با سلام و تشکر از مکاتبه با این مرکز ، پرسش فوق را در دوبخش؛ دلایل تهاجم نظامی عراق به ایران و دستاوردهای دفاع مقدس پی می گیریم.
الف. بررسی دلایل تهاجم نظامی عراق به ایران:
اهداف حمله نظامى عراق به ایران چه بود؟
در
سطوح ملى، منطقهاى و بین المللى، نظیر کشورهاى عربى، آمریکا و کشورهاى
برتر اروپایى، هدفهاى خاص و مشترک جهت برانگیختن عراق براى حمله به ایران
وجود داشت. براى عراق در سطح هدفهاى ملى، چند مساله حائز اهمیتبود که در
صدر آنها ترمیم قرارداد 1975 م الجزایر و تعیین مرزهاى جدید زمینى و دریایى
با ایران قرار داشت. رژیم عراق که از همان ابتداى انعقاد موافقتنامه 1975 م
خود را مغبون مىدانست (مصاحبه صدام حسین مندرج در مجله اشپیگل شماره 23
ژوئن 1981 م)، پس از پیروزى انقلاب موقع را براى تجدید نظر و احیانا لغو
معاهده از هر نظر مناسب دانست و بدین جهت گام به گام به تضعیف این معاهده
پرداخت. اظهار نظر مقامات رژیم بعثى، گویاى این مطلب است: سفیر عراق در
بیروت طى مصاحبهاى با روزنامه النهار در تاریخ 12 آبان 1358 نوامبر 1979
بهبود روابط ایران و عراق را از جمله منوط به تجدید نظر در عهدنامه 1975
الجزایر بین دو کشور در مورد اروند رود، عنوان کرد. صدام نیز در فروردین
ماه 1359 / آوریل 1980 طى گفتگویى که به وسیله خبرگزاریها مخابره شد، یکى
از شرطهاى توقف جنگ بین ایران و عراق را بازگرداندن دنباله اروند رود به
حالت قبل از سال 1975 م بیان کرد. وى طى یک حمله شدید به رهبران ایران
تاکید کرد که عراق آماده استبا زور تمام اختلافات خود را با ایران حل کند.
(1)
شرایط نخستین آتش بس رسمى که توسط عراق در 5 مهر 1359 / 28 سپتامبر
1980 انتشار یافت، نشاندهنده هدف رهبر عراق از جنگ در سطح ملى است. این
بیانیه برقرارى صلح را در گرو تحقق چند شرط قرار داده است: به رسمیتشناخته
شدن حقوق ارضى عراق از سوى ایران، قطع مداخله در امور داخلى عراق، قول
متقابل براى رعایت مناسبات حسن همجوارى و بازگرداندن سه جزیره در خلیج فارس
(تنب کوچک، تنب بزرگ و ابوموسى) به صاحبان به حق عرب آنها. (2)
از این
شرایط، آخرین مورد احتمالا کم اهمیتترین است. اما اشاره رژیم عراق به آن،
جلب افکار عمومى براى تاکید بر این امر بود که عراق از جانب کل ملت عرب
دستبه تلاش زده است. بر این اساس، در اواخر تیرماه 1359 / ژوئن 1980 صدام
در همین رابطه اظهار داشت: «اینک توانایى نظامى براى استرداد سه جزیره واقع
در خلیج فارس که توسط شاه اشغال شده است را داریم. از زمان اشغال این سه
جزیره هرگز ساکت ننشستهایم و پیوسته خود را از نظر نظامى و اقتصادى براى
پس گرفتن این جزایر آماده کردهایم» . (3)
بنا به برخى تحلیلها، همچنین
جنگ براى صدام، نقطه اوج سیاستهاى وى براى جلب علاقه آمریکا به تواناییهاى
عراق به منظور جانشینى ایران زمان شاه به صورت یک قدرت منطقهاى، محسوب
مىشد. (4)
این جهت گیرى بدان خاطر بود که خط مشى دفاعى آمریکا در قبال
منطقه، مرکز ثقل خود را بر روى تجهیزات لازم نظامى براى حامیان خود در
منطقه - اساسا عربستان سعودى و ایران - به عنوان ابزارى براى تشکیل یک شبکه
دفاعى در منطقه که بتواند تامین کننده منافع متقابل باشد، استوار کرد، (5)
و عراق مىتوانستبا شرایط خاص آن زمان، این نقش را ایفا کرده و به
آلترناتیو رژیم شاه تبدیل شود. مجله نیوزویک درباره چنین گرایشى در میان
رهبرى عراق بر این عقیده بود که اهداف عراق چیزى کمتر از تسلط بر خلیج فارس
و شاید سراسر خاورمیانه با هزینه اجتنابناپذیر دو ابرقدرت نیست. زیرا در
این میان خلاءى وجود داشت که مىبایست پر شود. مصر به خاطر شرکتش در
مذاکرات صلح کمپ دیوید منزوى و مطرود شده بود، سوریه گرفتار مشکلات داخلى
بود و ایران که روزى ژاندارم خلیج فارس بود در هرج و مرج به سر مىبرد. پس
عراق کاندیداى امیدبخش براى این خلاء محسوب مىشد. زیرا تجهیزات وسیعى از
سلاحهاى مدرن را که بیشتر از شوروى و اروپاى غربى تامین شده بود در اختیار
داشت. همچنین بر خلاف عربستان سعودى و حکومتهاى خلیج فارس، داراى جمعیتى
بالغ بر 13 میلیون نفر بود. (6)
درباره هدفهاى عراق در سطح ملى، دیدگاه
دیگرى ناظر بر این معناست که آغاز جنگ در جهت گسترش فرهنگ ملت عراق در
منطقه است. (این دیدگاه آقاى محسن رضایى، فرمانده پیشین سپاه پاسداران،
مىباشد) و در چارچوب نظریه «منازعه فرهنگ سیاسى میان ملتها» مطرح شده است.
مطابق این نظریه، مابین کشورها و ملتها نوعى منازعه فرهنگى سیاسى وجود
دارد که هر یک در صدد گسترش فرهنگ خود در قلمرو ملت دیگر است. ناتوانى از
گسترش این فرهنگ از مجارى عادى و طبیعى موجب مىشود که حکومتها از راه جنگ
به این مهم مبادرت ورزند. عناصر دیگر این نظریه که وجود آنها براى وقوع جنگ
لازم شمرده مىشود عبارتند از:
1- تطبیق انگیزههاى شخصى (فرهنگى -
سیاسى) رهبران با انگیزه ملت در درون واحد سیاسى، 2- تطابق انگیزههاى سطح
بین المللى با انگیزههاى ملى (در مورد کشورهایى که به عنوان قدرت بین
المللى شناخته نمىشوند)، 3- اعتماد به موفقیت، درباره انگیزهها، همگرایى و
اشتراک نظر ملتها و رهبران در جهتگیرى سیاستخارجى، واحد سیاسى نقش اساسى
دارد. علاوه بر این منافع، ایجاد انگیزه نیز مهم است.
مبتنى بر نظریه
مزبور، ملت عراق به طور بالقوه در صدد گسترش فرهنگ سیاسى خود به بیرون از
مرزهاى کشور بوده است. اما تعریف غلط رهبران از انگیزهها، این ملت را در
مقابل جمهورى اسلامى قرار داد. (7)
هدف دیگر عراق، آن گونه که مقامات
رسمى این کشور بیان کردهاند، براندازى حکومت و تجزیه خاک جمهورى اسلامى
بوده است. صدام حسین در مصاحبه 21 آبان 1359 / 12 نوامبر 1980 مندرج در
مطبوعات عراق، در مورد اهداف کلى عراق اظهار داشت:
«ما از تجزیه و
انهدام ایران ناراحت نمىشویم و با صراحت اعلام مىداریم در شرایطى که این
کشور دشمن ماست، هر فرد عراقى و یا شاید هر فرد عرب مایل به تقسیم ایران و
خرابى آن خواهد بود.» طارق عزیز، وزیر خارجه عراق، نیز هشت ماه پس از جنگ
گفت: «وجود پنج ایران کوچک بهتر از وجود یک ایران واحد خواهد بود.» وى
اضافه کرد: «ما از شورش ملتهاى ایرانى پشتیبانى خواهیم کرد و همه سعى خود
را متوجه ایران خواهیم کرد.» صدام حسین نیز در فروردین ماه 1360 در مقابل
جمعى از نفرات ارتش ملى (جیش الشعبى) که عازم جبهههاى جنگ بودند همین هدف
را چنین توضیح داد:
«ما آمادهایم هر گونه کمک منجمله سلاحى که مورد
نیاز مردم عرب خوزستان و سایر ملتهاى ایران به ویژه کردها، بلوچها و همه
وطنپرستان واقعى و شریف مىباشد، به آنها بدهیم. ما به تمامیت ارضى ایران
علاقهاى نداریم و این استراتژى ماست که از مدتها پیش اعلام کردهایم» .
(8)
هدف براندازى نظامى نیز از جانب مقامات عراقى مورد تاکید قرار گرفت.
حدود یک سال پس از جنگ، طاها یاسین رمضان، معاون نخست وزیر عراق، در این
باره گفت: «این جنگ به خاطر عهدنامه 1975 م و یا چند صد کیلومتر خاک و نصف
اروند رود نیست، این جنگ به خاطر سرنگونى رژیم جمهورى اسلامى ایران است» .
(9)
این هدف عراق در رسانههاى غربى نیز درج شد. روزنامه «کریستین
ساینس مانیتور» از قول «ادوارد وودلاک» ، استاد دانشگاه جرج تاون نوشت:
«احتمالا یکى از هدفهاى عراقیها سرنگونى رژیم [امام] خمینى است» . (10)
عراق
و کشورهاى منطقه و قدرتهاى بزرگ اروپایى، نسبتبه براندازى نظام جمهورى
اسلامى، اشتراک نظر داشتند. اما تغییر رفتار به عنوان یک حداقل، مورد توافق
تمام قدرتهاى بزرگ بود. از این رو، آمریکا و بلوک غرب همراه با عراق و
کشورهاى منطقه در صدد بودند بازى جدیدى راه بیاندازند که طى آن انقلاب
اسلامى را مهار کرده جمهورى اسلامى را به همگرایى با خانواده جهانى واداشته
و یا از طریق براندازى به بحران موجود خاتمه دهند. زیرا ادامه این روند با
منافع غرب و آمریکا در تضاد بود. از این رو، اقدامات گوناگونى توسط آمریکا
و با حمایتبلوک غرب علیه انقلاب اسلامى صورت گرفت. این اقدامات در دو سطح
ملى و بین المللى به اجرا گذاشته شد. در سطح ملى آشوب، اغتشاش و به راه
انداختن جنگ داخلى توسط اقلیتهاى قومى و جریانهاى وابسته به نظام پیشین و
فعال شدن گروههاى به اصطلاح چپ در صحنه فرهنگى و اجتماعى و مانند آن را
مىتوان برشمرد. در سطح بین المللى و منطقهاى مىتوان از این اقدامات نام
برد: جنگ روانى و تبلیغاتى به منظور انزواى سیاسى ایران، قطع ارتباطات
دیپلماتیک، مسدود کردن اموال و داراییهاى ایران، محاصره اقتصادى و حمله
نظامى به طبس. حمله به طبس در واکنش به تصرف سفارت آمریکا توسط دانشجویان
مسلمان پیرو خط امام، صورت گرفت. اما عملیات نظامى آمریکا در کویر طبس با
شکست مواجه شد. پس از پیروزى انقلاب اسلامى، سنگینترین ضربه وارده به
آمریکا، گروگانگیرى دیپلماتهاى این کشور توسط دانشجویان بود. (11)
دانشجویان
مسلمان مدعى بودند که سفارت آمریکا در تهران به جاى فعالیت دیپلماتیک به
امر جاسوسى و براندازى جمهورى اسلامى پرداخته است. این ادعاى آنها پس از
انتشار اسناد سفارتخانه مورد قبول همگان واقع شد.
شکست عملیات طبس، دور
جدیدى از اقدامات را در دستور کار بلوک غرب به پیشتازى آمریکا قرار داد.
روزنامه نیویورک تایمز پنج ماه قبل از آغاز حمله عراق در اردیبهشت 1359 /
آوریل 1980 از طرحهاى مرحله به مرحله دولت آمریکا در این زمینه پرده
برداشت. این روزنامه نوشت:
«دولت آمریکا پس از شکست عملیات طبس، امکان
اجراى سه طرح نظامى بسیار مهم را بررسى مىکند. طرحهاى مزبور عبارتند از:
پیاده کردن نیروى نظامى در شهرهایى که محل نگهدارى گروگانهاى آمریکاست، مین
گذارى در میادین صدور نفتیا بمباران پالایشگاههاى ایران.» نیویورک تایمز
مىافزاید: «واشنگتن امیدوار است که تحریم اقتصادى و سیاسى ایران بتواند در
تیرگى روابط ایران و عراق تاثیر بیشترى داشته باشد.» عدهاى معتقدند چشم
انداز جنگ با کشورى نیرومند، شاید ایران را وادار سازد در سیاستخود تجدید
نظر کند. (12)
ما قبل از تحمیل جنگ، طرح دیگرى باید اجرا مىشد که در
صورت موفقیتبه حیات جمهورى اسلامى ایران خاتمه مىداد و در صورت عدم
موفقیت، جنگ آغاز مىشد. از این رو در مورخ چهارم تیرماه 1359 کودتاى نوژه
با همکارى عناصر داخلى و بین المللى به اجرا گذاشته شد. اما این بار نیز
بختبا انقلاب بود و آمریکا بار دیگر شکست را پذیرا شد. در چنین شرایطى
برژینسکى، مشاور امنیتى کارتر، رئیس جمهور آمریکا، اظهار داشت:
«استراتژى
آمریکا در مقابله با انقلاب ایران باید تقویت دولتهایى که توان انجام
عملیات نظامى علیه رژیم [امام] خمینى را دارا هستند مورد توجه قرار دهد» .
(13)
متعاقبا، برژینسکى در نیمه تیرماه سال 1359 در اردن محرمانه با
صدام حسین دیدار کرد. بنا به اظهارات گرى سیک، برژینسکى در دیدار خود با
صدام این تلقى عمدى را در وى ایجاد کرد که واشنگتن در مورد تهاجم عراق به
ایران به بغداد چراغ سبز نشان داده است. مجله فیگارو درباره اهمیت این
دیدار نوشته است:
«جریان جنگ عراق و ایران در واقع از ژوئن (تیرماه)
گذشته، زمانى آغاز شد که برژینسکى به اردن سفر و در مرز میان دو کشور اردن و
عراق با شخص صدام ملاقات کرد و قول داد که از صدام حسین حمایت کند و این
امر را تفهیم کرد که آمریکا، با آرزوهاى عراق در مورد اروندرود و احتمال
برقرارى یک جمهورى عربستان در این منطقه مخالفتى نخواهد کرد» . (14)
در
پى این دیدار، کارتر اجازه فروش پنج فروند جتبوئینگ مسافربرى را به عراق
صادر و چند روز پیش از حمله به ایران، تحریم فروش موتورهاى جنرال الکتریک
به بغداد را ملغى کرد. به رغم وجود بدبینیهاى چندى بین دو کشور، واشنگتن
بغداد را ابزار مهم و شاید تنها کشورى مىدید که مىتوانستبا دشمنش یعنى
ایران درگیر شود. (15)
صدام حسین نیز که پس از روى کار آمدن در پى
نزدیکى به آمریکا بود و شرایط انقلابى در ایران را با توجه به تعارض آن با
منافع آمریکا، بهترین فرصت تشخیص داده، براى جلب خشنودى آمریکا گامهاى لازم
را برداشت: در دیماه 1359 همراه با کشورهاى محافظه کار عرب، تجاوز شوروى
به افغانستان را محکوم کرد و مدتى بعد پیشنهاد منشور ضد شوروى در خاورمیانه
را ارائه داد. ژانویه سال بعد، اشغال سفارت آمریکا در ایران از سوى بغداد
محکوم شد.مهمتر از همه رئیس جمهور عراق، مناسبات دوستانه خود را با عربستان
سعودى تحکیم بخشید و خود را حامى ثبات ریاض در برابر رادیکالیسم اسلامى
خواند. در 5 فروردین 1359 / 25 مارس 1980 یک پیمان ضد شوروى بین ریاض و
بغداد به امضا رسید. این پیمان در حمایت از یمن شمالى بود که در نظر
اشتشورش سوسیالیستى مورد حمایتشوروى و نشات گرفته از یمن جنوبى را سرکوب
کند. همزمان، صدام حسین از جبهه امتناع اعراب که براى مبارزه با کمپ دیوید
تشکیل شده بود کنارهگیرى کرد. (16)
علاوه بر این، صدام حسین با درکى که
از سیاست آمریکا داشت، یک روز پس از اعلام قطع رابطه آمریکا با ایران در
تاریخ 20/1/1359 هجرى شمسى، اعلام کرد: «عراق آماده و مجهز است تا براى
دفاع از حاکمیت و افتخار خود به جنگ دستبزند» . (17)
این هماهنگى میان
آمریکا و عراق که از همگرایى آنها در مقابله با انقلاب اسلامى ناشى مىشد
زمینه را براى تجاوز عراق به ایران به عنوان اقدام نهایى فراهم ساخت. به
ویژه که آخرین وضعیت نظامى، اقتصادى و اجتماعى ایران که شامل اطلاعات دقیقى
بود، توسط آمریکا از طریق عربستان در اختیار عراق گذاشته شد و موجب دلگرمى
و پشت گرمى هر چه بیشتر این رژیم گردید. مجله ژون آفریک در مورخ 9 ژوئن
1982 نوشت:
«زمامداران عربستان هنگام استقبال از صدام، درستیک ماه
مانده به شروع جنگ، هدیه شاهانهاى به او دادند و آن گزارشى بود تهیه شده
از سوى دستگاههاى سرى آمریکا که در آن اوضاع اقتصادى، اجتماعى و نظامى
ایران تشریح شده بود. حتى بیشتر از این، در این سند واقعیات دقیقى درباره
وضع ارتش ایران، تعداد نفرات آن، مواضع و تجهیزات قابل بهرهبردارى آن و
اطلاعات مختلف دیگر که بسیار محرمانه بود به او منعکس کردند. خلاصه آنکه یک
نقشه کامل تهاجم تهیه شده بود» . (18)
پىنوشتها:
1) تحلیلى بر جنگ تحمیلى رژیم عراق علیه ایران، دفتر حقوقى وزارت امور خارجه، بهمن 1361، ص 5- 4.
2) رالف کینگ، پیشین، صص 4- 2.
3) پیشین، ص 101.
4. [Guardian,23october,1980. ]
5) ویلیام جى اولسون، جنگ خلیج فارس: صلح در دوران ما، 1985، ترجمه خبرگزارى جمهورى اسلامى، 2/10/64، ص 17.
6. [ News Week, 7December 1980]
7)
محسن رضاى، درس «تجزیه و تحلیل جنگ ایران و عراق» دوره دکترى علوم نظامى،
دانشکده فرماندهى و ستاد سپاه پاسداران، 31 فروردین 1374 ه. ش.
8) پیشین، صص 2- 101.
9) مصاحبه طاها یاسین رمضان با روزنامه الثوره مورخ دى ماه 1360 (ژانویه 1982)
[christian Science Monitor, 26 september 1980]
11)
حضرت امام خمینى (س) ضمن آنکه این رویداد را انقلابى بزرگتر از انقلاب اول
نامیدند، اظهار داشتند: ابهت آمریکا شکسته شد (نقل به مضمون) .
12)
منوچهر محمدى و دیگران، جنگ تحمیلى (مجموعه مقالات)، [دکتر منوچهر محمدى،
جنگ ایران و عراق: یک بررسى همه جانبه]، دانشکده فرماندهى و ستاد سپاه
پاسداران، تهران 1373، صص 9- 8.
13) على اصغر کاظمى، مدیریتبحرانهاى بینالمللى، دفتر مطالعات سیاسى و بیناللملى، تهران 1367، ص 65.
14)
روزنامه انقلاب اسلامى، 17 آذر 1359 ه.ش به نقل از فیگارو. (منبع : جنگ
عراق و ایران، رویارویى استراتژىها ،نویسنده: حسین اردستانى )
دوم . دستاوردهای دفاع مقدس:
الف) دستاوردهاى داخلى
1)
تثبیت انقلاب: یکى از ثمرات بزرگ دفاع مقدس، تثبیت انقلاب بود، یعنى در
سایه جنگ بود که انقلاب تثبیت شد و ضد انقلاب ها رانده شدند و نیروهاى
وابسته به شرق و غرب کم کم شناخته شده به دست نیروهاى انقلاب از نظام کنار
گذاشته شدند.مصداق بارز این ادعا، روشن شدن شخصیت تروریستى و ضد دینى گروهک
مجاهدین خلق (منافقین) براى ملت ایران بود که در سایه جنگ محقق گردید. در
سایه ء جنگ ملت ایران بهتر از گذشته توانستند حق را از باطل، خودى را از
غیر خودى تشخیص داده و در راستاى آفت زدایى انقلاب گام بردارند. و نتیجه
این هوشیارى تثبیت انقلاب بود.
2) تثبیت تمامیت ارضى: استمرار جنگ پس از
فتح خرمشهر منجر به تثبیت تمامیت ارضى و امنیت مرزى جمهورى اسلامى در
منطقه شد نگاهى به تاریخ گذشته ایران نشان مى دهد که در طول دو قرن گذشته،
این تنها جنگى بوده، است که ایرانیان حتى یک وجب از خاک میهن اسلامى خود را
به بیگانگان نداده اند، در قرون گذشته طى دو جنگ ایران و روس، قسمت اعظمى
از قلمرو ایران به بیگانگان واگذار گردید و همین امر، یعنى عدم توانایى
حکومت ایران در مقابل دست اندازى بیگانگان به خاک خود، باعث گردید که در
سال 1350 نیز با یک سناریوى شیطانى، استان چهاردهم یعنى بحرین را از ایران
جدا ساخته در صحنه بین المللى استقلال آن را اعلام نمایند. اما در این جنگ،
با این که بسى عظیم تر و حساس تر از جنگ هاى گذشته بود تمامیت ارضى کشور
به تمام و کمال حفظ گردید. یک کشور با غیرت ممکن است خسارات زیادى را
بپذیرد، اما حاضر نیست ناموس ملى خودش را بدست بیگانگان بدهد.
3) افزایش
توان نظامى: یک ارتش منظم و کلاسیک، دست کم یک دهه زمان نیاز دارد تا
بتواند خودش را سازماندهى و تقویت نماید در صورتى که سپاه پاسداران انقلاب
اسلامى توانست در کوتاه ترین مدت ممکن سه نیروى مقتدر زمینى، دریایى و
هوایى را سازماندهى کرده و با جدیدترین روش هاى نظامى به کارگیرى نماید.
همچنین انبوهى از تجربیات را طى این هشت سال، توشه خود سازد. علاوه بر این
صنایع نظامى به حد مطلوبى توسعه داده شد و در برخى موارد به حد خودکفایى
رسید. حضرت امام هم در این زمینه مى فرمایند: ما تنها در جنگ بود که
توانستیم صنایع نظامى خود را به حد مطلوبى از رشد برسانیم.
پس از اتمام
جنگ نیز تجربیات هشت سال دفاع مقدس، قدرت نظامى ایران را تا حد کشورهاى
پیشرفته منطقه افزایش داده و یک حالت بازدارندگى بسیار قوى در مقابل قدرت
هاى نظامى منطقه به جود آورد. ساخت موشک دوربرد شهاب 3 و آزمایش موفقیت
آمیز آن، چنان دشمنان ما از جمله رژیم اشغالگر قدس را شگفت زده کرد که سبب
شد موضع گیرى هاى تندى در قبال این حرکت مقتدرانه جمهورى اسلامى در صحنه
بین المللى از خود بروز دهند.
ساخت تانک ذوالفقار با قدرت مانور بالا،
بازسازى هواپیماهاى جنگى، تولید قطعات هواپیما و سلاح هاى سنگین و خودکفایى
در ساخت سلاح هاى سبک و نیمه سنگین، ساخت هواپیماى بدون سرنشین و...
بسیارى موارد دیگر از جمله ثمراتى است که در سایه 8 سال دفاع مقدس نصیب
مملکت ما شد.
تجربه در امر مهندسى جنگ، راه سازى، سد سازى، کشتى سازى،
صنایع الکترونیک، پزشکى، داروسازى و مانند آن، از دیگر ثمرات دفاع مقدس است
که از آن ها در امر بازسازى کشور به نحو مطلوب استفاده شده و مى شود.
ب) دستاوردهاى بین المللى دفاع مقدس
1)
تثبیت انقلاب اسلامى در صحنه بین المللى؛ در صحنه بین الملل، جهان توانست
بفهمد انقلاب ما یک انقلاب اصیل با پشتوانه الهى و مردمى و تصور انهدام
انقلاب در کوتاه مدت یک امر واهى است.
هشت سال دفاع خستگى ناپذیر و
مخلصانه که تثبیت کامل و مقتدرانه نظام را به همراه داشت، قدرت هاى منطقه
اى و فرامنطقه اى را واداشت تا نظام جمهورى اسلامى را به رسمیت شناخته و به
حقوق ملى و بین المللى آن به عنوان یک نظام مستقل سیاسى و قدرتمند اعتراف
نمایند. درخواست رسمى و مکرر امریکا جهت ایجاد ارتباط با ایران مصداق بارز
چنین فرضیه اى است.
2) شناساندن بعد فرهنگى و مکتبى انقلاب در صحنه بین
الملل؛ در سایه دفاع مکتبى، بعد دینى انقلاب به مردم جهان شناسانده شد. و
این امر موجب شکل گیرى حرکت هاى آزادى بخش در جهان گردید و مسلمانان را به
بازگشت به خویشتن فراخواند. مرحوم حاج سید احمد خمینى(ره) در مصاحبه خود مى
گوید:
من نمى گویم که اگر جنگ نبود انقلاب شکست مى خورد، اما اگر جنگ
نبود بعد فرهنگى و مکتبى بودن انقلاب ما در دنیا شناخته نمى شد. جنگ موجب
شد که اکثر خبرهاى دنیا در هشت سال جنگ در مورد ایران از رسانه هاى گروهى
پخش شود. قدرت انقلاب، تفکر امام، برخورد انقلاب با ارزش هاى ترسیم شده از
سوى غرب و... در لابه لاى جنگ، به دنیا منتقل شد، وقتى اینطور شد، در تمام
نیروهاى اسلامى و هسته هاى مقاومت که نقاط بسیار قوى ادامه جنگ بودند امیدى
پدید آمد، اگر شما مى بینید که در جریان سلمان رشدى، مسلمانان دنیا به
خیابان ها مى ریزند و فتواى امام چنان واکنش هایى به وجود مى آورد، این
آگاهى است که در خلال هشت سال جنگ توسط دشمنان ما به آن ها منتقل شده است؛
چون امام که محور تمام اخبار بودند تفکرشان تفکر اسلامى بود. اسلام و
دیدگاههاى اسلامى امام به بهترین وجه در آن دوران براى تمام دنیا و
مسلمانانى که در اقصى نقاط جهان هستند مخابره شد... لذا موضع ما در مقابل
اسرائیل، ارتجاع منطقه و... غیره در خبرها و گزارشات بیان مى شد.
وقتى
حرف امام منتقل مى شود که آمریکا هیچ غلطى نمى تواند بکند و ما دندان هاى
آمریکا را در دهانش خرد مى کنیم و... توسط خبرگزارى ها منتقل و به وسیله
رادیوها و رسانه هاى همگانى بیان مى شد این باعث مى شد که مسلمان ها خویشتن
را باز یابند. درست است که حرف امام بود ولى سیستم ارتباطى حرف امام، جنگ
بود.
3) دستاوردهاى بین المللى دفاع مقدس از دیدگاه امام؛ حضرت امام
همواره 8 سال دفاع مقدس را موهبتى الهى مى دانستند و معتقد بودند در سایه
آن، ثمرات عظیمى نصیب این کشور شد؛ از جمله:
ما انقلابمان را در جنگ به
جهان صادر نموده ایم، ما مظلومیت خویش و ستم متجاوزان را در جنگ ثابت
نمودیم، ما در جنگ پرده از چهره تزویر جهانخواران کنار زدیم، ما در جنگ
دوستان و دشمنان مان را شناخته ایم... ما در جنگ ابهت دو ابر قدرت شرق و
غرب را شکستیم... ما در جنگ به مردم جهان و خصوصا مردم منطقه نشان دادیم که
علیه تمامى قدرت ها و ابرقدرت ها سالیان سال مى توان مبارزه کرد. جنگ ما
کمک به فتح افغانستان را به دنبال داشت، جنگ ما فتح فلسطین را به دنبال
خواهد داشت، جنگ ما موجب شد که تمامى سردمداران نظام هاى فاسد در مقابل
اسلام احساس ذلت کنند جنگ ما بیدارى پاکستان و هندوستان را به دنبال داشت
و... .
بدین ترتیب مى بینیم که خسارات مادى و معنوى جنگ، در مقابل
برکاتى که به واسطه دفاع مقدس نصیب ملت غیور ایران و میهن اسلامى ما گردید،
بسیار ناچیز است.
( منبع : پاسخ به دو پرسش درباره دفاع مقدس ، حسین
ترابىمجله حصون، شماره 8، تابستان 1385) (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره
نهاد رهبری، کد: 14/100139291)
دلایل شروع جنگ
اهداف دفاع مقدس؟
از نظر حضرت امام هدف اساسی ما در جنگ دفاع از کشور و دفع تجاوز و اثبات صلابت اسلام بود . ایشان فرمودند : « البته اگر همه علل و اسباب را در اختیار داشتیم در جنگ به اهداف بلندتر و بالاترى مىنگریستیم و مىرسیدیم ولى این بدان معنا نیست که در هدف اساسى خود که همان دفع تجاوز و اثبات صلابت اسلام بود مغلوب خصم شدهایم. هر روز ما در جنگ برکتى داشتهایم که در همه صحنهها از آن بهره جستهایم.
آیت الله منتظری و جلوگیری از حمله صدام به ایران؟
دانشجوی محترم ضمن تشکر از تماس مجدد شما با این مرکز در مورد صحت دیدگاه حضرت امام خمینی ره که به نقل از خاطرات آقای منتظری نقل شده است ابتدا لازم است اشاره نماییم همانطور که امام راحل عظیم الشان ره در وصیت نامه خویش فرمودند « آنچه به من نسبت داده شده یا مىشود مورد تصدیق نیست، مگر آنکه صداى من یا خط و امضاى من باشد، با تصدیق کارشناسان؛ یا در سیماى جمهورى اسلامى چیزى گفته باشم ..»(صحیفه امام،ج21،ص451) که این خاطره نیز مصداق همین وصیت نامه امام ره بوده و به همین دلیل فاقد هر گونه اعتباری می باشد به ویژه اینکه آقای منتظری با توجه به حوادثی که در دوران حیات حضرت امام ره میان ایشان و حضرت امام به وج
هدف صدام از جنگ با ایران؟
تجاوز
عراق به ایران، علل، اهداف و انگیزههای ایدئولوژیک، سیاسی و ارضی داشت که
برخی از آنها دارای پیشینهای تاریخی و برخی مربوط به وقوع انقلاب اسلامی
ایران بودند. همانند اعمال حاکمیت بر اروند رود،مقابله با صدور
انقلاب،تحریک و تشویق آمریکا،تصرف و تجزیه قلمرو ارضی ایران،برتری و کسب
جایگاه هژمون در منطقه،رهبری جهان عرب.
حامیان صدام؟
بعد از آنکه انقلاب اسلامی با ایدئولوژی دینی و جهانشمول خود به پیروزی رسید، برخی از کشورهای غربی و عربی، که وقوع این انقلاب را در تضاد با منافع خود میدیدند، به اشکال مختلف به ابراز مخالفت با آن پرداختند. عراق از جمله کشورهای عربی منطقه بود که فرصت را غنیمت شمرد و با استفاده از فضای ثباتنیافتهی بعد از انقلاب، قرارداد الجزایر را نقض و به ایران حمله کرد.
نقش آمریکا در تحمیل جنگ به ایران؟
در تیر ماه سال 59، برژینسکی از سوی "کارتر " رئیس جمهور وقت آمریکا راهی کشور اردن شد تا تحت شدیدترین تدابیر امنیتی و با رعایت نهایت جوانب پنهانکاری با صدام حسین ملاقات کند. ملاقات محرمانه صدام حسین و برژینسکی در مرز اردن، به منزله چراغ سبز آمریکا به عراق، برای آغاز جنگ بود.
امریکا
هدف آمریکا از تغییر در معادلات منطقه
پیروزی انقلاب اسلامی و سقوط شاه بنای استراتژی آمریکا در منطقه سوقالجیشی خلیجفارس، که بر دو ستون ایران شاهنشاهی و عربستان سعودی پی ریزی شده بود، فرو ریخت و این مسأله، مناسبات میان دو کشور ایران و عراق را دستخوش تغییر و تحول کرد.
آمریکا و حمایت از صدام در جنگ تحمیلی؟
حمایتهای
سیاسی-نظامی آمریکا به عراق، که از آغاز جنگ سیری سعودی داشت، در ماههای
پایانی جنگی شدت و دامنهی وسیعتر و آشکارتری یافت؛ بهگونهای که اواخر
شهریورماه 1366، ایالات متحدهی آمریکا، در حمایت از عراق رسماً با ایران
در منطقهی خلیج فارس وارد جنگ شد. تردیدی وجود ندارد که صدام
حسین بدون جلب نظر دولت آمریکا، جنگ علیه ایران را آغاز نمیکرد. در واقع
عراق گزینهی حملهی نظامی غیرمستقیم آمریکا به ایران بود.
نقش آمریکا در جنگ تحمیلی؟
از
دید آمریکا فشارهای سیاسی و اقتصادی جنگ موجب فروکش کردن احساسات انقلابی
مردم ایران شده و زمینههای لازم برای حضور مجدد این کشور در ایران را
فراهم میکرد.همچنین جنگ باعث میشد تا فشارهای اقتصادی، نظامی و سیاسی
منجر به نارضایتی مردم از حکومت شده و در نتیجه، زمینههای لازم برای
سرنگونی حکومت انقلابی فراهم شود.عراق برای این بهعنوان گزینهی حمله
برگزیده شد که بهدلیل موقعیت جغرافیایی، سرزمین حائل بین ایران و کشورهای
عربی بود و میتوانست از گسترش موج انقلابی به سایر کشورهای عرب
بسترهای آغاز حملهی عراق به ایران؟
آن زمان که در شهریور سال 1359 با دستور صدام، رئیسجمهور عراق، حملهی همهجانبهی این کشور به ایران آغاز شد، کسی فکر نمیکرد این حمله به جنگ طولانی هشتساله مبدل شود. جنگی که در نهایت با گزارش دبیرکل وقت سازمان ملل، خاویر پرز دکوئیار، عراق آغازگر آن معرفی شد، سؤالات بیشمار و کثیری را در خصوص انگیزه و علل و عوامل بروز آن مطرح ساخت که پاسخ به هر یک، مطالعات و تحقیقات وسیعی را میطلبد.
نقش نظام سلطه در جنگ تحمیلی؟
گرچه
محاکمهکنترل شده و اعدام صدام حسین، رئیسجمهور معدوم دولت بعثی عراق در
شرایط اشغال آن کشور توسط آمریکا اسرار مهمی از جنگ را به خاک سپرد و مجال
اعتراف وی به واقعیتهای شوم دخیل در این جنایت بزرگ تاریخی را گرفت، اما
مروری بر رفتار آمریکاییها در دوران جنگ تحمیلی سند گویایی از مداخله و
همراهی آنان به نفع صدام و علیه مردم و کشور اسلامی عزیزمان بوده که مرور
آن در ایامی که مصادف با بزرگداشت هفته دفاع مقدس و پاسداشت رشادتها و
تبیین چرایی حمایت بینالمللی از جنگ عراق علیه ایران از منظر مقام معظم رهبری؟
پیروزی
انقلاب اسلامی در ایران، از آنجا که بر مبنای رویکردی اسلامیشیعی شکل
گرفته بود و از سوی دیگر، ساختار ناعادلانهی غربمحور نظام بینالملل را
به چالش میکشید، مورد تقابل دول غربی قرار گرفت؛ تقابلی که اوج آن را در
جنگ بینالمللی هشتساله علیه جمهوری اسلامی ایران مشاهده مینماییم.پس
از ماهها ماجراجویی، حملات و درگیریهای مرزی، سرانجام رژیم بعثی عراق در
31 شهریور 1359، با بمباران فرودگاههای ایران، رسماً تجاوز خود را به این
کشور آغاز نمود.