حکومت ضمن توسعه و سازندگی و رفاه نسبی  ،  معنویت و عدالت هم بوسیله آن گسترش می یابد و حق طلبان جهان  امیدوار به  تجدید حیات فضایل اخلاقی و کرامت های انسانی خواهند شد و آماده ظهور موعود جهانی.

       رابعا: وجود حکومت اسلامی (در شرایطی که امروز قدرتمندان در اندیشه سرکوب اندیشه مهدویت هستند) می تواند امکان مقابله با توطئه ها و تهاجم را فراهم آورد و برنامه وسیعی را برای پایداری و استقامت مسلمانان در مقابل مستکبرین تدارک ببینند.

درس سیزدهم -  کرامت نفس

خداوند انسان را عزیز آفریده و او را بر سایر مخلوقات کرامت بخشیده است

نقش کرامت نفس در زندگی انسان

انسان با داشتن عزت و کرامت نفس در مقابل هر کدام از معضلات زیر  می تواند عکس العمل مناسبی داشته باشد

پستی و حقارت

اگر انسان این حقیقت را که خداوند بهای اوست را بفهمد و کرامتی که خدا به او بخشیده را درک کند ،  از آنچه او را پست و حقیر کند و نزد خدا کوچک کند دوری می کند.

پیمان شکنی

انسان کریم شرم و پروا دارد که پیمان شکنی کند و در حضور خدا گناه کند.  چون پیمان شکنی را مخالف کرامت خود می یابد. پس یکی از راه های ماندگاری بر پیمان تقویت احساس کرامت و عزت است.

گناه

انسان صاحب کرامت نفس چون می داند که نمی شود چیزی را از خدا مخفی کرد می کوشد خود را از گناه حفظ کند.

 

شهوت

انسان صاحب کرامت در مقابل شهوت نمی شکند، چون ¬ کسی که توانایی کنترل شهوت خود را ندارد اگر در مقابل تحریک درونی تسلیم می شود  بدان جهت است که خود را در برابر این امور کوچک می بیند پس انسان دارای یک قدرت روحی و اراده قوی است که می تواند در مقابل گناه بایستد و آن را شکست دهد.

دوست ناباب

انسان صاحب کرامت در مقابل دوست ناباب به سرعت تسلیم نمی شود.

فقر

فقیری که کرامت نفس دارد گدایی و دزدی نمی کند.

تکبر

انسان دارای کرامت نفس با بزرگ منشی و بزرگواری با مردم روبرو می شود و متواضع است.

بر خورد با

انسان های  ستمگر

انسان صاحب کرامت در مقابل افراد زورگو و ستمگر عزت مندانه می ایستد و از کرامت ها و فضیلت ها دفاع می کند

نفس اماره

انسان دارای کرامت نفس و با عزت همواره به سود نفس لوامه عمل می کند و تسلیم نفس اماره نمی شود

تمایلات انسان:

تمایلات عالی : به خود عالی عالی و اصیل تعبیر می شود (تمایلات انسانی)  و در کتاب به نفس لوامه تعبیر شده است

تمایلات دانی  :  به خود دانی و غیر اصیل تعبیر می شود (تمایلات حیوانی ) و در کتاب تحت عنوان نفس اماره تعبیر شده است

- گاهی این دو دسته تمایلات یا این نوع خود مقابل یکدیگر قرار می گیرند و با هم مبارزه می کند.

- انسان صاحب کرامت نفس هرگز از درون در مقابل نفس اماره نمی شکند و تسلیم گناه نمی شود.  اما انسان ذلیل از درون شکست می خورد و تسلیم نفس اماره می شود.

-  انسانی که در مقابل عوامل بیرونی تسلیم می شود ابتدا خود را می شکند و حقیر می شود سپس در مقابل دیگران و گناه تن به ذلت می دهد در واقع او کرامت خود را دست داده و به دئانت و پستی دچار شده است.


ü      کسی که خدا را درست بشاسند به طور طبیعی همه امور غیر خدایی نزد او کوچک می شوند در نتیجه به هیچ عنوان در مقابل غیر خدا احساس حقارت وکوچکی نمی کند. امام علی در وصف چنین کسانی می فرماید عظم الخالق فی انفسهم فصغرمادونه فی اعینهم (خدا در نفس آنها بزرگ و غیر خدا در چشم آنها کوچک است).

اکثر گناه کاران و مجرمان کسانی هستند که کرامت نفس خود را از دست داده و تحقیر شده اند  ،  پس یکی از راه های مبارزه با کژی ها و زشتی ها در جامعه تکریم و جلوگیری از تحقیر آن ها است تا در فضایی محبت آمیز و امن بزرگوارانه به زندگی خویش ادامه دهند و از آلودگی به گناهان در امان باشند

 درس چهار دهم – زمینه های پیوند مقدس

تفکر در احادیث:

پیشوایان ما مظهر کرامت نفس هستند درباره کرامت نفس سخنان زیبایی دارند ، از این سخنان  می توان چند نتیجه بدست آورد

حدیث امام سجاد: گرامی ترین مردم کسی است که تمام دنیا را با قدر و  شان خود برابر نمی کند.

امام علی (ع): آن کس که خود را گرامی بدارد شهوت ها نزد او حقیر و پست می شوند.

امام علی (ع)  : مردم دنیا دو دسته اند: یک دسته به بازار جهان می آیند و خود را می فروشند و برده می سازند. و یک دسته خود را در این بازار می خرند و آزاد می سازند.

امام علی خطاب به فرزندش امام حسن (ع): نفس خود را در برابر هر پستی گرامی بدار گر چه منفعت فراوان داشته باشد زیرا با از دست دادن بخشی از کرامت خود چیزی بدست نمی آید.

امام صادق (ع): بهای نفس گرانقدر و با ارزش خود را فقط خدای خود می دانم زیرا در میان مخلوقات موجودی نیست که قیمت نفس مرا داشته باشد.

نتایج

ü      در مقابل از دست دادن خود چیزی در خور نمی توان بدست آورد چون هیچ چیز و هیچ کس در دنیا بهای وجود انسان نیست.

ü      خداوند فرموده خودش بهای انسان است

ü      مقصود از فروختن خود در دنیا این است که انسان با گناه و تسلیم شیطان و دیگران شدن ، خود را به آن ها و گناه می فروشد و کرامت نفس خود با شیطان و دیگران معامله می کند

ü      منظور از خریدن خود این است که انسان با کرامت نفس خود را در مقابل گناه و دیگران نشکند و خود را به دیگران نفروشد و خود را خریده و آزاد نماید.

ü      تنها راه ایستادگی در مقابل شهوات ارزش گذاری به نفس خویش و حفظ کرامت نفس و گرامی داشتن خود است.

ü      کسی که دنیا را هم قدر خود نمی داند خود را بالاترین موجود  عالم دانسته و قدر و  شان خود را  با خدا برابر   می داند ، برای خود بالاترین و والاترین شأن و شخصیت را تصور نموده است. و از خصلت کرامت نفس و عزت در درون خود خبر می دهد.

راه پرورش کرامت نفس

برای یافتن عزت و پرورش آن در خود باید به سراغ سرچشمه آن رفت

خانواده ارزش مند ترین بنیاد اجتماعی نزد خداست و با آمدن فرزند کامل می شود

ابتدا باید دانست که زن و مرد به عنوان نوع انسانی  ، دارای ویژگی های فطری یکسان  و هدف مشترک هستند  و به طور یکسان می توانند به آن هدف رسیده  و در بهشت جاوید منزل گزینند

قرآن کریم در این رابطه می فرماید:

تفاوت نقش ها

-        تفاوت بین زن و مرد به معنای برتری یکی بر دیگری نیست بلکه برای ایفای نقش تکمیلی در خانواده و جامعه است.

-        چون زن و مرد هر کدام نقش در خانواده و جامعه دارند ،  آفرینش آنها هم براساس تفاوت درنقش آنها متفاوت است.

-        رفتارهای نامناسب با زنان که به علت باورهای غلط فرهنگی و  اجتماعی است به هیچ عنوان مورد تایید اسلام نیست.

-    نقش مادری زن در اسلام مورد تاکید فراوان است اگر امروزه برای نقش مادری زن ارج و منزلت لازم را قایل نیستند علت این اشتباه بنیادین آن است که می پندارند فضیلت و قدر و منزلت آدم هابه قدرت اقتصادی آن ها است.

زمینه های طبیعی تشکیل خانواده:

خانواده یک نهاد طبیعی و لازمه خلقت انسان است. بدون تشکیل خانواده حیات و تکامل انسانی با خطر جدی مواجه خواهد شد (یعنی تشکیل خانواده زمینه های طبیعی دارد)

زمینه اول -  نیاز جنسی

- ابتدایی ترین زمینه تشکیل خانواده نیاز جنسی زن و مرد به یکدیگر است.

- این نیاز از دوران بلوغ آغاز و اولین کشش و جاذبه را میان زن و مرد ایجاد می کند.

زمینه دوم - نیاز به آرامش روحی و انس با همسر

  • زن و مرد نیازمند آرامش روحی هستند که این نیاز فقط با بودن در کنار همسر حاصل می شود راه دیگری برای دست یابی به آن نیست.
  • اگر زن یا مرد به این نیاز همسر توجهی نداشته باشد خانواده موفقی ندارند.          
  •   تجربه های روان شناختی گویای آن است که توانایی زن در ایجاد سکونت و آرامش در خانواده بیشتر از مرد است ، چون زن مبدا آرامش در خانواده است.
  •  اگر زن و مرد در کنار هم احساس آرامش کنند¬ به رابطه مودت آمیز می رسند ¬ خیر و برکت آن ها به یکدیگر بیشتر می شود ¬ بین آن ها پیوند مستحکم ایجاد می شود.

زمینه سوم - رشد و پرورش فر زندان

- خانواده بستر رشد و بالندگی فرزندان است.

- فرزندان  تحکیم بخش وحدت روحی بین زن و مرد هستند.

- رشد و بالندگی فرزندان با همراهی و پایداری والدین امکان پذیر  است.

- پدر و مادر با آمدن فرزند با خدا پیمان بسته اند که این هدیه الهی را شکوفا کرده و به ثمر برسانند.

- بهداشت روانی و جسمی کودک و تعادل و اخلاقی وی ، خواست خداوند از والدین است که باید از همان اوایل بحث ازدواج مورد توجه قرار گیرد.

- هر یک از استعدادهای فرزند که سرکوب شود در پیشگاه خدا مسئولیت و مجازات دارد.

عوامل سرکوب استعداد و فرزندان

-         بی تدبیری پدر و مادر         -    خود خواهی ها

-        چشم و هم چشمی ها          -    تسلیم در برابر آداب و رسوم ساختگی

زمینه چهارم  : نیاز به رشد معنوی و اخلاقی

-  نیاز به رشد معنوی و اخلاقی عالی ترین زمینه برای تشکیل خانواده است.

- تشکیل خانواده  ،  ایجاد فرصتی مناسب برای رشد معنوی و فضایل اخلاقی و اجتماعی زن و مرد و فرزندان است

نتایج معنوی ازدواج برای جوانان

         1-  دور شدن از زمینه های فساد            2- تجزیه کردن مسئولیت پذیری  .

         3- یافتن مهر و محبت و عشق به همسر فرزندان در خود       4- تمرین ایثار و از خود گذشتگی  .

         5- هدفدار و با انگیزه شدن   .                                       6- احساس استقلال و شخصیت

 

درس پانزدهم -پیوند مقدس

«زیباترین و حساس ترین تصمیم زندگی ،  انتخاب همسر و آغاز زندگی مشترک است».

پیامبر اکرم (ص) فرمود:     ما بنی بناء فی الاسلام احب الی الله من التزویج  در اسلام هیچ بنایی نزد خدا محبوب تر از ازدواج نیست.

انتخاب همسر و مسئولیت آینده

-        طبق مقررات اسلامی رضایت کامل زن و مرد برای ازدواج ضروری است.

-        اگر عقدی به زور انجام گیرد ،  باطل است و مشروعیت ندارد.

-        انسان در امر ازدواج اختیار کامل دارد و این اختیار مسئولیت را است و لازمه انتخاب درست همسر تسلط بر شور و احساس جوانی است.

-        انسان باید در امر ازدواج به نداهای خیرخواهانه عقل پاسخ داده و از روی احساس و شور جوانی تصمیم نگیرد.

حضرت علی (ع) می فرماید: حب شی ءٍ یُعمی و یُصمّ (علاقه شدید به چیزی آدمی را کور و کر می کند) مضمون حدیث این است که وقتی انسان چیزی را زیاد دوست بدارد ، عیب های او را نمی بیند و نمی شنود. (یعنی فقط محاسن طرف مقابل مدنظر قرار می گیرند). وعقل به حاشیه می رود  و فریاد های خیر خواهانه او شنیده نمی شود.

دلیل ضروری بودن اذن پدر در ازدواج دختران:

-  دختران دارای لطافت روحی و ظرافت های عاطفی هستند.

-  دختران به دلیل حیاء وعزت نفس قوی در ازدواج پیش قدم نمی شوند (همیشه درخواست ازدواج از طرف پسر است).

-  لطافت روحی دختران هنگامی که در فضای محبت و علاقه جنس مخالف قرار گیرد امکان نادیده گرفتن بعضی کاستی های پسران زیاد است.

چون پدر بر احساسات خود غلبه دارد و دارای تجارب فراوان و شناخت کامل از جنس مرد است می تواند با توجه کامل عاقلانه تصمیم بگیرد و به راهنمایی و حفاظت از حریم دختر بپردازد.

معیارهای انتخاب همسر از دیدگاه پیشوایان دین ( اولین سنگ بنای خانواده انتخاب همسر است )


ü      اصالت خانوادگی                                              

ü       با محبت بودن

ü      ایمان و اعتقاد به خدا                                       

ü      غیور بودن

ü      قدرت اداره زندگی و تدبیر آن                      

ü      محبت به رسول خدا و اهل بیت (ع) داشتن

ü      سلامت جسمی و فکری  

                                 

ü       زیبایی و مورد پسند بودن

ü      عقل و درایت (فهیم بودن)                                

ü      خوش سابقه بودن در اخلاق

ü      علم و دانش                                                   

ü       قناعت در بهره مندی از مال و ثروت

ü       عفیف بودن                                                  

ü      اهل کار و تلاش بودن



راه های شناخت همسر  متناسب با فرهنگ اسلامی

ü      تحقیق از محل زندگی در محل کار در مورد خانواده و موقعیت اعضای خانواده همسر

ü      شناخت دوستان همسر و کسانی که با او معاشرت دارند.

ü       تحقیق درباره روحیات  همسر در محیط کار یا محیط تحصیل

ü      معاشرت دو خانواده با هم

ü      مشورت با افراد قابل اعتماد و کاردان

ü      گفتگو در جلسات حضوری و طرح نظریات و دیدگاه ها درباره موضوعات مختلف

یک نکته: تحقیق در مورد همسر آینده باید در چهار چوب معیارهای الهی صورت گیرد و معاشرت و دوستی های قبل از ازدواج که منشاء هوس دارند آثار زیانباری دارد ، چون در این معاشرت ها معمولا احساسات بر هر دو نفر غلبه دارد و هر طرف سعی دارد خود را بهتر از آنچه هست نشان دهد تا محبوب دیگری واقع شود ، بنابراین این دوستی ها و معاشرت ها به شناخت درست در مورد همسر منجر نمی شود و معمولا بیشتر این معاشرت ها به سستی رابطه و جدایی می انجامد.

زمان ازدواج:

-        ازدواج برای رفع نیازهای طبیعی و پاسخ گویی به قانون خلقت است.

-     عدم ازدواج به موقع و عدم پاسخگویی به موقع به این نیازها اختلالات و مشکلات خاص خود را دارد و آسیب های جبران ناپذیر روانی اخلاقی و اجتماعی وارد می سازد.

-          آمادگی برای ازدواج نیازمند دو بلوغ است.

بلوغ جنسی  و بلوغ عقلی (که مدتی پس از بلوغ جنسی ایجاد می شود)

-         قاعدتا نباید بین بلوغ جنسی و عقلی و زمان ازدواج تاخیر بیفتد.

-         به خاطر همین پدر و مادران باید با کنار گذاشتن رسوم غلط و پندارهای باطل فرزندان را به ازدواج تشویق و مقدمات آنرا فراهم آورند.

-         پیامبر اکرم (ص) در این رابطه می فرماید: کسی که ازدواج کند نصف دین خود را حفظ کرده است و برای نصف دیگر از خدا پروا داشته باشد.

-     پیامبر اکرم (ص) در حدیثی دیگر می فرماید: مقدمات ازدواج را برای فرزندان فراهم کند تا خداوند اخلاقشان را نیکو و در رزق و روزی آنها توسعه دهد و عفاف وغیرت آن ها را زیاد گرداند.

-         امام صادق (ع) نیز می فرماید: دو رکعت نماز متاهل برتر از هفتاد رکعت نمازی است که شخص مجرد می خواند.

با توجه به موارد گفته شده انسان باید تا می تواند در امر ازدواج تاخیر نیندازد و پدران و مادران هم موظفند تمام مقدمات لازم را به موقع برای فرزندانشان فراهم آورند.

-         مسئولین جامعه هم موظفند با برنامه ریزی صحیح به تدریج از شمار مشکلات بکاهند و امکان ازدواج به موقع را فراهم آورند.

فواید ازدواج به موقع:


ü      شادابی و نشاط.                              

ü      خوش رویی و خوش خلقی.

ü      سلام جسمی و روحی.                    

ü       کاهش فشار جنسی.

ü      رشد طبیعی.                                  

ü       کاهش روابط نامشروع.

ü       احساس رضایت درونی                   

ü      کاهش آسیب های اجتماعی و روانی.

ü       تعادل در حالات و رفتار.


عواقب رفع نیازهای جنسی در قالبی غیر ازدواج:

-  لذت آنی برخواسته از گناه ، روح انسان را پژمرده می سازد.

-  این افراد برای فرار از این پژمردگی به افراط در گناه کشیده می شوند.

-  دائما بر تشنگی آنها در گناه افزوده می شود و بی قراری شدت می گیرد.

برخی از مشکلات سر راه ازدواج جوانان:


ü      نیاز به مسکن

ü      هزینه های ازدواج و تامین خانواده

ü      طولانی شدن زمان تحصیلات دانشگاهی

ü      توقعات غیرضروری و برخی آداب و رسوم غلط

ü      رقابت ها و چشم و هم چشمی ها و خانواده ها

ü      الگو قرار ندادن روش پیشوایان دین و بی توجهی به راهنمایی آنان.


برخی از این مشکلات توسط مسئولین جامعه و برخی دیگر بوسیله والدین حل و فصل می گردد اگر زوجین هم در مسیر فراهم نمودن زندگی سالم اندکی تلاش کنند انشاءالله زندگی خوب و سالمی را برای خود به ارمغان خواهند آورد.


درس شانزدهم - کانون مهر

شرایط عقد ازدواج

          1- اعلام رضایت دختر و پسر و اجباری نبودن ازدواج

          2- فریب کاری نکردن (خصوصا در عیب های که ازدواج را باطل می کند) (عیب ها در رساله های احکام مشخص شده اند)

          3- اذن پدر برای ازدواج دختر

1-      صداق با مهریه زن

نقش همسران در زندگی مشترک

-        زن و مردی که با هم ازدواج کرده اند و نسبت به مسئولیت جدید متعهد شده اند تمام مسئولیت های دیگر را با این نقشه می سنجند و تنظیم می کنند.

-        هر برنامه دیگری نباید نقش آن ها را در زندگی مشترک تحت الشعاع قرار دهد.

-        زن و شوهر مکمل یکدیگرند و هر یک نقش خود را انجام می دهد و بجز موارد ضروری باید از یکسان سازی نقش ها خود داری کنند.

-        خانواده جایگاه همدلی و همیاری است و زن و مرد یار مدد کار یکدیگرند با همدیگر مشورت می کنند و یا پشتیبانی یکدیگر کارها را پیش می برند

مهمترین وظیفه پدر ومادر  ، ایجاد زمینه مناسب برای رشد و تعالی خانواده است .

نقش مرد در زندگی مشترک

  • تامین هزینه زندگی خانواده

الف) در نظام اقتصادی اسلام در زنان مانند مردان استقلال اقتصادی و مالی دارند.

ب) در زندگی زناشویی تامین هزینه های زندگی (خوراک- پوشاک-مسکن و...) برعهده شوهر است.

ج) هزینه های زندگی در اقتصادی اسلامی به نفقه تعبیر می شود

د) شرط پرداخت نفقه نیازمند بودن زن نیست بلکه انجام وظایف همسری است.

هـ) در صورتی که مرد هزینه زندگی ( نفقه ) را نپردازد و نیازهای همسرش را تامین نکند دادگاه وظیفه دارد حق او را گرفته و به او بدهد (حتی اگر زن ثروتمند باشد)

و) مرد وظیفه دارد از راه درآمد حلال هزینه های زندگی را تامین نماید و در هیچ یک از هزینه ها وظیفه و تکلیفی برعهده زن نیست

  • مدیریت و نگهبانی از حریم خانواده

- حفظ خانواده از خطرات درون یا بیرون آن به عهده مرد است.

- هر گونه اهمال و سستی در مدیریت و نگهبانی خانواده و یا تصمیم گیری خارج از مصلحت خانواده جایگاه مرد را به عنوان مدیر خدشه دار می کند.

- تهیه مسکن ، امکانات آموزشی و مادی و زمینه رشد و فرزندان یکی دیگر از وظایف مرد است.

- ایجاد زمینه آرامش روحی و آسایش همسر برای ایفای نقش مادری هم برعهده مرد خانواده است.

  • رابطه محبت آمیز با همسر

- مرد باید محبت درونی خود را به همسر ابراز کند و آن را مخفی نکند.

- همسر در برابر ابراز محبت مرد اعتماد به نفس پیدا می کند و توجه او به زندگی بیشتر می شود.

- رسول خدا می فرماید: این گفته مرد به زن که تو را دوست دارم هیچ گاه از ذهن او بیرون نمی رود.

- همچنین می فرماید: نشستن مرد کنار همسرش ، پیش خداوند دوست داشتنی تر از اعتکاف در مسجد خودم (در مدینه) است.

  • محبت و نظارت پدری

الف) پدر با برقراری ارتباط درست با فرزندان، عواطف پدری را به آن ها منتقل می کند.

ب) وقتی فرزندان به سن نوجوانی رسیدند با آن ها مشورت نماید.

د) پدر برای زندگی فرزندان برنامه ریزی می کند.

ج) پدر باید درد دل های فرزندان را بشنود و از هر جهت مراقب سرنوشت و آینده آن ها باشد.

نقش زن در زندگی مشترک

  • همسر داری

-   زن آرامش بخش زندگی مرد است.

-   در چهارچوب رابطه سرشار از محبت تمایلات جنسی زن و مرد ارضاء و نیازهای زندگی زناشویی برطرف می شود.

-  با ارضاء تمایلات ونیازهای زناشویی ، توجه به خارج از خانه از بین می رود و فساد اجتماعی کاهش می یابد.

-  امام باقر(ع) : هر زنی یک لیوان آب به شوهر بدهد از یک سال روزه داری و شب زنده داری برتر است.

 -  امیرمومنان (ع) می فرماید: جهاد زن آراستگی و زیبایی برای شوهرش است.

  • تدبیر امور منزل

-  مدیریت داخلی خانه بر عهده زن و تامین هزینه های خانواده و حراست از آن به عهده مرد است.

- مرد مدیریت عمومی خانواده و زن مدیریت داخل خانه را برعهده دارد¬ امام علی (ع)

- منظور از مدیریت داخلی جمع کردن و پیوند دادن اعضاء خانواده و نگهداری آن ها زیر یک سقف است.

- سامان دادن امور خانه فراهم نمودن بستر لازم برای رشد و بالندگی فرزندان و آرامش و نشاط همسر از اهداف مهم خانواده است

  • مادری

-  مادر زیباترین کلمه در تمام فرهنگ ها است.

-  مادر مظهر محبت ایثار شکیبایی عفاف پایداری آرامش قدردانی و احترام است.

-  هیچ کار دیگری مقدس تر از نقش مادری برای زن نیست.

-  رشد متعادل فرزندان بیش تر برعهده مادر است و با وقت گذاری او ممکن می شود.

-  فداکاری و محبت مادر به فرزند به خود او هم تعالی و نشاط می بخشد.

-  بوسیدن روی فرزند هم تزریق محبت به فرزند است و هم نوشیدن شربت گواری مادری برای مادر اوست.

-  اسلام وظیفه تامین معاش را از دوش مادران برداشته تا آنان بدون درگیری شغلی و مالی با خیال آسوده محبت خود را تقدیم فرزندانشان کنند

اهداف مشترک پدر و مادر

             1- بهداشت جسمی و روحی فرزندان

             2- امکان دانش اندوزی به خصوص برای فرزندان

             3- شکل گیری پایه های معنویت و اخلاق پسندیده و صفات شایسته در فرزندان

             4- تمرین آداب معاشرت و توانایی حضور شایسته و فعال در جامعه برای فرزندان

5-      ایجاد فرصت و فراغت برای رشد و تعالی زن و شوهر