درس دین و زندگی از 3 قسمت اصلی تشکیل شده است:
1- متن کتاب
2- آیات و احادیث
3- اندیشه و تحقیق‌ها
در مرحله‌ی اول به سراغ متن کتاب درسی بروید و سعی کنید به صورت کامل و خط به خط تمام متن را بررسی کنید. هر قسمتی را که مطالعه می‌کنید و نکته‌ای دارد عددگذاری کنید یا زیر قسمت‌های مهم خط بکشید که وقتی برای بار دوم میخوانید بیشتر نظرتان را جلب کند. همیشه این نکته را در نظر داشته باشید که متن‌های قبل و بعد آیات و احادیث بسیار مهم هستند؛ طراحان در سالهای گذشته با توجه به یک آیه و متن‌های نزدیک به آن، سؤالات زیادی طرح کرده‌اند.
در مرحله‌ی دوم به سراغ آیات و احادیث بروید و حتماً به این موضوعات توجه کنید: «آیه در چه زمانی نازل شده است؟ حدیث گفته‌شده از کدام ائمه است؟» معنی آیات و احادیث را به صورت کامل یاد بگیرید. (خیلی مهم: سعی کنید قرابت‌های بین آیات و احادیث و متن‌ها و حتی شعرهای زیر آیات را نیز به خوبی یاد گرفته و تکرار کنید.) بهترین راه یادگیری آیات و احادیث، مطالعه‌ی نکات کاربردی ابتدای کتاب آبی و حل تست‌های زیاد در این بخش است. البته فلش‌کارت‌های آیات و احادیث برای مرور، بسیار مناسب هستند.
در مرحله‌ی سوم حتماً قسمت اندیشه و تحقیق‌ها را مطالعه کنید و سؤالاتی را که در این بخش مطرح شده است با مطالعه‌ی متن کتاب پاسخ دهید. سعی کنید خودتان نکات کلیدی را استخراج کنید و در حاشیه‌ی کتاب یادداشت کرده و مرور کنید.
حتماً در هفته چند بار، تعدادی تست مثلاً 10 یا 20 تست از کتاب آبی «4 درس در 4 کتاب» تمرین کنید. با این کار در درس دین و زندگی بهترین نمره را کسب می‌کنید.
مصوبه کاهش درس دین وزندگی در مدارس
مصوبه جنجالی کاهش ساعت تدریس دروس دینی و قرآن در مقطع متوسطه/ آیا آموزش در ایران سکولاریزه می‌شود؟
تصمیم عجیب شورای عالی آموزش و پرورش در کاهش ساعت تدریس دروس دینی در مقطع متوسطه و نیاز بیش از حد دانش‌آموزان در پاسخ‌دهی به شبهات دینی، روند سکولاریزه کردن آموزش و پرورش را به ذهن متبادر می‌سازد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان بسیج فرهنگیان به نقل از نسیم، آموزش و پرورش همواره بر دو بال تزکیه و تعلیم قرار داشته است که وجه تزکیه همواره بر یادگیری و تعلیم دروس اولویت داشته است. در زمانی که شبکه‌های مجازی و ماهواره‌ای هر روز صدها شبهه دینی و مذهبی را در جامعه پراکنده می‌کنند در اقدامی عجیب با تصویب شورای عالی آموزش و پرورش ساعات دروس دینی و قرآن دوره متوسطه کاهش پیدا کرد. این در حالی است که اولین و شاید مستحکم‌ترین دژ در مقابله با سیل این شبهات مدارس و به خصوص درس‌هایی مانند دینی و قرآن می‌باشد. معلمان و کارشناسان فرهنگی در این باره می‌گویند که این کاهش در حالی است که ساعت فعلی دینی مدارس هم کفاف معلمان برای پاسخگویی به شبهات دینی را نمی‌دهد و اجرای این تصمیم به سکولاریزه شدن تدریجی مدارس می‌انجامد.
ماه‌های پایانی سال گذشته در بحبوحه درگیری رسانه‌های کشور با فضای انتخابات، شورای عالی آموزش و پروش کشور آیین‌نامه‌ای را به تصویب می‌رساند که برای بسیاری از معلمان دروس دینی و قرآن از شوک آمیزترین خبرها بوده است.
در همین زمینه محمد دلبری مدیرگروه درسی قرآن و معارف اسلامی در پاسخ به این پرسش که ساعت درس دینی به چه میزان کاهش یافته است؟ بیان می‌کند: در سال اول متوسطه از 4 ساعت به دو ساعت، در سال دوم متوسطه از سه ساعت به دو ساعت و در سال سوم متوسطه نیز از سه ساعت به دو ساعت کاهش پیدا کرده و در مجموع ساعت درس دینی از 10 ساعت به 6 ساعت در دوره متوسطه دوم کاهش یافته است.
وی در پاسخ به این پرسش که دلایل و استدلال‌های مطرح شده در جلسات شورای عالی آموزش‌وپرورش برای کاهش ساعت درس دینی چه بوده است؟ عنوان کرد: دوستان معتقدند که تربیت دینی تلفیقی باید مدنظر قرار بگیرد یعنی تمام دروس و تمام معلمان مسئولیت تربیت دینی، دانش‌آموزان را عهده‌دار شوند و در بخش دوم، درس دینی به صورت اختصاصی به موضوع دین بپردازد.
دلبری ادامه داد: با این استدلال که تربیت دینی باید در تمام دروس مدنظر قرار بگیرد، به کاهش ساعت درس دینی رأی داده شد در حالیکه معلمان سایر دروس مانند شیمی یا فیزیک به تربیت دینی نمی‌پردازند.
از طرفی نوید ادهم دبیر کل شورای عالی آموزش و پرورش در مصاحبه با رادیو ایران از داشتن نگاه کلی در این خصوص صحبت می‌کند و می‌گوید: کل 10 سال با هم در این طراحی جدید دیده شده است اگر در متوسطه دوم کاهش پیدا کرده است سرجمع، به آن معنی کاهش پیدا نکرده است. سیستم آموزش و پرورش به گونه‌ای است که از ظرفیت همه دروس برای فراهم آوردن زمینه تربیت پذیری دینی بین بچه‌ها استفاده کند.
از طرفی سرگروه‌های دینی و قرآن برخی از استان‌های کشور با اعتراض به این مصوبه می‌گویند: کاهش ساعات درس دینی و قرآن در زمانی اتفاق افتاده که دانش آموزان در حساس‌ترین مرحله زندگی قرار دارند و هر روز و هر ساعت شبهات دینی جدیدی ذهن آنها را درگیر می‌کند.
یکی از سرگروه‌های دینی و قرآنی در استان گیلان می‌گوید: من که در استان گیلان هستم جلساتی که با سرگروه‌های دروس مختلف ریاضی، فیزیک و شیمی داریم به اینها اعلام میکنم که آقایان شما بفرمایید چند شبهه در درس شما و رشته شما وجود دارد ولی در درس دینی شبهات فراوان است و شبهات به روز است.
یکی دیگر از فرهنگیان با ناکافی دانستن این زمان برای رفع شبهات دینی دانش‌آموزان بیان می‌کند: در کنار این همه شبهاتی که القاء می‌شود اصلا 3 ساعت واقعاً کفاف نمی‌دهد و حالا اگر قرار باشد همین هم به 2ساعت تقلیل پیدا کند نمی‌دانم که چه اوضاعی خواهد شد.
چه شبهات دینی در کلاس‌های درس ریاضی و علوم پاسخ داده می‌شوند؟
دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش در دفاع از کاهش ساعات تدریس دروس دینی در اظهاری عجیب می‌گوید: شبهات مجازی باید به کارشناسان فضای مجازی واگذار می‌شود. یک متخصص فضای مجازی بهتر می‌تواند این طور شبهات را پاسخ بدهد تا یک معلمی که 2 ساعت در مورد فضای مجازی دوره دیده است!
ادهم در پاسخ به این سوال که "ما که نمی‌خواهیم مسائل الکترونیکی را آموزش بدهیم شبهه دینی راجع به مسائل مذهبی است و کارشناس مسائل مجازی که نمی‌تواند در این باره صحبت کند کارشناس علوم دینی باید صحبت کند"، در ادامه بیان می‌کند: کارشناس علوم دینی از ظرفیت کتاب‌های درسی و ساعت دینی‌اش باید استفاده کند!
این در حالی است که رهبر انقلاب روز شنبه هفته جاری در دیدار با مدیران، مدرسان و طلاب حوزه‌های علمیه استان تهران با اشاره به تأثیر فضای مجازی بر افزایش شبهات دینی و وجود انگیزه‌های سیاسی برای تزریق افکار منحرف و غلط در ذهن جوانان تأکید کردند: این میدان، میدان واقعی جنگ است و روحانیون و طلاب باید مسلح و آماده، وارد عرصه‌ی مقابله با شبهات و تفکرات غلط و انحرافی شوند.
حجت الاسلام تقوی عضو اصلی شورای معاونت تبلیغ حوزه علمیه قم و عضو شورای تألیف و برنامه‌ریزی کتاب‌های دینی مدارس در این زمینه می‌گوید: این طرح نه فقط مخالف برنامه کلان تحول بلکه در جهت سکولاریزه شدن آموزش در کشور است.
تقوی در ادامه می‌افزاید: درست بر عکس آن چه که در سند تحول درج شده این رأی و تصمیم‌گیری صورت گرفته شده و در راستای سکولاریزه کردن آموزش و پرورش است چون هیچ دلیل منطقی نمی‌توانیم برای آن در نظر بگیریم.
اگر ما مباحث اخلاقی را در خارج از درس دینی مطرح کنیم اخلاقمان سکولار می‌شود
آزادی عضو شورای تالیف و برنامه ریزی کتاب‌های دینی متوسطه بیان می‌کند: دوستان به جای این 4 ساعت درس‌های دیگری گذاشته‌اند مثل سلوک زندگانی، زمین، گهواره و... و درس‌های این‌چنینی گذاشته‌اند و تعبیرشان این است که ما همان مفاهیمی که می‌خواهیم در دروس دینی داشته باشیم را به آنها منتقل می‌کنیم و رویکرد کلی هم آن است که ما دین را تا می‌توانیم از مفاهیم دینی و مباحث دینی کم کنیم و مباحث اخلاقی را به جای آن بگذاریم.
وی در ادامه تشریح می‌کند: اگر ما مباحث اخلاقی را در درس دینی مطرح کنیم پشتوانه دینی و وحیانی و الهی دارد ولی اگر از قالب دینی بیرون بیاوریم اخلاقمان سکولار می‌شود و قطعاً وقتی اخلاق به این سمت تبدیل می‌شود پشتوانه وضمانت اجرایی الهی ندارد. یعنی مبدأ و معادی پشت آن نیست تا ضمانت اجرایی آن شود و این ضعیف می‌شود.
سال گذشته رسانه‌ها از برگزاری نشست ملی باز اندیشی و آینده نگری در نظام آموزشی کشور با مشارکت یونسکو خبر دادند. معلمان وکارشناسان معتقدند در مشاروه‌های یونسکو برای باز اندیشی در نظام آموزشی ایران قطعاً دروس دینی و قرآن جایی ندارد. به نظر می‌رسد ادامه چنین روندی در آموزش و پرورش نه تنها نمی‌تواند به تربیت دینی نسل آینده کشور منجر شود بلکه قرائت‌های غلطی در این خصوص منتقل خواهد شد. مسئولان آموزش و پرورش این نکته را مد نظر قرار دهند که در شرایطی که نوجوانان کشورمان در یکی از حساس‌ترین دوره‌های زندگی خود به سر می‌برند. از یک طرف مسائل بلوغ جنسی و رسیدن به سن تکلیف و از سوی دیگر تبلیغات سنگین ضد دینی در شبکه‌های مجازی این نهال نوپا را هدف قرار داده است. امروز باید به این پرسش پاسخ داد که با کاهش از حجم و کیفیت بیان مسائل دینی و اعتقادی در مدارس، می‌توان این نسل را در برابر آسیب‌ها واکسینه کرد؟
روش مطالعه درس دین وزندگی کنکور و دبیرستان
به همراه 13نکته کلیدی درباره ی روش مطالعه دین و زندگی
کاری از جناب رضا جهانی
کنکوری های عزیز، تمامی نکات را با توجه به تجربیات خودم نوشته ام. امیدوارم برایتان مفید باشد.
1) اولین و مهمترین نکته: با نام خدا شروع و با عشق بخوانید. هر اتفاق یا خاطره بدی که از کلاس درس یا امتحان ویا معلمتان دارید را فراموش کنید و فکر کنید برای اولین بار است که این کتاب را میخوانید.
2) همه ی کتاب ( عناوین، سرتیترها، پرسش ها، احادیث و روایات … همه و همه …) براساس آیات ابتدا یا داخل درس است. پس مبنا و اصل یادگیری خود را بر روی آیات قرار دهید.
3) هر تیتر، پرسش یا حدیثی که درون درس است مطمئنا نتیجه ی از نکات آیات یا مفاهیم آن است. پس حتما نکات آیات را به دقت پیداکنید (بهتر است با معلم خود این کار را انجام دهید) و ارتباط هرآیه را باعنوان و هر پاراگراف پیدا و درک کنید.
4) حتما آیات را حفظ کنید. اما قبل از حفظ آیه و مطالب، سعی کنید به مفهوم آن پی ببرید.
5) نکات را از هرکتاب کمک درسی که دارید جمع آوری کنید. نیازی به خرید ده ها کتاب کمک درسی مختلف برای دین و زندگی نیست، بهتر است کتابی که معلمتان پیشنهاد کرده است را خریده و بقیه کتاب ها را از دوست خود یا کتابخانه محله تان گرفته و نکات را کامل کنید.
6) سعی کنید همه نکات مربوط به هر قسمت را درون همان صفحه (بالا ویا پایین آن) نوشته و یا در قسمتی درون همان درس بنویسید.
7) بهتر است تست های کنکور سالهای اخیر(88-89-90-91-92-93)را دست نخورده بگذارید و نکات تست های سالهای قبل تر را که مربوط به آن درس است به صورت نکته درون کتابتان بنویسید.
8) هرگز دفتر و یا دفترچه نکات، جدا از کتاب دین و زندگی نباشد. کتاب دین و زندگی را حتما حتما حتما از روی خود کتاب خوانده و نکات را نیز درون کتاب نوشته شود.
9) توصیه میکنم دین و زندگی را به شیوه ی تدریس مفهومی استاد کریمی (در
سی دی های گزینه2میتوانید تدریس ایشان را ببینید) خوانده و مفهوم را درک
کنید.
10) کتاب های دوم و سوم وچهارم دبیرستان را به صورت ادامه دار
بخوانید یعنی مطمئن باشید که هیچ کدام از یکدیگر جدا نیستند و در صورت سوال
های سخت، تلفیقی از مطالب دو یا هرسه ی کتاب را می بینید.
11) در اوایل شروع مطالعه برای کنکور فقط تست های مبحثی بزنید و هیچگاه از مجموعه ی 3درس بیشتر نزنید؛ سعی کنید تا اوایل بهمن تمامی مباحث و دروس را به صورت مبحثی و درسی، جدا جدا، تست بزنید. پس حتما در برنامه ریزیتان از 3جلسه 5/1ساعته (5/4ساعت درهفته) کمتر وقت نگذارید؛ و هیچگاه1جلسه در هفته نخوانید. هر چه برنامتان خردتر باشد میزان بازدهی بالاتر خواهد بود.
12) و برنامه کلی اینکه بهتر است دین و زندگی سال دوم را در3ماه اول (مهر،آبان،آذر) و دین و زندگی سال سوم را در3ماه دوم (دی،بهمن،اسفند) و ترم اول سال چهارم را با برنامه مدرسه تا امتحانات ترم اول و ترم دوم سال چهارم را نیز با برنامه مدرسه تا امتحانات ترم دوم تمام کنید. هیچگاه زودتر از بهمن و یا دیرتر از فروردین خواندن یک دور کامل دین و زندگی را تمام نکنید!!! هرچه زودتر تمام کنید، مطمئنا کمتر به سراغش می روید و هرچه دیرتر تمام کنید، وقت برای مرورتان کاهش می یابد. پس سعی کنید اصل برنامه ریزیتان بر این اساس باشد که تا پایان اسفند ماه خواندن دروس را تمام کنید و دردوران طلایی نوروز و بعد از آن، مرور و تست زنی کنکوری داشته باشید.
13) و توصیه اصلی ام: هیچوقت ناامید نشوید وهمیشه با انرژی مثبت و امید به فرداهای روشن مطالعه نمائید و به این ایمان داشته باشید؛ هیچ زحمتی بی پاداش نمی ماند!!!
با آرزوی موفقیت همه ی شما عزیزان کنکوری
رضا جهانی،مدرس دین وزندگی کنکور
