تأثیر بازی های رایانه ای بر شخصیت کودکان
نخستین گروهی که کودک بعد از خانواده در پیش رو دارد گروههای بازی دوران کودکی است که از این طریق کودک احساس تعلق به گروه و عضویت در آن را دارد. از خصوصیات کودکان، فعال بودن، خوشحالی، خیالپردازی، شلوغ کردن و پرسشگر بودن را می توان نام برد. اسپنسر می گوید: هدف عمده بازی، تخلیه نیروی اضافی بدن است که کودکان با لگد زدن، جیغ کشیدن، کشتی گرفتن و غیره انرژی اضافی را به مصرف می رسانند. بازی، برای کودکان خوشایند بوده و احتیاجی به تشویق ندارند بلکه ذاتا آن را دوست داشته زیرا محرک در بازی خیلی قوی بوده و حالت شادی و آزادی را به دنبال دارد.
در بازی ها باید مراقب بود که بر فضای بازی کودکان پستی و رذالت و شیطنت و خیانت، حکمفرما نشود و عفت و صداقت و امانت و عطوفت و صفا و برادری و خواهری و عفو و گذشت حاکم گردد.
نقش بازی های رایانه ای:
این پدیده جدید دانش بشری تقریبا در همه شئون زندگی انسان راه یافته است و مانند دیگر ساخته های دست بشر، دو رو دارد. یک روی آن استفاده صحیح در کارها و کمک به رشد و سعادت انسان است. روی دیگر آن استفاده غلط است که معمولاً در غیر موارد علمی و شغلی از آن استفاده می شود. آنچه بیشتر کودکان و نوجوانان را شیفته خود می کند بازی های رایانه ای است. پیشرفت کیفیتی این بازی ها به فاصله کوتاهی در ایران رواج یافته و بازار اسباب بازی و لوازم سمعی و بصری را به تسخیر خود درآورده است.
عاملی که بر تعداد طرفداران این بازی ها افزوده، قیمت مناسب آنها برای مصرف کننده است علاوه بر این چون کودکان و نوجوانان خود اجرا می کنند و در بطن بازی هستند برای آنها بسیار جذاب است. این بازی ها با استفاده از تصاویر پرتحرک و صداهای مهیج دنیایی از هیجان را به این انسان های تشنه جنب و جوش ارزانی می کند و همین جاذبه روح و جسم آنان را مطیع خود می سازد و به عالمی از تخیلات می برد که خود را محور و قهرمان اصلی ماجرا می پندارند.
بطور کلی می توان مزایای بازی های رایانه ای را اینگونه خلاصه کرد:
۱ـ باعث هماهنگی چشم و دست و پرورش عضلات ظریف کودک می شود.
۲ـ به کودکان کمک می کند تا مهارت هایی را تمرین کند.
۳ـ یادگیری را آسان و توجه بچه ها را جلب می کند.
۴ـ مفاهیم و مبانی ریاضیات را با کمک شکل های کودکانه آموزش می دهد.
۵ ـ با رایانه هر چند بار که بخواهد، می تواند موضوعی را ببیند و مرور کند.
۶ـ کودک بدون کثیف کردن لباس ها و اطراف می تواند به راحتی نقاشی بکشد و رنگ ها را عوض کند. مثلاً اگر از رنگ سبز لباس نقاشی اش خوشش نیامد به رایانه می گوید رنگ قرمز کن و رنگ قرمز رضایت او را فراهم نکرد رنگ آبی و غیره.
۷ـ رایانه برنامه های متنوعی دارد که به کودکان امکان می دهد تا نقاشی ها یا داستان هایی را خلق کنند و یا بازی هایی هستند که آنها را به تاریخ یا جغرافیا علاقمند می کند.
۸ ـ بازی های رایانه ای بچه ها را وارد دنیایی می کنند که کنترلش در دست آنهاست و به همین دلیل آنها از این بازی ها لذت می برند.
در کنار این مزایا بازی های رایانه ای معایبی دارند که ذیلاً به آنها اشاره می شود:
الف) آسیب های جسمانی:
به دلیل خیره شدن مداوم به صحنه نمایش رایانه، چشمان فرد به شدت تحت فشار نور قرار می گیرد و دچار عوارض می گردد. مشاهدات نشان می دهد که نوجوانان چنان غرق بازی می شوند که توجه نمی کنند تا چه حد از لحاظ بینایی و ذهنی بر خود فشار می آورند. به دلیل اینکه کودک در یک وضعیت ثابت تا ساعت ها می نشیند، ستون فقرات و استخوان بندی او دچار مشکل می شود. همچنین احساس سوزش و سفت شدن گردن، کتف ها و مچ دست از دگر عوارض کار نسبتا ثابت و طولانی مدت با رایانه است. پوست در معرض مداوم اشعه هایی قرار می گیرد که از صفحه رایانه پخش می شود. ایجاد تهوع و سرگیجه خصوصا در کودکان و نوجوانانی که زمینه صرع دارند، از دگر عوارض بازی های رایانه ای است.
ب) آسیب های روانی شامل:
۱ـ کاهش روابط خانوادگی؛
با توجه به اینکه زندگی در کشور ما نیز به طرف ماشینی شدن پیش می رود و در بعضی خانواده ها زن و مرد شاغل هستند و یا بعضی از مردان بیش از یک شغل دارند خود به خود روابط عاطفی و در کنار هم بودن خانواده کمتر شده و عده زیادی از این وضع و وجود تلویزیون به عنوان جعبه جادویی که باعث سرد شدن روابط خانوادگی شده ناراضی هستند و حالا نیز جعبه جادویی دیگری با جاذبه سحرآمیزتری به نام رایانه اضافه بر این وضعیت شده و مشکلات را دوچندان کرده است.
۲ـ تقویت حس پرخاشگری؛
مهم ترین مشخصه بازی های رایانه ای حالت جنگی اکثر آنها می باشد و اینکه فرد باید برای رسیدن به مرحله بعدی بازی با نیروهای به اصطلاح دشمن بجنگد، استمرار چنین بازی هایی کودک را پرخاشگر و ستیزه جو بار می آورد.
خشونت مهم ترین معرکه ای است که در طراحی جدیدترین و جذاب ترین بازی های کامپیوتری به حد افراط از آن استفاده می شود، چهره های معروف هالیود که در فرهنگ ما انسان ها ضد ارزش و غیر اخلاقی هستند، در این بازی ها به صورت قهرمان های شکست ناپذیر جلوه نمایی می کنند.
۳ـ افت تحصیلی؛
به دلیل جاذبه ای که این بازی ها دارد، بچه ها وقت و انرژی زیادی را صرف بازی با آن می کنند، حتی بعضی از کودکان صبح، زودتر از وقت معمول بیدار می شوند تا قبل از مدرسه رفتن کمی بازی کنند و وقت های تلف شده را هم بدین صورت جبران می کنند.
۴ـ گوشه گیری و منزوی بودن؛
کودکانی که به طور مداوم با این بازی ها درگیرند درونگرا می شوند، در جامعه، منزوی و در برقراری ارتباط با دیگران ناتوان می گردند. روحیه انزواطلبی باعث می شود که کودک از گروه همسالان جدا شود که این خود سرآغازی برای بروز ناهنجاری دیگر است.
۵ـ کندی ذهن؛
در این بازی ها به دلیل این که کودک و نوجوان با ساختنی ها و برنامه های دیگران به بازی می پردازد و کمتر قدرت دخل و تصرف در آنها پیدا می کند اعتماد به نفس او در برابر ساختنی ها و پیشرفت دیگران متزلزل می شود. تصور بیشتر خانواده ها این است که در بازی های رایانه ای فرد در بازی مداخله فکری مداوم دارد اما این مداخله فکری نیست بلکه این بازی ها سلول های مغزی را گول می زنند و از نظر حرکتی نیز فقط چند انگشت کودک را حرکت می دهند. ما هرچه در این مسیر حرکت کنیم و بازی ها را گسترش دهیم، انسان هایی را تحویل جامعه خواهیم داد که سرخورده، افسرده، غیر متحرک و غیر سازنده هستند و خوداتکایی آنها بسیار کم خواهد بود و ابتکار عمل نخواهند داشت. در حالی که برای جامعه، نیاز به انسان هایی خلاق، مبتکر و متفکر داریم.
این بازی ها با استفاده از تصاویر پرتحرک و صداهای مهیج، دنیایی از هیجان را برای کودکان که شیفته جنب و جوش هستند، ارزانی می دارد و همین جذبه، روح و جسم آنان را مطیع خود ساخته و به عالمی از تخیلات می برد. تا جایی که کودک، خود را محور و قهرمان اصلی ماجرا می پندارد.
اثرات مثبت بازی های رایانه ای
▪ یادگیری را آسان و توجه کودکان را جلب می کند.
▪ با رایانه هر چند بار که بخواهند، می توانند موضوعی را ببینند و مرور کنند.
▪ برنامه های بسیار متنوعی وجود دارند که به کودکان امکان می دهد تا نقاشی ها یا داستان هایی را خلق کنند و یا بازی های در بازار موجود است که کودکان را به تاریخ یا جغرافیا علاقه مند می کند.
▪ برنامه های آموزشی به کودکان کمک می کند تا مهارت هایی را تمرین کنند.
▪ کودک بدون کثیف کردن لباس ها و اطراف می تواند به راحتی نقاشی بکشد و رنگ ها را عوض کند. مثلاً اگر از رنگ سبز نقاشی اش خوشش نیامد به رایانه می گوید رنگ قرمز را انتخاب کن، رنگ قرمز رضایت او را فراهم نکرد، رنگ آبی و...
▪ مفاهیم و مبانی ریاضیات را با کمک شکل های مختلف و ساده به کودک آموزش می دهد.
▪ به عقیده بعضی از پزشکان، بازی های رایانه ای به کودکان کمک می کند که به داروهای مسکن کمتر احتیاج پیدا کنند.
▪ بازی های رایانه ای بچه ها را وارد دنیایی می کند که کنترلش در دست آنهاست و به همین دلیل آنها از این بازی لذت می برند.
▪ باعث هماهنگی چشم و دست و پرورش عضلات ظریف کودک می شود.
▪ وسیله کمک آموزشی برای معلولین و پر کردن اوقات فراغت آنان است.
اثرات منفی بازی های رایانه ای
الف) آسیب های جسمانی
چشمان فرد به دلیل خیره شدن مداوم به صفحه نمایش رایانه به شدت تحت فشار نور قرار می گیرد و دچار عوارض می گردد.
مشاهدات نشان داده است که نوجوانان چنان غرق بازی می شوند که توجه نمی کنند تا چه حد از لحاظ بینایی و ذهنی بر خود فشار می آورند.
به دلیل این که کودک در یک وضعیت ثابت تا ساعت ها می نشیند، ستون فقرات و استخوان بندی او دچار مشکل می شود. همچنین احساس سوزش و سفت شدن گردن، کتف ها و مچ دست از دیگر عوارض کار نسبتاً ثابت و طولانی مدت با رایانه است.
پوست فرد در معرض مداوم اشعه هایی قرار می گیرد که از صفحه رایانه پخش می شود.
ایجاد تهوع و سرگیجه خصوصاً در کودکان و نوجوانانی که زمینه صرع دارند، از دیگر عوارض بازی های رایانه ای است.
ب) آسیب های روانی- تربیتی
۱) تقویت حس پرخاشگری
مهمترین مشخصه بازی های رایانه ای حالت جنگی اکثر آنهاست و این که فرد باید برای رسیدن به مرحله بعدی بازی با نیروهای به اصطلاح دشمن بجنگد، استمرار چنین بازی هایی کودک را پرخاشگر و ستیزه جو بار می آورد.
«خشونت» مهمترین محرکه ای است که در طراحی جدیدترین و جذاب ترین بازی های کامپیوتری به حد افراط از آن استفاده می شود، برخی از چهره های معروف هالیوود که در فرهنگ ما انسان های ضد ارزش و غیراخلاقی هستند، در این بازی ها به صورت قهرمان های شکست ناپذیر جلوه نمایی می کنند.
۲) انزوا طلبی
کودکانی که به طور مداوم با این بازی ها درگیرند درون گرا می شوند. در جامعه، منزوی و در برقراری ارتباط اجتماعی با دیگران ناتوان می گردند. روحیه انزواطلبی باعث می شود که کودک از گروه همسالان جدا شود که این خود سرآغازی برای بروز ناهنجاری های دیگر است.مادری می گوید: فرزندم به بازی های رایانه ای معتاد شده است. او هر روز خود را به صفحه تلویزیون می رساند و از دنیای بیرون به کلی بی خبر است، حتی متوجه رفت و آمد میهمانان نمی شود و همیشه بعد از دست کشیدن از این برنامه با سردرد و کسالت مواجه می شود.
ج) تنبل شدن ذهن
در این بازی ها به دلیل این که کودک و نوجوان با ساختنی ها و برنامه های دیگران به بازی می پردازد و کمتر قدرت دخل و تصرف در آنها پیدا می کند اعتماد به نفس او در برابر ساختنی ها و پیشرفت دیگران متزلزل می شود.
تصور بیشتر خانواده ها این است که در بازی های رایانه ای فرد در بازی مداخله فکری مداوم دارد. اما این مداخله، فکری نیست بلکه این بازی ها سلول های مغزی را گول می زنند و از نظر حرکتی نیز فقط چند انگشت کودک را حرکت می دهند. ما هر چه در این مسیر حرکت کنیم و بازی ها را گسترش دهیم، انسان هایی را تحویل جامعه خواهیم داد که سرخورده، افسرده، غیرمتحرک و غیرسازنده هستند و خود اتکایی آنها بسیار کم خواهد بود و ابتکار عمل نخواهند داشت، در حالی که برای جامعه، نیاز به انسان هایی خلاق، مبتکر و متفکر داریم.
د) تأثیر منفی در روابط خانوادگی
با توجه به این که زندگی در کشور ما نیز به طرف ماشینی شدن پیش می رود و در بعضی خانواده ها زن و مرد شاغل هستند و یا بعضی از مردان بیش از یک شغل دارند، خود به خود روابط عاطفی و در کنار هم بودن خانواده کمتر شده و عده زیادی از این وضع و وجود تلویزیون به عنوان جعبه جادویی که باعث سرد شدن روابط خانوادگی شده ناراضی هستند و حالا نیز جعبه جادویی دیگری یا جاذبه سحرآمیزتری به نام رایانه اضافه بر این وضعیت شده و مشکلات را دو چندان کرده است.
و) افت تحصیلی
به دلیل جاذبه مسحور کننده ای که این بازی ها دارد، بچه ها وقت و انرژی
زیادی را صرف بازی با آن می کنند، حتی بعضی از کودکان صبح، زودتر از وقت
معمول بیدار می شوند تا قبل از مدرسه کمی بازی می کنند و وقت های تلف شده
را هم بدین صورت جبران کنند. یکی از والدین اظهار می دارد که در سال گذشته
پسرم بهترین نمرات را داشته اما از وقتی که رایانه برایش خریده ایم روزی ۲
الی ۳ ساعت وقت خود را صرف بازی می کند و از لحاظ تحصیلی افت پیدا کرده
است.
رهنمودها
▪ اگر چنانچه قرار است از بازی های کامپیوتری استفاده کنید، بهتر است بازی های تصویری خلاق که کودکان باید به وسیله آنها، معماهایی را حل کنند، بیش از بازی های دیگر مورد توجه قرار دهید.
▪ بازی دسته جمعی کودکان، با ابزارهای تصویری کمتر مسأله ساز است، این اسباب بازی ها، زمانی مخرب خواهد بود که کودک به تنهایی برای ساعات طولانی، غرق بازی شود.
▪ والدین وقت بیشتری را به کودک و نوجوان خویش اختصاص بدهند. هر قدر وقت گذاری و ارتباط صحیح بین والدین و فرزندان بیشتر باشد زمینه چنین بازی هایی کمتر فراهم می شود.
به اعتقاد پزشکان ایتالیایی و بعضی کشورهای دیگر اروپایی، مقصران اصلی، والدین هستند که فرزندان خود را برای ساعت های طولانی در مقابل تلویزیون، کامپیوتر و ویدئو گیم، یا فیلم های ویدئویی رها می کنند.
▪ بهتر است که والدین همراه فرزندان خود به کوهستان، باشگاه ها و میادین ورزشی بروند و به بازی های مورد علاقه آنها بپردازند تا انرژی عصبی و روانی آنان تخلیه شده و توجهشان از بازی های رایانه ای منحرف شود.
▪ به فرزندتان اجازه ندهید در فاصله نزدیکی از صفحه رایانه بنشیند.
▪ از رایانه هایی با صفحه کوچک استفاده کنید.
▪ نور صفحه تلویزیون را کم کنید.
▪ ضروری است بچه ها به طور مرتب بین دو نوبت بازی استراحت کنند.
▪ چشم ها باید مسلط به صفحه رایانه باشد.
▪ روشنایی اتاق به نحوی تنظیم شود که زنندگی نور به حداقل برسد.
▪ بهتر است والدین با کودکان صحبت کنند که فقط روزهای تعطیلی مجاز به استفاده از این بازی ها هستند.
با استدلال و منطق آسیب هایی را که کامپیوتر به کودکان وارد می آورد متذکر شوید.
مخرب ترین بازی های تصویری، بازی هایی هستند که تصاویر آنها به طور مکرر بر صفحه ظاهر می شوند و کودک باید به تمام تصاویری که از برابر چشم وی می گذرند، شلیک کند، لذا توصیه می شود از این گونه بازی ها کمتر در دسترس کودک قرار گیرد.
سمیه صیادی فر
بازیهای رایانهای کودکان را تبدیل به موجوداتی خشن نخواهند نمود
در کتاب جدیدی که توسط چند تن از محققین دانشگاه هاروارد به رشته تحریر در آمده اشاره شده که برخلاف برخی عقاید رایج، بازیهای رایانهای کودکان را تبدیل به موجوداتی خشن و یا قاتلان سریالی خونخوار نخواهند نمود.
Lawrence Kutner و Cheryl Olson از دانشکده پزشکی هاروارد در کتابی با نام
Grand Theft Childhood: The Surprising Truth About Violent Video Games and What Parents Can Do
که ماه گذشته چاپ شد تلاش نمودند تا تصاویر غلطی که از بازیهای رایانهای در اذهان وجود دارد را اصلاح نمایند.
Kutner در مصاحبه‌ای با رویترز اشاره نمود که هیچ تحقیقات تأیید شده و مسلمی وجود ندارد که ثابت نماید بازیهای رایانهای موجب بروز خشونت می‌شوند.
این دو نفر کتاب خود را پس از تحقیقی دو ساله بر روی 1200 دانش‌آموز دوره راهنمائی و نظرات آنان نسبت به این بازیها آماده نمودند.
Kutner می‌گوید: «آنچه ما انجام دادیم بندرت توسط افراد پیشین مورد
استفاده قرار گرفته بود و آن این مطلب است که ما تحقیقات خود را از طریق
مذاکره و صحبت مستقیم با کودکان و جذب تجارب آنان بدون واسطه صورت دادیم.»
نگاهی به تاثیر بازیهای رایانه‌یی بر کودکان و نوجوانان
تاثیر بازیهای رایانه‌یی و بازیهایی که با ابزار دیگر و استفاده از تلویزیون صورت میگیرد بر روی کودکان و نوجوانان به یکی از موضوعات مورد توجه خانواده‌ها و متخصصان تبدیل شده است.
هر روز بر تعداد مراکزی که‌کودکان ونوجوانان می‌توانند در آنها به بازیهای رایانه‌یی بپردازند و همچنین مراکز عرضه ابزار موردنیاز این بازیها افزوده میشود و کودکان و نوجوانان بیشتری جذب این نوع بازیها می‌شوند.
گرایش به این بازیها علل متفاوتی دارد که شاید یکی از آنها نبود فضای مناسب برای بازی بچه‌هاست و کودکان امروز به جای فوتبال بازی در زمین، روی صفحه تلویزیون و مانیتور فوتبال بازی میکنند.
محققان و کارشناسان باآنکه بر تاثیر بازیهای رایانه‌یی بر رفتار خشونت آمیز کودکان و نوجوانان صحه گذاشته‌اند، می‌گویند: نباید تنها آثار منفی بازیهای رایانه‌یی مطرح شود، زیرا بازیهای رایانه‌یی میتواند آثار مثبت اجتماعی نیز بر روی افراد داشته باشد.
"امیر صادقی" مدیر یک مرکز بازی رایانه‌یی(گیم نت)در اصفهان گفت: استقبال بچه‌ها از بازیهای رایانه‌یی در زمان حاضر بیشتر شامل بازیهای " فیفا " ، " وارکرا" و "جنرال " است.
وی خاطرنشان کرد: محیط گیم نتها محیطی دوستانه و امن است و بر روی بازیهایی که ارایه میشود، نیز از سوی اتحادیه مربوطه نظارت صورت میگیرد.
به گفته وی، علاوه بر نظارت روی گیم‌نت‌ها ،اتحادیه بر روی مراکز فروش نیز نظارت دارد و از ارایه بازیهایی که باعث خشونت شود و یا غیرمجاز باشد ، جلوگیری به عمل می‌آید.
وی با اشاره به اینکه محتوای بازیها یا جنبه سرگرمی دارد یا فکری است، افزود:محتوای بازی "فیفا"، فوتبال و برگزاری بازیهای جام جهانی و محتوای دو بازی " وارکرا" و" جنرال" ، فکری است.
پایگاه اینترنتی BBCاز قول پروفسور " مارک گریفیت " استاد دانشگاه ناتینگهام نوشته است: بازیهای رایانه‌یی برای کودکانی که تحت درمانهای سخت و دردناک قرار میگیرند، خالی از فایده نیست.
وی خاطرنشان کرد:علاوه براین، بازیهای رایانه‌یی به کودکانی که از اختلالات روان شخصیتی رنج می‌برند، در کسب مهارتهای اجتماعی کمک میکند.
وی اظهار داشت:بازیهای خشن مانند فیلمهای خشن موجب بروز رفتارهای تهاجمی در این کودکان میشود.
پروفسور گریفیت تاکید کرد: امروزه کلیه نظراتی که درباره بازیهای رایانه‌یی اظهار میشود، منفی است اما قرار نیست کلیه آثار منفی اجتماع ذکر شده برای این بازیها روی افراد اعمال شود،بلکه میتوان نتایج مثبتی را نیز از آنها انتظار داشت.
"علیرضا نریمانی" یک کارشناس روانشناسی گفت: تعداد بازیهای رایانه‌یی و مراکز بازیهای رایانه‌یی با عنوان " گیم نت " در حال افزایش است.
وی اظهار داشت:درحالی که روی بازیهای رایانه‌یی هیچ نظارتی صورت نمی‌گیرد ، اشتیاق جوانان و نوجوانان به این بازیها در حال افزایش است.
وی گفت: بازیهای رایانه‌یی میتواند بر روی سلامت کودکان و نوجوانان تاثیر- گذار باشد.
به گفته وی، این بازیها سبب جذب شدید کودک و نوجوان به خود، اتلاف بخش عظیمی از وقت کودک و نوجوان،انزواطلبی،محدودکردن فعالیتهای متعارف کودکان و نوجوان ازجمله درس و مشق مدرسه،عدم انجام فعالیتهای متعدد اجتماعی سالم نظیر ورزش ، تغذیه و خواب مناسب و در نهایت معتاد شدن به رایانه را به دنبال دارد.
وی یادآور شد: در استفاده از رایانه علاوه بر جنبه‌های تفریحی ، سرگرمی و بازی باید به جنبه‌های آموزشی نیز توجه شود.
این کارشناس افزود: در کشور ما استفاده از رایانه در میان کودکان و نوجوانان جنبه سرگرمی دارد در حالیکه در کشورهای دیگر از رایانه برای اهداف آموزشی مدارس و حتی درخواست تلکیف و یا برگزاری امتحان استفاده میشود.
دکتر"حمید طاهرنشاط دوست " مدیر گروه دانشکده روانشناسی دانشگاه اصفهان نیز عقیده دارد: تحقیقات انجام شده نشان میدهد،بازیهای کامپیوتری، تماشای تلویزیون و هر چیز شبیه به اینها که تا یک حد متعادل صورت گیرد، مشکلی را به وجود نمی‌آورد.
وی خاطرنشان کرد: این در حالی تحقق پیدا میکند که بازیهای رایانه‌یی در محیطی سالم و امن بدور از آلودگی‌های محیطی صورت پذیرد.
وی اظهار داشت:استفاده از بازیهای رایانه‌یی در تعطیلات تابستان در حد یک تا دو ساعت در روز ایرادی ندارد، ولی در فصل مدارس بچه‌ها باید کمتر به بازیهای رایانه‌یی بپردازند.
به گفته وی، استفاده بیش از حد از بازیهای رایانه‌یی نوعی وابستگی ایجاد میکند که منجر به خستگی، کسالت بیش از حد ، افسردگی، بی‌اشتهایی، کندی کلامی و اختلال حرکتی میشود.
وی اظهار داشت: محتوای برخی از بازیها ممکن است خشونت و بد رفتاری را به دنبال داشته باشد که این مساله، نظارت اتحادیه بازیهای رایانه‌یی ، اداره ارشاد و مراکز فرهنگی را می‌طلبد.
این استاد دانشگاه یادآور شد:با توجه به تهاجم فرهنگی و تخریب نسل جوان از سوی سازمانهای جاسوسی، باید روی ارایه برخی از بازیهای رایانه‌یی فاقد ارزش سرگرمی که به‌دنبال خود رفتارهای ضداخلاقی به همراه می‌آورد،نظارت شود.
"فرشاد جعفریان" عضو هیات مدیریه اتحادیه رایانه استان اصفهان گفت: در زمان حاضر ۲۱۲مرکز "گیم نت " دارای پروانه کسب و یا در حال تکمیل مدارک برای گرفتن پروانه کسب در اصفهان وجود دارد.
وی یادآور شد: کلیه مراکز بازیهای ریانه‌یی تحت نظارت اتحادیه، اداره ارشاد و اماکن است.
جعفریان افزود: بازیهای رایانه‌یی بیشتر از کشورهای پاکستان و دبی وارد میشود.
وی با اشاره به اینکه مراکز رایانه‌یی از ارایه هرگونه بازی بدون تایید اتحادیه منع شده‌اند، افزود: ارایه هرگونه بازی به مشتری باید با تایید و نظارت اتحادیه صورت گیرد.
به گفته وی، لیست بازیهای مجاز و ممنوعه به گیم نتها فرستاده میشود تا آنها بر اساس این لیست ، بازی در اختیار بچه‌ها قرار دهند.
وی یادآورشد: بازیهایی که در اصطلاح "بزن بزن"،"بکش بکش"در آن زیاد باشد از جاذبیت زیادی برخوردار است و میزان استقبال از این بازیها زیاد است، ولی باتوجه به‌اینکه این بازیها میتواند اثرات مخرب برروی بچه‌ها به دنبال داشته باشد ،از عرضه این بازیها جلوگیری به عمل می‌آید.
به‌گفته وی، تاکنون مسابقه "بازیهای رایانه‌یی"در اصفهان برگزار نشده است ولی چند مرکز گیم نت در اصفهان برای برگزاری این مسابقه اعلام آمادگی کرده‌اند.
عضو هیات مدیره اتحادیه رایانه استان اصفهان افزود:بازیهای رایانه‌یی
که به‌صورت بین‌المللی برگزار میشود، در ایران مجاز نیست و مشتاقان این
بازیها نمی‌توانند در جامهای بین‌المللی شرکت کنند.
اثرات مخرب بازیهای خشن رایانهای
هیجانی که در پی بازیهای رایانهای در کودکان ایجاد میشود، بر خلاف هیجانهای طبیعی بر سلولهای مغزی تاثیر منفی دارند .
به گزارش واحد مرکزی خبر، خانم واعظی، کارشناس جامعهشناسی با بیان این مطلب، هدف از ساختبازیهای رایانهای را ایجاد هیجان بیان کرد و گفت: مهمترین ابزاری که برای رسیدن به این هدف از آن استفاده میشود، اعمال خشونت است .
بازیهای رایانهای با ایجاد هیجان در شخص، افزایش ضربان قلب، گردش خون و حرارت بدن را سبب می‌شوند و این در حالی است که بدن هیچ‌گونه تحرکی ندارد .
وی گفت: بازیهای خشن و مخرب رایانهای، با قرارگرفتن در محیط بازسازی شده و با تکرار زشتی، ترس و سایر جنبه‌های منفی که در این بازیها وجود دارد، برای کودک عادی شده و در ذهن او تاثیر میگذارد .
خانم واعظی افزود: تعداد کمی از بازیهای رایانهای وجود دارند که کودک را به فکر کردن مجبور کرده و سازندهاند و جنبه آموزشی دارند .
بیماریهای روحی کاربران بازیهای رایانهای
روانشناسان می‌گویند: از هر سی کاربر حرفهای بازیهای رایانهای، یک
نفر به بیماریهای روحی مشابه افراد معتاد به مواد مخدر یا قماربازان
مبتلاست. دانشمندان پس از مطالعه تحقیقاتی روی 400 کاربر بازیهای
رایانهای دریافتند، سه درصد از آنان برای تخصیص وقت بیشتر به این بازیها،
کم خوابی و گرسنگی را تحمل میکنند.
این افراد همچنین علایم گوشه‌گیری
را از خود نشان می‌دهند و علاوه بر داشتن روحیات درونگرا از مسائلی مانند
بی‌ثباتی عاطفی و کمبود اعتماد به نفس رنج می‌برند. روانشناسان انگلیس در
اجلاس جامعه روانشناسان انگلیسی در شهر دوبلین اظهار داشتند: معتادان به
بازیهای رایانهای، اغلب ویژگی‌های شخصیتی افراد مبتلا به سندرم اِسپرگِر
را که نوعی بیماری اوتیسم به شمار می‌رود از خود نشان می‌دهند. دکتر جان
چارلتون از دانشگاه بولتون که سرپرستی این بررسی تحقیقاتی را بر عهده
داشته، می‌گوید؛ تحقیقات ما این گزارش را تایید میکند آن دسته از افرادی
که شدیدا به بازیهای رایانهای عادت کرده‌اند به مراتب بیشتر از افراد
معمولی علائمی مشابه بیماران وهم‌گرا (اوتیست‌ها) را از خود بروز می‌دهند.
آیا بازیهای کامپیوتری بر کودکان تاثیرات مثبت هم دارد ؟
فروردین ۲۲, ۱۳۸۹ توسط : admin موضوع : مشروح اخبار, آموزش کامپیوتر, جهان پزشکی, خبر پزشکی, راهنمای خانواده
تاثیرات مثبت و منفی زبازی‌های رایانهای بر کودکان
اگر دیرزمانی نه چندان دور، شاید دونسل پیشتر،کودکان با الک دولک و
یه‌قل‌دوقل ساعات فراغت خود را پر می‌کردند و البته از این بازیها لذت
زیادی هم می‌بردند، حالا یکی از کارهای همیشگی پدر و مادرها رفتن به
ویدئوکلوپ‌هاست که انواع بازیهای رایانهای را برای فرزندان خود بخرند و
آنها ساعت‌ها از وقت خود را با این بازیها سپری کنند.
امروزه بازیهای رایانهای در تمام سنین، هم به امری عادی و طبیعی تبدیل شده و هم دغدغه‌ای جدی برای پدرها و مادرهاست.
دلشوره‌ای دائمی در مورد اثرات مخرب این نوع بازیها در روحیه و جسم کودکان یا عدم موفقیت در برنامه‌های اصلی زندگی مثل درس خواندن به دلیل صرف وقت زیاد برای این بازیها و… را میتوان در حرفهای روزمره والدین دید و شنید.
در این نوشتار، سعی شده به‌صورتی خلاصه و قابل استفاده برای همه، وجوه مختلف این موضوع بررسی و تاثیرات مختلف این دسته از بازیها مورد کاوش قرار گیرد.
هیچ‌یک از پزشکان، روانشناسان و… منکر اثرات مثبت بازیهای رایانهای نیستند. آنچه که همه برآن توافق دارند، دقت در نوع بازی خریداری شده و مدت زمانی است که بچه‌ها برای این بازیها صرف میکنند.
حالا بد نیست با چند نکته از تأثیرات مثبت این بازیها هم آشنا شویم.
تاثیرات مثبت
الف: بازیهای رایانهای بچه‌ها را با کامپیوتر و فناوری اطلاعات آشنا میکنند.
امروزه عدم آشنایی با کامپیوتر و کاربردهای آن، حتی به نوعی کم‌سوادی تشبیه میشود. پس، از این منظر، بازیهای کامپیوتری برای برداشتن گام‌های نخست کودکان به‌منظور آشنایی با این فناوری، قابل توجه و تأمل هستند.
این نوع یادگیری، به دلیل علاقه بچه‌ها به بازی، از بهترین شیوه‌های آموزشی محسوب میشود.
ب: بازیهای کامپیوتری، میتواند برای کودکان، تمرینی درچند زمینه باشد:
– تمرین منطق و حل مسائل: چند سالی است که در کشور ما هم، گذراندن دوره‌های پیش دبستانی الزامی شده است. در این دوره‌ها کودکان بیشتر با مفاهیم کلی مورد نیاز در برنامه‌های آموزشی، آن‌هم از طریق بازی و سرگرمی آشنا می‌شوند.
برخی از بازیهای رایانهای می‌توانند این نقش را در سنین پایین‌تر و در خانه ایفا کنند.
۲- تقویت مهارتهای فضایی: این‌هم یکی دیگر از خصوصیات شاید منحصر به فرد این بازی‌هاست. خصوصیتی که در کمتر بازی و سرگرمی‌ای میتوان آن را یافت که هم کودکان با علاقه به آن بپردازند و هم چشم و مغزشان با فضاهای سه بعدی، نحوه گردش و تغییر شکل در فضا و… آشنا شوند.
دقت در این نکات، نقش والدین در انتخاب بازیهای مناسب را بیشتر روشن میکند.
ج: بازیهای رایانهای می‌توانند موقعیتی را برای بازی همزمان بچه‌ها و والدین با هم فراهم سازند.
در دوره‌ای که والدین حتی برای کارهای شخصی خود، فرصت چندانی ندارند، دقایقی بازی با بچه‌ها، موهبتی است که از این جعبه‌های جادویی ساخته است.
اگر قدری در این موضوع دقت کنیم به یقین اهمیت آن را درمی‌یابیم. ارزش زمانی که برای کودک خود می‌گذاریم آن‌گاه روشن‌تر خواهد شد که توجه کنیم، از این طریق فرصتی را برای ذکر چند نکته کوتاه یافته‌ایمآن هم درست در همان زمان که کودک‌مان غرق در شادی و لذت است و به قول اساتید تربیت، این فرصت‌‌ها بهترین زمان برای تذکراتی مختصر هستند. فراموش نکنیم که همین در کنار هم بودن نیز به‌تنهایی بسیار مفید خواهد بود و آثار تربیتی فراوانی درپی خواهد داشت.
د : بعضی از بازیها تمرینی برای یادگیری مهارتهای زندگی هستند.
با انتخاب بازیهای مناسب، میتوان در کنار سرگرمی، بچه‌ها را با مهارتهای مختلفی که در سنین بالاتر به آنها نیازمندند، آشنا کرد.
این نوع آموزش چون از طریق بازی و بدون باید و نبایدهای گاه‌وبیگاه والدین صورت میگیرد، اثراتی عمیق‌تر و ماندگارتر دارد.
ه : بازیها، سرگرم کننده و مفرح هستند.
در نهایت، این بازیها به دلیل سرگرم‌کننده بودن و ایجاد حس نشاط، می‌توانند در روحیه بچه‌ها مؤثر بوده و دقایق خوشی را برایشان فراهم کنند. همزمان با بازی، کودک علاوه بر تخلیه انرژی با فضایی شاد مواجه است که برای ادامه برنامه‌های روزانه، کمک مناسبی برای اوست. البته باز هم تأکید بر انتخاب مناسب بازی، ضروری است.
تاثیرات منفی
همه ما خوب می‌دانیم که بخش عمده‌ای از بازیهای رایانهای به دلایل مختلف
برای کودکانمان سرگرمی مناسبی نیستند و گذراندن زمانی هر چند در اوقات
فراغت، نه‌تنها اثری مثبت در روحیه آنها نمی‌گذارد که باعث خستگی، عصبانیت،
استرس و مسائلی از این دست می‌شوند.
به همین دلیل بد ندیدیم شما را با مهمترین اثرات منفی این نوع بازیها نیز آشنا کنیم.
۱- انزوا و تنهایی کودکان :کودکان اغلب تنها بازی میکنند و هنگام بازی، به دلیل هیجان و استرس ناشی از صحنه‌ها، برای زمانی طولانی کمتر متوجه اطراف خود هستند؛ به همین دلیل متخصصان امر معتقدند، عادت بیش از حد به این نوع بازیها و گذراندن زمانی طولانی در برابر صفحه‌های نمایش بازی، که برخی آن را اعتیاد می‌دانند و می‌نامند باعث دوری از جمع و در نهایت انزوا و تنهایی بچه‌ها میشود. این موضوع ممکن است تا سالیان سال با این افراد همراه باشد.
۲-ترویج رفتارهای خشن:کودکان بشدت آماده الگوبرداری و تکرار کارهایی هستند که می‌بینند. همان‌طور که می‌دانیم و دیده‌ایم و خوانده‌ایم در اکثر بازیهای کامپیوتری، کودکان با صحنه‌های خشونت‌بار، زد و خوردها و حتی کشتن برای پیروزی مواجه‌اند و حتی کودکان باید هرچه خشن‌تر بازی کنند تا بازی را ببرند. نیاز به توضیح و استدلال نیست که این مسائل، کودکان را به رفتارهای خشن ترغیب کرده و اثرات مخربی در ذهن و روحیه آنها بجا میگذارد.
۳- ارائه شخصیتی ضعیف از زنان:در اکثر بازیها و بسته به انگیزه طراحان، زن‌ها شخصیت‌هایی ضعیف قلمداد می‌شوند. این موضوع نیز از آن دست مسائلی است که در ذهن کودک نقش می‌بندد و در مراحل مختلف زندگی، حتی به مادر خود، کمتر اطمینان میکند و در ضمیر ناخودآگاهش، مادر، خواهر و… را فاقد قدرت لازم برای تحلیل و حل مشکلات می‌بیند. پس آنها را مشاوران خوبی نمی‌داند و گرایشش به سوی دوستانی است که در ظاهر قوی‌ترند.
۴-آمیختگی خیال و واقعیت:پرورش تخیل، به عنوان گامی برای دستیابی به موفقیت‌های آتی کودکان، حائز اهمیت است، اما تداخل خیال با واقعیت همان‌قدر خطرناک است. کودکی که با مسائل واقعی همان‌گونه برخورد میکند که با آنچه در روِیا و خیال خود می‌سازد، در زندگی حال و آینده با مشکلات عدیده‌ای روبرو میشود. این تداخل میتواند تا آنجا خطر آفرین باشد که فرزند ما را در مواجهه با واقعیت از پا درآورد. عدم آموزش صحیح و نگاه منطقی به بازیهای کامپیوتری این خطر را در مسیر زندگی کودکان قرار میدهد.
۵-آسیب های درسی : این تاثیر منفی دیگر مانند روز روشن است و کمتر کسی است که اهمیتش را نداند.
اما نکته آخر این که متاسفانه بسیاری از بازیها، فعالیتی که به نوآوری، خلاقیت و تفکر مستقل مربوط باشند را ارائه و آموزش نمی‌دهند. بنابراین کودک ما هنگام انجام این بازیها، تنها وقت خود را گذرانده است.
دلایل بچه‌ها برای بازی
بچه‌ها به علت‌های مختلفی به بازیهای کامپیوتری روی می‌آورند اما در
بررسی‌های به‌عمل آمده، بیشترین دلایل علاقه کودکان به این بازیها عبارتند
از:
– مفرح بودن و سرگرم‌کننده بودن بازیها
– رها کردن تنش‌های خود
– از بین بردن کسالت و بی‌حوصلگی
– بهبود مهارتهای بازی
– احساس برتری و تحت کنترل داشتن چیزها یا افراد.
قطعا طراحان بازیها با توجه به این نکات، تولید بازیها را ادامه می‌دهند؛ ما نیز باید با درک نیازهای بچه‌ها و آنچه ایشان دوست دارند در انتخاب نوع بازی دقت لازم را به‌کار گیریم تا هم کودکان از بازی لذت ببرند، هم تا حد ممکن از اثرات منفی اینگونه بازیها در امان باشند.
آماری درباره بازیها
متاسفانه ما آمار دقیقی از بازیهای کامپیوتری کودکان، انواع آن، سنین آغاز
این بازیها و… در کشورمان نداریم، اما برای آن‌که بدانیم در کشورهای دیگر
نیز کودکان و نوجوانان به صورت افراطی از این قبیل بازیها استفاده
میکنند، آماری را در مورد سایر کشورها ذکر میکنیم.
۸۳ درصد از افراد ۸ تا ۱۸ سال حداقل یک دستگاه بازی رایانهای در خانه دارند، ۳۱درصد ۳ بازی یا بیشتر و ۴۹درصد سیستم بازیهای رایانهای را در اتاق خواب خود دارند.
۹۷درصد از نوجوانان به طور مداوم از بازیهای رایانهای استفاده میکنند.
۶۳ درصد از مردم آمریکا در ۶ ماه گذشته از یک بازی رایانهای استفاده کرده‌اند و در مقایسه ۵۳ درصد مردم به دیدن یک فیلم رفته‌اند.
۴۵درصد از افراد مورد پرسش، معتاد به بازی رایانهای هستند و تقریبا یک سوم بازی‌کنندگان مشتاق، در سنین بین ۶ تا ۱۷ سال قرار دارند.
۹۷درصد نوجوانان از بازیهای کامپیوتری استفاده میکنند.
یک سوم والدین گاهی اوقات یا همیشه با بچه‌های خود بازی میکنند.
که این مورد آخر بسیار قابل توجه است.
خلاصه کلام
– بسیاری از بازیها سرگرم‌کننده و مناسب هستند.
– بازیهای خشن منجر به ایجاد رفتارهای خشن و عصبی در کودکان می‌شوند.
– بازی بیش از حد و نامتعادل باعث بروز نشانه‌های اعتیاد به بازی میشود.
– والدین باید بازیها را همانند تلویزیون دیدن کودکان کنترل کرده و محدود کنند.
سعی کنید بازیهایی را تهیه کنید که:
-خشونت نداشته و متناسب با سن بچه‌ها باشند.
– حتی الامکان بازیهایی را انتخاب کنید که چند نفر بازیکن بخواهد تا بچه‌ها را به بازی گروهی تشویق کند.
– بازیهایی را انتخاب کنید که بازیکن را مجبور کند تا در محیط بازی تصمیم بگیرد که این کار سخت‌تر از کشتن و مشت زدن در بازی است.
نکاتی برای والدین
– مدت زمان بازی را محدود کنید.
– به شرح و توضیح بازی و گروه سنی متناسب برای بازی دقت کنید.
– از بچه‌ها بخواهید تا تکالیف خود را قبل از بازی انجام دهند.
– دستگاه بازی یا کامپیوتر را در اتاق خواب کودکان قرار ندهید.
– با کودک خود بازی کنید و از این بازی لذت ببرید.
– در مورد محتوای بازی (اینکه در بازی چه اتفاقی خواهد افتاد؟) از کودک خود سؤال کنید.
– کودک خود را تشویق کنید تا با دوستانش نیز بازی کند یا سایر فعالیت‌ها، غیر از بازیهای رایانهای (بویژه فعالیتهای اجتماعی) را انجام دهد.
جام جم
اثر بازیهای رایانه ای بر کودکان و نوجوانان
جمعه ۲۰ تیر ۱۳۹۳ ساعت ۲۰:۵۴
پدیده ی جدید دانش بشری که تقریباً در همه ی شئون زندگی اسنان راه یافته است. همچون دیگر ساخته های دست بشر دو رو دارد که یک روی آن استفاده صحیح در کارها و کمک به رشد و سعادت بشر است و روی دیگر آن استفاده غلط است که معمولاً جز در موارد علمی و شغلی از آن استفاده می شود.
آنچه بیشتر کودکان و نوجوانان را
شیفته خود می کند، بازی های رایانه ای است. پیشرفت کیفیتی این بازی ها به
فاصله ی کوتاهی در ایران رواج یافته و بازار اسباب بازی و لوازم سمعی و
بصری را به تسخیر خود در آورده است.
این بازی ها که دارای تصاویر دو
بعدی است تا 50 درصد با تصاویر واقعی انطباق دارد و همچنین دارای موسیقی
متن هستند. چیزی که اخیراً بر تعداد طرفداران این بازی ها افزوده. قیمت
مناسب آنها برای مصرف کننده است. علاوه بر این چون کودک و نوجوان خود اجرا
کننده و در بطن بازی است و همراه با سایر شخصیّت های بازی درگیر ماجراهایی
می شود که طراح بازی برای او تدارک دیده است. برای او بسیار جذاب است.
این
بازی ها با استفاده از تصاویر پر تحرک و صداهای مهیج، دنیایی از هیجان را
به این انسانها تشنه جنب و جوش ارزانی می کند و همین جذبه، روح و جسم آنان
را مطیع خود می سازد و به عالمی از تخیلات می برد که خود را محور و قهرمان
اصلی ماجرا می پندارند.
محاسن بازی های رایانه ای
- یادگیری را آسان و توجه بچه ها را جلب می کند.
- با رایانه هر چند بار که بخواهند، می توانند موضوعی را ببینند و مرور کنند.
-
برنامه های بسیار متنوعی هستند که به کودکان امکان می دهد تا نقاشی ها یا
داستان هایی را خلق کنند و یا بازی هایی هستند که کودکان را به تاریخ یا
جغرافیا علاقه مند می کند.
- برنامه آموزشی به کودکان کمک می کند تا مهارت هایی را تمرین کنند.
-
کودک بدون کثیف کردن لباس ها و اطراف می تواند به راحتی نقاشی بکشد و رنگ
ها را عوض کند. مثلاً اگر از رنگ سبز لباس نقاشی اش خوشش نیامد آن را قرمز
می کند، رنگ قرمز رضایت او را فراهم نکرد رنگ آبی و ...
- مفاهیم و مبانی ریاضیات را با کمک شکل های کودکانه به کودک آموزش می دهد.
- به عقیده ی بعضی از پزشکان، بازی های رایانه ای به کودکان کمک می کند که به داروهای مسکن کمتر احتیاج پیدا کنند.
- بازی های رایانه ای بچه ها را وارد دنیایی می کند که کنترلش در دست آنهاست و به همین دلیل آنها از این بازی لذت می برند.
- باعث هماهنگی چشم و دست و پرورش عضلات ظریف کودک می شود.
- وسیله ی کمک آموزشی برای معلولین و پرکردن اوقات فراغت آنان است.
معایب بازی های رایانه
الف) آسیب های جسمانی
چشمان
فرد به دلیل خیره شدن مداوم به صفحه ی نمایش رایانه، به شدت تحت فشار نور
قرار می گیرد و دچار عوارض می گردد. مشاهدات نشان داده است که نوجوانان
چنان غرق بازی می شوند که توجه نمی کنند تا چه حد از لحاظ بینایی و ذهنی بر
خود فشار می آورند.
به دلیل این که کودک در یک وضعیت ثابت تا ساعت ها
می نشیند، ستون فقرات و استخوان بندی او دچار مشکل می شود. همچنین احساس
سوزش و سفت شدن گردن، کتف ها و مچ دست از دیگر عوارض کار نسبتاً ثابت و
طولانی مدت با رایانه است.
پوست فرد در معرض مداوم اشعه هایی قرار می گیرد که از صفحه رایانه پخش می شود.
ایجاد تهوع و سرگیجه خصوصاً در کودکان و نوجوانانی که زمینه صرع دارند، از دیگر عوارض بازی های رایانه ای است .
ب) آسیب های روانی - تربیتی
1- تقویت حس پرخاشگری
مهمترین
مشخصه بازی های رایانه ای حالت جنگی اکثر آنهاست و این که فرد باید برای
رسیدن به مرحله ی بعدی بازی با نیروهای به اصطلاح دشمن بجنگد، استمرار چنین
بازی هایی کودک را پرخاشگر و ستیزه جو بار می آورد.
«خشونت» مهمترین
محرکه ای است که در طراحی جدیدترین و جذابترین بازی های کامپیوتری به حد
افراط از آن استفاده می شود، چهره های معروف هالیوود که در فرهنگ ما انسان
های ضد ارزش و غیر اخلاقی هستند، در این بازی ها به صورت قهرمان های شکست
ناپذیر جلوه نمایی می کنند.
2- انزواطلبی
کودکانی که به طور مداوم با
این بازی ها در گیرند، درونگرا می شوند، در جامعه منزوی و در برقراری
ارتباط اجتماعی با دیگران ناتوان می گردند. روحیه ی انزوا طلبی باعث می شود
که کودک از گروه همسالان جدا شود که این خود سرآغازی برای بروز ناهنجاری
های دیگراست.
مادری می گوید: فرزندم به بازی های رایانه ای معتاد شده
است. او هر روز خود را به صفحه ی تلویزیون می رساند و از دنیای بیرون به
کلی بی خبر است. حتی متوجه رفت و آمد میهمانان نمی شود و همیشه بعد از دست
کشیدن از این برنامه با سردرد و کسالت مواجه می شود.
ج) تنبل شدن ذهن:
در
این بازی ها به دلیل این که کودک و نوجوان با ساختنی ها و برنامه های
دیگران به بازی می پردازد و کمتر قدرت دخل و تصرف در آنها پیدا می کند.
اعتماد به نفس او در برابر ساختنی ها و پیشرفت دیگران متزلزل می شود.
د) تأثیر منفی در روابط خانوادگی:
با
توجه به این که زندگی در کشور ما نیز به طرف ماشینی شدن پیش می رود و در
بعضی خانواده ها زن و مرد شاغل هستند و یا بعضی از مردان بیش از یک شغل
دارند، خود به خود روابط عاطفی و در کنار هم بودن خانواده کمتر شده، و عده
زیادی از این وضع و وجود تلویزیون به عنوان جعبه ی جادویی که باعث سرد شدن
روابط خانوادگی شده ناراضی هستند و حالا نیز جعبه ی جادویی دیگری یا جاذبه ی
سحرآمیزتری به نام رایانه اضافه بر این وضعیت شده و مشکلات را دو چندان
کرده است.
و) افت تحصیلی
به دلیل جاذبه ی مسحور کننده ای که این بازی
ها دارد، بچه ها وقت و انرژی زیادی را صرف بازی با آن می کنند، حتی بعضی
از کودکان صبح، زودتر از وقت معمول بیدار می شوند تا قبل از مدرسه کمی بازی
کنند و وقت های تلف شده را هم بدین صورت جبران می کنند یکی از والدین
اظهار می دارد که در سال گذشته پسرم بهترین نمرات را داشت امّا از وقتی که
رایانه برایش خریده ایم روزی 2 الی 3 ساعت وقت خود را صرف بازی می کند و از
لحاظ تحصیلی افت پیدا کرده است.
راهکارها
- اگر چنانچه قرار است از
بازی های کامپیوتری استفاده کنید. بهتر است بازی های تصویری خلاق که کودکان
باید به وسیله ی آنها، معماهایی را حل کنند، بیش از بازی های دیگر مورد
توجه قرار دهید.
- بازی دسته جمعی کودکان، با ابزارهای تصویری کمتر
مسئله ساز است. این اسباب بازی ها، زمانی مخرب خواهد بود که کودک به تنهایی
برای ساعات طولانی، غرق بازی شود.
- والدین وقت بیشتری را به کودک و
نوجوان خویش اختصاص بدهند. هر قدر وقت گذاری و ارتباط صحیح بین والدین و
فرزندان بیشتر باشد. زمینه چنین بازی هایی کمتر فراهم می شود.
- بهتر
است که والدین همراه فرزندان خود به کوهستان، باشگاه ها و میادین ورزشی
بروند و به کارهای مورد علاقه آنها بپردازند تا انرژی عصبی و روانی آنان
تخلیه شده و توجهشان از بازی های رایانه ای منحرف شود.
- به فرزندتان اجازه ندهید در فاصله ی نزدیکی از صفحه رایانه بنشیند.
- از رایانه های با صفحه کوچک استفاده کنید.
- نور صفحه تلویزیون را کم کنید.
- ضروری است بچه ها به طور مرتب بین دو نوبت بازی استراحت کنند.
- چشم ها باید مسلط به صفحه رایانه باشد.
- روشنایی اتاق به نحوی تنظیم شود که زنندگی نور به حداقل برسد.
- بهتر است والدین با کودکان صحبت کنند که فقط روزهای تعطیلی مجاز به استفاده از این بازی ها هستند.
- با استدلال و منطق آسیب هایی را که کامپیوتر به کودکان وارد می آورد، متذکر شوید.
مخرب
ترین بازی های تصویری بازی هایی هستند که تصاویر آنها به طور مکرر بر صفحه
ظاهر می شوند و کودک باید به تمام تصاویری که از برابر چشم وی می گذرند
شلیک کند. لذا توصیه می شود از این گونه بازی ها کمتر در دسترس کودک قرار
گیرد.
منبع مقاله :
حبیب الهی، محمد، صادقیان، مهناز، چراغچی، افتخار السادات، (1392)، کودک و بازی، اسباب بازی، قم: ابتکار دانش، چاپ اول
بسم الله الرحمن الرحیم
آماری درباره بازیها
متاسفانه ما آمار دقیقی از بازیهای کامپیوتری کودکان، انواع آن، سنین آغاز این بازیها و… در کشورمان نداریم، اما برای آن‌که بدانیم در کشورهای دیگر نیز کودکان و نوجوانان به صورت افراطی از این قبیل بازیها استفاده میکنند، آماری را در مورد سایر کشورها ذکر میکنیم.
83 درصد از افراد ۸ تا ۱۸ سال حداقل یک دستگاه بازی رایانهای در خانه دارند، ۳۱درصد ۳ بازی یا بیشتر و ۴۹درصد سیستم بازیهای رایانهای را در اتاق خواب خود دارند.
97 درصد از نوجوانان به طور مداوم از بازیهای رایانهای استفاده میکنند.
63 درصد از مردم آمریکا در ۶ ماه گذشته از یک بازی رایانهای استفاده کرده‌اند و در مقایسه ۵۳ درصد مردم به دیدن یک فیلم رفته‌اند.
45 درصد از افراد مورد پرسش، معتاد به بازی رایانهای هستند و تقریبا یک سوم بازی‌کنندگان مشتاق، در سنین بین ۶ تا ۱۷ سال قرار دارند.
97 درصد نوجوانان از بازیهای کامپیوتری استفاده میکنند.
یک سوم والدین گاهی اوقات یا همیشه با بچه‌های خود بازی میکنند.
که این مورد آخر بسیار قابل توجه است.
بازی های رایانه ای یکی از سرگرمی های کودکان، نوجوانان، جوانان و حتی بزرگسالان در عصر جدید است.این بازی های مهیج شماها را در مقابل صفحه نمایشگر میخکوب کرده و شما را از دنیای واقعی به عالم تخیلات فرو می برد و در این گیر و دار یا چیزی را به شما یاد میدهد یا چیزی را از شما میگیرد.یا این که شما را در تخیلات به حال خود رها می کند. این بازی ها در کنار فوایدش، گاهی وقتها آثار مخرب روحی و جسمی در کودکان و نوجوانان بر جای می گذارند.
انواع بازی های رایانه ای:
*بازی های فکری:
بازی هایی که در این دسته قرار میگیرند از سایر بازی ها بیشتر مورد تاکید هستند چرا که مغز را بیشتر درگیر میکنند.بازی هایی مثل کشف اشیاء پنهان و پازل ها جزو این دسته از بازی ها هستند.
* بازی های ورزشی:
این دسته از بازی ها طرفداران بسیار زیادی را به خود اختصاص داده است به طوری که امروزه با رفتن به گیم نتها و کلوپ های بازی میتوانیم تعداد زیادی از کودکان و نوجوانان و حتی جوانان را ببینیم که مشغول بازی هایی مثل فوتبال هستند.بازی هایی مثل اتومبیل رانی، فوتبال ، بسکتبال جزو این دسته قرار میگیرند.این گونه بازی ها از آنجایی که در اکثر مواقع به صورت دونفره و جمعی انجام می شود میتواند باعث تقویت حس جمع پذیری فرد شود اما این نکته را نیز باید مد نظر قرار دهیم که بعضی از بازی ها ورزشی دارای موسیقی های زننده و تصاویر نیمه برهنه است که میتواند باعث بلوغ جنسی زودرس در کودکان و نوجوانان شود و از آنجایی که این بلوغ جنسی با بلوغ عقلی همراه نیست باعث بروز مشکلاتی برای وی خواهد شد
* بازی های استراتژیک:
در این نوع سبک از بازی های رایانه ای معمولا کودک وظیفه دارد تا بر گروهی از افراد یا فعالیت ها نظارت داشته باشد و در واقع نقش یک شهردار را ایفا میکند.بازی هایی همچون مزرعه داری نمونه خوبی از این بازی های رایانه ای است که باعث می شود کودک توانایی مسئولیت پذیری خود را تقویت کند و با مهارت های زیادی آشنا شود به عنوان مثال متوجه این شود که مواد لبنیاتی که به عنوان صبحانه صرف می کند چه مراحلی را طی میکنند تا به دست او برسند.البته باید توجه داشت که بعضی از بازی های استراتژیک صحنه های درگیری و جنگ را در برمیگرد که میتواند باعث پرخاشگری و خشونت در کودکان و نوجوانان شود.بازی های استراتژیکی همچون جنرالز و قلعه جزو این دسته بازی ها هستند.
* بازی های جنگی:
بازی های جنگی آن دسته از بازی های رایانه ای هستند که معمولا در یک میدان نبرد انجام میشود و فرد بازیگر با داشتن اسلحه جنگی باید گروه دیگری از افراد را به قتل برساند تا بتواند به مراحل بعدی برود و معمولا اینگونه بازیها وظایفی را از فرد میخواهد که تا انجام نشود به وی اجازه عبور از آن مرحله را نخواهد داد مانند کشتن و ترور افراد خاصی و یا منفجر کردن مکان خاصی.
* بازی های اکشن(ماجراجویی و حادثه ای):
اینگونه بازیها همچون بازی های جنگی دارای خشونت و کشت و کشتار زیادی است و بازی هایی همچون بازی خدای جنگ و مکس پین را میتوان در این دسته قرار داد.این بازی ها به خاطر غیرقابل پیش بینی بودن و حالت حادثه ای و ماجراجویانه اش طرفداران زیادی را به خود جذب کرده است.
* بازی های تخیلی:
در این بازیها از چاشنی خیال پردازی نیز استفاده شده است و در اکثر موارد محیط بازی و شخصیت های آن وجود خارجی ندارند.اینگونه بازی ها در صورت مناسب نبودن محتوای آنها میتواند کودک و نوجوان را غرق در دنیایی خیالی کند تا حدی که این دنیای خیالی جای دنیای واقعی را برای وی بگیرد.
متأسفانه چیزی که در این زمینه اتفاق می افتد، استفاده مقاطع سنی مختلف از این بازی هاست. به عنوان مثال یک کودک 8 تا 10 ساله از یک بازی اکشن و خشونت بار که سراسر آن پر از کشت و کشتار و فجایع غیر قابل تحمل است، استفاده می کند.
وقتی نگاه میکنیم می بینیم که انبوه زیادی از بازیهای رایانه ای در بازار هست که بیشتر این بازی ها وارداتی و محصول کشورهای دیگر، خصوصاً کشورهای غربی است که در ساخت هریک از این بازی ها اهدافی را دنبال می کنند. متأسفانه کشور ما در این زمینه به پیشرفت های قابل توجهی دست نیافته است. شرکت هایی در این زمینه مشغول فعالیت اند و تولیداتی هم عرضه کرده اند که متأسفانه پاسخ گوی نیازهای نسل امروز جامعه ما نیست و باید برای این امر مهم و حیاتی، توسط مسئولان ذیربط، تدابیری اندیشیده شود.
استفاده از چنین بازی هایی که در رده سنی شما نیست میتواند یکسری اثرات روانی شدیدی داشته باشد مثل:
1- تقویت حس پرخاشگری:
در بیشتر بازی های رایانه ای شما باید بکشید تا برنده بشوید و از اونجایی که کودکان و نوجوانان الکو گیری می کنند بنابر این یاد می گیرند که باید در دنیای واقعی هم از زور استفاده کنند تا پیروز بشوند
بچه ها سازنده های بازیهای رایانه ای برای اینکه بازی هاشون فروش برود و کودکان و نوجوانان رو به خودش جذب بکند از تکنولوژی های خیلی پیشرفته ای استفاده میکنند که بازی های رایانه ای را مثل زندگی واقعی شبیه سازی میکند و معمولا دو تا خصوصیت هست که در بیشتر بازی ها وجود داره یکی خشونت و آن یکی استفاده از اسلحه های مختلف.
و مهم ترین ویژگی بیشتر بازی ها هم حالت جنگی آنهاست و شما برای اینکه به مرحله های بعدی بتوانید برید باید یکسری ادم ها رو که اسمشون دشمن هست رو بکشید و بدون کشتن اونها شما نمیتوانید به مرحله بعدی برید.گاهی اوقات این افراد به اصطلاح دشمن طرز لباس پوشیدن و چهرهاشون و حتی لهجه شون مثل مسلمانها و گاهی وقت ها مثل ایرانی هاست و در واقع شما دارید بر علیه دین و کشور خودتون میجنگید.شاید این کشتن واقعی نباشه ولی همین مجازی بودن باعث میشه که این اتفاقات و این چهره ها همه در ذهن شما ثبت بشه و تاثیراتش رو بعدا رویه شما میگذارد.
بچه ها بازی های رایانه ای پر تحرک باعث بروز بیماریهای استخوانی و عصبی در ناحیه دست ها و بازوها می شود و یکی از دلایل شب ادراری در کودکان، انجام بازی های ترسناک رایانه ای است.
یادتون باشه که بازی های رایانه ای را از مراکز مجاز بخرید و به گروه سنی پشت پاکت بازی هم توجه کنید. مایکل کارنیل (یک پسر ۱۴ ساله‌ی اهل پاکودا) که شیفته‌ی بازیهای خشونت‌بار رایانهای بود، در۳۰ ثانیه ۹ گلوله به‌سوی همکلاسی‌هایش شلیک کرد که ۸ تای آن به سر و گردن سه کودک اصابت کرد (که دو تای آنها کشته شدند و سومی کاملاً فلج شد
2- ایجاد روحیه انزواطلبی :
گاهی وقت ها بازی های رایانه ای اونقدر حواس شما رو به خودش جلب میکند که شما نمیفهمید که اصلا کی زمان گذشت.یکهو نگاه میکنید میبینید که شب شده و شما کل روزتون رو پشت کامپیوتر نشستید.بعضی از بچه ها به خاطر این بازی ها حاضر نیستن کامپیوتر رو رها کنند و بروند دنبال کارهای دیگه مثل بازی با دوستان و مهمانی بروند و حتی حاضر نیستن وقتی مهمان خونشون میاد از اتاق بیرون بیایند.
به همین خاطر بچه هایی که به طور مداوم با این بازی ها درگیرند، درونگرا می شوند و در جامعه، منزوی و در برقراری ارتباط اجتماعی با دیگران ناتوان می گردند. و این روحیه انزواطلبی باعث می شود کودک از گروه همسالان جدا شود که این خود سرآغازی برای بروز نابهنجاری های دیگر است.
یک مادری می گفت: فرزندم به بازی های رایانه ای معتاد شده است. او هر روز خود را به صفحه نمایشگر می رساند و از دنیای بیرون به کلی بی خبر است و حتی متوجه رفت و آمد مهمانان نمی شود. او بعد از دست کشیدن از این برنامه با سردرد و کسالت مواجه است.
به اعتقاد پزشکان ایتالیایی و بعضی دیگر از کشورهای اروپایی، مقصران اصلی، پدران و مادران اند که فرزندان خود را ساعت های طولانی در مقابل تلویزیون، رایانه، ویدئو گیم، یا فیلم های ویدئویی رها می کنند.
3-تنبل شدن ذهن :
بچه ها در بیشتر بازی های کامپیوتری شما خیلی قدرت دخل و تصرف در بازی رو ندارید و شما حتما باید یکسری از کارها را که از قبل برنامه ریزی شده است را انجام بدید تا بتوانید بروید مرحله بعدی بازی مثلا باید برید یک جا رو منفجر کنید و یا یک آدم خاصی رو بکشید.این باعث میشود که ذهن شما تنبل بشود.براتون بیشتر توضیح میدم.
بیشتر خانواده ها فکر میکنند که در بازی های رایانه ای فرد مداخله فکری مداوم دارد، اما این مداخله فکری نیست، بلکه این بازی ها سلول های مغزی را گول می زنند و از نظر حرکتی نیز فقط چند انگشت کودک را حرکت می دهند.
تحقیقات اخیر نشان داده است که بازی های رایانه ای سبب صدمات مغزی طولانی مدت می شود. این بازی ها فقط قسمت هایی از مغز را که به بینایی و حرکت اختصاص دارد تحریک کرده، به تکامل نواحی دیگر مغز کمک نمی کنند. کودکانی که ساعت های زیادی به بازی اختصاص می دهند، لب فرونتال مغزشان تکامل پیدا نمی کند. لب فرونتال مغز نقش بسزایی در تکامل حافظه، احساس و … یادگیری دارد. افرادی که لب فرونتال مغز آنها تکامل پیدا نمی کند بیشتر مستعد انجام اعمال خشونت آمیزند و کمتر توانایی کنترل رفتارهایشان را دارند.
راه حل:
شاید یکی از راه کارهای مناسب برای پرورش خلاقیت و نوآوری بچه ها توسط بازی های رایانه ای، استفاده آنان از بازی های فکری و معمایی باشد. بازی هایی که بیشتر سلول های مغزی را به کار وادار و فکر آنان را درگیر کند. شمار این گونه بازی های هم کم نیست، اما متأسفانه بچه ها استقبال چندانی از آنها نمی کنند، مگر قشر خاصی که به این بازی های علاقه مند است. باید بازی های فکری جذابی طراحی کرد که به اندازه بازی های حادثه ای برای کودکان جذاب و پرکشش باشد.
4- تأثیر منفی بر روابط خانوادگی:
هریک از پدیده های عصر صنعت به سهم خود در دور کردن اعضای خانواده از یکدیگر، به طور خواسته یا ناخواسته، نقشی به عهده دارند. روابط خانوادگی به خاطر درگیر بودن اعضای خانواده با دنیای ماشینی روز به روز کمرنگ تر شده است. اعضای خانواده به خاطر مشغول بودن به تماشای تلویزیون یا درگیر بودن با رایانه و اینترنت و بازی های رایانه ای، کمتر وقت می کنند با یکدیگر بنشینند و صحبت کنند. این خود باعث سرد شدن روابط بین والدین و فرزندان شده است، به گونه ای که آنان کمتر حوصله یکدیگر را دارند.
5- افت تحصیلی:
بچه ها عوامل زیادی در افت تحصیلی دخالت دارند. هر چیزی که ذهن دانش آموزان را از مسیر آموزش منحرف کند، یکی از عوامل افت تحصیلی است. با خصایصی که برای بازی های رایانه ای برشمردیم بدون شک آنها از عوامل مؤثر در افت تحصیلی محسوب می شوند. چرا که وقت زیادی از دانش آموز را اشغال می کنند و فکر و ذهن او را درگیر مسایل غیرآموزشی می کنند. یکی از والدین اظهار می داشت: پسرم در سال گذشته بهترین نمرات را داشت، اما از وقتی که رایانه برایش خریده ایم روزی 2 تا 3 ساعت وقت خود را صرف بازی می کند و از لحاظ تحصیلی افت پیدا کرده است.
راه حل:
بازیهای رایانه ای را با برنامه انجام بدهیم.مثلا وقتی از مدرسه برگشتیم اول ناهار را بخوریم و تکالیفمان را انجام بدهیم و بعد بازی های رایانه ای را انجام بدهیم اون هم نهایت 1 ساعت در روز.
6- اعتیاد به بازی های رایانه ای:
یکی از خطرناک ترین اثرهای استفاده زیاد از بازی های کامپیوتری اعتیاد به این بازی ها است. که بیشتر از هر چیزی کودکان و نوجوانان را تهدید می کند.گاهی وقت ها این اعتیاد آنقدر خطرناک است که میتواند باعث مرگ بشود.بعضی از بچه ها از جیب پدر و مادرشان پول می دزدند تا بروند به کلوپ و بازی انجام بدهند و یا پول خوراکی خودشان را صرف بازی های رایانه ای می کنند.
در سال 2005 نوجوانی در کره جنوبی آنقدر به این بازی ها وابسته شده بود که از خوردن و آشامیدن هم امتناع می کرد و این امر نهایتاً منجر به مرگ او شد. دولت چین معتادان به بازی های کامپیوتری را در پادگان های نظامی به مدت یک ماه ترک می دهد.
7- مشکلات جسمی
در کنار آثار مخرب روحی بازی های رایانه ای، کار با این وسیله مشکلات و عواقب جسمی نیز برای استفاده کنندگان به دنبال دارد که به طور اجمال به بیان آن ها می پردازیم:
* مشکلات بینایی: چشمان فرد به دلیل خیره شدن مداوم به صفحه تا حد زیادی از لحاظ بینایی تحت فشار قرار می گیرد و دچار عوارض سندرم بینایی می گردد. به اعتقاد پزشکان، کودکانی که به مدت طولانی از رایانه استفاده می کنند در معرض خطر نزدیک بینی قرار می گیرند.
*صدمات اسکلتی: مشکلات نواحی مچ، گردن و پشت، کودکانی را که به مدت طولانی از کامپیوتر استفاده می کنند، تهدید می کند؛ زیرا فرد در یک وضعیت ثابت ساعت ها می نشیند و در نتیجه ستون فقرات و استخوان بندی او دچار مشکل می شود. همچنین احساس سوزش و سفت شدن گردن، کتف ها و مچ دست از دیگر عوارض کار نسبتاً ثابت و طولانی مدت با رایانه است.
راه حل :
1- خیلی نزدیک به مانیتور نشینید
2- از رایانه های دارای صفحه کوچک استفاده کنید.
3- نور صفحه تلویزیون را کم کنید.
4- روشنایی اتاق به نحوی تنظیم گردد که زنندگی نور صفحه رایانه به حداقل برسد.
5- اگر دچار قرمزی چشم، مالش مکرر چشم ها، سردرد، تاری دید و خستگی چشم میشوید باید مراقب باشید
6- از پوشش های مخصوص رایانه استفاده شود.
ب) برای جلوگیری از صدمات اسکلتی:
برای پیشگیری از این صدمات باید وضعیت صحیح قسمت فوقانی بدن در حین کار با کامپیوتر حفظ شود:
1- پشت به وسیله صندلی حمایت شود.
2- صفحه کامپیوتر طوری قرار گیرد که کودک بدون این که گردنش را به عقب یا جلو خم کند، آن را به راحتی ببیند.
3- تجهیزات مناسب( صندلی راحت، میز ثابت، صفحه کلید سطح پایین با شیب منفی، موشواره در اندازه مناسب برای کودک) در محل کار وجود داشته باشد.
8- چاقی
از دیگر عوارض جسمانی که به دنبال استفاده بیش از حد از رایانه و برنامه های آن به وجود می آید، چاق شدن کودکان و نوجوانان به علت کم تحرکی در مقابل این دستگاه است. کل حرکت و جنبش بدن در هنگام کار با کامپیوتر به انگشتان دست خلاصه می شود و دیگر اعضای بدن بی حرکت می مانند، که این بی تحرکی باعث جمع شدن چربی ها در بدن و نهایتاً چاقی می شود.
راه حل:
در کنار کار با رایانه باید ورزش هم بکنید و در فواصل کار با کامپیوتر مدتی را به حرکت و جابه جایی اختصاص داد. به عقیده پزشکان، برای جلوگیری از صدمات اسکلتی و بینایی، کاربر باید از مقابل رایانه برخیزد، چند قدمی راه برود و چند حرکت نرمشی مربوط به گردن، کمر، مچ، ساعد، پا و دیگر اعضا را انجام دهد تا هم رفع خستگی شود و هم اعضای بدن ثابت و بی حرکت نمانند و از بروز چاقی نیز جلوگیری شود.
مزایای بازی های رایانه ای:
با وجود همه عیوبی که برای بازی های رایانه ای برشمردیم، آن ها از مزایا و فوایدی نیز برخوردارند که نمی توان به سادگی از کنار آنها گذشت. در اینجا به تعدادی از آنها اشاره می کنیم:
1- به عقیده بعضی از پزشکان، بازی های رایانه ای به کودکان کمک می کند که به داروهای مسکن کمتر احتیاج پیدا کنند.
2- بازی های رایانه ای بچه ها را وارد دنیایی می کنند که کنترلش در دست آنهاست و به همین دلیل از این بازی ها لذت می برند.
3- باعث هماهنگی چشم و دست و پرورش عضلات ظریف کودک می شوند
روانشناسان تاثیر اساسی بازی در رشد جسمی، ذهنی و عاطفی کودکان را مورد تایید قرار داده اند و معتقدند بازی در عین اینکه وصیله ی سرگرمی است دارای جنبه ی آموزش و سازندگی نیز هست امروزه گسترش روز افزون بازی های رایانه ای باعث شده تا بازی های کودکانه، که عمدتا جمع کودکان را با طبیعت و محیط آزاد و فضای پر نشاط پیوند می داد به تدریج جای خود را به بازی های فردی در گوشه ای از خانه بدون هیچ رابطه ی عاطفی و انسانی بسپارند
